Το Παζάρι του Οκτωβρίου—«Το Παλιότερο Διεθνές Αλογοπάζαρο στην Ευρώπη»

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ

ΤΗΝ προηγούμενη εβδομάδα αυτή ήταν μια ειρηνική, γαλήνια μικρή πόλη στην οποία οι άνθρωποι ασχολούνταν ήσυχα με τις δουλειές τους. Αλλά αυτή την εβδομάδα είναι σκέτο τρελοκομείο. Η πόλη είναι ασφυκτικά γεμάτη καθώς 6.000 ντόπιοι κάτοικοι φιλοξενούν πάνω από 50.000 επισκέπτες. Ωστόσο, αυτό που τραβάει την προσοχή δεν είναι το πλήθος ούτε οι πολυάριθμοι πάγκοι των μικροπωλητών ούτε ακόμα και οι πολλοί και διάφοροι καλλιτέχνες στους δρόμους. Είναι τα άλογα! Παντού υπάρχουν άλογα!

Πού βρισκόμαστε; Στη μικρή πόλη Μπαλινασλόου, η οποία βρίσκεται 140 χιλιόμετρα δυτικά από την πρωτεύουσα της Ιρλανδίας, το Δουβλίνο. Τι επέφερε τόσο εντυπωσιακές αλλαγές σε αυτή τη συνήθως ειρηνική τοποθεσία; Αυτό που οι οργανωτές περιγράφουν ως «το παλιότερο διεθνές αλογοπάζαρο στην Ευρώπη», το Παζάρι του Οκτωβρίου.

Γιατί στο Μπαλινασλόου;

Τι είναι εκείνο που κάνει το Παζάρι του Οκτωβρίου τόσο δημοφιλές; Το Ξύπνα! πήρε συνέντευξη από τον Τζορτζ, έναν ντόπιο αγρότη ο οποίος έχει πουλήσει πολλά άλογα εδώ. «Στο Μπαλινασλόου», λέει, «όλοι—πλούσιοι και φτωχοί—μπορούν να φέρουν οποιοδήποτε άλογο για να το πουλήσουν. Αυτό είναι όλο». Αλλά τι το διαφορετικό υπάρχει σε αυτό; «Σε πολλά άλλα μέρη, οι αγοραπωλησίες αλόγων διέπονται από πολλούς περιορισμούς και κανονισμούς», εξηγεί ο Τζορτζ. «Σε μερικές εμπορικές εκθέσεις υπάρχει μόνο μία ράτσα αλόγων. Και συνήθως στην πώληση περιλαμβάνονται πολλές και σχολαστικές γραφειοκρατικές διατυπώσεις. Δεν υπάρχουν και πολλά αλογοπάζαρα στα οποία να μπορεί να πάει όποιος θέλει με ένα άλογο, να το οδηγήσει στον κεντρικό χώρο του παζαριού και να το πουλήσει! Εδώ στο Παζάρι του Οκτωβρίου, οι αγοραπωλησίες των αλόγων εξακολουθούν να γίνονται σχεδόν με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο γίνονταν τα τελευταία διακόσια με τριακόσια χρόνια—χωρίς μεσάζοντες και χωρίς διατυπώσεις, ακριβώς εδώ στον κεντρικό χώρο του παζαριού».

“Πώς έγινε το Μπαλινασλόου κέντρο τόσο μεγάλης δράσης;” αναρωτηθήκαμε. “Γιατί έρχονται οι έμποροι από μέρη τόσο μακρινά όσο η Ρωσία για να αγοράσουν άλογα εδώ;” Ένα σύντομο ταξίδι πίσω στην ιστορία δίνει τις απαντήσεις.

Μερικοί από τους ισχυρούς βασιλιάδες της Ιρλανδίας κυβερνούσαν από την Τάρα, η οποία βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Δουβλίνου. Η Τάρα ήταν θρησκευτικό, και αργότερα πολιτικό, κέντρο στην Ιρλανδία. Οι άνθρωποι πήγαιναν στην Τάρα για να πληρώσουν τους φόρους τους και να μάθουν ποιοι νέοι νόμοι είχαν θεσπιστεί. Τι σχέση έχει η Τάρα με το Μπαλινασλόου; Το Μπαλινασλόου αναπτύχθηκε γύρω από ένα ρηχό πέρασμα ποταμού σε μια από τις φυσικές διαδρομές που οδηγούν στην Τάρα από τη δύση. Οι ταξιδιώτες που πήγαιναν ή γύριζαν από τα ανάκτορα θεωρούσαν αυτό το ρηχό πέρασμα, το οποίο απείχε περίπου μια μέρα δρόμο με το άλογο από τη δυτική ακτή, βολικό μέρος για την ανταλλαγή ειδήσεων και αγαθών. Όπως λένε οι οργανωτές του Παζαριού του Οκτωβρίου, υπάρχουν “αποδείξεις ότι σε αυτή την περιοχή γίνονταν αγοραπωλησίες αλόγων ήδη από τον πέμπτο αιώνα Κ.Χ.”.

Σε πιο πρόσφατους καιρούς, η στρατηγική θέση του Μπαλινασλόου το έκανε ιδανική τοποθεσία για το μεγάλο επίσημο παζάρι που άρχισε να γίνεται εδώ στις αρχές του 18ου αιώνα. Μερικοί κτηνοτρόφοι ξεκινούσαν περίπου ένα μήνα νωρίτερα προκειμένου να φέρουν με τα πόδια τα βοοειδή τους σε αυτή την αγορά για να τα πουλήσουν, αν και αυτό σήμαινε ότι μερικοί έπρεπε να διανύσουν απόσταση περίπου 200 χιλιομέτρων. Με τον καιρό, τα άλογα έγιναν ο κύριος πόλος έλξης εδώ.

Η γη γύρω από το Μπαλινασλόου είναι πολύ εύφορη και προσφέρεται για την κτηνοτροφία. Παράγει γεροδεμένα, υγιή, παραγωγικά ζώα. «Τα ιρλανδικά άλογα», εξηγεί ο συγγραφέας Μαρκ Χόλντστοκ, «είναι πολύ γνωστά για την ευρωστία τους». Και συνεχίζει: «Ράτσες όπως το Ιρλανδικό Ντραφτ αναπτύσσονται εδώ και εκατοντάδες χρόνια σε αυτόν τον τόπο, και γίνονται ολοένα και πιο ανθεκτικές στο πέρασμα των αιώνων».

Η Ανάγκη για Άλογα

Σήμερα το εμπόρευμα που κυριαρχεί στο παζάρι είναι τα άλογα! Τι έκανε τα άλογα τόσο σημαντικά; Το 18ο και το 19ο αιώνα, οι αγρότες σε όλη την Ιρλανδία χρησιμοποιούσαν ευρέως τα άλογα για να καλλιεργούν τη γη. Χρειάζονταν δυνατά, αξιόπιστα άλογα για να τραβάνε το άροτρο στη συχνά υγρή, ελώδη γη. Αλλά υπήρχε και αλλού μεγάλη ζήτηση για άλογα. Ο στρατός χρειαζόταν δυνατά άλογα που δεν θα τα φόβιζε ο θόρυβος της μάχης και τα οποία θα είχαν τη δύναμη και την αντοχή να μεταφέρουν βαριά εφόδια πάνω σε ανώμαλο έδαφος. Το Ιρλανδικό Ντραφτ είχε όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και έτσι ήταν περιζήτητο. Η διασταύρωσή του με Αγγλικά Καθαρόαιμα δημιούργησε ένα ατρόμητο, αθλητικό άλογο το οποίο ήταν ιδανικό για το ιππικό.

Χιλιάδες άλογα, καθώς και στρατιώτες, χάνονταν στον πόλεμο. Για να αντικαταστήσουν τα άλογα που σκοτώνονταν στις μάχες οι οποίες διεξάγονταν στην Ευρώπη, εκπρόσωποι του στρατού από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και από τόπους τόσο μακρινούς όσο η Ρωσία, ήταν διατεθειμένοι να ταξιδέψουν μέχρι το Μπαλινασλόου για να αγοράσουν καινούρια, αξιόπιστα καθαρόαιμα. Στα μέσα του 19ου αιώνα, το Παζάρι του Οκτωβρίου είχε ήδη γίνει «το μεγαλύτερο αλογοπάζαρο στην Ευρώπη». «Σύμφωνα με τις φήμες», λέει ο Χόλντστοκ, «τα μισά από τα άλογα της Μάχης του Βατερλό είχαν αγοραστεί στο Μπαλινασλόου».a

Μέθοδοι Αγοραπωλησίας Αλόγων

Αυτή η συγκεκριμένη ζήτηση για άλογα μειώθηκε γρήγορα στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Τα στρατιωτικά οχήματα αντικατέστησαν το ιππικό και τα τρακτέρ αντικατέστησαν τα άροτρα που τα τραβούσαν άλογα. Μάλιστα, οι αγοραπωλησίες σχεδόν σταμάτησαν στο Μπαλινασλόου. Ωστόσο, πριν από 40 χρόνια περίπου, αυτό το παζάρι ξαναζωντάνεψε.

Πώς πουλούσε άλογα εδώ ο Τζορτζ, ο οποίος αναφέρθηκε παραπάνω; «Απλώς πήγαινα στον κεντρικό χώρο του παζαριού με τα άλογα που ήθελα να πουλήσω», λέει, «και αργά ή γρήγορα κάποιος με πλησίαζε και με ρωτούσε τι τιμή ζητούσα». Ο Τζορτζ κατόπιν εξηγεί μερικά από τα μυστικά της αγοραπωλησίας αλόγων: «Παζαρεύαμε για λίγο, συνήθως πολύ έντονα. Αν ο αγοραστής ήθελε πραγματικά το άλογό μου, ήταν προσεκτικός ώστε να μη δείξει και πολύ ενδιαφέρον, φοβούμενος ότι μπορεί να μην κατέβαζα την τιμή. Μπορεί να έφευγε και να γύριζε αργότερα, ελπίζοντας ότι στο μεταξύ δεν θα είχε κάνει κάποιος άλλος καλύτερη προσφορά. Ίσως να έστελνε και ένα φίλο του να μου πιάσει τη συζήτηση και να με κρατάει απασχολημένο για να μην μπορέσουν άλλοι να κάνουν κάποια προσφορά. Τελικά καταλήγαμε στην τιμή και την επισφραγίζαμε με μια χειραψία. Συνήθως, ο αγοραστής πλήρωνε με μετρητά, και το άλογο άλλαζε χέρια επί τόπου. Εφόσον δεν υπήρχε κάποια κεντρική επιτροπή η οποία να ελέγχει τη διαδικασία, από τη στιγμή που δίνονταν τα χρήματα δεν υπήρχαν εγγυήσεις!»

Ένας ξένος ίσως δυσκολευόταν να καταλάβει ποιο άλογο ήταν για πούλημα και ποιο όχι. «Αν το άλογο βρίσκεται στον κεντρικό χώρο», λέει ο Τζορτζ, «είναι για πούλημα». Κατόπιν, μας αναφέρει μερικά από τα τοπικά έθιμα: «Στο παρελθόν—μερικές φορές ακόμα και σήμερα—έβαζαν ένα σβόλο από λάσπη στα καπούλια του αλόγου αν είχε πουληθεί. Διαφορετικά, ο νέος ιδιοκτήτης απλώς έπαιρνε το άλογο και έφευγε. Ακολουθώντας μια άλλη παλιά παράδοση σε σχέση με την αγοραπωλησία αλόγων στην Ιρλανδία, ο πωλητής συνήθως επέστρεφε τα “τυχερά χρήματα” αφού ο αγοραστής πλήρωνε για το καινούριο άλογο. Αυτά ήταν ένα μικρό χρηματικό ποσό το οποίο επιστρεφόταν αφού τελείωνε το κύριο μέρος της συναλλαγής. Υποτίθεται ότι βοηθούσε το άλογο να έχει “καλή τύχη” με το νέο του αφεντικό.

»Πρέπει να ξέρεις καλά από άλογα, καθώς και πόσο αξίζουν», προειδοποιεί ο Τζορτζ. «Συνήθως, παίρνεις ό,τι πληρώνεις, και οι περισσότεροι άνθρωποι φεύγουν από το παζάρι ικανοποιημένοι. Αλλά ακόμα και οι έμπειροι πωλητές αλόγων πρέπει να είναι προσεκτικοί. Ξέρω έναν πωλητή ο οποίος πούλησε ένα άλογο και κατόπιν πήγε σε κάποιο μπαρ για να πιει κανένα ποτηράκι προτού γυρίσει στο σπίτι του. Στο μεταξύ, ο νέος ιδιοκτήτης βούρτσισε και κούρεψε το άλογο αλλάζοντας εντελώς την εμφάνισή του. Παρουσίασε το “καινούριο” άλογο στον αρχικό ιδιοκτήτη, ο οποίος το αγόρασε αμέσως σε πολύ μεγαλύτερη τιμή, νομίζοντας ότι επρόκειτο για διαφορετικό άλογο!»

Υπάρχουν και άλλα πράγματα που πρέπει να προσέχετε εκτός από τον κίνδυνο να κάνετε μια άσοφη αγορά. «Να έχετε το νου σας πού στέκεστε!» συμβουλεύει ο Τζορτζ. «Μην ξεχνάτε ότι με τόσο πολλά άλογα να στέκονται το ένα κοντά στο άλλο—ίσως επί πολλές ώρες—και με όλη αυτή τη δραστηριότητα γύρω τους, πολλά μπορεί να είναι νευρικά και να κλωτσάνε. Έχω δει πολλά φοβισμένα άλογα να σηκώνονται στα δυο τους πόδια, ακόμα και όταν τα ελέγχει ένας έμπειρος ιππέας». Και συνεχίζει: «Α! Και κάτι ακόμα! Να φοράτε ένα κατάλληλο ζευγάρι γαλότσες. Αυτό που πατάτε μπορεί να μην είναι λάσπη!»

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ένα παρδαλό άλογο κομπ περιμένει να πουληθεί

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Ο κεντρικός χώρος στο Μπαλινασλόου την ημέρα της έναρξης του παζαριού

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Αυτή η ράτσα είναι διασταύρωση Ιρλανδικού Ντραφτ και Αγγλικού Καθαρόαιμου