«Άγιοι Γίνεσθε . . . »

«Καθώς είναι άγιος εκείνος, όστις σας εκάλεσεν, ούτω και σεις γίνεσθε άγιοι εν πάση διαγωγή· διότι είναι γεγραμμένον· Άγιοι γίνεσθε, διότι εγώ είμαι άγιος».—1 ΠΕΤΡΟΥ 1:15, 16.

1, 2. (α) Ποια υπενθύμιση ήταν εμφανής πάνω στη μίτρα του αρχιερέα και ποιο σκοπό εξυπηρετούσε; (β) Γιατί είναι σήμερα κατάλληλη η υπενθύμιση για την αγιότητα του Ιεχωβά; (γ) Ποια νουθεσία δίνει ο Πέτρος σχετικά με την αγιότητα;

‘Η ΑΓΙΟΤΗΤΑ ανήκει στον Ιεχωβά’. Αυτές οι εντυπωσιακές λέξεις, που ήταν χαραγμένες σε μια πλάκα καθαρού χρυσού η οποία ήταν δεμένη πάνω στη μίτρα που φορούσε ο αρχιερέας του Ισραήλ, ήταν εμφανείς για να τις βλέπουν όλοι. (Έξοδος 28:36-38, ΜΝΚ) Αποτελούσαν μια λαμπρή υπενθύμιση ότι, ανόμοια με τα ειδωλολατρικά έθνη που απέδιδαν σεβασμό σε ακάθαρτες θεότητες, ο Ισραήλ λάτρευε έναν καθαρό, άγιο Θεό.

Άγιος Θεός, Άγιοι Λάτρεις

3. Τι καταδεικνύει ο ύμνος του Μωυσή σχετικά με τον Ιεχωβά;

³ ‘Είναι αδύνατον για έναν ατελή άνθρωπο να είναι άγιος!’ μπορεί να πείτε. Ωστόσο, εξετάστε το ιστορικό φόντο πίσω από τη νουθεσία του Πέτρου. Ο απόστολος παράθεσε εδώ λόγια που πρωτοειπώθηκαν στον Ισραήλ, λίγο μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο. Μέσω αυτής της θαυματουργικής απελευθέρωσης, ο Ιεχωβά είχε αποκαλυφτεί ως Ελευθερωτής, Εκείνος που εκπληρώνει υποσχέσεις, «δυνατός πολεμιστής». (Έξοδος 3:14-17· 15:3) Σ’ έναν ύμνο για το γιορτασμό της συντριβής των Αιγυπτίων στην Ερυθρά Θάλασσα, ο Μωυσής τώρα αποκάλυψε μια ακόμα πτυχή του Ιεχωβά: «Τις όμοιός σου Κύριε [Ιεχωβά (ΜΝΚ)], μεταξύ των θεών; Τις όμοιός σου, ένδοξος εις αγιότητα;» (Έξοδος 15:11) Αυτή είναι η πρώτη καταγραμμένη περίπτωση στην οποία αποδόθηκε αγιότητα στον Ιεχωβά.

4. (α) Με ποιο τρόπο είναι ο Ιεχωβά ‘ένδοξος σε αγιότητα’; (β) Επομένως, πώς ο Ιεχωβά αποτελούσε αντίθεση σε σύγκριση με τους θεούς της Χαναάν;

⁴ Η εβραϊκή και η ελληνική λέξη που αποδίδονται στην Αγία Γραφή «άγιος», μεταδίδουν την έννοια του ‘λαμπρού, νέου, φρέσκου, ακηλίδωτου και καθαρού’. Συνεπώς ο Μωυσής παρουσίασε τον Ιεχωβά ως καθαρό στον υπερθετικό βαθμό, απαλλαγμένο από ακαθαρσία, αδιάφθορο, που με κανέναν τρόπο δεν ανέχεται την ακαθαρσία. (Αββακούμ 1:13) Ο Ιεχωβά αποτελούσε χτυπητή αντίθεση σε σύγκριση με τους θεούς της γης την οποία σύντομα οι Ισραηλίτες επρόκειτο να κατοικήσουν—τη Χαναάν. Τα γραπτά αρχεία που ανασκάφτηκαν στη Ρας Σάμρα, μια πόλη στη βόρεια ακτή της Συρίας, προσφέρουν μια περιορισμένη, αλλά ωστόσο διαφωτιστική, εικόνα του πανθέου των Χαναναίων. Αυτά τα κείμενα περιγράφουν θεούς, που σύμφωνα με το βιβλίο του Τζων Γκρέυ The Canaanites (Οι Χαναναίοι), ήταν «φιλόνικοι, ζηλόφθονες, εκδικητικοί και λάγνοι».

5, 6. (α) Πώς επηρέασε τους Χαναναίους η λατρεία ακόλαστων θεών; (β) Πώς επηρέασε τους Ισραηλίτες η λατρεία του άγιου Θεού;

⁵ Όπως ήταν επόμενο, ο πολιτισμός των Χαναναίων αντικατόπτριζε τους ακόλαστους θεούς που λάτρευαν. Το βιβλίο The Religion of the People of Israel (Η Θρησκεία του Λαού Ισραήλ) εξηγεί: «Οι πράξεις που γίνονταν σε μίμηση των ενεργειών της θεότητας, θεωρούνταν υπηρεσία προς τον θεό. . . . [Η θεά του σεξ] Αστάρτη είχε αρκετούς άντρες και γυναίκες που υπηρετούσαν στους ναούς και που χαρακτηρίζονταν ως καθηγιασμένα άτομα . . . Καθηγίαζαν τους εαυτούς τους για να την υπηρετούν ως πόρνοι και πόρνες». Ο λόγιος Ουίλιαμ Φ. Ολμπράιτ προσθέτει: «Ωστόσο, στο χειρότερό της στάδιο, η ερωτική πλευρά του θρησκεύματός τους πρέπει να είχε φτάσει σε υπερβολικά χυδαία βάθη κοινωνικού εξευτελισμού». Η λατρεία φαλλικών ‘ιερών στύλων’, οι θυσίες παιδιών, οι μαγείες, τα ξόρκια, η αιμομειξία, η σοδομία και η κτηνοβασία αποτελούσαν τις ‘πράξεις της γης’ Χαναάν.—Έξοδος 34:13, ΜΝΚ· Λευιτικόν 18:2-25· Δευτερονόμιον 18:9-12.

⁶ Ο Ιεχωβά, από την άλλη μεριά, είναι ‘ένδοξος σε αγιότητα’. Δεν μπορούσε να ανεχθεί τέτοιο ξεπεσμό εκ μέρους των λάτρεών του. (Ψαλμός 15) Γι’ αυτό, αντίθετα με τους ξεπεσμένους θεούς των Χαναναίων, ο Ιεχωβά εξύψωσε το λαό του. Εκφέροντας τα λόγια που παράθεσε αργότερα ο Πέτρος, ο Ιεχωβά επανειλημμένα πρότρεψε: «Άγιοι θέλετε είσθαι· διότι άγιος είμαι εγώ Κύριος [Ιεχωβά (ΜΝΚ)] ο Θεός σας».—Λευιτικόν 11:44· 19:2· 20:26.

‘Ο Νόμος Είναι Άγιος, Δίκαιος και Καλός’

7, 8. (α) Πώς θα μπορούσαν οι Ισραηλίτες να ‘γίνουν άγιοι’; (β) Συγκρίνετε τον Νόμο του Ιεχωβά με τον Βαβυλωνιακό Κώδικα του Χαμμουραμπί.

⁷ Το να ‘γίνουν άγιοι’ δεν σήμαινε ούτε τελειότητα ούτε να τους διακατέχει ένας αέρας ευσεβοφάνειας· σήμαινε υπακοή σ’ έναν εκτεταμένο κώδικα νόμων που δόθηκε στους Ισραηλίτες μέσω του Μωυσή. (Έξοδος 19:5, 6) Ανόμοια με οποιουσδήποτε άλλους εθνικούς νόμους, ο Νόμος του Θεού μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ‘άγιος και δίκαιος και καλός’.—Ρωμαίους 7:12, ΝΔΜ.

⁸ Είναι αλήθεια ότι ο Βαβυλωνιακός Κώδικας του Χαμμουραμπί, που λέγεται ότι προηγήθηκε από τον Μωσαϊκό Νόμο, κάλυπτε ένα παρόμοιο φάσμα θεμάτων. Μερικές από τις διατάξεις του, όπως ο νόμος ‘οφθαλμός αντί οφθαλμού’, δηλαδή ο νόμος της ίσης ανταπόδοσης, είναι παρόμοιες με τις αρχές του Μωσαϊκού Νόμου. Έτσι, οι επικριτές ισχυρίζονται ότι ο Μωυσής απλώς δανείστηκε από τον Κώδικα του Χαμμουραμπί τους νόμους που κατάγραψε. Όμως, ο κώδικας του Χαμμουραμπί, το μόνο που έκανε ήταν να δοξάσει τον Χαμμουραμπί και να εξυπηρετήσει τα πολιτικά του συμφέροντα. Ο Νόμος του Θεού δόθηκε στον Ισραήλ ‘για να ευημερούν και να διατηρούνται ζωντανοί’. (Δευτερονόμιον 6:24) Επίσης, δεν έχει αποδειχτεί ότι ο νόμος του Χαμμουραμπί ήταν ποτέ νομικά δεσμευτικός στη Βαβυλώνα· απλώς αποτελούσε «νομική βοήθεια για άτομα που ζητούσαν συμβουλή». (The New Encyclopœdia Britannica [Η Νέα Βρετανική Εγκυκλοπαίδεια], έκδοση 1985, Τόμος 21, σελίδα 921) Αντίθετα, ο Μωσαϊκός Νόμος ήταν δεσμευτικός και επέβαλε δίκαιες ποινές για την ανυπακοή. Τελικά, ο κώδικας του Χαμμουραμπί έστρεφε κυρίως την προσοχή στο χειρισμό των ατόμων που έκαναν αδικοπραγία· μόνο 5 από τους 280 νόμους του είναι άμεσες απαγορεύσεις. Απεναντίας, ο Νόμος του Θεού απέβλεπε στην πρόληψη, όχι στην τιμωρία, της αδικοπραγίας.

9. Τι επίδραση είχε ο Μωσαϊκός Νόμος στη ζωή των Εβραίων;

⁹ Επειδή ήταν ‘άγιος, δίκαιος και καλός’, ο Μωσαϊκός Νόμος επιδρούσε στην προσωπική ζωή των Εβραίων με ισχυρό τρόπο. Ρύθμιζε τη λατρεία τους, πρόβλεπε την ύπαρξη Σαββάτων, δηλαδή αποχής από την εργασία, έλεγχε την οικονομική δομή του έθνους, περιείχε γενικές απαιτήσεις σχετικά με το ντύσιμο και έδινε ωφέλιμη κατεύθυνση σε ζητήματα διαιτολογίου, σεξουαλικής δραστηριότητας και συνηθειών υγιεινής. Ο Μωσαϊκός Νόμος κάλυπτε λεπτομερώς ακόμα και τις φυσικές σωματικές λειτουργίες.

‘Η Εντολή του Ιεχωβά Είναι Καθαρή’

10. (α) Γιατί ο Νόμος ασχολούνταν με τόσο πολλούς τομείς της ζωής; (β) Πώς ο Νόμος απέβλεπε στη σωματική καθαρότητα και στην καλή υγεία; (Περιλάβετε και την υποσημείωση.)

¹⁰ Αυτές οι λεπτομερείς διατάξεις που κάλυπταν την καθημερινή ζωή είχαν έναν υψηλό σκοπό: να καταστήσουν τους Ισραηλίτες καθαρούς—από σωματικής, πνευματικής, διανοητικής και ηθικής πλευράς. Για παράδειγμα, οι νόμοι που απαιτούσαν από τους Ισραηλίτες να πλένονται, να θάβουν τα περιττώματά τους, να βάζουν σε απομόνωση εκείνους που έπασχαν από μεταδοτικές ασθένειες και να αποφεύγουν ορισμένες τροφές, απέβλεπαν στην υγεία και στη σωματική καθαρότητα.a—Έξοδος 30:18-20· Λευιτικόν, κεφάλαιο 11· 13:4, 5, 21, 26· 15:16-18, 21-23· Δευτερονόμιον 23:12-14.

11. Τι σήμαινε το να είναι κάποιος τελετουργικά ακάθαρτος;

¹¹ Βέβαια, η καλή υγεία και η υγιεινή ήταν στην πραγματικότητα δευτερεύουσες σε σχέση με την πνευματική καθαρότητα. Γι’ αυτό το λόγο όταν κάποιος έτρωγε κάποια απαγορευμένη τροφή ή είχε σεξουαλικές σχέσεις ή άγγιζε ένα πτώμα, χαρακτηριζόταν ακάθαρτος και από τελετουργική πλευρά. (Λευιτικόν, κεφάλαια 11, 15· Αριθμοί, κεφάλαιο 19) Ένα τέτοιο ακάθαρτο άτομο απαγορευόταν να συμμετάσχει στη λατρεία—μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις καταδικαζόταν σε θάνατο! (Λευιτικόν 15:31· 22:3-8) Αλλά τι σχέση είχαν αυτές οι απαγορεύσεις με την πνευματική καθαρότητα;

12. Πώς οι νόμοι της τελετουργικής καθαρότητας προωθούσαν την πνευματική καθαρότητα;

¹² Η ειδωλολατρική λατρεία χαρακτηριζόταν από πορνεία, λατρεία των νεκρών και όργια. Αλλά η The International Standard Bible Encyclopedia (Διεθνής Στερεότυπη Εγκυκλοπαίδεια της Βίβλου) τονίζει: «Καμιά σεξουαλική πράξη δεν επιτρεπόταν ως μέσο λατρείας του Γιαχβέ. Επομένως, όλες οι πράξεις που σχετίζονταν με το σεξ, καθιστούσαν κάποιον ακάθαρτο . . . Στον Ισραήλ οι νεκροί λάβαιναν την τιμή που τους ανήκε, αλλά με κανένα τρόπο δεν τους έδιναν ακατάλληλο σεβασμό, ούτε γίνονταν αντικείμενα λατρείας . . . Ήταν αδύνατο για έναν Ισραηλίτη να συμμετάσχει με ειδωλολάτρες γείτονες στις γιορτές τους, οι οποίες περιλάμβαναν και συμπόσια, επειδή οι τροφές τους ήταν ακάθαρτες». Συνεπώς, οι διατάξεις του Νόμου αποτελούσαν ένα ‘μεσότοιχο φραγμού’ που εμπόδιζε τη διείσδυση ακάθαρτων θρησκευτικών στοιχείων.—Εφεσίους 2:14.

13. Πώς συνέβαλλε ο Νόμος στη διανοητική καθαρότητα;

¹³ Ο Νόμος επίσης συνέβαλλε στη διανοητική καθαρότητα των Ισραηλιτών. Για παράδειγμα, οι διατάξεις του σχετικά με τις στενές γαμήλιες σχέσεις χρησίμευαν για να εξυψώσουν τον τρόπο σκέψης του ανθρώπου. (Λευιτικόν 15:16-33) Οι Ισραηλίτες μάθαιναν να ασκούν αυτοέλεγχο στα σεξουαλικά ζητήματα, να μην ενδίδουν στο αχαλίνωτο πάθος όπως οι Χαναναίοι. Μάλιστα ο Νόμος, με το να καταδικάζει την απληστία, δίδασκε αυτούς που τον τηρούσαν να ελέγχουν τα αισθήματά τους και τις επιθυμίες τους.—Έξοδος 20:17.

14. Πώς ο Νόμος του Θεού ήταν μοναδικός στην προαγωγή της ηθικής καθαρότητας;

¹⁴ Ωστόσο, το πιο αξιοσημείωτο απ’ όλα ήταν η έμφαση που έδινε ο Νόμος στην ηθική καθαρότητα. Είναι αλήθεια ότι και ο κώδικας του Χαμμουραμπί καταδίκαζε παραβάσεις όπως η μοιχεία. Όμως, ένα άρθρο στο περιοδικό The Biblical Archaeologist (Ο Βιβλικός Αρχαιολόγος) παρατήρησε: «Ανόμοια με τους Βαβυλώνιους και τους Ασσύριους που θεωρούσαν τη μοιχεία απλώς ως ένα έγκλημα ενάντια στα δικαιώματα ιδιοκτησίας του συζύγου, η νομοθεσία της Παλαιάς Διαθήκης θεωρεί τη μοιχεία επίσης ως σοβαρή παράβαση ενάντια στην ηθική».

15. (α) Δείξτε με παραδείγματα πώς ένας Ισραηλίτης θα χρειαζόταν να καταβάλει κοπιαστικές προσπάθειες για να παραμείνει καθαρός. (β) Πώς οι Ισραηλίτες ωφελούνταν από αυτές τις προσπάθειες;

¹⁵ Πόσο αληθινά είναι λοιπόν, τα λόγια του ψαλμωδού: ‘Η εντολή του Ιεχωβά είναι καθαρή, κάνει τα μάτια να λάμπουν’. (Ψαλμός 19:8, ΜΝΚ) Ασφαλώς, μερικές φορές το να παραμένει κανείς καθαρός απαιτούσε κοπιαστικές προσπάθειες. Οι γυναίκες που είχαν γίνει πρόσφατα μητέρες, λίγες βδομάδες μετά τη γέννηση του παιδιού τους, έπρεπε να πάνε στην Ιερουσαλήμ για να συμμετάσχουν σε διαδικασίες εξαγνισμού. (Λευιτικόν 12:1-8· Λουκάς 2:22-24) Και οι άντρες και οι γυναίκες έπρεπε να καθαρίζονται τελετουργικά μετά από τις γαμήλιες σχέσεις, καθώς και σε άλλες συναφείς καταστάσεις. (Λευιτικόν 15:16, 18· Δευτερονόμιον 23:9-14· 2 Σαμουήλ 11:11-13) Αν ακολουθούσαν ευσυνείδητα τον Νόμο και παρέμεναν καθαροί, θα ‘ωφελούσαν τους εαυτούς τους’—σωματικά, διανοητικά, ηθικά και πνευματικά. (Ησαΐας 48:17) Επιπλέον, θα τους εντυπωνόταν ανεξίτηλα η σπουδαιότητα και η σοβαρότητα του να παραμένουν καθαροί. Και πάνω απ’ όλα, κάνοντας τέτοιες ειλικρινείς προσπάθειες να διατηρηθούν άγιοι θα κέρδιζαν την επιδοκιμασία του Θεού.