Αφού βασίλευσε επί 62 και πλέον χρόνια, ο Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Χιροχίτο πέθανε στις 7 του περασμένου Ιανουαρίου. Ήταν 87 ετών. Την κηδεία του, που έγινε στις 24 Φεβρουαρίου, την παρακολούθησαν εκπρόσωποι 164 χωρών. Ωστόσο, πολλοί αντιμετώπισαν το δίλημμα αν έπρεπε να παρακολουθήσουν την κηδεία ή όχι. Γιατί; Και τι σχέση έχει ο θάνατος του Χιροχίτο με το ερώτημα που αναφέρεται στο εξώφυλλό μας: Είναι Ζωντανός ο Θεός Σας;

Στ’ αλήθεια, ποιος ήταν αυτός ο Χιροχίτο; Και τι ήταν αυτό που έκανε το ρόλο του στην ιστορία τόσο αντιφατικό; Στις 24 Φεβρουαρίου 1989, καθώς η νεκροφόρα που μετέφερε το φέρετρό του έφευγε από το Αυτοκρατορικό Παλάτι στο Τόκιο και κατευθυνόταν στο πάρκο Σιντζούκου Γκαϊοέν για τη δημόσια κηδεία, εκατομμύρια τηλεθεατές και περίπου 200.000 παρατηρητές, που ήταν παραταγμένοι στις άκρες του δρόμου, είχαν την ευκαιρία να κάνουν σκέψεις γύρω από τέτοιου είδους ερωτήματα.

Ανάμεικτα Συναισθήματα

Πολλές από τις χώρες στις οποίες η Ιαπωνία άσκησε κυριαρχία, και εναντίον των οποίων πολέμησε έπρεπε να σκεφτούν καλά το αν θα στείλουν εκπροσώπους στην κηδεία του Χιροχίτο. Για παράδειγμα, οι Κορεάτες εξακολουθούσαν να φέρουν τα ‘τραύματα που είχε αφήσει στη χώρα τους’ η κυριαρχία της Κορεατικής Χερσονήσου από την Ιαπωνία «στο όνομα του Αυτοκράτορα». Ο βρετανικός τύπος έκανε έκκληση για μποϊκοτάρισμα της κηδείας. Πολλοί δεν μπορούσαν να ξεχάσουν ότι περίπου 27.000 Βρετανοί αιχμάλωτοι πολέμου πέθαναν στα χέρια των στρατιωτών του αυτοκράτορα.

Η κατάσταση ήταν παρόμοια στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου σημαντικό μέρος της ευθύνης για τις στρατιωτικές επιθέσεις της Ιαπωνίας αποδίδεται στον Χιροχίτο. Ένα κύριο άρθρο της εφημερίδας Νιου Γιορκ Τάιμς (New York Times) το εξέφρασε αυτό ως εξής, τον καιρό του θανάτου του: «Με την εξυψωμένη θέση που κατείχε, θα μπορούσε να είχε συντελέσει στο να γλιτώσει ο κόσμος από απερίγραπτες τραγωδίες».

Μέχρι και στην Ιαπωνία, όπου σε γενικές γραμμές ο Χιροχίτο εξυμνείται ως ειρηνόφιλος αυτοκράτορας, μερικοί πιστεύουν ότι φέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης. Ο Κατσούρο Νακαμούρα θυμάται πως, όταν έλαβαν την είδηση ότι ο μεγαλύτερος αδελφός του είχε πεθάνει στον πόλεμο, ο πατέρας του είπε: «Τούτος εδώ ο Χιροχίτο σκότωσε το γιο μου». Ο Μασάσι Ιναγκάκι, άλλος ένας ηλικιωμένος Ιάπωνας, εξήγησε: «Για πολύ καιρό τον κατηγορούσα για τον πόλεμο, στον οποίο υποφέραμε τόσο πολύ». Αλλά πρόσθεσε: «Τα συναισθήματα πικρίας που είχα άρχισαν να φεύγουν, καθώς συνειδητοποιούσα ότι και ο ίδιος ο αυτοκράτορας θα κουβαλούσε το παρελθόν σ’ όλη του τη ζωή».