Συγγραφέας: Ιερεμίας

3, 4. Ποιες αποδείξεις πιστοποιούν ότι το βιβλίο αυτό το έγραψε ο Ιερεμίας;

³ Το βιβλίο δεν κατονομάζει το συγγραφέα του. Ωστόσο, δεν χωράει αμφιβολία ότι συγγραφέας ήταν ο Ιερεμίας. Στην ελληνική Μετάφραση των Εβδομήκοντα το βιβλίο έχει τον εξής πρόλογο: «Και εγένετο μετά το αιχμαλωτισθήναι τον Ισραήλ και Ιερουσαλήμ ερημωθήναι εκάθισεν Ιερεμίας κλαίων και εθρήνησεν τον θρήνον τούτον επί Ιερουσαλήμ και είπεν». Ο Ιερώνυμος θεώρησε αυτές τις λέξεις νόθες και τις παρέλειψε από τη μετάφρασή του. Όμως, η παράδοση που αποδέχονται οι Ιουδαίοι αποδίδει το βιβλίο Θρήνοι στον Ιερεμία, και αυτό το επιβεβαιώνει, μεταξύ άλλων, η συριακή μετάφραση, η λατινική Βουλγάτα, το Ταργκούμ του Ιωνάθαν και το Βαβυλωνιακό Ταλμούδ.

⁴ Μερικοί κριτικοί έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν ότι δεν έγραψε ο Ιερεμίας το βιβλίο Θρήνοι. Ωστόσο, το Σχολιολόγιο της Αγίας Γραφής (A Commentary on the Holy Bible) παραθέτει ως απόδειξη για το ότι το βιβλίο το έγραψε ο Ιερεμίας «τις παραστατικές περιγραφές της Ιερουσαλήμ στα κεφ. 2 και 4, οι οποίες είναι ολοφάνερα εικόνες που έχει καταγράψει κάποιος αυτόπτης μάρτυρας· επίσης, τον έντονα συμπονετικό χαρακτήρα των ποιημάτων και το προφητικό τους πνεύμα, που κυριαρχούν σε όλο το βιβλίο, καθώς επίσης το ύφος τους, τη φρασεολογία και τις σκέψεις που περιέχουν, στοιχεία τόσο χαρακτηριστικά του Ιερεμία».a Υπάρχουν πολλές παράλληλες εκφράσεις στα βιβλία Θρήνοι και Ιερεμίας, όπως λόγου χάρη η έκφραση της πάρα πολύ μεγάλης λύπης, ‘οφθαλμοί που καταρρέουν ύδατα (δάκρυα)’ (Θρήνοι 1:16· 2:11· 3:48, 49· Ιερ. 9:1· 13:17· 14:17) και οι εκφράσεις απέχθειας για τους προφήτες και τους ιερείς λόγω της διαφθοράς τους. (Θρήνοι 2:14· 4:13, 14· Ιερ. 2:34· 5:30, 31· 14:13, 14) Τα εδάφια Ιερεμίας 8:18-22 και 14:17, 18 δείχνουν ότι ο Ιερεμίας μπορούσε κάλλιστα να γράψει με το πένθιμο ύφος που έχει το βιβλίο Θρήνοι.

5. Με ποιο συλλογισμό προσδιορίζουμε το πότε γράφτηκε;

⁵ Είναι γενικά παραδεκτό ότι το βιβλίο γράφτηκε λίγο μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, το 607 Π.Κ.Χ. Ο Ιερεμίας είχε ακόμη νωπή στο μυαλό του τη φρίκη τόσο της πολιορκίας όσο και της πυρπόλησης της πόλης, και εκφράζει παραστατικά το σπαραγμό του. Ένας σχολιαστής παρατηρεί ότι δεν εξαντλείται πλήρως η κάθε πτυχή της λύπης σε κάποιο ορισμένο μέρος, αλλά καθεμιά επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά στα διάφορα ποιήματα. Κατόπιν λέει: «Αυτός ο καταιγισμός σκέψεων . . . είναι μια από τις ισχυρότερες αποδείξεις για το ότι ο χρόνος συγγραφής του βιβλίου δεν απέχει και πολύ από τα γεγονότα και τα συναισθήματα που επιχειρεί να μεταδώσει».b