Οι γιορτές αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της αληθινής λατρείας του Θεού, καθώς είχαν καθοριστεί από τον Ιεχωβά για τον εκλεκτό λαό του τον Ισραήλ μέσω του Μωυσή. Η εβραϊκή λέξη χαγ, η οποία μεταφράζεται «γιορτή», προέρχεται πιθανώς από ένα ρήμα που υποδηλώνει κυκλικότητα ως προς την κίνηση ή το σχήμα, χορό σε κύκλο, άρα την τέλεση μιας περιοδικής γιορτής. Η λέξη μω‛έδ, η οποία επίσης αποδίδεται «γιορτή», αναφέρεται βασικά σε έναν καθορισμένο χρόνο ή τόπο σύναξης.—1Σα 20:35· 2Σα 20:5.

Ακολουθεί συνοπτική περιγραφή των γιορτών και παρόμοιων ειδικών ημερών.

ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΟΝ ΙΣΡΑΗΛ

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ

ΕΤΗΣΙΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

1. Πάσχα, 14 Αβίβ (Νισάν)

2. Άζυμων Άρτων, 15-21 Αβίβ (Νισάν)

3. Εβδομάδων ή Πεντηκοστή, 6 Σιβάν

4. Σαλπίσματος, 1 Εθανίμ (Τισρί)

5. Ημέρα της Εξιλέωσης, 10 Εθανίμ (Τισρί)

6. Σκηνών, 15-21 Εθανίμ (Τισρί), με επίσημη σύναξη στις 22

ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

1. Εβδομαδιαίο Σάββατο

2. Νέα Σελήνη

3. Σαββατιαίο έτος (κάθε 7ο έτος)

4. Ιωβηλαίο έτος (κάθε 50ό έτος)

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ

1. Γιορτή της Αφιέρωσης, 25 Χισλέβ

2. Γιορτή των Πουρίμ, 14 και 15 Αδάρ

Οι Τρεις Μεγάλες Γιορτές. Οι τρεις κύριες «εποχιακές γιορτές», οι οποίες ονομάζονται ενίοτε γιορτές προσκυνήματος επειδή όλοι οι άρρενες συγκεντρώνονταν στην Ιερουσαλήμ, λάβαιναν χώρα σε καθορισμένο χρόνο και προσδιορίζονταν από την εβραϊκή λέξη μω‛έδ. (Λευ 23:2, 4) Ωστόσο, η λέξη που χρησιμοποιούνταν συνήθως όταν γινόταν λόγος αποκλειστικά για τις τρεις μεγάλες γιορτές είναι η λέξη χαγ, η οποία δεν υποδηλώνει μόνο την περιοδικότητα του γεγονότος, αλλά και τη μεγάλη χαρά που το χαρακτήριζε. Αυτές οι τρεις μεγάλες γιορτές είναι:

(1) Η Γιορτή των Άζυμων Άρτων (Εξ 23:15). Αυτή η γιορτή άρχιζε την επομένη του Πάσχα και διαρκούσε από τις 15 ως τις 21 Αβίβ (Νισάν). Το Πάσχα τηρούνταν στις 14 Νισάν και αποτελούσε από μόνο του γιορτή, αλλά εφόσον έπεφτε τόσο κοντά στη Γιορτή των Άζυμων Άρτων, οι δύο αυτές γιορτές αποκαλούνταν συχνά από κοινού Πάσχα.—Ματ 26:17· Μαρ 14:12· Λου 22:7.

(2) Η Γιορτή των Εβδομάδων, ή αλλιώς (όπως ονομάστηκε μεταγενέστερα) Πεντηκοστή, γιορταζόταν την 50ή ημέρα μετά τις 16 Νισάν, δηλαδή στις 6 Σιβάν.—Εξ 23:16α· 34:22α.

(3) Η Γιορτή των Σκηνών ή της Συγκομιδής. Αυτή λάβαινε χώρα τον έβδομο μήνα, τον Εθανίμ (Τισρί), από τις 15 ως τις 21, με επίσημη σύναξη στις 22.—Λευ 23:34-36.

Ο χρόνος, ο τόπος και ο τρόπος με τον οποίο έπρεπε να διεξάγονται αυτές οι γιορτές είχαν καθοριστεί από τον Ιεχωβά. Όπως υποδηλώνει η έκφραση «εποχιακές γιορτές του Ιεχωβά», αυτές συνδέονταν με διάφορες εποχές του θρησκευτικού ημερολογιακού έτους—την αρχή της άνοιξης, το τέλος της άνοιξης και το φθινόπωρο. Πόση σημασία είχε αυτό, δεδομένου ότι σε εκείνες τις περιστάσεις οι πρώτοι καρποί του αγρού και των αμπελιών έφερναν μεγάλη χαρά και ευτυχία στους κατοίκους της Υποσχεμένης Γης, οι οποίοι μέσω αυτών των γιορτών αναγνώριζαν ότι ο Ιεχωβά ήταν ο γενναιόδωρος Προμηθευτής όλων των αγαθών!

Έθιμα που Ήταν Κοινά σε Αυτές τις Γιορτές. Η διαθήκη του Νόμου απαιτούσε να εμφανίζονται όλοι οι άρρενες «ενώπιον του Ιεχωβά του Θεού σου στον τόπο που θα εκλέξει εκείνος» κάθε χρόνο, στη διάρκεια καθεμιάς από τις τρεις μεγάλες ετήσιες γιορτές. (Δευ 16:16) Ο τόπος που εκλέχθηκε τελικά ως κέντρο των εορταστικών εκδηλώσεων ήταν η Ιερουσαλήμ. Δεν ορίστηκε συγκεκριμένη τιμωρία για όποιον απουσίαζε από αυτές τις γιορτές, με εξαίρεση το Πάσχα, η απουσία από το οποίο τιμωρούνταν με θάνατο. (Αρ 9:9-13) Εντούτοις, η παραμέληση οποιουδήποτε από τους νόμους του Θεού, περιλαμβανομένων των γιορτών και των σαββάτων Του, θα επέφερε κρίση και οδύνη σε εθνική κλίμακα. (Δευ 28:58-62) Το ίδιο το Πάσχα έπρεπε να τηρείται στις 14 Νισάν ή, σε ειδικές περιπτώσεις, έναν μήνα αργότερα.

Μολονότι οι γυναίκες δεν ήταν υποχρεωμένες να ταξιδεύουν για τις ετήσιες γιορτές όπως οι άντρες, υπάρχουν παραδείγματα γυναικών που παρευρίσκονταν στις γιορτές, όπως η Άννα, η μητέρα του Σαμουήλ (1Σα 1:7), και η Μαρία, η μητέρα του Ιησού. (Λου 2:41) Οι Ισραηλίτισσες που αγαπούσαν τον Ιεχωβά παρευρίσκονταν σε αυτές τις γιορτές όποτε ήταν δυνατόν. Μάλιστα δεν παρευρίσκονταν τακτικά μόνο οι γονείς του Ιησού στις γιορτές, αλλά μαζί τους πήγαιναν επίσης οι συγγενείς και οι γνωστοί τους.—Λου 2:44.

Ο Ιεχωβά έδωσε την εξής υπόσχεση: «Κανείς δεν θα επιθυμήσει τη γη σου όταν εσύ θα ανεβαίνεις για να δεις το πρόσωπο του Ιεχωβά του Θεού σου τρεις φορές το χρόνο». (Εξ 34:24) Μολονότι δεν έμεναν άντρες για να φυλάνε τις πόλεις και τη γη, αποδείχτηκε αληθές ότι κανένα ξένο έθνος δεν ανέβηκε ποτέ να πάρει τη γη των Ιουδαίων στη διάρκεια των γιορτών τους πριν από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 Κ.Χ. Ωστόσο, το 66 Κ.Χ., αφού προηγουμένως το Ιουδαϊκό έθνος είχε απορρίψει τον Χριστό, ο Κέστιος Γάλλος θανάτωσε 50 άτομα στη Λύδδα στη διάρκεια της Γιορτής των Σκηνών.

Κανένας από τους άρρενες παρευρισκομένους δεν έπρεπε να έρχεται με άδεια χέρια. Έπρεπε να φέρνουν δώρο «ανάλογο με την ευλογία που σου έχει δώσει ο Ιεχωβά ο Θεός σου». (Δευ 16:16, 17) Επίσης, στην Ιερουσαλήμ έπρεπε να τρώνε το “δεύτερο” δέκατο (σε αντίθεση με εκείνο που δινόταν για τη συντήρηση των Λευιτών [Αρ 18:26, 27]) από τα σιτηρά, το κρασί και το λάδι του τρέχοντος έτους, καθώς επίσης τα πρωτότοκα των βοδιών και του ποιμνίου. Αυτά έπρεπε να τα μοιράζονται με τους Λευίτες. Ωστόσο, σε περίπτωση που το ταξίδι προς τον τόπο της γιορτής ήταν πολύ μεγάλο, ο Νόμος προέβλεπε ότι μπορούσαν να μετατρέψουν αυτά τα αγαθά σε χρήματα, τα οποία θα μπορούσαν κατόπιν να διαθέσουν για να αγοράσουν την τροφή και το ποτό που θα κατανάλωναν ενόσω βρίσκονταν στο αγιαστήριο. (Δευ 14:22-27) Αυτές οι γιορτές έδιναν στον καθένα την ευκαιρία να δείξει την αφοσίωσή του στον Ιεχωβά, και έπρεπε να τις γιορτάζουν με χαρά, συμπεριλαμβάνοντας στις εκδηλώσεις τον πάροικο, το αγόρι που ήταν ορφανό από πατέρα και τη χήρα. (Δευ 16:11, 14) Αυτό προϋπέθετε, βέβαια, ότι οι άντρες μεταξύ αυτών των πάροικων ήταν περιτμημένοι λάτρεις του Ιεχωβά. (Εξ 12:48, 49) Πάντα προσφέρονταν ειδικές θυσίες επιπρόσθετα από τις καθημερινές προσφορές, και ενόσω προσφέρονταν τα ολοκαυτώματα και οι θυσίες συμμετοχής, σάλπιζαν οι σάλπιγγες.—Αρ 10:10.

Λίγο πριν από την οικοδόμηση του ναού, το ιερατείο αναδιοργανώθηκε από τον Βασιλιά Δαβίδ, ο οποίος διευθέτησε να κατανεμηθεί το τεράστιο προσωπικό των εκατοντάδων Ααρωνικών ιερέων σε 24 υποδιαιρέσεις, μαζί με τους Λευίτες βοηθούς. (1Χρ 24) Αργότερα, κάθε υποδιαίρεση εκπαιδευμένων εργατών υπηρετούσε δύο φορές το χρόνο στο ναό, μία εβδομάδα κάθε φορά, τις δε αναγκαίες διευθετήσεις έκανε η κεφαλή του πατρικού οίκου. Το εδάφιο 2 Χρονικών 5:11 υποδηλώνει ότι και οι 24 υποδιαιρέσεις των ιερέων υπηρέτησαν μαζί στην αφιέρωση του ναού, η οποία έλαβε χώρα στη διάρκεια της Γιορτής των Σκηνών. (1Βα 8:2· Λευ 23:34) Ο Άλφρεντ Έντερσχαϊμ λέει ότι τις ημέρες των γιορτών κάθε ιερέας μπορούσε, αν ήθελε, να ανεβεί και να βοηθήσει στην υπηρεσία του ναού, αλλά στη Γιορτή των Σκηνών έπρεπε να παρευρίσκονται και οι 24 υποδιαιρέσεις των ιερέων.—Ο Ναός (The Temple), 1874, σ. 66.

Στη διάρκεια αυτών των εορτασμών, τεράστιος φόρτος εργασίας έπεφτε στους ώμους των ιερέων, των Λευιτών και των Νεθινίμ που υπηρετούσαν μαζί τους. Παράδειγμα της εργασίας που επιτελούσαν δίνεται στην περιγραφή της Γιορτής των Άζυμων Άρτων την οποία τέλεσε ο Βασιλιάς Εζεκίας αφού καθάρισε το ναό, γιορτή που, σε αυτή την περίπτωση, παρατάθηκε άλλες εφτά ημέρες. Η αφήγηση δηλώνει ότι ο ίδιος ο Εζεκίας συνεισέφερε για τις θυσίες 1.000 ταύρους και 7.000 πρόβατα και ότι οι άρχοντες συνεισέφεραν 1.000 ταύρους και 10.000 πρόβατα.—2Χρ 30:21-24.

Ορισμένες ημέρες αυτών των γιορτών ήταν επίσημες συνάξεις ή άγιες συνελεύσεις. Αυτές οι ημέρες ήταν σάββατα, και όπως συνέβαινε με τα εβδομαδιαία Σάββατα, απαιτούνταν κατά τη διάρκειά τους πλήρης παύση των συνηθισμένων εργασιών. Δεν έπρεπε να γίνεται καμιά κοσμική εργασία. Εξαίρεση σε σχέση με την κανονική διευθέτηση του Σαββάτου αποτελούσε το γεγονός ότι εργασία όπως η παρασκευή τροφής—που ήταν παράνομη κατά τα εβδομαδιαία Σάββατα—επιτρεπόταν στα πλαίσια των ετοιμασιών για τα γιορταστικά έθιμα. (Εξ 12:16) Από αυτή την άποψη οι “άγιες συνελεύσεις” των γιορτών διέφεραν από τα κανονικά εβδομαδιαία Σάββατα (και από το Σάββατο τη δέκατη ημέρα του έβδομου μήνα, δηλαδή την Ημέρα της Εξιλέωσης, μια περίοδο νηστείας), κατά τα οποία δεν επιτρεπόταν κανενός είδους εργασία, ούτε ακόμη και το άναμμα φωτιάς «σε καμιά από τις κατοικίες» τους.—Παράβαλε Λευιτικό 23:3, 26-32 με τα εδάφια 7, 8, 21, 24, 25, 35, 36 και με τα εδάφια Έξοδος 35:2, 3.

Η Σπουδαιότητα των Γιορτών στη Ζωή του Ισραήλ. Οι γιορτές έπαιζαν πολύ σπουδαίο ρόλο στη ζωή των Ισραηλιτών σε εθνικό επίπεδο. Όταν βρίσκονταν ακόμη σε δουλεία στην Αίγυπτο, ο Μωυσής είπε στον Φαραώ ότι ο λόγος για τον οποίο απαιτούσε να επιτραπεί στους Ισραηλίτες και στα ζωντανά τους να φύγουν από την Αίγυπτο ήταν επειδή «έχουμε γιορτή για τον Ιεχωβά». (Εξ 10:9) Η διαθήκη του Νόμου περιλάμβανε πολλές λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με την τήρηση των γιορτών. (Εξ 34:18-24· Λευ 23:1-44· Δευ 16:1-17) Σε αρμονία με τις εντολές του Θεού, οι γιορτές βοηθούσαν όλους όσους παρευρίσκονταν σε αυτές να κρατούν τη διάνοιά τους προσηλωμένη στο λόγο του Θεού και να μην απορροφούνται τόσο πολύ από τις προσωπικές τους υποθέσεις ώστε να ξεχνούν την πιο σπουδαία πνευματική πλευρά της καθημερινής τους ζωής. Αυτές οι γιορτές τούς υπενθύμιζαν επίσης ότι ήταν λαός για το όνομα του Ιεχωβά. Το ταξίδι προς και από τις εορταστικές συγκεντρώσεις τούς έδινε φυσικά πολλές ευκαιρίες να μιλούν για την αγαθότητα του Θεού τους και για τις ευλογίες που απολάμβαναν κάθε μέρα και κάθε εποχή. Οι γιορτές παρείχαν χρόνο και ευκαιρία για στοχασμό, συναναστροφή και συζητήσεις γύρω από το νόμο του Ιεχωβά. Διεύρυναν τη γνώση για τη θεόδοτη γη, αύξαναν την κατανόηση και την αγάπη για τον πλησίον μεταξύ των Ισραηλιτών και προωθούσαν την ενότητα και την καθαρή λατρεία. Οι γιορτές ήταν ευτυχείς περιστάσεις. Η διάνοια των παρευρισκομένων γέμιζε με τις σκέψεις και τις οδούς του Θεού, και όλοι όσοι συμμετείχαν με ειλικρίνεια λάβαιναν πλούσια πνευματική ευλογία. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, πόσο ευλογήθηκαν χιλιάδες παρευρισκόμενοι στη Γιορτή της Πεντηκοστής στην Ιερουσαλήμ το 33 Κ.Χ.—Πρ 2:1-47.

Οι γιορτές ήταν σύμβολο ευτυχίας για τους Ιουδαίους. Πριν από την εξορία στη Βαβυλώνα, οπότε το έθνος γενικά είχε πάψει να διακρίνει τον αληθινό πνευματικό σκοπό των γιορτών, οι προφήτες Ωσηέ και Αμώς συνέδεσαν την επερχόμενη προειπωμένη ερήμωση της Ιερουσαλήμ με την παύση αυτών των χαρούμενων και ευτυχισμένων εορτασμών ή με τη μετατροπή τους σε πένθιμες περιστάσεις. (Ωσ 2:11· Αμ 8:10) Μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, ο Ιερεμίας παρατήρησε θρηνώντας ότι «οι δρόμοι της Σιών πενθούν, επειδή κανείς δεν έρχεται στη γιορτή». Οι γιορτές και τα Σάββατα είχαν πλέον “ξεχαστεί”. (Θρ 1:4· 2:6) Ο Ησαΐας περιέγραψε εκ των προτέρων την ευτυχία των εξορίστων που επέστρεψαν από τη Βαβυλώνα το 537 Π.Κ.Χ., με τα εξής λόγια: «Εσείς θα έχετε έναν ύμνο σαν τον ύμνο που λέγεται τη νύχτα κατά την οποία αγιάζει κάποιος τον εαυτό του για γιορτή». (Ησ 30:29) Ωστόσο, προτού περάσει πολύς καιρός από την αποκατάστασή τους στη θεόδοτη γη τους, αυτοί διέφθειραν και πάλι τις γιορτές του Ιεχωβά, γι’ αυτό και ο Θεός, μέσω του προφήτη Μαλαχία, προειδοποίησε τους ιερείς ότι η κοπριά των γιορτών τους θα σκορπιζόταν πάνω στα πρόσωπά τους.—Μαλ 2:1-3.

Οι συγγραφείς των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών κάνουν αρκετές άμεσες και έμμεσες αναφορές στις γιορτές, προσδίδοντάς τους ενίοτε χαρούμενη, συμβολική και προφητική εφαρμογή όσον αφορά τους Χριστιανούς. Ωστόσο, η κατά γράμμα τήρηση αυτών των γιορτών δεν αποτέλεσε απαίτηση για τους Χριστιανούς.—Κολ 2:16, 17· βλέπε τις διάφορες γιορτές ονομαστικά.

Γνωστή επίσης ως Γιορτή της Συγκομιδής ή «γιορτή του Ιεχωβά», όπως ονομάζεται στο εδάφιο Λευιτικό 23:39. Οι οδηγίες για την τήρησή της αναγράφονται στα εδάφια Λευιτικό 23:34-43, Αριθμοί 29:12-38 και Δευτερονόμιο 16:13-15. Η γιορτή διαρκούσε από τις 15 ως τις 21 Εθανίμ, ενώ στις 22 γινόταν επίσημη σύναξη. Ο Εθανίμ (Τισρί· Σεπτέμβριος-Οκτώβριος) ήταν αρχικά ο πρώτος μήνας του Ιουδαϊκού ημερολογίου, αλλά μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο έγινε ο έβδομος μήνας του θρησκευτικού έτους, εφόσον ο Αβίβ (Νισάν· Μάρτιος-Απρίλιος), που ήταν προηγουμένως ο έβδομος μήνας, έγινε ο πρώτος. (Εξ 12:2) Με τη Γιορτή των Σκηνών γιορταζόταν η συγκομιδή των καρπών, “των προϊόντων της γης”, που περιλάμβαναν τα σιτηρά, το λάδι και το κρασί. (Λευ 23:39) Αναφέρεται ως η «γιορτή της συγκομιδής στην αλλαγή του έτους». Η άγια συνέλευση την όγδοη ημέρα σημείωνε επίσημα το τέλος του ετήσιου εορταστικού κύκλου.—Εξ 34:22· Λευ 23:34-38.

Με τη Γιορτή των Σκηνών τελείωνε στην ουσία το μεγαλύτερο μέρος του γεωργικού έτους των Ισραηλιτών. Συνεπώς, η γιορτή αυτή αποτελούσε περίοδο χαράς και απόδοσης ευχαριστιών για όλες τις ευλογίες που είχε δώσει ο Ιεχωβά σε σχέση με την καρποφορία όλων των καλλιεργειών τους. Επίσης, εφόσον η Ημέρα της Εξιλέωσης τηρούνταν μόλις πέντε ημέρες νωρίτερα, ο λαός αισθανόταν ότι βρισκόταν σε ειρήνη με τον Ιεχωβά. Μολονότι μόνο οι άρρενες ήταν υποχρεωμένοι να παρευρίσκονται στη γιορτή, προσέρχονταν ολόκληρες οικογένειες, οι οποίες έπρεπε να κατοικούν σε σκηνές (εβρ., σουκκώθ) τις εφτά ημέρες της γιορτής. Συνήθως κάθε οικογένεια χρησιμοποιούσε μία σκηνή. (Εξ 34:23· Λευ 23:42) Οι σκηνές στήνονταν στις αυλές των σπιτιών, στις ταράτσες των κατοικιών, στις αυλές του ναού, στις πλατείες, καθώς και σε δρόμους κοντά στην πόλη, σε ακτίνα οδοιπορίας Σαββάτου. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να χρησιμοποιούν «καρπό ωραίων δέντρων», κλαδιά φοινίκων, καθώς επίσης κλαριά από πολύκλαδα δέντρα και από λεύκες. (Λευ 23:40) Στις ημέρες του Έσδρα, χρησιμοποιούνταν για αυτές τις πρόχειρες κατασκευές φύλλα ελιάς και ελαιωδών δέντρων, φύλλα μυρτιάς (πολύ ευωδιαστά) και φύλλα φοίνικα, καθώς επίσης κλαδιά άλλων δέντρων. Το γεγονός ότι όλοι—πλούσιοι και φτωχοί—κατοικούσαν σε σκηνές, γευματίζοντας μάλιστα μέσα σε αυτές κατά τις εφτά ημέρες, και το γεγονός ότι όλες οι σκηνές ήταν φτιαγμένες από τα ίδια υλικά, τα οποία είχαν συλλεχθεί από τους λόφους και τις κοιλάδες της υπαίθρου, τόνιζαν ότι όλοι ήταν ίσοι σε σχέση με τη γιορτή.—Νε 8:14-16.

Οι περισσότεροι από τους εορταστές, αν όχι όλοι, έφταναν στην Ιερουσαλήμ την προηγουμένη της γιορτής, στις 14 Εθανίμ. Η 14η ήταν ημέρα προετοιμασίας, εκτός αν τύχαινε να είναι ημέρα εβδομαδιαίου Σαββάτου, οπότε οι προετοιμασίες μπορούσαν να γίνουν νωρίτερα. Όλοι ασχολούνταν εντατικά με την κατασκευή των σκηνών, τον τελετουργικό καθαρισμό και τη φροντίδα των προσφορών που είχε φέρει ο καθένας, αλλά απολάμβαναν και χαρούμενη συναναστροφή. Η Ιερουσαλήμ και τα περίχωρά της παρουσίαζαν μια μοναδική και γραφική εικόνα, καθώς οι σκηνές ήταν διάσπαρτες σε όλη την πόλη, στους δρόμους και στους κήπους γύρω από αυτήν. Τη γιορταστική ατμόσφαιρα έκανε εντονότερη η όμορφη πολυχρωμία των καρπών και των φύλλων, μαζί με την ευωδιά που ανέδιδαν οι μυρτιές. Όλοι βρίσκονταν σε αναμονή, περιμένοντας το σάλπισμα που θα ακουγόταν από την υπερυψωμένη τοποθεσία του ναού νωρίς εκείνο το φθινοπωρινό βράδυ και θα ανάγγελλε την έναρξη της γιορτής.

Στη διάρκεια αυτής της γιορτής προσφέρονταν περισσότερες θυσίες από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη γιορτή του χρόνου. Η εθνική θυσία, που ξεκινούσε με 13 ταύρους την πρώτη ημέρα και μειωνόταν κατά έναν κάθε ημέρα, έφτανε συνολικά τους 70 ταύρους, εκτός από 119 αρνιά, κριάρια και κατσίκια, συν τις προσφορές σιτηρών και κρασιού. Στη διάρκεια της εβδομάδας, γίνονταν επίσης χιλιάδες ατομικές προσφορές από τους παρευρισκομένους. (Αρ 29:12-34, 39) Την όγδοη ημέρα, κατά την οποία δεν μπορούσε να γίνει καμιά κοπιαστική εργασία, προσφέρονταν ως ολοκαύτωμα ένας ταύρος, ένα κριάρι και εφτά μονοετή αρσενικά αρνιά, μαζί με προσφορές σιτηρών και σπονδές, καθώς και ένα κατσίκι ως προσφορά για αμαρτία.—Αρ 29:35-38.

Τα Σαββατιαία έτη ο Νόμος διαβαζόταν σε όλο το λαό στη διάρκεια της γιορτής. (Δευ 31:10-13) Ενδεχομένως η πρώτη από τις 24 υποδιαιρέσεις των ιερέων τις οποίες καθιέρωσε ο Δαβίδ άρχισε να υπηρετεί στο ναό μετά τη Γιορτή των Σκηνών, εφόσον ο ναός του Σολομώντα εγκαινιάστηκε την περίοδο αυτής της γιορτής το 1026 Π.Κ.Χ.—1Βα 6:37, 38· 1Χρ 24:1-18· 2Χρ 5:3· 7:7-10.

Το ιδιαίτερο γνώρισμα της Γιορτής των Σκηνών, ο κατ’ εξοχήν χαρακτήρας της, ήταν η χαρούμενη απόδοση ευχαριστιών. Ο Ιεχωβά επιθυμούσε να χαίρεται ο λαός του σε σχέση με αυτόν. «Πρέπει να χαρείτε ενώπιον του Ιεχωβά του Θεού σας». (Λευ 23:40) Ήταν μια γιορτή απόδοσης ευχαριστιών για τη συγκομιδή—όχι μόνο για τα σιτηρά, αλλά επίσης για το λάδι και το κρασί, τα οποία συνέβαλλαν πολύ στην απόλαυση της ζωής. Στη διάρκεια αυτής της γιορτής, οι Ισραηλίτες μπορούσαν να κάνουν στοχασμούς μέσα στην καρδιά τους γύρω από το γεγονός ότι η ευημερία τους και η αφθονία των καλών πραγμάτων δεν ήταν αποτέλεσμα της δικής τους δύναμης. Όχι, αυτή η ευημερία οφειλόταν στη φροντίδα με την οποία τους περιέβαλλε ο Ιεχωβά ο Θεός τους. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να σκέφτονται σε βάθος αυτά τα πράγματα, ώστε, όπως είπε ο Μωυσής, να μην «υψωθεί η καρδιά σου και ξεχάσει τον Ιεχωβά τον Θεό σου, που σε έβγαλε από τη γη της Αιγύπτου, από το σπίτι των δούλων». Ο Μωυσής διακήρυξε επίσης: «Και πρέπει να θυμάσαι τον Ιεχωβά τον Θεό σου, επειδή αυτός είναι που σου δίνει τη δύναμη να δημιουργείς πλούτο· προκειμένου να εκτελείς τη διαθήκη του που ορκίστηκε στους προπάτορές σου, όπως συμβαίνει αυτή την ημέρα».—Δευ 8:14, 18.

Ο Ισραήλ έλαβε την εντολή να ζει μια εβδομάδα σε σκηνές, «προκειμένου να ξέρουν οι γενιές σας ότι στις σκηνές έβαλα τους γιους του Ισραήλ να κατοικήσουν όταν τους έβγαζα από τη γη της Αιγύπτου. Εγώ είμαι ο Ιεχωβά ο Θεός σας». (Λευ 23:42, 43) Μπορούσαν να αναλογίζονται με χαρά και ευγνωμοσύνη τη θεϊκή φροντίδα την οποία είχαν απολαύσει στην έρημο όταν τους είχε προστατέψει ο Ιεχωβά, “που τους έκανε να πορευτούν μέσα στη μεγάλη και φοβερή έρημο με τα δηλητηριώδη φίδια και τους σκορπιούς και το διψασμένο, άνυδρο έδαφος, που τους έβγαλε νερό από τον πυρολιθικό βράχο, που τους έθρεψε στην έρημο με μάννα, το οποίο δεν ήξεραν οι πατέρες τους”. (Δευ 8:15, 16) Αυτό τους έδινε λόγους να χαίρονται για τη συνεχώς αυξανόμενη φροντίδα και γενναιοδωρία που εκδήλωνε ο Θεός προς αυτούς.

Χαρακτηριστικά που Προστέθηκαν Μεταγενέστερα. Ένα μεταγενέστερο έθιμο, για το οποίο γίνεται πιθανώς νύξη στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές (Ιωα 7:37, 38) αλλά όχι στις Εβραϊκές Γραφές, ήταν η άντληση νερού από τη Δεξαμενή του Σιλωάμ και η έκχυσή του, μαζί με κρασί, πάνω στο θυσιαστήριο την ώρα της πρωινής θυσίας. Σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές, αυτό γινόταν τις εφτά ημέρες της γιορτής, αλλά όχι την όγδοη. Ο ιερέας πήγαινε στη Δεξαμενή του Σιλωάμ με ένα χρυσό κανάτι (εκτός από την εναρκτήρια ημέρα της γιορτής, που ήταν σάββατο, οπότε έπαιρνε το νερό από ένα χρυσό δοχείο μέσα στο ναό, στο οποίο το είχαν μεταφέρει από τον Σιλωάμ την προηγουμένη). Ο ιερέας κανόνιζε να επιστρέφει από τον Σιλωάμ με το νερό ακριβώς τη στιγμή κατά την οποία οι ιερείς στο ναό ήταν έτοιμοι να τοποθετήσουν τα κομμάτια της θυσίας πάνω στο θυσιαστήριο. Καθώς έμπαινε στην Αυλή των Ιερέων από την Πύλη των Υδάτων του ναού, η είσοδός του αναγγελλόταν με τριπλό σάλπισμα από τις σάλπιγγες των ιερέων. Τότε έχυνε το νερό σε μια λεκάνη που οδηγούσε στη βάση του θυσιαστηρίου, ενώ την ίδια στιγμή χυνόταν και το κρασί σε μια άλλη. Κατόπιν, με τη συνοδεία των μουσικών οργάνων του ναού, ψάλλονταν οι ύμνοι Χαλλέλ (Ψαλμοί 113-118), ενώ ταυτόχρονα οι λάτρεις κουνούσαν προς το θυσιαστήριο τα φοινικόκλαδά τους. Αυτή η τελετή μπορεί να θύμιζε στους χαρούμενους εορταστές τα προφητικά λόγια του Ησαΐα: «Με αγαλλίαση θα βγάλετε βεβαίως νερό από τις πηγές της σωτηρίας».—Ησ 12:3.

Μια άλλη τελετή, κάπως παρόμοια, ήταν ότι καθεμιά από τις εφτά ημέρες της γιορτής οι ιερείς σχημάτιζαν πομπή και περπατούσαν γύρω από το θυσιαστήριο, ψάλλοντας: «Ω! Ιεχωβά, σώσε, παρακαλώ! Ω! Ιεχωβά, χάρισε την επιτυχία, παρακαλώ!» (Ψλ 118:25) Την έβδομη ημέρα, όμως, έκαναν το γύρο εφτά φορές.

Σύμφωνα με ραβινικές πηγές, υπήρχε και άλλο ένα εξέχον χαρακτηριστικό αυτής της γιορτής το οποίο, όπως και η μεταφορά του νερού του Σιλωάμ, τηρούνταν όταν ο Ιησούς ήταν στη γη. Αυτή η τελετή άρχιζε με το τέλος της 15ης Τισρί, της πρώτης ημέρας της γιορτής—στην πραγματικότητα με την αρχή της 16ης, της δεύτερης ημέρας της γιορτής—και συνεχιζόταν επί πέντε διαδοχικές νύχτες. Οι προετοιμασίες γίνονταν στην Αυλή των Γυναικών. Στην αυλή αυτή υπήρχαν τέσσερις μεγάλοι χρυσοί λυχνοστάτες, ο καθένας από τους οποίους είχε τέσσερις χρυσούς υποδοχείς. Τέσσερις νέοι ιερατικής καταγωγής ανέβαιναν σε σκάλες κρατώντας μεγάλα κανάτια με λάδι και γέμιζαν τους 16 υποδοχείς. Τα παλιά ρούχα των ιερέων χρησίμευαν ως φιτίλια για αυτά τα λυχνάρια. Ιουδαίοι συγγραφείς λένε ότι τα λυχνάρια εξέπεμπαν δυνατό φως που ήταν ορατό σε μεγάλη απόσταση και φώτιζε τις αυλές των σπιτιών στην Ιερουσαλήμ. Κάποιοι άντρες, περιλαμβανομένων μερικών πρεσβυτέρων, χόρευαν κρατώντας αναμμένους πυρσούς και έψαλλαν ύμνους με τη συνοδεία μουσικών οργάνων.

Μια ενδιαφέρουσα επισήμανση είναι ότι ο Ιεροβοάμ, ο οποίος αποσχίστηκε από τον Ροβοάμ, το γιο του Σολομώντα, και έγινε βασιλιάς των δέκα βόρειων φυλών, θέσπισε (τον όγδοο μήνα, όχι τον έβδομο) μια απομίμηση της Γιορτής των Σκηνών, προφανώς για να κρατήσει τις φυλές μακριά από την Ιερουσαλήμ. Αλλά, φυσικά, οι θυσίες προσφέρονταν στα χρυσά μοσχάρια που είχε στήσει αυτός ενεργώντας αντίθετα από την εντολή του Ιεχωβά.—1Βα 12:31-33.

Κατά πάσα πιθανότητα, ο Ιησούς έκανε νύξη της πνευματικής σημασίας της Γιορτής των Σκηνών και ίσως της τελετής με το νερό του Σιλωάμ όταν «την τελευταία ημέρα, τη μεγάλη ημέρα της γιορτής, ο Ιησούς στεκόταν όρθιος και φώναξε, λέγοντας: “Αν κανείς διψάει, ας έρθει σε εμένα και ας πιει. Αυτός που θέτει πίστη σε εμένα, όπως είπε η Γραφή, «Από τα σωθικά του θα ρεύσουν ποτάμια ζωντανού νερού»”». (Ιωα 7:37, 38) Μπορεί επίσης να έκανε νύξη της φωταγώγησης της Ιερουσαλήμ με τα λυχνάρια και τους πυρσούς που άναβαν στην περιοχή του ναού κατά τη γιορτή, όταν λίγο αργότερα είπε στους Ιουδαίους: «Εγώ είμαι το φως του κόσμου. Αυτός που με ακολουθεί δεν πρόκειται να περπατήσει στο σκοτάδι, αλλά θα αποκτήσει το φως της ζωής». (Ιωα 8:12) Λίγο μετά τη συζήτησή του με τους Ιουδαίους, ο Ιησούς ίσως συνέδεσε τον Σιλωάμ με τη γιορτή και τα φώτα της όταν συνάντησε έναν εκ γενετής τυφλό. Αφού είπε στους μαθητές του: «Είμαι το φως του κόσμου», έφτυσε στο έδαφος και έφτιαξε πηλό με το σάλιο, έβαλε αυτόν τον πηλό πάνω στα μάτια του ανθρώπου και του είπε: «Πήγαινε να πλυθείς στη δεξαμενή του Σιλωάμ».—Ιωα 9:1-7.

Το ότι ο λαός κουνούσε φοινικόκλαδα σε αυτή τη γιορτή μάς θυμίζει επίσης τα πλήθη που κουνούσαν φοινικόκλαδα κατά την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ λίγο πριν από το θάνατό του, αν και αυτό δεν συνέβη την περίοδο της Γιορτής των Σκηνών αλλά πριν από το Πάσχα. (Ιωα 12:12, 13) Επίσης, ο απόστολος Ιωάννης, ο οποίος είδε σε όραμα 144.000 δούλους του Θεού που ήταν σφραγισμένοι στα μέτωπά τους, μας λέει: «Έπειτα από αυτά, είδα ένα μεγάλο πλήθος, το οποίο κανένας άνθρωπος δεν μπορούσε να αριθμήσει, από όλα τα έθνη και τις φυλές και τους λαούς και τις γλώσσες, οι οποίοι στέκονταν ενώπιον του θρόνου και ενώπιον του Αρνιού, ντυμένοι με λευκές στολές· και είχαν φοινικόκλαδα στα χέρια τους. Και κραυγάζουν με δυνατή φωνή, λέγοντας: “Τη σωτηρία την οφείλουμε στον Θεό μας, που κάθεται στο θρόνο, και στο Αρνί”».—Απ 7:1-10.

Ασφαλώς, η Γιορτή των Σκηνών ολοκλήρωνε κατάλληλα το μεγαλύτερο μέρος του γεωργικού έτους και τον ετήσιο εορταστικό κύκλο. Τα πάντα γύρω από αυτήν αποπνέουν χαρά, άφθονες ευλογίες από το χέρι του Ιεχωβά, αναζωογόνηση και ζωή.

Η Γιορτή της Αφιέρωσης (εβρ., χανουκκάχ) τηρείται σε ανάμνηση της ανάκτησης της Ιουδαϊκής ανεξαρτησίας από τη συροελληνική κυριαρχία και της επαναφιέρωσης του ναού της Ιερουσαλήμ στον Ιεχωβά, ο οποίος ναός είχε βεβηλωθεί από τον Αντίοχο Δ΄ τον Επιφανή, τον αυτοαποκαλούμενο «Θεό Επιφανή». Αυτός ανήγειρε έναν βωμό πάνω στο μεγάλο θυσιαστήριο στο οποίο προσφερόταν προηγουμένως το καθημερινό ολοκαύτωμα. (Α΄ Μακκαβαίων 1:54-59) Σε αυτή την περίπτωση (25 Χισλέβ του 168 Π.Κ.Χ.), ο Αντίοχος, για να δείξει το μίσος και την περιφρόνησή του για τον Ιεχωβά, τον Θεό των Ιουδαίων, και για να μιάνει το ναό Του στο μέγιστο βαθμό, θυσίασε ένα γουρούνι στο θυσιαστήριο και έβαλε να ραντίσουν με το ζωμό που έφτιαξε από το κρέας του όλο το ναό. Επίσης, έκαψε τις πύλες του ναού, γκρέμισε τα δωμάτια των ιερέων και απομάκρυνε το χρυσό θυσιαστήριο, καθώς και το τραπέζι του ψωμιού της πρόθεσης και το χρυσό λυχνοστάτη. Ο ναός του Ζοροβάβελ επαναφιερώθηκε στον ειδωλολατρικό θεό Ολύμπιο Δία.

Δύο χρόνια αργότερα, ο Ιούδας Μακκαβαίος ανακατέλαβε την πόλη και το ναό. Το αγιαστήριο ήταν ερημωμένο και στις αυλές του ναού φύτρωναν αγριόχορτα. Ο Ιούδας κατεδάφισε το παλιό, μιασμένο θυσιαστήριο και έχτισε καινούριο με απελέκητες πέτρες. Επίσης, διέταξε να κατασκευαστούν για το ναό σκεύη και έφερε το θυσιαστήριο του θυμιάματος, το τραπέζι του ψωμιού της πρόθεσης και το λυχνοστάτη μέσα στο ναό. Αφού ο ναός εξαγνίστηκε από το μίασμα, επαναφιερώθηκε στις 25 Χισλέβ του 165 Π.Κ.Χ., ακριβώς τρία χρόνια μετά την ημέρα κατά την οποία ο Αντίοχος είχε κάνει τη θυσία του στο θυσιαστήριο αποδίδοντας λατρεία στον ειδωλολατρικό θεό. Άρχισαν και πάλι να προσφέρονται τα καθημερινά ή μόνιμα ολοκαυτώματα.—Α΄ Μακκαβαίων 4:36-54· Β΄ Μακκαβαίων 10:1-9.

Εορταστικά Έθιμα. Η ίδια η φύση της γιορτής την καθιστούσε περίοδο μεγάλης χαράς. Ως προς το τελετουργικό έμοιαζε κάπως με τη Γιορτή των Σκηνών. Οι εορταστικές εκδηλώσεις διαρκούσαν οχτώ ημέρες, από τις 25 Χισλέβ και έπειτα. (Α΄ Μακκαβαίων 4:59) Στις αυλές του ναού υπήρχε μεγάλη φωταγώγηση, και όλα τα σπίτια φωτίζονταν με διακοσμητικά λυχνάρια. Το Ταλμούδ ονομάζει αυτή τη γιορτή «Γιορτή του Φωτισμού». Μεταγενέστερα, μερικοί συνήθιζαν να ανάβουν οχτώ λυχνάρια την πρώτη νύχτα και να μειώνουν τον αριθμό τους κατά ένα κάθε βράδυ, ενώ άλλοι άρχιζαν με ένα λυχνάρι και τα αύξαναν σε οχτώ. Τα λυχνάρια τοποθετούνταν κοντά σε εξώπορτες, όχι μόνο για να φωτίζουν το σπίτι, αλλά και για να βλέπουν το φως όλοι όσοι βρίσκονταν έξω. Το άναμμα των λυχναριών συνοδευόταν από υμνωδία που δόξαζε τον Θεό, τον Απελευθερωτή του Ισραήλ. Ο Ιώσηπος λέει σχετικά με την εγκαινίαση της γιορτής: «Ήταν τόση η ευχαρίστηση που πήραν με την αναβίωση των εθίμων τους και με την αναπάντεχη ανάκτηση του δικαιώματος να ασκούν τη θρησκεία τους έπειτα από τόσον καιρό, ώστε έθεσαν νόμο να εορτάζουν οι απόγονοί τους την αποκατάσταση της λειτουργίας του ναού επί οχτώ ημέρες. Από τότε διατηρούμε τούτη τη γιορτή μέχρι τώρα, ονομάζοντάς την “φώτα”, δίνοντάς της αυτή την ονομασία, νομίζω, εκ του ότι μας εμφανίστηκε ανέλπιστα τούτο το δικαίωμα». (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, ΙΒ΄, 324, 325 [vii, 7]) Οι κοπιαστικές εργασίες επιτρέπονταν, καθώς η γιορτή δεν θεωρούνταν σάββατο.

Οι δύο προηγούμενες αφιερώσεις—η αφιέρωση του πρώτου ναού, που χτίστηκε από τον Σολομώντα, και η αφιέρωση του δεύτερου, που χτίστηκε από τον Ζοροβάβελ—είχαν τελεστεί επίσημα μετά την ολοκλήρωση της οικοδόμησης. Δεν καθιερώθηκε, όμως, αναμνηστικός εορτασμός αυτών των αφιερώσεων, όπως καθιερώθηκε για την επαναφιέρωση του δεύτερου ναού από τον Ιούδα Μακκαβαίο. Ανόμοια με τις τρεις μεγάλες γιορτές στις οποίες υποχρεούνταν να παρευρίσκονται στην Ιερουσαλήμ όλοι οι άρρενες, η Γιορτή της Αφιέρωσης μπορούσε να τηρείται στις πόλεις τους, όπως και η Γιορτή των Πουρίμ. (Εξ 23:14-17· Εσθ 9:18-32) Σε ολόκληρη τη χώρα συναθροίζονταν στις συναγωγές τους υμνολογώντας και αγαλλόμενοι και κρατώντας κλαδιά δέντρων, ενώ οι συναγωγές και τα σπίτια ήταν κατάφωτα. Οι Εβραίοι τηρούν αυτή τη γιορτή μέχρι σήμερα.

Σημασία για τους Χριστιανούς. Ο Ιησούς επισκέφτηκε το ναό κατά τη Γιορτή της Αφιέρωσης, τον τελευταίο χειμώνα της διακονίας του, το 32 Κ.Χ. Η αφήγηση αναφέρει: «Εκείνον τον καιρό έγινε η γιορτή της αφιέρωσης στην Ιερουσαλήμ. Ήταν χειμώνας, και ο Ιησούς περπατούσε στο ναό, στη στοά του Σολομώντα». (Ιωα 10:22, 23) Ο Χισλέβ, ο ένατος μήνας, αντιστοιχεί με μέρος της περιόδου Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου. Φυσικά, όλοι οι Ιουδαίοι γνώριζαν ότι αυτή η γιορτή λάβαινε χώρα το χειμώνα. Συνεπώς, η αναφορά στο χειμώνα ίσως γίνεται εδώ για να υποδειχτεί η κατάσταση του καιρού, και όχι η εποχή, ως ο λόγος για τον οποίο ο Ιησούς επέλεξε για τη διδασκαλία του ένα προφυλαγμένο μέρος, τη «στοά του Σολομώντα». Αυτή η σκεπαστή στοά βρισκόταν στην ανατολική πλευρά της εξωτερικής αυλής των Εθνικών, όπου συγκεντρώνονταν πολλά άτομα.—Πρ 3:11· 5:12.

Στις θεόπνευστες Γραφές δεν δηλώνεται άμεσα ότι ο Ιεχωβά χάρισε τη νίκη στον Ιούδα Μακκαβαίο και τον κατηύθυνε στην επισκευή του ναού, στον εκ νέου εξοπλισμό του, στην κατασκευή των σκευών και τελικά στην επαναφιέρωσή του. Εντούτοις, για να μπορούν να εκπληρωθούν οι προφητείες σχετικά με τον Ιησού και τη διακονία του και να συνεχιστούν οι Λευιτικές θυσίες μέχρις ότου επιτελούνταν η μεγάλη θυσία του Γιου του Θεού, ο ναός έπρεπε να εξακολουθεί να υπάρχει και οι υπηρεσίες του να λειτουργούν την εποχή που θα εμφανιζόταν ο Μεσσίας. (Ιωα 2:17· Δα 9:27) Ο Ιεχωβά είχε χρησιμοποιήσει ανθρώπους από ξένα έθνη, όπως τον Κύρο, για να φέρουν σε πέρας ορισμένους σκοπούς σχετικά με τη λατρεία Του. (Ησ 45:1) Πολύ περισσότερο, λοιπόν, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει έναν άνθρωπο από τον αφιερωμένο λαό του, τους Ιουδαίους.

Η ουσία είναι ότι οι υπηρεσίες του ναού λειτουργούσαν στη διάρκεια της διακονίας του Ιησού Χριστού. Ο ναός του Ζοροβάβελ είχε ανοικοδομηθεί (αντικατασταθεί) από τον Ηρώδη και είχε γίνει πιο περίτεχνος. Γι’ αυτόν το λόγο και εξαιτίας της αντιπάθειάς τους για τον Ηρώδη, οι Ιουδαίοι κάνουν συνήθως λόγο μόνο για δύο ναούς—του Σολομώντα και του Ζοροβάβελ. Ούτε στα λόγια του Ιησού ούτε σε οποιοδήποτε από τα συγγράμματα των μαθητών του βρίσκουμε κάποια επίκριση για τη Γιορτή της Αφιέρωσης. Ωστόσο, η τήρησή της δεν αποτελεί απαίτηση για τους Χριστιανούς σύμφωνα με τη νέα διαθήκη.—Κολ 2:16· Γα 4:10, 11· Εβρ 8:6.

Η εντολή του Θεού προς τους Ισραηλίτες ήταν ότι κάθε νέα σελήνη, η οποία σηματοδοτούσε την έναρξη των σεληνιακών μηνών του Ιουδαϊκού ημερολογίου, έπρεπε να ηχούν οι σάλπιγγες για τα ολοκαυτώματα και τις θυσίες συμμετοχής τους. (Αρ 10:10) Αυτές τις ημέρες έπρεπε να προσφέρουν ειδικές θυσίες εκτός από τη μόνιμη καθημερινή θυσία. Η προσφορά της νέας σελήνης έπρεπε να αποτελείται από δύο ταύρους, ένα κριάρι και εφτά μονοετή αρσενικά αρνιά που θα θυσιάζονταν ως ολοκαύτωμα, μαζί με τις αντίστοιχες προσφορές σιτηρών και κρασιού, καθώς επίσης από ένα κατσικάκι που θυσιαζόταν ως προσφορά για αμαρτία.—Αρ 28:11-15.

Αυτές είναι όλες οι εντολές που περιέχονται στην Πεντάτευχο αναφορικά με την τήρηση της νέας σελήνης, αλλά με τον καιρό αυτή εξελίχθηκε σε σημαντική εθνική γιορτή. Στα εδάφια Ησαΐας 1:13, 14 κατατάσσεται μαζί με τα Σάββατα και τις γιορταστικές περιόδους. Τουλάχιστον στην εποχή των μεταγενέστερων προφητών, ο λαός δεν επιδιδόταν σε εμπορικές δραστηριότητες κατά τις ημέρες της νέας σελήνης, όπως υποδηλώνει το εδάφιο Αμώς 8:5. Αυτό υπερέβαινε τις Γραφικές απαιτήσεις για τις ημέρες της νέας σελήνης. Ούτως ή άλλως, όμως, όπως δείχνουν οι δύο παραπάνω Γραφικές περικοπές, η τήρηση της νέας σελήνης από τους Ιουδαίους είχε καταντήσει πλέον τυπολατρική και ήταν μισητή στα μάτια του Ιεχωβά.

Η ημέρα της νέας σελήνης θεωρούνταν κατ’ εξοχήν ημέρα συνάξεων και συμποσίων. Αυτό φαίνεται από το συνειρμό που έκανε ο Σαούλ όταν δεν εμφανίστηκε στο τραπέζι του ο Δαβίδ την ημέρα της νέας σελήνης. Ο Σαούλ είπε μέσα του: «Κάτι συνέβη και δεν είναι καθαρός, γιατί δεν καθαρίστηκε». (1Σα 20:5, 18, 24, 26) Μολονότι αυτή την ημέρα μπορούσαν να γίνουν κάποιες μορφές εργασίας που απαγορεύονταν το Σάββατο, η νέα σελήνη θεωρούνταν ημέρα ενασχόλησης με πνευματικά ζητήματα. Ο λαός συναγόταν σε συνελεύσεις (Ησ 1:13· 66:23· Ψλ 81:3· Ιεζ 46:3) ή επισκεπτόταν τους προφήτες ή τους ανθρώπους του Θεού.—2Βα 4:23.

Ο εορτασμός της ημέρας της νέας σελήνης δεν περιλάμβανε την απόδοση λατρείας στη σελήνη, λατρεία την οποία ασκούσαν μερικά ειδωλολατρικά έθνη, ούτε είχε οποιαδήποτε σχέση με την αστρολογία.—Κρ 8:21· 2Βα 23:5· Ιωβ 31:26-28.

Ο Ησαΐας έγραψε για έναν μελλοντικό καιρό κατά τον οποίο κάθε σάρκα θα προσερχόταν για να προσκυνάει τον Ιεχωβά στις ημέρες της νέας σελήνης. (Ησ 66:23) Στην προφητεία του Ιεζεκιήλ, την περίοδο της εξορίας στη Βαβυλώνα, όταν δόθηκε σε αυτόν το όραμα ενός ναού, ο Ιεχωβά τού είπε: «Η πύλη της εσωτερικής αυλής που βλέπει ανατολικά θα πρέπει να παραμένει κλειστή τις έξι εργάσιμες ημέρες, και την ημέρα του σαββάτου θα πρέπει να ανοίγεται και την ημέρα της νέας σελήνης θα πρέπει να ανοίγεται. Και ο λαός του τόπου θα προσκυνάει στην είσοδο εκείνης της πύλης κατά τα σάββατα και κατά τη νέα σελήνη, ενώπιον του Ιεχωβά».—Ιεζ 46:1, 3.

Οι Εβραίοι σήμερα γιορτάζουν τη νέα σελήνη με πολλές διεξοδικές τελετές και της προσδίδουν μεγάλη σπουδαιότητα. Ωστόσο, οι Χριστιανοί πληροφορούνται ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να τηρούν τη νέα σελήνη ή το σάββατο, τα οποία απλώς αποτελούσαν μέρος της σκιάς των μελλοντικών πραγμάτων, ενώ η πραγματικότητα βρίσκεται στον Ιησού Χριστό. Οι γιορτές του φυσικού Ισραήλ έχουν συμβολική σημασία και βρίσκουν την εκπλήρωσή τους σε πολλές ευλογίες οι οποίες γίνονται εφικτές μέσω του Γιου του Θεού.—Κολ 2:16, 17.

Αυτή η γιορτή λάβαινε χώρα την πρώτη ημέρα (ή τη νέα σελήνη) του έβδομου μήνα, του Εθανίμ (Τισρί). Σηματοδοτούσε την έναρξη του πολιτικού έτους των Ιουδαίων. Διέφερε από τη Γιορτή της Νέας Σελήνης, που λάβαινε χώρα τους άλλους 11 μήνες, καθόσον ήταν πιο σημαντική. Η εντολή αναφέρει επιπλέον σχετικά με τη Γιορτή του Σαλπίσματος ότι έπρεπε να ξεχωρίζεται ως ημέρα άγιας συνέλευσης, στην οποία δεν έπρεπε να γίνεται κανενός είδους κοπιαστική εργασία.

Η γιορτή πήρε το όνομά της από την εντολή: «Πρέπει να γίνεται για εσάς πλήρης ανάπαυση, ενθύμημα μέσω σαλπίσματος». «Θα είναι ημέρα σαλπίσματος για εσάς». Εκείνη την ημέρα προσφερόταν ένας νεαρός ταύρος, ένα κριάρι και εφτά υγιή, μονοετή αρσενικά αρνιά ως θυσία, παράλληλα με μια προσφορά σιτηρών από λεπτό αλεύρι μουσκεμένο με λάδι, καθώς επίσης θυσιαζόταν ένα αρσενικό κατσικάκι ως προσφορά για αμαρτία. Αυτές οι προσφορές έρχονταν να προστεθούν στις μόνιμες καθημερινές προσφορές, καθώς και στις θυσίες που γίνονταν ειδικά κατά τις ημέρες της νέας σελήνης.—Λευ 23:24· Αρ 29:1-6.

Η γιορτή αυτή ήταν ασφαλώς σημαντική, όχι μόνο επειδή ο μήνας που άρχιζε σηματοδοτούσε την έναρξη ενός νέου γεωργικού και εργατικού έτους, αλλά και επειδή η Ημέρα της Εξιλέωσης έπεφτε τη 10η ημέρα αυτού του μήνα, η δε Γιορτή των Σκηνών άρχιζε τη 15η. Η συγκομιδή των καρπών του απερχόμενου έτους ολοκληρωνόταν ως επί το πλείστον αυτόν το μήνα. Στους καρπούς που μαζεύονταν αυτόν το μήνα περιλαμβάνονταν τα σταφύλια, από τα οποία παράγεται το κρασί που ευφραίνει την καρδιά του ανθρώπου, και οι ελιές, οι οποίες μεταξύ άλλων παρείχαν τροφή αλλά και λάδι για φωτισμό και για χρήση σε πολλές προσφορές σιτηρών. (Ψλ 104:15) Πραγματικά, αυτή η γιορτή σημείωνε την έναρξη ενός μηνός που παρείχε λόγους για ευγνωμοσύνη προς τον Ιεχωβά.

Η γιορτή αυτή άρχιζε στις 15 Νισάν, την επομένη του Πάσχα, και συνεχιζόταν επί εφτά ημέρες, μέχρι τις 21 Νισάν. (Βλέπε ΠΑΣΧΑ.) Οφείλει το όνομά της στους άζυμους άρτους (εβρ., ματσώθ), το μοναδικό ψωμί που επιτρεπόταν να υπάρχει στη διάρκεια των εφτά ημερών της γιορτής. Το άζυμο ψωμί ζυμώνεται με νερό αλλά χωρίς μαγιά. Πρέπει να παρασκευαστεί βιαστικά για να μην αρχίσει η ζύμωση.

Η πρώτη ημέρα της Γιορτής των Άζυμων Άρτων ήταν επίσημη σύναξη, καθώς επίσης σάββατο. Τη δεύτερη ημέρα, στις 16 Νισάν, έφερναν στον ιερέα ένα δεμάτι από τους πρώτους καρπούς του θερισμού του κριθαριού—της πρώτης σοδειάς που ωρίμαζε στην Παλαιστίνη. Πριν από αυτή τη γιορτή δεν μπορούσαν να φάνε καινούρια σιτηρά, ψωμί ή ψημένα σιτηρά από τη νέα συγκομιδή. Ο ιερέας πρόσφερε συμβολικά αυτούς τους πρώτους καρπούς στον Ιεχωβά κινώντας ένα δεμάτι με σιτηρά πέρα δώθε, ενώ προσφερόταν ως ολοκαύτωμα ένα υγιές κριάρι στον πρώτο του χρόνο μαζί με μια προσφορά σιτηρών μουσκεμένων με λάδι και μια σπονδή. (Λευ 23:6-14) Δεν υπήρχε εντολή να καίγεται μέρος από τα σιτηρά ή από το αλεύρι των σιτηρών στο θυσιαστήριο, όπως συνήθιζαν να κάνουν μεταγενέστερα οι ιερείς. Εκτός από τη δημόσια ή εθνική προσφορά πρώτων καρπών, υπήρχε επίσης η πρόβλεψη να προσφέρει κάθε οικογένεια και κάθε άτομο που είχε ιδιοκτησία στον Ισραήλ ευχαριστήριες θυσίες στη διάρκεια αυτής της εορταστικής περίστασης.—Εξ 23:19· Δευ 26:1, 2· βλέπε ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΡΠΟΙ.

Σημασία. Η βρώση άζυμων άρτων αυτή την περίοδο ήταν σε αρμονία με τις οδηγίες που είχε λάβει ο Μωυσής από τον Ιεχωβά, όπως αυτές παρατίθενται στα εδάφια Έξοδος 12:14-20, όπου περιλαμβάνεται η εξής αυστηρή εντολή, στο εδάφιο 19: «Επί εφτά ημέρες δεν θα βρίσκεται στα σπίτια σας προζύμι». Στο εδάφιο Δευτερονόμιο 16:3 οι άζυμοι άρτοι ονομάζονται «ψωμί της ταλαιπωρίας», διότι κάθε χρόνο υπενθύμιζαν στους Ισραηλίτες τη βιαστική τους αναχώρηση από τη γη της Αιγύπτου (κατά την οποία δεν υπήρχε χρόνος για να υποστεί ζύμωση το ζυμάρι τους [Εξ 12:34]). Ως εκ τούτου, επανέφεραν στη μνήμη τους την κατάσταση ταλαιπωρίας και δουλείας από την οποία απελευθερώθηκε ο Ισραήλ, όπως είπε ο ίδιος ο Ιεχωβά, «ώστε να θυμάσαι την ημέρα που βγήκες από τη γη της Αιγύπτου όλες τις ημέρες της ζωής σου». Η συνειδητοποίηση της τωρινής ελευθερίας που απολάμβαναν ως έθνος και η αναγνώριση του Ιεχωβά ως Ελευθερωτή τους αποτελούσαν το κατάλληλο υπόβαθρο για την πρώτη από τις τρεις μεγάλες ετήσιες γιορτές των Ισραηλιτών.—Δευ 16:16.

Εορτασμοί στην Προαιχμαλωσιακή Περίοδο. Στις Γραφές υπάρχουν τρεις καταγραμμένες περιπτώσεις κατά τις οποίες τηρήθηκε η Γιορτή των Άζυμων Άρτων μετά την είσοδο των Ισραηλιτών στην Υποσχεμένη Γη και πριν από την εξορία τους στη Βαβυλώνα. Ωστόσο, η απουσία μνείας άλλου εορτασμού δεν πρέπει να εκληφθεί ως ένδειξη ότι η γιορτή δεν τηρούνταν. Τουναντίον, στην πρώτη καταγραμμένη περίπτωση γίνεται γενική αναφορά σε όλες τις γιορτές καθώς και στις διευθετήσεις που έκανε ο Σολομών για την τήρησή τους.—2Χρ 8:12, 13.

Στους άλλους δύο εορτασμούς, οι περιστάσεις ήταν εξαιρετικές. Ο πρώτος αφορά την αναβίωση της Γιορτής των Άζυμων Άρτων ύστερα από ένα διάστημα παραμέλησής της. Αυτό συνέβη το πρώτο έτος της βασιλείας του πιστού Εζεκία. Είναι ενδιαφέρον ότι, στην εν λόγω περίπτωση, δεν πρόλαβαν να είναι έτοιμοι για την ετήσια γιορτή στις 15 Νισάν, επειδή οι εργασίες καθαρισμού και επισκευής του ναού διήρκεσαν μέχρι τις 16 του μήνα. Γι’ αυτό, επωφελήθηκαν από μια διάταξη του Νόμου που προέβλεπε να τελείται η γιορτή το δεύτερο μήνα. (2Χρ 29:17· 30:13, 21, 22· Αρ 9:10, 11) Η περίσταση αυτή ήταν τόσο χαρωπή και κατέληξε σε τόσο μεγάλη θρησκευτική αναζωογόνηση ώστε ο εφταήμερος εορτασμός αποδείχτηκε πολύ σύντομος, γι’ αυτό και παρατάθηκε άλλες εφτά ημέρες. Ο Βασιλιάς Εζεκίας και οι άρχοντές του συνεισέφεραν γενναιόδωρα, δίνοντας 2.000 ταύρους και 17.000 πρόβατα για να τραφούν τα πλήθη των παρευρισκομένων.—2Χρ 30:23, 24.

Ο εορτασμός αυτός στάθηκε η αρχή μιας μεγάλης εκστρατείας κατά της ψεύτικης θρησκείας, η οποία σε πολλές πόλεις πραγματοποιήθηκε προτού επιστρέψουν οι λάτρεις στα σπίτια τους. (2Χρ 31:1) Αυτή η τήρηση της Γιορτής των Άζυμων Άρτων έφερε την ευλογία του Ιεχωβά, όπως επίσης απελευθέρωση από τη δαιμονολατρία, και αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της ευεργετικής επίδρασης που ασκούσε στους Ισραηλίτες η τήρηση αυτών των γιορτών.

Η τελευταία καταγραμμένη τήρηση της Γιορτής των Άζυμων Άρτων στην προαιχμαλωσιακή περίοδο έλαβε χώρα στη διάρκεια της βασιλείας του Ιωσία, όταν αυτός έκανε μια θαρραλέα προσπάθεια να αποκαταστήσει την αγνή λατρεία του Ιεχωβά στον Ιούδα.—2Χρ 35:1-19.

Μολονότι αυτοί είναι οι μόνοι εορτασμοί για τους οποίους γίνεται ειδική μνεία, αναμφίβολα οι πιστοί κριτές και ιερείς του Ισραήλ πριν από την περίοδο των βασιλιάδων μεριμνούσαν για την τήρηση των γιορτών. Μεταγενέστερα, τόσο ο Δαβίδ όσο και ο Σολομών έκαναν επισταμένες διευθετήσεις για την εύρυθμη λειτουργία του ιερατείου, ενώ και άλλοι βασιλιάδες του Ιούδα πρέπει να φρόντισαν να τηρούνται οι γιορτές τακτικά. Επίσης, η Γιορτή των Άζυμων Άρτων τηρούνταν πολύ τακτικά στη μεταιχμαλωσιακή περίοδο.

Εορτασμοί στη Μεταιχμαλωσιακή Περίοδο. Μετά την απελευθέρωση των Ιουδαίων από τη Βαβυλώνα και την επιστροφή τους στην Υποσχεμένη Γη, ο ναός της Ιερουσαλήμ ανοικοδομήθηκε και ολοκληρώθηκε με τη δυναμική ενθάρρυνση που έδωσαν ο Αγγαίος και ο Ζαχαρίας, προφήτες του Ιεχωβά. (Εσδ 5:1, 2) Το 515 Π.Κ.Χ. ο ανοικοδομημένος οίκος του Ιεχωβά εγκαινιάστηκε με μεγάλη χαρά και με όλες τις αρμόζουσες θυσίες που συνόδευαν τη Γιορτή των Άζυμων Άρτων. Το εδάφιο Έσδρας 6:22 δηλώνει: «Και τέλεσαν τη γιορτή των άζυμων άρτων εφτά ημέρες με χαρά».

Το βιβλίο του Μαλαχία δείχνει ότι, παρά το ενθουσιώδες ξεκίνημα για την αποκατάσταση της αληθινής λατρείας το οποίο έλαβε χώρα όταν οι εξόριστοι επέστρεψαν από τη Βαβυλώνα, οι ιερείς έγιναν με τον καιρό αδιάφοροι, υπερήφανοι και αυτοδικαιούμενοι. Η υπηρεσία στο ναό κατάντησε εμπαιγμός, μολονότι οι γιορτές τηρούνταν τυπολατρικά. (Μαλ 1:6-8, 12-14· 2:1-3· 3:8-10) Ο Ιησούς βρήκε τους γραμματείς και τους Φαρισαίους να τηρούν με σχολαστικότητα τις λεπτομέρειες του Νόμου, μαζί με τις δικές τους πρόσθετες παραδόσεις. Αυτοί τηρούσαν με ζήλο τις γιορτές, μεταξύ των οποίων τη Γιορτή των Άζυμων Άρτων, αλλά ο Ιησούς τούς καταδίκασε διότι, εξαιτίας της υποκρισίας τους, δεν μπορούσαν να διακρίνουν την πραγματική σημασία αυτών των εξαιρετικών διευθετήσεων που είχε κάνει ο Ιεχωβά για την ευλογία τους.—Ματ 15:1-9· 23:23, 24· Λου 19:45, 46.

Προφητική Σημασία. Ο Ιησούς Χριστός εξήγησε τη συμβολική σημασία που έχει το προζύμι, όπως αναγράφεται στα εδάφια Ματθαίος 16:6, 11, 12, προειδοποιώντας τους μαθητές του: «Να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά και να προσέχετε από το προζύμι των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων». Όταν οι μαθητές του συζήτησαν μεταξύ τους και έβγαλαν εσφαλμένο συμπέρασμα ως προς το τι εννοούσε, εκείνος μίλησε ξεκάθαρα: «“Πώς γίνεται να μη διακρίνετε ότι δεν σας μίλησα για ψωμιά; Να προσέχετε, όμως, από το προζύμι των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων”. Τότε κατάλαβαν ότι είπε να προσέχουν . . . από τη διδασκαλία των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων». Επίσης, ο Λουκάς αναφέρει ότι ο Ιησούς δήλωσε συγκεκριμένα σε μια άλλη περίπτωση: «Να προσέχετε από το προζύμι των Φαρισαίων, το οποίο είναι η υποκρισία».—Λου 12:1.

Ο απόστολος Παύλος αποδίδει παρόμοια σημασία στο προζύμι σε συσχετισμό με τη Γιορτή των Άζυμων Άρτων όταν περιγράφει την πορεία που πρέπει να ακολουθούν οι Χριστιανοί. Στα εδάφια 1 Κορινθίους 5:6-8 δίνει την εξής συμβουλή στους Χριστιανούς αδελφούς του: «Δεν γνωρίζετε ότι λίγο προζύμι προκαλεί ζύμωση σε όλο το ζυμάρι; Πετάξτε το παλιό προζύμι για να είστε νέο ζυμάρι, καθώς είστε χωρίς ζύμωση. Διότι πράγματι ο Χριστός, το πάσχα μας, έχει θυσιαστεί. Συνεπώς, ας τηρούμε τη γιορτή, όχι με παλιό προζύμι ούτε με προζύμι κακίας και πονηρίας, αλλά με άζυμους άρτους ειλικρίνειας και αλήθειας».

Στις 16 Νισάν, τη δεύτερη ημέρα της Γιορτής των Άζυμων Άρτων, ο αρχιερέας κινούσε πέρα δώθε τους πρώτους καρπούς του θερισμού του κριθαριού—της πρώτης σοδειάς του έτους—ή αυτά που θα μπορούσαν να ονομαστούν οι πρώτοι από τους πρώτους καρπούς της γης. (Λευ 23:10, 11) Έχει σημασία το ότι ο Ιησούς Χριστός αναστήθηκε αυτήν ακριβώς την ημέρα, στις 16 Νισάν, του έτους 33 Κ.Χ. Ο απόστολος Παύλος παραβάλλει τον Χριστό με άλλους οι οποίοι ανασταίνονται, λέγοντας: «Ωστόσο, τώρα ο Χριστός έχει εγερθεί από τους νεκρούς, ως οι πρώτοι καρποί από εκείνους που έχουν κοιμηθεί τον ύπνο του θανάτου. . . . Αλλά ο καθένας στη δική του τάξη: ο Χριστός ως οι πρώτοι καρποί, έπειτα εκείνοι που ανήκουν στον Χριστό στη διάρκεια της παρουσίας του». Ο Χριστός αποκαλείται επίσης «ο πρωτότοκος ανάμεσα σε πολλούς αδελφούς».—1Κο 15:20-23· Ρω 8:29.