ΠΙΣΩ από τα πανύψηλα τείχη και την αυστηρή ασφάλιση της Πόλης του Βατικανού, που μοιάζει με φρούριο, έχει κανείς την εντύπωση ότι μπαίνει σε πραγματικό θησαυροφυλάκιο. Η Βιβλιοθήκη του Βατικανού βρίσκεται στην αυλή του παπικού ανακτόρου κι έτσι οι επισκέπτες χρειάζονται ειδική άδεια για να μπουν μέσα.

Εδώ φυλάσσεται το περίφημο Χειρόγραφο του Βατικανού Νο. 1209, ή αλλιώς Βατικανός Κώδικας, που συνήθως αναφέρεται με το σύμβολο «Β». Περιέχει ολόκληρες τις Εβραϊκές Γραφές καθώς και μεγάλο μέρος των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, οι οποίες χρονολογούνται από τις αρχές του τέταρτου αιώνα μ.Χ., λιγότερο από 300 χρόνια μετά τον καιρό των αποστόλων. Βρίσκεται κάτω από την κατοχή της Βιβλιοθήκης του Βατικανού από το 1481, αλλά δεν ήταν διαθέσιμο για τον κόσμο των γραμμάτων πριν από τα έτη 1889-1890.

Η πρώτη εντύπωση που μου δημιουργήθηκε ήταν ότι το γράψιμο ήταν εκπληκτικά καθαρό και ότι δεν είχε ξεθωριάσει. Προφανώς το αρχικό μελάνι είχε ξεθωριάσει και αργότερα κάποιος γραφέας ξαναπέρασε ένα-ένα τα γράμματα, αφαιρώντας έτσι πολλή από την αρχική ομορφιά του κώδικα. Το Βατικανό αυτό χειρόγραφο, όπως ουσιαστικά και όλα τα χειρόγραφα των Αγίων Γραφών στην ελληνική, είναι κώδικας, δηλαδή βιβλίο με φύλλα κι όχι ρόλος. Είναι γραμμένος πάνω σε μεμβράνη (λεπτή ποιότητα περγαμηνής), γραφική ύλη που γινόταν από το δέρμα ζώων μικρών σε ηλικία.

‘Πώς μπορούμε να καθορίσουμε την ηλικία τέτοιων εγγράφων;’ είχα την απορία. Έμαθα ότι ένας σημαντικός παράγοντας είναι η μορφή της γραφής. Ο υπεύθυνος της βιβλιοθήκης είχε την ευγένεια να μου δείξει τους δυο πολύ διαφορετικούς τύπους γραφής στο χειρόγραφο. Τα βιβλία από τη Γένεση μέχρι και την επιστολή Προς Εβραίους είναι γραμμένα με τη λεγόμενη μεγαλογράμματη στρογγυλόσχημη γραφή. Αυτή είναι η μορφή της γραφής με κεφαλαία γράμματα και χρησιμοποιόταν στη συγγραφή βιβλίων από τον τέταρτο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον όγδοο ή ένατο αιώνα μ.Χ. Δεν υπάρχουν διαστήματα μεταξύ των λέξεων ούτε σημεία στίξης. Εξάλλου, η Αποκάλυψη (δεν αποτελεί μέρος του πρωτότυπου χειρογράφου) είναι γραμμένη στη μικρογράμματη συνεχή γραφή, δηλαδή σε ρέουσα κυρτή γραφή με πολλά από τα γράμματα ενωμένα μεταξύ τους. Αυτή η μορφή με τα μικρότερα γράμματα έγινε δημοφιλής στις αρχές του ένατου αιώνα μ.Χ.

Για παράδειγμα, ο Σιναϊτικός και ο Βατικανός Κώδικας ήταν αυτοί που κατέδειξαν ότι η αφήγηση στα εδάφια Ιωάννης 7:53-8:11 σχετικά με τη γυναίκα που είχε διαπράξει μοιχεία, ήταν μετέπειτα προσθήκη, επειδή κανένα από αυτά τα χειρόγραφα δεν περιέχει εκείνη την αφήγηση.