Βιογραφία

Ο Ιεχωβά μάς Δίδαξε Υπομονή και Εγκαρτέρηση

ΑΦΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ

Στους βόρειους πρόποδες του Καυκάσου βρίσκεται το Πιατιγκόρσκ, μια πόλη της Ρωσίας φημισμένη για τις μεταλλικές πηγές και το ήπιο κλίμα της. Γεννήθηκα εκεί από Έλληνες πρόσφυγες το 1929. Δέκα χρόνια αργότερα, μετά τον εφιάλτη της σταλινικής τρομοκρατίας και των εθνικών εκκαθαρίσεων, γίναμε ξανά πρόσφυγες, εφόσον αναγκαστήκαμε να μετακομίσουμε στην Ελλάδα.

ΑΦΟΥ εγκατασταθήκαμε στον Πειραιά, η λέξη «πρόσφυγες» πήρε εντελώς νέα σημασία για εμάς. Νιώθαμε τελείως ξένοι. Μολονότι ο αδελφός μου και εγώ φέραμε τα ονόματα δύο φημισμένων Ελλήνων φιλοσόφων, του Σωκράτη και του Αριστοτέλη, σπάνια ακούγαμε να μας φωνάζουν με αυτά τα ονόματα. Όλοι μας αποκαλούσαν «τα Ρωσάκια».

Λίγο μετά το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, η αγαπημένη μου μητέρα πέθανε. Είχε αποτελέσει το στήριγμα του σπιτιού μας και η απώλειά της μας συνέτριψε. Εφόσον ήταν φιλάσθενη για κάποιο διάστημα, με είχε διδάξει να κάνω πολλές δουλειές του σπιτιού. Αυτή η εκπαίδευση αποδείχτηκε πολύ χρήσιμη αργότερα στη ζωή μου.

Πόλεμος και Απελευθέρωση

Ο πόλεμος, η ναζιστική κατοχή και οι ανελέητοι βομβαρδισμοί των συμμαχικών δυνάμεων έκαναν την κάθε ημέρα να φαίνεται σαν να ήταν η τελευταία. Η φτώχεια, η πείνα και ο θάνατος σάρωναν. Από 11 ετών, αναγκάστηκα να εργάζομαι πολύ σκληρά μαζί με τον πατέρα μου για να μπορούμε να συντηρούμαστε και οι τρεις μας. Επειδή δεν ήξερα καλά ελληνικά, καθώς επίσης λόγω του πολέμου και των συνεπειών του, η κοσμική μου εκπαίδευση ήταν περιορισμένη.

Η γερμανική κατοχή στην Ελλάδα τελείωσε τον Οκτώβριο του 1944. Δεν πέρασε πολύς καιρός και ήρθα σε επαφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Μέσα στην απόγνωση και στη δυστυχία εκείνης της περιόδου, η Γραφική ελπίδα για ένα λαμπρό μέλλον υπό τη Βασιλεία του Θεού άγγιξε την καρδιά μου. (Ψαλμός 37:29) Η υπόσχεση του Θεού για αιώνια ζωή κάτω από ειρηνικές συνθήκες εδώ στη γη αποδείχτηκε πραγματικό βάλσαμο για τα τραύματά μου. (Ησαΐας 9:7) Το 1946 ο πατέρας μου και εγώ βαφτιστήκαμε, συμβολίζοντας την αφιέρωσή μας στον Ιεχωβά.

Το επόμενο έτος, είχα τη χαρά να λάβω τον πρώτο μου διορισμό ως υπηρέτης διαφημίσεων (αργότερα αποκαλούνταν υπηρέτης περιοδικών) στη δεύτερη εκκλησία που ιδρύθηκε στον Πειραιά. Ο τομέας μας άρχιζε από τον Πειραιά και έφτανε μέχρι την Ελευσίνα, μια απόσταση περίπου 50 χιλιομέτρων. Εκείνον τον καιρό υπηρετούσαν στην εκκλησία πολλοί χρισμένοι με το πνεύμα Χριστιανοί. Είχα το προνόμιο να συνεργαστώ μαζί τους και να μάθω πολλά από αυτούς. Απολάμβανα τη συναναστροφή τους επειδή είχαν να αφηγηθούν ατέλειωτες εμπειρίες σχετικά με τις σθεναρές προσπάθειες που απαιτούνταν για την επιτέλεση του έργου κηρύγματος. Από την πορεία της ζωής τους ήταν ξεκάθαρο ότι, για να υπηρετεί κάποιος τον Ιεχωβά πιστά, απαιτείται μεγάλη υπομονή και εγκαρτέρηση. (Πράξεις 14:22) Πόσο χαρούμενος είμαι που σε αυτή την περιοχή υπάρχουν σήμερα 50 και πλέον εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά!

Μια Απρόσμενη Πρόκληση

Λίγο καιρό αργότερα, γνώρισα την Ελένη, μια αξιαγάπητη, ζηλώτρια νεαρή Χριστιανή από την Πάτρα. Αρραβωνιαστήκαμε στα τέλη του 1952. Έπειτα από λίγους μήνες, όμως, η Ελένη αρρώστησε βαριά. Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι είχε όγκο στον εγκέφαλο και η κατάστασή της ήταν κρίσιμη. Έπρεπε να υποβληθεί σε εγχείρηση επειγόντως. Ύστερα από πολλές προσπάθειες, μπορέσαμε να βρούμε έναν γιατρό στην Αθήνα ο οποίος—παρά τα ανεπαρκή μέσα που υπήρχαν τότε—ήταν διατεθειμένος να συμμορφωθεί με τις θρησκευτικές μας πεποιθήσεις και να τη χειρουργήσει χωρίς αίμα. (Λευιτικό 17:10-14· Πράξεις 15:28, 29) Μετά την εγχείρηση οι γιατροί ήταν συγκρατημένα αισιόδοξοι για την εξέλιξη της υγείας της αρραβωνιαστικιάς μου, χωρίς να αποκλείουν την πιθανότητα υποτροπής.

Τι έπρεπε να κάνω εγώ σε αυτή την περίπτωση; Ενόψει των καινούριων περιστάσεων, μήπως θα έπρεπε να διαλύσω τον αρραβώνα και να αποδεσμευτώ; Όχι! Όταν αρραβωνιάστηκα έδωσα μια υπόσχεση, και ήθελα το ναι μου να σημαίνει ναι. (Ματθαίος 5:37) Ούτε για μια στιγμή δεν επέτρεψα στον εαυτό μου να σκεφτεί διαφορετικά. Με τη φροντίδα της μεγαλύτερης αδελφής της, η Ελένη ανέρρωσε σε κάποιον βαθμό, και παντρευτήκαμε το Δεκέμβριο του 1954.

Έπειτα από τρία χρόνια, η Ελένη υπέστη υποτροπή, και ο ίδιος γιατρός χρειάστηκε να κάνει άλλη μια εγχείρηση. Αυτή τη φορά προχώρησε βαθύτερα στον εγκέφαλο για να αφαιρέσει πλήρως τον όγκο. Ως αποτέλεσμα, η σύζυγός μου έμεινε μερικώς παράλυτη και επηρεάστηκε σοβαρά το κέντρο ομιλίας της. Τώρα ανέκυψαν εντελώς καινούριες και πολύπλοκες προκλήσεις και για τους δυο μας. Ακόμη και η απλούστερη εργασία γινόταν μεγάλο εμπόδιο για την αγαπημένη μου σύζυγο. Η άσχημη κατάστασή της επέβαλε δραστικές αλλαγές στην καθημερινή μας ρουτίνα. Πάνω από όλα, απαιτούσε τεράστια υπομονή και εγκαρτέρηση.

Σε αυτή την περίοδο της ζωής μου αποδείχτηκε εξαιρετικά πολύτιμη η εκπαίδευση που είχα λάβει από τη μητέρα μου. Νωρίς κάθε πρωί, ετοίμαζα όλα τα υλικά για τα γεύματα και η Ελένη μαγείρευε. Αρκετά συχνά είχαμε καλεσμένους, μεταξύ αυτών και ολοχρόνιους διακόνους, άτομα με τα οποία μελετούσαμε την Αγία Γραφή καθώς και συγχριστιανούς μας από την εκκλησία που είχαν ανάγκη. Όλοι τους συμφωνούσαν ότι εκείνα τα γεύματα ήταν πραγματικά πολύ νόστιμα! Η Ελένη και εγώ συνεργαζόμασταν και σε άλλες δουλειές του σπιτιού ώστε να είναι καθαρό και τακτοποιημένο. Αυτή η τρομερά απαιτητική κατάσταση επρόκειτο να συνεχιστεί επί 30 χρόνια.

Ζήλος Παρά την Αναπηρία

Ήταν πολύ συγκινητικό τόσο για εμένα όσο και για τους άλλους να παρατηρούμε ότι τίποτα δεν μπορούσε να μειώσει την αγάπη της συζύγου μου για τον Ιεχωβά και το ζήλο της για την υπηρεσία του. Με τον καιρό, και με επίμονες προσπάθειες, η Ελένη κατόρθωσε να εκφράζεται με πολύ περιορισμένο λεξιλόγιο. Της άρεσε να πλησιάζει τους ανθρώπους στο δρόμο μιλώντας τους για τα καλά νέα από τη Γραφή. Σε διάφορες μετακινήσεις μου για επαγγελματικούς λόγους, την έπαιρνα μαζί μου και στάθμευα το αυτοκίνητο κοντά σε κάποιο πολυσύχναστο πεζοδρόμιο. Εκείνη άνοιγε το παράθυρο του αυτοκινήτου και προσκαλούσε τους περαστικούς να πάρουν αντίτυπα της Σκοπιάς και του Ξύπνα! Σε μια περίπτωση, έδωσε 80 περιοδικά μέσα σε δύο ώρες. Πολύ συχνά χρησιμοποιούσε όλα τα παλιότερα περιοδικά που υπήρχαν διαθέσιμα στην εκκλησία. Η Ελένη ήταν επίσης τακτική και σε άλλες μορφές κηρύγματος.

Στη διάρκεια όλων εκείνων των ετών που η σύζυγός μου ήταν ανάπηρη, με συνόδευε πάντοτε στις συναθροίσεις. Δεν έχασε ποτέ ούτε μία συνέλευση περιφερείας ή περιοχής, ακόμη και όταν έπρεπε να ταξιδεύουμε στο εξωτερικό λόγω του διωγμού που αντιμετώπιζαν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην Ελλάδα. Παρά τους περιορισμούς της, παρευρέθηκε με χαρά σε συνελεύσεις που διεξάχθηκαν στην Αυστρία, στη Γερμανία, στην Κύπρο και σε άλλες χώρες. Η Ελένη δεν παραπονιόταν ποτέ ούτε ήταν απαιτητική, ακόμη και όταν οι αυξημένες ευθύνες μου στην υπηρεσία του Ιεχωβά έκαναν κάπου κάπου τα πράγματα δύσκολα για εκείνη.

Όσο για εμένα, αυτή η κατάσταση αποδείχτηκε μια μακρόχρονη περίοδος εκπαίδευσης στην υπομονή και στην εγκαρτέρηση. Αισθάνθηκα πολλές φορές να με βοηθάει το χέρι του Ιεχωβά. Αδελφοί και αδελφές έκαναν πραγματικές θυσίες για να μας βοηθούν με κάθε δυνατό τρόπο, και οι γιατροί μάς συμπαραστέκονταν με καλοσύνη. Όλα εκείνα τα δύσκολα χρόνια, δεν μας έλειψαν ποτέ τα αναγκαία της ζωής, παρ’ όλο που οι απαιτητικές περιστάσεις μας δεν μου επέτρεπαν να έχω εργασία πλήρους απασχόλησης. Τα συμφέροντα του Ιεχωβά και η υπηρεσία του είχαν πάντοτε ύψιστη προτεραιότητα.—Ματθαίος 6:33.

Πολλοί ρωτούν τι ήταν αυτό που μας στήριζε στη διάρκεια εκείνων των δύσκολων καιρών. Καθώς σκέφτομαι τα περασμένα, συνειδητοποιώ ότι η προσωπική μελέτη της Γραφής, η ένθερμη προσευχή στον Θεό, η τακτική παρακολούθηση των Χριστιανικών συναθροίσεων και η γεμάτη ζήλο συμμετοχή στο έργο κηρύγματος ενίσχυσαν την υπομονή και την εγκαρτέρησή μας. Θυμόμασταν πάντοτε τα ενθαρρυντικά λόγια των εδαφίων Ψαλμός 37:3-5: «Να εμπιστεύεσαι στον Ιεχωβά και να κάνεις το καλό· . . . Να βρίσκεις εξαιρετική ευχαρίστηση στον Ιεχωβά . . . Εναπόθεσε στον Ιεχωβά την οδό σου και βασίσου σε αυτόν, και αυτός θα ενεργήσει». Ένα άλλο εδάφιο που αποδείχτηκε πολύτιμο για εμάς ήταν το εδάφιο Ψαλμός 55:22 «Ρίξε στον Ιεχωβά το βάρος που σηκώνεις, και αυτός θα σε στηρίξει». Όπως ένα παιδί που έχει πλήρη εμπιστοσύνη στον πατέρα του, έτσι και εμείς όχι μόνο ρίξαμε στον Ιεχωβά τα βάρη που σηκώναμε, αλλά και τα αφήσαμε σε εκείνον.—Ιακώβου 1:6.

Στις 12 Απριλίου 1987, ενώ η σύζυγός μου κήρυττε μπροστά από το σπίτι μας, μια βαριά μεταλλική πόρτα έκλεισε με δύναμη πίσω της και την έριξε στο πεζοδρόμιο τραυματίζοντάς την σοβαρά. Ως αποτέλεσμα, παρέμεινε σε κώμα τα επόμενα τρία χρόνια. Πέθανε το Μάρτιο του 1990.

Υπηρετώ τον Ιεχωβά Όσο Καλύτερα μου το Επιτρέπουν οι Δυνατότητές Μου

Το 1960, διορίστηκα να υπηρετώ ως υπηρέτης εκκλησίας στη Νίκαια. Από τότε, είχα το προνόμιο να υπηρετήσω σε αρκετές εκκλησίες του Πειραιά. Αν και δεν απέκτησα ποτέ δικά μου παιδιά, είχα τη χαρά να βοηθήσω πολλά πνευματικά παιδιά να σταθεροποιηθούν στην αλήθεια. Μερικά από αυτά υπηρετούν τώρα ως πρεσβύτεροι, διακονικοί υπηρέτες, σκαπανείς και μέλη της οικογένειας Μπέθελ.

Αφότου αποκαταστάθηκε η δημοκρατία στην Ελλάδα το 1975, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά μπορούσαν να διεξάγουν τις συνελεύσεις τους ελεύθερα, και δεν ήταν αναγκασμένοι να κρύβονται πια στα δάση. Η πείρα που είχαμε αποκτήσει μερικοί από εμάς καθώς οργανώναμε συνελεύσεις στο εξωτερικό αποδείχτηκε τώρα ανεκτίμητη. Έτσι λοιπόν, είχα τη χαρά και το προνόμιο να υπηρετήσω σε διάφορες επιτροπές συνέλευσης επί πολλά χρόνια.

Κατόπιν, το 1979, έγιναν σχέδια για την οικοδόμηση της πρώτης Αίθουσας Συνελεύσεων στην Ελλάδα, λίγο έξω από την Αθήνα. Διορίστηκα να βοηθήσω στην οργάνωση και στη διεκπεραίωση αυτού του τεράστιου οικοδομικού προγράμματος. Και αυτό το έργο απαίτησε επίσης αρκετή υπομονή και εγκαρτέρηση. Η τριετής συνεργασία με εκατοντάδες αυτοθυσιαστικούς αδελφούς και αδελφές σφυρηλάτησε ανάμεσά μας έναν ισχυρό δεσμό αγάπης και ενότητας. Οι αναμνήσεις από αυτό το πρόγραμμα οικοδόμησης έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στην καρδιά μου.

Ικανοποιούνται οι Πνευματικές Ανάγκες των Φυλακισμένων

Έπειτα από λίγα χρόνια, άνοιξε μια νέα πόρτα για δραστηριότητα. Κοντά στον τομέα της εκκλησίας μου, στον Κορυδαλλό, υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες φυλακές της Ελλάδας. Από τον Απρίλιο του 1991, έχω διοριστεί να επισκέπτομαι αυτή τη φυλακή κάθε εβδομάδα ως λειτουργός των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Εκεί μου επιτρέπουν να διεξάγω Γραφικές μελέτες και Χριστιανικές συναθροίσεις με φυλακισμένους που εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Αρκετοί από αυτούς έχουν κάνει μεγάλες αλλαγές, πράγμα που αποδεικνύει την τεράστια δύναμη του Λόγου του Θεού. (Εβραίους 4:12) Αυτό έχει καταπλήξει τόσο το προσωπικό των φυλακών όσο και άλλους φυλακισμένους. Μερικά άτομα σε εκείνη τη φυλακή με τα οποία μελέτησα τη Γραφή έχουν αποφυλακιστεί και τώρα συμμετέχουν στο ευαγγελιστικό έργο.

Για κάποιο διάστημα μελετούσα με τρεις διαβόητους εμπόρους ναρκωτικών. Καθώς έκαναν πνευματική πρόοδο, ήρθαν στη Γραφική τους μελέτη ξυρισμένοι και καλοχτενισμένοι, φορώντας μάλιστα πουκάμισο και γραβάτα μέσα στον Αύγουστο—έναν από τους θερμότερους μήνες στην Ελλάδα! Ο διευθυντής της φυλακής, ο αρχιφύλακας και μερικοί υπάλληλοι έτρεξαν από τα γραφεία τους να δουν αυτό το ασυνήθιστο θέαμα. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια τους!

Κάποια άλλη ενθαρρυντική εμπειρία έλαβε χώρα στο γυναικείο τμήμα των φυλακών. Κάποια γυναίκα που εξέτιε ποινή ισόβιας κάθειρξης για φόνο άρχισε Γραφική μελέτη. Αυτή ήταν γνωστή για τη στασιαστική συμπεριφορά της. Ωστόσο, έπειτα από λίγο καιρό η Γραφική αλήθεια που μάθαινε προκάλεσε τέτοιες αξιοπρόσεκτες αλλαγές ώστε πολλοί σχολίασαν ότι ήταν σαν να μεταμορφωνόταν ένα λιοντάρι σε αρνί! (Ησαΐας 11:6, 7) Γρήγορα κέρδισε το σεβασμό και την εμπιστοσύνη της διευθύντριας της φυλακής. Χάρηκα πολύ που την είδα να κάνει καλή πνευματική πρόοδο και να φτάνει στο σημείο να αφιερωθεί στον Ιεχωβά.

Φροντίδα Ασθενών και Ηλικιωμένων

Το γεγονός ότι έζησα την πολύχρονη πάλη της συζύγου μου με την πάθησή της με έχει κάνει πιο ευαίσθητο στις ανάγκες των ασθενών και των ηλικιωμένων που βρίσκονται ανάμεσά μας. Κάθε φορά που τα έντυπά μας δημοσίευαν άρθρα τα οποία μας ενθάρρυναν να προσφέρουμε τον εαυτό μας και να παρέχουμε στοργική βοήθεια σε τέτοια άτομα, αυτά κέντριζαν το ενδιαφέρον μου. Θεωρούσα πολύτιμα τέτοια άρθρα και τα μάζευα. Με τα χρόνια, έχω συγκεντρώσει σε ένα ντοσιέ εκατό και πλέον σελίδες—ξεκινώντας από το άρθρο «Φροντίδα για τους Ηλικιωμένους και τους Πάσχοντας», στο τεύχος της Σκοπιάς 15 Οκτωβρίου 1962. Πολλά από αυτά τα άρθρα έδειχναν ότι είναι επωφελές να παρέχει η κάθε εκκλησία οργανωμένη βοήθεια στους ασθενείς και στους ηλικιωμένους.​—1 Ιωάννη 3:17, 18.

Οι πρεσβύτεροι δημιούργησαν μια ομάδα από αδελφούς και αδελφές οι οποίοι πρόσφεραν τον εαυτό τους ώστε να φροντίζουν για τις ανάγκες των ασθενών και των ηλικιωμένων της εκκλησίας μας. Οργανώσαμε τους εθελοντές σε επιμέρους ομάδες—εκείνους που μπορούσαν να βοηθούν στη διάρκεια της ημέρας, άλλους που μπορούσαν να βοηθούν ολόκληρη τη νύχτα, εκείνους που μπορούσαν να παρέχουν μεταφορικό μέσο και εκείνους που ήταν διαθέσιμοι σε 24ωρη βάση. Οι τελευταίοι αποτέλεσαν ένα είδος άμεσης δράσης.

Τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών είναι ενθαρρυντικά. Λόγου χάρη, σε κάποια από τις καθημερινές επισκέψεις που γίνονταν σε μια ασθενή αδελφή, η οποία ζούσε μόνη της, αυτή βρέθηκε αναίσθητη στο πάτωμα. Ειδοποιήσαμε κάποια αδελφή που ζούσε εκεί κοντά και η οποία είχε αυτοκίνητο. Εκείνη μετέφερε την άρρωστη αδελφή στο πλησιέστερο νοσοκομείο σε χρόνο ρεκόρ—μόνο δέκα λεπτά! Οι γιατροί είπαν ότι αυτό της έσωσε τη ζωή.

Η ευγνωμοσύνη που εκδηλώνουν οι ασθενείς και οι ηλικιωμένοι στα μέλη της ομάδας φέρνει μεγάλη ικανοποίηση. Η ελπίδα να ζήσουμε με αυτούς τους αδελφούς και τις αδελφές στο νέο σύστημα του Θεού υπό διαφορετικές συνθήκες είναι συγκινητική. Επίσης, το ότι γνωρίζουμε πως αυτοί βοηθήθηκαν να υπομείνουν λόγω της υποστήριξης που έλαβαν στη διάρκεια των παθημάτων τους είναι και αυτό ανταμειφτικό.

Η Εγκαρτέρηση Έχει Φέρει Ανταμοιβές

Τώρα υπηρετώ ως πρεσβύτερος σε μια εκκλησία του Πειραιά. Παρά την προχωρημένη ηλικία και τα προβλήματα υγείας, είμαι χαρούμενος που εξακολουθώ να έχω ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες της εκκλησίας.

Στο διάβα των ετών, οι αντίξοες περιστάσεις, οι δύσκολες προκλήσεις και οι απρόβλεπτες καταστάσεις έχουν απαιτήσει υπέρμετρη επιμονή και εγκαρτέρηση. Εντούτοις, ο Ιεχωβά μού έδινε πάντοτε την απαιτούμενη δύναμη για να ξεπερνάω αυτά τα προβλήματα. Επανειλημμένα, έχω αισθανθεί πόσο αληθινά είναι τα λόγια του ψαλμωδού: «Όταν έλεγα: “Σίγουρα το πόδι μου θα παραπατήσει”, η στοργική σου καλοσύνη, Ιεχωβά, με στήριζε. Όταν οι ανησυχητικές μου σκέψεις πληθύνθηκαν μέσα μου, η παρηγοριά σου άρχισε να χαϊδεύει την ψυχή μου».​—Ψαλμός 94:18, 19.

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Με τη σύζυγό μου, την Ελένη, μετά τη δεύτερη εγχείρησή της, το 1957

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Σε μια συνέλευση στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας το 1969

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Ομάδα αδελφών για παροχή βοήθειας σε ασθενείς και ηλικιωμένους