Στο βιβλίο τους Μοναξιά​—Η Ανθρώπινη Φύση και η Ανάγκη για Κοινωνική Δικτύωση (Loneliness​—Human Nature and the Need for Social Connection), οι ερευνητές Τζον Τ. Κασιόπο και Γουίλιαμ Πάτρικ αναλύουν διεξοδικά το θέμα της μοναξιάς. Αναφέρονται σε μια μελέτη σύμφωνα με την οποία «η αυξημένη χρήση του Ιντερνέτ μπορεί να αυξήσει την κοινωνική απομόνωση και την κατάθλιψη όταν αντικαθιστά πιο απτές μορφές ανθρώπινης επαφής».

Ο πυρετώδης ρυθμός ζωής που επιβάλλει η σύγχρονη κοινωνία κάθε άλλο παρά προάγει τη ζεστή ανθρώπινη επαφή. Το χαμόγελο ή ένα στοργικό βλέμμα δεν μεταδίδεται από το τηλέφωνο ή με ένα μήνυμα στην οθόνη του υπολογιστή.

Η κατάσταση αυτή επηρεάζει το χώρο της εργασίας, αλλά μπορεί να επηρεάζει ακόμα περισσότερο τον οικογενειακό κύκλο. Τα μέλη πολλών οικογενειών πηγαινοέρχονται στο σπίτι χωρίς να τρώνε μαζί ή να συζητούν. Οι έφηβοι έχουν το δικό τους κομπιούτερ και ζουν ουσιαστικά απομονωμένοι από την υπόλοιπη οικογένεια. Η ειρωνεία είναι ότι, παρά τις ηλεκτρονικές συσκευές τους, πολλοί νεαροί νιώθουν μόνοι.

Στην εποχή μας, ακόμα και ο γαμήλιος δεσμός είναι δυνατόν να απειληθεί από αισθήματα μοναξιάς. Η έλλειψη επικοινωνίας στο αντρόγυνο μπορεί να δημιουργήσει μια κατάσταση στην οποία οι δυο τους ζουν παράλληλες ζωές, κινούμενοι σε τροχιές που διασταυρώνονται σπάνια. Το να νιώθει ένα άτομο μόνο ενώ ζει με το γαμήλιο σύντροφό του είναι μια από τις πιο οδυνηρές μορφές μοναξιάς.

Ιδίως οι μεμονωμένοι γονείς είναι πιθανό να παλεύουν με αισθήματα μοναξιάς. Ο κόσμος της μαζικής επικοινωνίας μπορεί μεταξύ άλλων να τους στερεί τη συντροφιά των παιδιών τους, εντείνοντας αυτά τα αισθήματα. Επίσης, πολλοί άγαμοι λαχταρούν να έχουν έναν σύντροφο, αλλά οι συναισθηματικές τους ανάγκες παραμένουν ανικανοποίητες.

Τι μπορεί να δημιουργήσει αισθήματα μοναξιάς;

● Αποξένωση στις Ασφυκτικά Γεμάτες Πόλεις

Στις μεγαλουπόλεις, χιλιάδες​—ή και εκατομμύρια—​άνθρωποι ζουν πολύ κοντά ο ένας στον άλλον. Παραδόξως, όμως, αυτός ο συνωστισμός γεννάει εκτεταμένη μοναξιά. Οι ξέφρενοι ρυθμοί της ζωής στην πόλη δεν επιτρέπουν σε πολλούς να γνωρίσουν πραγματικά τους γείτονές τους. Ως εκ τούτου, οι κάτοικοι των πόλεων είναι άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Η ευρέως διαδεδομένη δυσπιστία προς τους αγνώστους και η επιθυμία για προστασία της ιδιωτικής ζωής μπορεί όντως να παίζουν καταλυτικό ρόλο στην έξαρση της μοναξιάς στις μεγαλουπόλεις.

● Απάνθρωπες Μέθοδοι Εργασίας

Ο τρόπος με τον οποίο διοικούνται πολλές μεγάλες επιχειρήσεις και βιομηχανίες έχει κάνει τους εργαζομένους σε όλες τις βαθμίδες να νιώθουν μόνοι και ανεπαρκείς. Οι εργαζόμενοι βρίσκονται συχνά υπό ανελέητη πίεση και ένταση.

Επιπρόσθετα, μέσα στις μεγάλες εταιρίες, οι συστηματικές μεταθέσεις του προσωπικού δημιουργούν αισθήματα ανασφάλειας, αποξένωσης και μοναξιάς. Σχολιάζοντας μια σειρά από αυτοκτονίες υπαλλήλων σε μερικούς γαλλικούς επιχειρηματικούς ομίλους, η εφημερίδα International Herald Tribune ανέφερε ότι πολλοί Γάλλοι εργαζόμενοι νιώθουν πως «πιέζονται πέραν των ορίων τους από το ρυθμό των μεταβολών στην οικονομία».

● Ψυχρή Επικοινωνία

Στην Ιαπωνία, ο καθηγητής Τετσουρό Σαΐτο δήλωσε: «Η ικανότητα για επικοινωνία έχει πάρει την κατιούσα καθώς τα κινητά τηλέφωνα και άλλες συσκευές παρεμβάλλονται τώρα ανάμεσα στους ανθρώπους». Στην Αυστραλία, η εφημερίδα The Sunday Telegraph ανέφερε: «Η τεχνολογία . . . κάνει τους ανθρώπους πιο εσωστρεφείς. . . . Προτιμούν να ανταλλάσσουν μηνύματα παρά να μιλούν».

Αναφέροντας έναν λόγο για τον οποίο νιώθει μοναξιά, η 21χρονη Ρέιτσελ, η οποία ζει στη Γαλλία, παραπονέθηκε: «Διαπιστώνω ότι οι άλλοι δεν προσπαθούν και πολύ να σε δουν από κοντά, γιατί πιστεύουν ότι η ανταλλαγή μηνυμάτων και η συνομιλία στο διαδίκτυο αρκούν. Εμένα, όμως, αυτό με κάνει να νιώθω ακόμα πιο μόνη».

● Αλλαγή Περιβάλλοντος

Η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει μεγάλη κινητικότητα, υποχρεώνοντας τους ανθρώπους να μετακομίσουν για να μη χάσουν τη θέση τους ή για να βρουν εργασία. Η αλλαγή κατοικίας «αρπάζει» τους ανθρώπους από τους γείτονές τους, τους φίλους τους, το σχολείο τους, ενίοτε και από την οικογένειά τους. Αυτοί οι «ξεριζωμένοι» νιώθουν σαν φυτό που το έχουν μεταφυτεύσει αλλά οι ρίζες του έμειναν πίσω.

Ο Φράνσις θυμάται την ημέρα που έφτασε στη Γαλλία από την Γκάνα. Ο ίδιος εξηγεί: «Ο γλωσσικός φραγμός, η έλλειψη φίλων και το ψυχρό κλίμα συνέτειναν στο να νιώθω φοβερή μοναξιά».

Η Μπέιτζατ εκφράζεται ως εξής για τον καιρό που ήρθε στην Αγγλία ως μετανάστρια: «Δυσκολευόμουν να εγκλιματιστώ στον τοπικό πολιτισμό. Είχα γνωστούς αλλά όχι πραγματικούς φίλους ή συγγενείς με τους οποίους να μπορώ να συζητώ και να τους ανοίγω την καρδιά μου».

● Απώλεια Αγαπημένου Προσώπου

Ο θάνατος του ενός γαμήλιου συντρόφου αφήνει τεράστιο κενό στη ζωή του άλλου. Αυτό μπορεί να αληθεύει ιδιαίτερα στην περίπτωση κάποιου που φρόντισε τον άρρωστο σύντροφό του επί μεγάλο χρονικό διάστημα. Πολλές φορές, το άτομο αυτό νιώθει τη ζωή του εντελώς άδεια.

Η Φερνάντ, μια χήρα που ζει στο Παρίσι, εξηγεί: «Το δυσκολότερο είναι ότι δεν μπορώ πλέον να εκμυστηρεύομαι τις σκέψεις μου στον καλύτερό μου φίλο​—το σύζυγό μου». Η Άνι λέει ότι ο σύζυγός της τής λείπει, “ιδίως όταν πρέπει να πάρει σημαντικές αποφάσεις για προβλήματα υγείας ή άλλα ζητήματα”.

● Διαζύγιο, Χωρισμός, Ανεπιθύμητη Αγαμία

Ένα διαζύγιο ή ένας χωρισμός συχνά αφήνει πίσω του αισθήματα μοναξιάς και αποτυχίας. Συνήθως τα παιδιά υποφέρουν πιο πολύ, μάλιστα πολύ περισσότερο από όσο είχε γίνει αντιληπτό στο παρελθόν. Κάποιοι ειδήμονες πιστεύουν ότι τα παιδιά των διαζευγμένων έχουν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν μοναχικοί ενήλικοι.

Όσοι είναι άγαμοι επειδή δεν μπορούν να βρουν κατάλληλο σύντροφο περνούν συχνά περιόδους μοναξιάς. Αυτά τα αισθήματα ίσως εντείνονται όταν οι άλλοι κάνουν άστοχα σχόλια του τύπου: «Δεν θα ήσουν πιο ευτυχισμένος αν παντρευόσουν;»

Οι μεμονωμένοι γονείς επίσης νιώθουν μοναξιά. Η ανατροφή παιδιών περιλαμβάνει όχι μόνο χαρές αλλά και προβλήματα, και οι μεμονωμένοι γονείς καλούνται να τα λύνουν χωρίς να έχουν έναν σύντροφο να συμβουλευτούν.

● Γηρατειά και Νεανική Απειρία

Οι ηλικιωμένοι μπορεί να νιώθουν συχνά μοναξιά, ακόμα και αν οι δικοί τους δεν τους παραμελούν. Οι συγγενείς ή οι φίλοι ίσως είναι σε θέση να τους επισκέπτονται περιστασιακά, αλλά τι γίνεται τον υπόλοιπο καιρό​—τις ημέρες ή τις εβδομάδες που δεν έρχεται κανείς;

Στον αντίποδα, οι νεαροί νιώθουν συχνά μοναξιά. Πολλοί εθίζονται στη μοναχική ψυχαγωγία​—βλέπουν τηλεόραση, παίζουν βιντεοπαιχνίδια και περνούν ώρες ολόκληρες μόνοι τους μπροστά στο κομπιούτερ.