Ο Πυρετός των Λαχείων—Το Παγκόσμιο Παιχνίδι

«ΤΟ ΜΟΝΟ που χρειάζεσαι είναι ένα δολάριο και ένα όνειρο». Το όνειρο ήταν ο πρώτος λαχνός στο λαχείο της Νέας Υόρκης—45 εκατομμύρια δολάρια (περ. 6,8 δισ. δρχ.). Με ένα δολάριο μπορούσε να αγοράσει κανείς μια ευκαιρία για να κερδίσει. Κατά εκατομμύρια εμφανίστηκαν οι άνθρωποι που είχαν αυτό το όνειρο. Περιμένοντας στην ουρά για να αγοράσουν λαχνούς, συζητούσαν για σκάφη αναψυχής, για γούνες και για βίλες—πράγματα που θα αγόραζαν αν κέρδιζαν το λαχείο. Σε μια δεδομένη περίοδο, σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες, άρπαζαν τα λαχεία με ρυθμό 28.000 το λεπτό. Στις τελευταίες τρεις ημέρες πριν από την κλήρωση, αγόρασαν 37,4 εκατομμύρια λαχεία.

Στην Ιαπωνία η κίνηση είναι πάντα μεγάλη στα 10.000 εξουσιοδοτημένα πρακτορεία, όπου οι άνθρωποι συρρέουν για να αγοράσουν λαχνούς για το Μεγάλο Τακαρακούτζι (Λαχείο), που κληρώνει στο τέλος του χρόνου. Σε ένα πρακτορείο του Τόκιο όπου αναφέρθηκε ότι τα προηγούμενα έτη είχαν πουληθεί πέντε λαχεία που κέρδισαν τον πρώτο λαχνό, περίπου 300 άνθρωποι στέκονταν ήδη στην ουρά όταν άνοιξε το πρακτορείο. Μια νεαρή, η οποία πίστευε ότι η τύχη ευνοεί αυτόν που ξεκινάει νωρίς, περίμενε εκεί από τη 1:00 π.μ. Ο πολυπόθητος πρώτος λαχνός για πέρσι ήταν ένα ποσό ρεκόρ: 100 εκατομμύρια γεν (περ. 107 εκατ. δρχ.).

Στην πρωτεύουσα μιας δυτικοαφρικανικής χώρας, η περιοχή την οποία ονομάζουν οι ντόπιοι Κολέγιο των Λαχείων είναι πάντα συνωστισμένη με ανθρώπους που έχουν έρθει για να αγοράσουν δελτία και να ποντάρουν σε πιθανούς αριθμούς. Μεγάλοι κατάλογοι με αριθμούς που είχαν κερδίσει παλιότερα πουλιούνται σε άτομα που ελπίζουν να βρουν σε αυτούς κάποια στοιχεία για να υπολογίσουν πιθανούς συνδυασμούς. Για εκείνους που πιστεύουν στην απόκρυφη γνώση, υπάρχουν οι προφήτες του λόττο, έτοιμοι να προφητέψουν, με πληρωμή, σε ποιους αριθμούς να στοιχηματίσει κανείς.

Μήπως πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις; Όχι ασφαλώς. Ο πυρετός των λαχείων είναι πανδημία. Σαρώνει όλες τις ηπείρους. Πλήττει και τις πλούσιες και τις φτωχές χώρες. Συνεπαίρνει νέους και ηλικιωμένους σε κάθε οικονομικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο της κοινωνίας.

Ναι, το λαχείο είναι μεγάλη επιχείρηση, και μάλιστα ανθηρή. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο, τα κρατικά λαχεία απέδωσαν το 1989 18,5 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 2,8 τρισ. δρχ.). Πριν από 27 μόνο χρόνια, αυτός ο αριθμός ήταν μηδέν. Τώρα όμως τα λαχεία είναι το δεύτερο σε μέγεθος τυχερό παιχνίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες, και οι επιχειρήσεις των λαχείων αναπτύσσονται με ρυθμό 17,5 τοις εκατό κάθε χρόνο, τόσο γρήγορα όσο και οι επιχειρήσεις των κομπιούτερ.

Οι πωλήσεις λαχείων σε όλο τον κόσμο το 1988, σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους αριθμούς που παρουσίαζε το περιοδικό Η Επιχείρηση των Παιχνιδιών και των Στοιχημάτων (Gaming and Wagering Business), ανέρχονταν στα 56,38 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 8,46 τρισ. δρχ.), ένα τεράστιο ποσό. Αυτό αντιστοιχεί με περισσότερο από δέκα δολάρια (περ. 1.500 δρχ.) για τον κάθε άντρα, την κάθε γυναίκα και το κάθε παιδί στη γη! Και αυτά σε ένα μόνο έτος!

Μολονότι κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι τα λαχεία αποτελούν επικερδή επιχείρηση, πολλοί είναι εκείνοι που αντιδρούν έντονα σε αυτά. Τα επόμενα δυο άρθρα εξετάζουν την αυξανόμενη δημοτικότητα των λαχείων, καθώς και την αντιπαράθεση που υπάρχει σχετικά με αυτά. Καθώς θα αναλογίζεστε τα γεγονότα, θα είστε σε θέση να αποφασίσετε αν τα λαχεία είναι για εσάς. Είναι σοφό να παίζει κανείς λαχεία; Πόσο εύκολο είναι να κερδίσει κανείς; Μήπως υπάρχει πιθανότητα να χάσετε κάτι σπουδαιότερο από χρήματα;

Λαχεία—Γιατί Είναι Τόσο Δημοφιλή;

ΓΙΑΤΙ παίζουν οι άνθρωποι λαχεία; «Είναι διασκέδαση, ψυχαγωγία», είπε η εκπρόσωπος ενός οργανισμού έκδοσης λαχείων. Μπορεί να συμβαίνει αυτό, αλλά το βασικό κίνητρο είναι ασφαλώς τα κέρδη. Σχεδόν ο καθένας θα επιθυμούσε λίγα παραπάνω χρήματα. Και τα λαχεία υπόσχονται πολλά χρήματα. Στο σημερινό αβέβαιο κόσμο των συνεχώς αυξανόμενων τιμών, των χρηματιστηριακών κραχ και των αποτυχημένων εργασιών, εκατομμύρια άνθρωποι πιστεύουν ότι ο μοναδικός τρόπος που μπορούν να φανταστούν για να αποκτήσουν μυθικά πλούτη είναι να κερδίσουν το λαχείο.

Η έλξη του λαχείου ενισχύεται από το γεγονός ότι δεν είναι πολύπλοκο και μπορεί να παίξει κανείς εύκολα. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές, όπως το Λόττο, οι αριθμοί και τα παιχνίδια στα οποία ξύνεις το χαρτί για να αποκαλυφθούν οι κρυμμένοι αριθμοί· όμως όλες αυτές οι παραλλαγές έχουν δυο κοινά στοιχεία. Το πρώτο είναι ότι οι παίκτες κερδίζουν αν οι αριθμοί που υπάρχουν πάνω στο δελτίο τους ταιριάζουν με τους αριθμούς που έβγαλαν οι διοργανωτές από την κληρωτίδα. Δεύτερο, ανόμοια με άλλα τυχερά παιχνίδια, δεν χρειάζεται να έχει κανείς ειδική επιδεξιότητα ή γνώση για να κερδίσει. Το αν κερδίσει ή χάσει είναι καθαρά θέμα τύχης.

Επίσης, οι άνθρωποι παίζουν λαχεία επειδή είναι εύκολο να τα αγοράσουν. Οι πιο πολλοί Αμερικανοί μπορούν να τα αγοράσουν στο μπακάλικο της γειτονιάς τους. Σε άλλα μέρη, αν δεν υπάρχει πρακτορείο κάπου κοντά, οι παίκτες μπορούν να καταθέσουν τα στοιχήματά τους μέσω ταχυδρομείου, τηλεφώνου, τέλεξ ή φαξ.

Τι το Καινούριο Έχουν τα Λαχεία;

Είναι καινούριο παιχνίδι τα λαχεία; Όχι βέβαια. Στην αρχαία Ρώμη, οι αυτοκράτορες Νέρων και Αύγουστος χάριζαν στη διάρκεια γιορταστικών εκδηλώσεων σκλάβους και περιουσίες ως λαχνούς. Ένας από τους πρώτους χρηματικούς λαχνούς που έχουν καταγραφεί ποτέ δόθηκε προφανώς το 1530 από ένα λαχείο στη Φλορεντία της Ιταλίας. Στους επόμενους αιώνες, τα λαχεία γνώρισαν άνθηση στην Ευρώπη. Τα λαχεία διαδόθηκαν από νωρίς και στην Αμερική, και απέφεραν χρήματα τα οποία διατέθηκαν για την πόλη Τζέιμσταουν, για τον Ηπειρωτικό Στρατό και για την ανέγερση περίφημων πανεπιστημίων, όπως το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, του Ντάρτμουθ, του Γέιλ και της Κολούμπια.

Ωστόσο, το 19ο αιώνα, η επιχείρηση αντιμετώπισε προβλήματα. Αυτοί που ήταν αντίθετοι με τα λαχεία ξεσηκώθηκαν ενάντια στα παιχνίδια που περιλάμβαναν μαζική συμμετοχή παικτών και κατήγγειλαν ότι οι κληρώσεις ήταν στημένες. Τα λαχεία διαβρώθηκαν από τις δωροδοκίες, τη διαφθορά και την ανάμειξη εγκληματιών. Οι εκδότες ιδιωτικών λαχείων συσσώρευσαν τεράστια κέρδη. Ως αποτέλεσμα, τα λαχεία απαγορεύτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γαλλία και στη Βρετανία.

Ήταν αυτό το τέλος των λαχείων; Προφανώς όχι. Αυτά συνέχισαν να ακμάζουν σε άλλα μέρη—στην Ιταλία, για παράδειγμα, και στην Αυστραλία. Ο βασιλιάς της Ισπανίας Κάρολος Γ΄ ίδρυσε ένα λαχείο το 1763· με τη σημερινή του μορφή, το λαχείο στην Ισπανία καθιερώθηκε με νόμο το 1812. Η μια χώρα μετά την άλλη μπήκε στο «χορό» των λαχείων. Το 1933, η Γαλλία κατάργησε τη σχετική απαγόρευση και ίδρυσε το δικό της Εθνικό Λαχείο (Loterie nationale). Επίσης, στη δεκαετία του 1930, η Ιρλανδία καθιέρωσε το διάσημο Σουιπστέικ των Ιρλανδικών Νοσοκομείων. Το Τακαρακούτζι της Ιαπωνίας ξεκίνησε το 1945. Η Βρετανία επέτρεψε τα προγνωστικά ποδοσφαιρικών αγώνων και τις κληρώσεις λαχειοφόρων ομολογιών, που στην ουσία ήταν λαχεία. Και το 1964 οι Ηνωμένες Πολιτείες επέστρεψαν στην επιχείρηση των λαχείων.

Κατόπιν, στη δεκαετία του 1970, δυο καινούριες εξελίξεις άλλαξαν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των λαχείων. Η πρώτη ήταν η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών που ήταν συνδεμένοι με απλά τερματικά. Τώρα πια ήταν δυνατό να διοργανωθούν μεγάλης έκτασης παιχνίδια που θα διεξάγονταν πολύ συχνά, στα οποία οι παίκτες θα μπορούσαν να διαλέξουν τους αριθμούς που προτιμούσαν. Δεν χρειαζόταν πια να περιμένουν εβδομάδες ή μήνες για να δουν αν είχαν κερδίσει· οι παίκτες μπορούσαν να το διαπιστώσουν αυτό σε λίγες μέρες, ώρες ή ακόμη και λεπτά.

Η δεύτερη εξέλιξη ήταν η χρήση του Λόττο, ενός παιχνιδιού στο οποίο οι πιθανότητες να κερδίσει κανείς είναι πολύ μικρές. Στο Λόττο, όταν κανένας δεν κερδίζει τον πρώτο λαχνό το ποσό αυτό μεταφέρεται στα επόμενα παιχνίδια. Επομένως, το ποσό που κληρώνεται μπορεί να ανέλθει σε πολλά εκατομμύρια δολάρια. Με το Λόττο οι πωλήσεις αυξήθηκαν αλματωδώς, και η επιχείρηση έγινε πράγματι γιγαντιαία.

Το Κίνητρο των Εκδοτών

Γιατί προωθούν οι κυβερνήσεις τέτοια τυχερά παιχνίδια; Επειδή αυτός είναι ένας εύκολος τρόπος για τη συλλογή χρημάτων χωρίς να φορολογηθούν οι πολίτες. Ενώ το 95 τοις εκατό των χρημάτων που συλλέγονται από τις μηχανές τυχερών παιχνιδιών με κερματοδέκτη και από τις ρουλέτες επιστρέφεται στους παίκτες ως κερδισμένα χρήματα, τα λαχεία επιστρέφουν στους παίκτες λιγότερο από το 50 τοις εκατό. Παραδείγματος χάρη, το 1988 στις Ηνωμένες Πολιτείες, από κάθε δολάριο που διατέθηκε για λαχεία, περίπου 48 σεντς επιστράφηκαν στους παίκτες με τη μορφή κερδών και 15 σεντς ξοδεύτηκαν για την έκδοση, τις πωλήσεις και τη διαχείριση. Τα υπόλοιπα 37 σεντς χρησιμοποιήθηκαν σε δημόσια έργα, στην εκπαίδευση, στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στην πρόνοια για τους ηλικιωμένους. Σε ολόκληρη τη χώρα, αυτό το ποσό έφτασε τα 7,2 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 1,1 τρισ. δρχ.).

Όμως τα κράτη δεν διοργανώνουν λαχεία απλώς και μόνο για να βγάλουν χρήματα. Αν δεν μπουν σε αυτή την επιχείρηση, τότε θα χάσουν χρήματα. Οι πολίτες τους θα στραφούν αλλού για να παίξουν λαχεία. Έτσι λοιπόν, όταν μια χώρα ή μια πολιτεία ξεκινάει την έκδοση λαχείων, οι γειτονικές της χώρες ή πολιτείες πιέζονται να τη μιμηθούν. Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση είναι φανερή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1964 μόνο σε μια Πολιτεία υπήρχε λαχείο· το 1989, υπήρχε σε 30 Πολιτείες.

Όνειρα για Πλούτη

Υπάρχουν φυσικά πολλοί άνθρωποι που προσπαθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη του καταναλωτή. Πώς λοιπόν πείθουν οι εκδότες τον κόσμο να ξοδέψει χρήματα για να αγοράσει λαχεία; Με τις διαφημίσεις! Καταφεύγουν στους επαγγελματίες της πειθούς!

Μήπως οι διαφημιστές τονίζουν ότι μέρος των εσόδων (μολονότι μικρό) θα διατεθεί για την εκπαίδευση ή για την περίθαλψη των ηλικιωμένων; Ούτε κατά διάνοια! Πολύ σπάνια αναφέρεται αυτό. Αντίθετα, οι διαφημίσεις τονίζουν πόσο ωραίο θα είναι να κερδίσει κανείς εκατομμύρια. Να μερικά παραδείγματα:

◻ «Η Φανταχτερή Ζωή των Πλούσιων & Διάσημων [Rich & Famous] Μπορεί να Γίνει Δική σας Στη Στιγμή . . . Όταν Παίξετε στο Διάσημο ΛΟΤΤΟ 6/49 του Καναδά, που Χαρίζει Εκατομμύρια».

◻ «ΤΟ ΛΑΧΕΙΟ ΤΗΣ ΦΛΟΡΙΝΤΑ . . . Πλουτίστε με το Μεγαλύτερο Λαχείο της Αμερικής».

◻ «Λεφτά Γερμανικής Κατασκευής—ΠΙΑΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΛΗ και γίνετε Εκατομμυριούχοι μέσα σε μια νύχτα».

Πωλήσεις πάση θυσία; Έτσι είναι, πραγματικά! Οι προσπάθειες για μείωση της έντασης των διαφημίσεων συνήθως σταματούν όταν πέφτουν οι πωλήσεις των λαχείων. Στην πραγματικότητα, οι εκδότες στρέφονται σε ολοένα και πιο ζωηρά παιχνίδια και έντονες τεχνικές για την προώθηση των λαχείων, προκειμένου να δελεάσουν καινούριους παίκτες και να διατηρήσουν το ενδιαφέρον των παλιών. Οι εκδότες πρέπει να προσφέρουν συνεχώς κάτι που φαίνεται καινούριο. Ο Τζέιμς Ντέιβι, διευθυντής του λαχείου του Όρεγκον, είπε: «Δίνουμε θέματα στα παιχνίδια μας: ένα το λέμε ‘Ολυμπιακοί’. Τα Χριστούγεννα διοργανώνουμε το ‘Τσεκ των Γιορτών’. Με τα ‘Τυχερά Άστρα’ παίζουμε με βάση τα ζώδια των ανθρώπων. Έχουμε διαπιστώσει ότι αν διεξάγεις δυο, τρία, τέσσερα ή πέντε παιχνίδια ταυτοχρόνως, θα πουλήσεις περισσότερα λαχεία».

Όμως το μεγαλύτερο δέλεαρ είναι αναμφισβήτητα ο γιγαντιαίος πρώτος λαχνός. Στο Λόττο, όταν το ποσό που κληρώνεται αυξάνεται υπερβολικά, όπως συνέβηκε το 1989 στην Πενσυλβανία που έφτασε τα 115 εκατομμύρια δολάρια (περ. 17,3 δισ. δρχ.), αυτό γίνεται το θέμα της ημέρας. Οι άνθρωποι τρέχουν αλαφιασμένοι για να αγοράσουν λαχνούς σαν να τους έχει καταλάβει η «φρενίτιδα του παίκτη», όπως ονόμασε την κατάσταση ένας συγγραφέας. Μέσα στην υστερία, ακόμη και εκείνοι που σε φυσιολογικές συνθήκες δεν παίζουν λαχεία δεν διστάζουν να αγοράσουν λαχνούς.

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Ο Πυρετός των Τυχερών Παιχνιδιών και η Θρησκεία

«Η Καθολική Εκκλησία μού έμαθε να παίζω τυχερά παιχνίδια. Το μπίνγκο και οι λαχειοφόρες αγορές δεν διαφέρουν καθόλου από τα λαχεία. Αν η Καθολική Εκκλησία έπαιρνε την πρωτοβουλία να σταματήσει κάθε τυχερό παιχνίδι, θα σκεφτόμουν σοβαρά να μην ξαναπαίξω λαχεία. Αν είμαι άπληστος, οφείλεται στο ότι αυτό έχει γίνει σχεδόν ένα μυστήριο της Εκκλησίας».—Αναγνώστης του περιοδικού Ο Καθολικός των Η.Π.Α. (U.S. Catholic).

«Στις Καθολικές εκκλησίες, τη μεγαλύτερη παρακολούθηση μετά τη Λειτουργία της Κυριακής την έχουν τα εβδομαδιαία παιχνίδια του μπίνγκο, σύμφωνα με μια έρευνα που έκανε το Πανεπιστήμιο Νοτρ Νταμ σε Καθολικές ενορίες». Ωστόσο, αρκετοί ιερείς λένε ότι οι περισσότεροι από αυτούς που παρακολουθούν τα παιχνίδια του μπίνγκο δεν πηγαίνουν στην εκκλησία.—Δε Σάντεϊ Σταρ-Λέτζερ (The Sunday Star-Ledger), Νιου Τζέρσι, Η.Π.Α.

«Ο Άγιος Πάνκρας Έφερε Τύχη στη Μαδρίτη»· αυτός ήταν ένας τίτλος στην πρώτη σελίδα της ισπανικής εφημερίδας ABC, στη διεθνή της έκδοση. Το άρθρο συνέχιζε: «‘Ήταν το χέρι του Αγίου Πάνκρας’, αναφωνούσαν ξανά και ξανά οι δυο υπάλληλοι του πρακτορείου . . . από το οποίο είχε πουληθεί η μοναδική σειρά με αριθμό 21515, το ‘γκόρντο’ [μεγάλο] που κέρδισε 250 εκατομμύρια [πεσέτες, δηλαδή σημερινή τιμή περ. 375 εκατ. δρχ.] και που είχε διατεθεί στη Μαδρίτη. [Οι υπάλληλοι] δήλωσαν ότι είχαν προσευχηθεί στον άγιο—του οποίου η εικόνα κρέμεται σε περίοπτη θέση στο κατάστημά τους και μάλιστα είχαν βάλει σε αυτήν ένα κλαδάκι μαϊντανό—να έχουν την τύχη να πουλήσουν το χριστουγεννιάτικο ‘γκόρντο’».

«Προσπαθώντας να βρουν τρόπους για να εξηγήσουν την καλή τους τύχη, οι πιο ηλικιωμένοι νικητές πίστευαν συνήθως ότι ο Θεός και η μοίρα τούς είχαν διαλέξει για να κερδίσουν τα χρήματα. . . . ‘Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η τύχη και η ατυχία οφείλονται σε κάτι, ότι δεν είναι απλή συγκυρία’, είπε ο Δρ Τζακ Α. Κάπκαν, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. ‘Και σε τι άλλο θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οφείλονται εκτός από τον Θεό;’»—Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times).

Τι λέει η Αγία Γραφή για την τύχη; Στους άπιστους ανθρώπους μέσα στον Ισραήλ, ο Ιεχωβά είπε: ‘Αλλά εσείς, άνθρωποι, είστε εκείνοι που εγκαταλείπουν τον Ιεχωβά, ξεχνούν το άγιό μου όρος, στρώνουν τραπέζι για το θεό της Καλής Τύχης και γεμίζουν ανάμεικτο κρασί για το θεό του Πεπρωμένου’.—Ησαΐας 65:11, ΜΝΚ.

Πόσοι από τους σχετικά λίγους που κερδίζουν το λαχείο κάθονται και σκέφτονται ότι η δική τους τύχη στηρίζεται στην ατυχία εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν χάσει; Αντικατοπτρίζουν καθόλου τα τυχερά παιχνίδια ‘αγάπη για τον πλησίον’; Είναι λογικό ή έχει Γραφική βάση να σκεφτόμαστε ότι ο Υπέρτατος Κυρίαρχος του σύμπαντος θα συμμετείχε σε τέτοια ιδιοτελή πάθη όπως τα τυχερά παιχνίδια;—Ματθαίος 22:39.

Λαχεία—Ποιος Κερδίζει; Ποιος Χάνει;

ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ επιχείρημα υπέρ των κρατικών λαχείων είναι ότι αποφέρουν στο κράτος πολλά εκατομμύρια, που διαφορετικά θα ήταν δυνατόν να συγκεντρωθούν μόνο με φορολογία. ‘Και πόσο εύκολο είναι!’ λένε οι υποστηρικτές των λαχείων. Είναι σαν ένα φόρο που κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώσει· είναι προαιρετικός. Μάλιστα, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν· περιμένουν στην ουρά για να πληρώσουν!

Ποιες είναι όμως μερικές από τις κατηγορίες κατά των λαχείων;

Μια κατηγορία είναι ότι οι διαφημίσεις λαχείων συχνά δεν ενημερώνουν σωστά ή απλώς παραπλανούν. Προωθούν την ιδέα ότι οι παίκτες πρόκειται να νικήσουν. Τυπικό παράδειγμα είναι μια διαφήμιση λαχείων στον Καναδά που λέει: «Σ’ εμάς είναι εύκολο να . . . ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ!!»

Αλλά πόσο εύκολο είναι να κερδίσει κανείς; Ο Άλι παίζει ένα λαχείο της Δυτικής Γερμανίας. Η διαφήμιση διακηρύττει: «Οι πιθανότητες να κερδίσετε είναι απίστευτες». Εντούτοις, ο Άλι ομολογεί: «Παίζω λαχείο εδώ και δέκα χρόνια και ποτέ δεν έχω κερδίσει κάτι. Και δεν ξέρω κανέναν άλλον που να έχει κερδίσει κάτι».

Για κάθε μεγάλο νικητή, υπάρχουν εκατομμύρια σαν τον Άλι, άνθρωποι που χάνουν δίνοντας τα χρήματά τους τη μια εβδομάδα μετά την άλλη, τον ένα χρόνο μετά τον άλλον, αλλά δεν παίρνουν τίποτα σε αντάλλαγμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτοί που κερδίζουν 1 εκατομμύριο δολάρια (περ. 150 εκατ. δρχ.) αποτελούν το 0,000008 τοις εκατό των 97 εκατομμυρίων ατόμων που παίζουν λαχείο εκεί.

Η πιθανότητα να κερδίσει κανείς ένα μεγάλο ποσό δεν είναι απλώς μία στο εκατομμύριο (που είναι περίπου η πιθανότητα να χτυπηθεί ένας άνθρωπος από κεραυνό)· μπορεί να είναι μία σε πολλά εκατομμύρια. Για παράδειγμα, όταν διαπιστώθηκε ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο πρώτος λαχνός τόσο περισσότερα λαχεία πουλιούνται, η πιθανότητα να κερδίσει κανείς το Λόττο της Νέας Υόρκης, από μία στα 6 εκατομμύρια που ήταν, έγινε μία στα 12,9 εκατομμύρια!

Καθόλου παράξενο που πολλοί άνθρωποι κατηγορούν τα λαχεία ότι εξαπατούν τους απερίσκεπτους αγοραστές, οι οποίοι δεν αντιλαμβάνονται πόσο ελάχιστες είναι οι πιθανότητες να κερδίσουν. Η Δρ Βαλερί Λοράνζ, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου των Η.Π.Α. για Παθολογικούς Παίκτες, δηλώνει απλά: «Τα λαχεία; Είναι το πιο ανόητο στοίχημα που υπάρχει. Οι πιθανότητες να κερδίσει κανείς είναι εξωφρενικά μικρές».

Και τι θα γίνει αν πράγματι κερδίσετε ένα εκατομμύριο δολάρια (περ. 150 εκατ. δρχ.); Δεν θα τα πάρετε όλα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφού πάρει η εφορία το μερίδιό της, τα άτομα που έχουν κερδίσει λαβαίνουν 35.000 δολάρια (περ. 5,25 εκατ. δρχ.) το χρόνο επί 20 χρόνια. Αυτό ισούται με 700.000 δολάρια (περ. 105 εκατ. δρχ.), που η αξία τους μειώνεται ακόμη περισσότερο στη διάρκεια των 20 χρόνων εξαιτίας του πληθωρισμού.

Επίδραση στους Φτωχούς

Ένα άλλο σημείο επίκρισης είναι ότι τα περισσότερα χρήματα τα ξοδεύουν φτωχοί άνθρωποι, αυτοί που έχουν τις λιγότερες δυνατότητες να αγοράζουν λαχεία. Οι εκδότες των λαχείων δεν το παραδέχονται αυτό, ισχυριζόμενοι ότι οι έρευνες δείχνουν πως τα λαχεία είναι πιο δημοφιλή μεταξύ ανθρώπων μέσου εισοδήματος. Τα λαχεία είναι προαιρετικά, λένε· κανείς δεν αναγκάζεται να παίξει. Παρ’ όλα αυτά, οι διαφημίσεις φουντώνουν εσκεμμένα τις επιθυμίες των παικτών, και πολλοί απ’ αυτούς είναι φτωχοί άνθρωποι. Ο ταμίας ενός πρακτορείου στη Φλόριντα είπε: «Έχουμε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων τους οποίους βλέπουμε κάθε εβδομάδα. Μερικοί αγοράζουν 10 λαχνούς την ημέρα. Μερικοί αγοράζουν 100 κάθε εβδομάδα. Δεν έχουν χρήματα για φαγητό, αλλά παίζουν ‘Λόττο’».

Σε μερικές λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Πρόσφατα, η κυβέρνηση της Ινδονησίας επανεξέτασε το ποδοσφαιρικό λαχείο Πόρκας το οποίο διοργανώνει, όταν τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ολόκληρα χωριά είχαν καταληφθεί από τη «μανία του Πόρκας». Το περιοδικό Έζιαγουικ (Asiaweek) ανέφερε: «Οι εφημερίδες [της Ινδονησίας] ήταν γεμάτες τρομερές αφηγήσεις: άντρες που έδερναν τις γυναίκες ή τα παιδιά τους· παιδιά που έκλεβαν χρήματα από τους γονείς τους· παιδιά που ξόδευαν χρήματα κερδισμένα με κόπο, με τα οποία επρόκειτο να πληρωθούν σχολικά δίδακτρα—όλα αυτά για το Πόρκας».

Καθώς πολλαπλασιάζονται τα λαχεία σε όλο τον κόσμο, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στον κόσμο των τυχερών παιχνιδιών. Μερικοί, και όχι μόνο οι φτωχοί, γίνονται παθολογικοί παίκτες—«λαχειομανείς». Ο Άρνι Γουέξλερ είναι επικεφαλής του συμβουλίου για τους Παθολογικούς Παίκτες στο Νιου Τζέρσι των Η.Π.Α. Αυτός λέει: «Οι νομοθέτες νομίζουν ότι έχουν βρει έναν ανώδυνο, εύκολο τρόπο για την εξεύρεση χρημάτων, ενώ, στην πραγματικότητα, καταστρέφουν πολλές οικογένειες, πολλές εργασίες, πολλούς ανθρώπους και πολλές ζωές».

Ένα Ζήτημα Αξιών

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να μας απασχολεί είναι ότι τα κρατικά λαχεία έχουν αλλάξει τη στάση των ανθρώπων απέναντι στα τυχερά παιχνίδια. Τα λαχεία «Παίξτε 3» ή «Τυχεροί Αριθμοί», που σήμερα διευθύνονται από το κράτος, προσφέρουν πιθανότητα κέρδους ένα προς χίλια, αλλά επιστρέφουν στους παίκτες με τη μορφή κερδών μόνο το 50 τοις εκατό των χρημάτων. Πριν το αναλάβει το κράτος, αυτό το παιχνίδι ήταν «διεφθαρμένο», κατάφωρη απάτη, πάθος. Τώρα το ίδιο παιχνίδι αποκαλείται διασκεδαστικό, ψυχαγωγικό, μια πράξη που ανήκει στις ευθύνες του πολίτη!

Φυσικά, μια σημαντική διαφορά μεταξύ του παράνομου παιχνιδιού με αριθμούς και των κρατικών λαχείων είναι ότι, αντί τα κέρδη να πηγαίνουν στις τσέπες εγκληματιών, υποστηρίζουν κρατικά προγράμματα. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί παρατηρητές ανησυχούν για την επιρροή που έχουν τα λαχεία στις ηθικές αξίες της κοινωνίας την οποία υποτίθεται ότι ωφελούν.

Αυτό συμβαίνει επειδή τα λαχεία τροφοδοτούν την ελπίδα και την τάση του πλουτισμού χωρίς κόπο. Ο Πωλ Ντουόριν, εκδότης του περιοδικού Η Επιχείρηση των Παιχνιδιών και των Στοιχημάτων (Gaming and Wagering Business), είπε: «Στο παρελθόν η πολιτεία έλεγε ότι αν εργαστείς σκληρά θα προοδεύσεις. Τώρα λέει: ‘Αγόρασε ένα λαχείο και θα γίνεις εκατομμυριούχος’. Τι παράξενο που είναι να στέλνει η πολιτεία τέτοιο μήνυμα»! Και ο Τζορτζ Γουίλ έγραψε στο περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek): «Όσο περισσότερο πιστεύουν οι άνθρωποι στη σπουδαιότητα της τύχης, της σύμπτωσης, της μοίρας, τόσο λιγότερο πιστεύουν στη σπουδαιότητα των αμετάβλητων αρετών όπως η εργατικότητα, η οικονομία, η αναβολή της ικανοποίησης, η επιμέλεια, η φιλομάθεια».

Μια άλλη ιδέα, πρωταρχική για την ανθρώπινη κοινωνία, είναι αυτή: Δεν πρέπει να προσπαθούμε να επωφελούμαστε από τη δυστυχία των άλλων. Ωστόσο, οι εκδότες των λαχείων ενθαρρύνουν την άποψη ότι είναι σωστό να αποκομίζει κανείς οφέλη και ευχαρίστηση από τις απώλειες των άλλων. Τέτοιου είδους σκεπτικό είναι ιδιοτελές· απορρίπτει τη νουθεσία της Αγίας Γραφής: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν».—Ματθαίος 22:39.

Παρά τις πολλές φωνές αντίδρασης, τα λαχεία συνεχίζουν να γνωρίζουν τεράστια ανάπτυξη σε όλη τη γη. Ένας επισκέπτης στη Δυτική Αφρική παρατήρησε χιλιάδες ανθρώπους μαζεμένους γύρω από ένα κτίριο του οργανισμού Κρατικού λαχείου. «Γιατί σπαταλούν όλοι αυτοί τα χρήματά τους στα λαχεία», ρώτησε έναν κάτοικο, παρατηρώντας, «ειδικά αφού είναι φτωχοί;»

«Φίλε μου, παίζουν λαχείο γιατί τους δίνει ελπίδα», αποκρίθηκε ο κάτοικος. «Για πολλούς από αυτούς, είναι η μόνη ελπίδα που έχουν στη ζωή».

Αλλά είναι πραγματική ελπίδα το να κερδίσει κανείς το λαχείο; Απεναντίας, είναι οφθαλμαπάτη, ψευδαίσθηση, άπιαστο όνειρο. Ασφαλώς ο ευσυνείδητος Χριστιανός δεν θα ξοδεύει το χρόνο και τους πόρους του στη μάταιη επιδίωξη του πλούτου που απορρέει από τα τυχερά παιχνίδια. Πόσο καλύτερο είναι να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου, ο οποίος έγραψε ότι οι σοφοί ‘θέτουν την ελπίδα τους, όχι στα αβέβαια πλούτη, αλλά στον Θεό, ο οποίος μας δίνει πλουσιοπάροχα όλα τα πράγματα για την απόλαυσή μας’.—1 Τιμόθεον 6:17, ΜΝΚ.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 8]

«Οι νομοθέτες νομίζουν ότι έχουν βρει έναν ανώδυνο, εύκολο τρόπο για την εξεύρεση χρημάτων, ενώ, στην πραγματικότητα, καταστρέφουν πολλές οικογένειες, πολλές εργασίες, πολλούς ανθρώπους και πολλές ζωές»

[Πλαίσιο στη σελίδα 9]

Οι Καλύτερες Συμβουλές για τους Παίκτες

«Δεν υπάρχει πιο ψυχρό χαμόγελο από το χαμόγελο ενός πράκτορα στοιχημάτων ο οποίος χαιρετάει έναν πελάτη που έχει κερδίσει. . . . Σπάνια ένας πράκτορας εμποδίζει τον πελάτη του να στοιχηματίσει επειδή χάνει πάρα πολλά. . . . Να θυμάστε, επίσης, ότι οι πετυχημένοι παίκτες είναι τόσο σπάνιοι όσο οι χρεοκοπημένοι πράκτορες».—Γκρέιαμ Ροκ, Δε Τάιμς (The Times), Λονδίνο.

«Ο πρώτος λαχνός των 45 εκατομμυρίων δολαρίων (περ. 6,75 δισ. δρχ.) στη σημερινή κλήρωση του Λόττο είναι ο μεγαλύτερος στην ιστορία της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Αλλά η πιθανότητα να τον κερδίσει κανείς με ένα δολάριο (περ. 150 δρχ.) είναι 12.913.582 προς 1».—Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times).

«Ο ανόητος σύντομα λέει αντίο στα χρήματά του». Γνωμικό που κυκλοφορεί από το 16ο αιώνα.—Γνωστές Παραθέσεις (Familiar Quotations), του Τζον Μπάρτλετ.

«Τζογαδόρε, μη χαίρεσαι· όποιος κερδίζει σήμερα χάνει αύριο».—Ισπανική παροιμία.