Φροντίδα για τις Ανάγκες των Ηλικιωμένων—Ένας Υψηλός Στόχος για τους Χριστιανούς

ΤΡΕΙΣ μήνες έχουν περάσει. Ωστόσο κανένα από τα παιδιά τής ηλικιωμένης γυναίκας δεν νοιάστηκε να την επισκεφτεί. Αυτή είναι μια μοναχική τρόφιμος κάποιου γηροκομείου στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Τα παιδιά της ζουν εκεί κοντά.

Σ’ ένα γηροκομείο του Γιοχάνεσμπουργκ, μια ηλικιωμένη γυναίκα περνάει τον περισσότερο χρόνο της στο μπαλκόνι του δωματίου της. Πολλές φορές τη βλέπουν να κλαίει.

Σπαραχτικές σκηνές σαν κι αυτές, γίνονται όλο και πιο κοινές, ακόμη και σε χώρες όπου κατά παράδοση οι άνθρωποι φρόντιζαν καλά τους ηλικιωμένους. Στο Σοβέτο, τον μεγάλο οικισμό των μαύρων κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ, «οι ηλικιωμένοι έχουν χάσει το σεβασμό, το κύρος και τη φροντίδα που απολάμβαναν κατά παράδοση από τις οικογένειές τους», σύμφωνα με μια δημοσιογραφική έκθεση. Μια παρόμοια κατάσταση έχει δημιουργηθεί και στον μεγάλο ινδικό πληθυσμό της Νότιας Αφρικής. Μολονότι οι Ινδοί το θεωρούσαν παράδοση να δείχνουν ενδιαφέρον για τους γεροντότερους συγγενείς τους, ένας αξιωματούχος εξήγησε πρόσφατα ότι τα νεότερα ζευγάρια των Ινδών ‘δεν θέλουν να φορτωθούν τους γονείς τους’.

Οι αληθινοί Χριστιανοί ωστόσο, δίνουν προσοχή στην εντολή της Αγίας Γραφής: «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου». (Έξοδος 20:12· Εφεσίους 6:2) Αυτή η υποχρέωση δεν παύει να ισχύει όταν γεράσουν οι γονείς τους. Το εδάφιο 1 Τιμόθεον 5:8 λέει: «Αλλ’ εάν τις δεν προνοή περί των εαυτού και μάλιστα των οικείων, ηρνήθη την πίστιν και είναι απίστου χειρότερος». Οι ηλικιωμένοι γονείς είναι ανάμεσα σ’ εκείνους τους οποίους ο Χριστιανός πρέπει να φροντίζει, ακόμη και αν αυτό περιλαμβάνει σημαντικές θυσίες—συναισθηματικές και οικονομικές.

Ως σύνολο, τα μέλη της Χριστιανικής εκκλησίας σήμερα έχουν σημειώσει αξιοθαύμαστη επιτυχία σ’ ό,τι αφορά τη φροντίδα για τις συναισθηματικές και φυσικές ανάγκες των γονέων τους. Τι γίνεται όμως όταν κάποιοι ηλικιωμένοι Χριστιανοί δεν έχουν θεοφοβούμενα παιδιά ή εγγόνια για να τους φροντίσουν; Πώς θα ικανοποιηθούν οι δικές τους ανάγκες;

Ευθύνη της Εκκλησίας

Ο μαθητής Ιάκωβος έγραψε: «Θρησκεία καθαρή κι αμόλυντη για το Θεό και Πατέρα είναι αυτή: Να συμπαραστέκεστε στα ορφανά και στις χήρες, όταν υποφέρουν». Ο Ιάκωβος δήλωσε επίσης: «Εάν δε αδελφός ή αδελφή γυμνοί υπάρχωσι και στερώνται της καθημερινής τροφής, και είπη τις εξ υμών προς αυτούς, Υπάγετε εν ειρήνη, θερμαίνεσθε και χορτάζεσθε, και δεν δώσητε εις αυτούς τα αναγκαία του σώματος, τι το όφελος; Ούτω και η πίστις, εάν δεν έχη έργα, νεκρά είναι καθ’ εαυτήν».—Ιακώβου 1:27, ΝΔΜ· 2:15-17.

Έτσι, αν ένας ηλικιωμένος Χριστιανός έχει ανάγκη βοήθειας, αυτό είναι ζήτημα που αφορά ολόκληρη την εκκλησία. Οι πρεσβύτεροι μπορούν να αναλάβουν την ηγεσία σχετικά μ’ αυτό. Σύμφωνα με την κατεύθυνση που έδωσε ο Παύλος στο εδάφιο 1 Τιμόθεον 5:4, αυτοί πρέπει να εξακριβώσουν πρώτα αν το ηλικιωμένο άτομο έχει παιδιά ή εγγόνια που είναι πρόθυμα να «αποδίδωσιν αμοιβάς εις τους προγόνους αυτών [στους γονείς και στους παππούδες τους (ΜΝΚ)]. Διότι τούτο είναι . . . ευπρόσδεκτον ενώπιον του Θεού». Αν δεν συμβαίνει αυτό, οι πρεσβύτεροι θα μπορούσαν να ερευνήσουν για να δουν ποιες ασφαλιστικές ή κρατικές παροχές είναι διαθέσιμες. Μπορεί ακόμη και μερικά άτομα μέσα στην εκκλησία να είναι σε θέση να βοηθήσουν οικονομικά, σε προσωπική βάση.

Ωστόσο, αν δεν μπορούν να γίνουν τέτοιου είδους διευθετήσεις, οι πρεσβύτεροι μπορούν να εξετάσουν αν το άτομο αυτό πληρεί τις προϋποθέσεις για να λάβει βοήθεια από την ίδια την εκκλησία. Ο Παύλος είπε: «Ας καταγράφηται χήρα ουχί ολιγώτερον των εξήκοντα ετών, ήτις υπήρξεν ενός ανδρός γυνή, ήτις μαρτυρείται δια τα καλά αυτής έργα».—1 Τιμόθεον 5:9, 10.

Πολύ συχνά όμως, αυτό που χρειάζεται δεν είναι τα χρήματα. Οι πρεσβύτεροι θα μπορούσαν να εξακριβώσουν για ποιο ακριβώς πράγμα υπάρχει ανάγκη. Μήπως το ηλικιωμένο άτομο χρειάζεται βοήθεια για τα ψώνια του; Μήπως αισθάνεται μοναξιά ή έχει ανάγκη ενθάρρυνσης; Μήπως χρειάζεται μεταφορικό μέσο για τις συναθροίσεις; Μήπως έχει ανάγκη να του διαβάζει κάποιος την Αγία Γραφή και τις Χριστιανικές εκδόσεις; Αν το ηλικιωμένο άτομο είναι σωματικά ανίκανο να πηγαίνει στις συναθροίσεις, θα μπορούσαν να ηχογραφούνται οι συναθροίσεις σε κασέτες ώστε να τις ακούει στο σπίτι; Ίσως χρειαστεί να γίνουν αρκετές επισκέψεις και φιλικές συζητήσεις πριν φανεί καθαρά η πλήρης εικόνα της κατάστασης. Αλλά ως ποιμένες, οι πρεσβύτεροι ‘θα πρέπει να γνωρίζουν την εμφάνιση του ποιμνίου’.—Παροιμίαι 27:23, ΜΝΚ.

Πώς Βοήθησαν Μερικές Εκκλησίες

Από τη στιγμή που είναι γνωστές οι ανάγκες ενός ηλικιωμένου ατόμου, μπορούν να γίνουν συγκεκριμένες διευθετήσεις. Όταν επικρατεί στην εκκλησία ένα θερμό και ανιδιοτελές πνεύμα, όταν επιδεικνύεται ενδιαφέρον, δεν είναι δύσκολο να βρεθούν αρκετοί αδελφοί και αδελφές που είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το φορτίο δεν θα βαρύνει μερικά μόνο άτομα, πράγμα που θα ήταν άδικο. Για παράδειγμα, μια εκκλησία κατέστρωσε ένα πρόγραμμα με βάση το οποίο οι ευαγγελιζόμενοι επισκέπτονται τα ηλικιωμένα άτομα. Οι αδελφοί και οι αδελφές χαίρονται να συμμετέχουν σ’ αυτό και κανένας από τους ηλικιωμένους δεν παραβλέπεται.

Σε κάποια άλλη εκκλησία υπήρχε μια ηλικιωμένη Μάρτυρας που την είχαν εγκαταλείψει τα άπιστα παιδιά της. Οι νεαροί Μάρτυρες της περιοχής όμως, ανέλαβαν να πλένουν, να σιδερώνουν και να καθαρίζουν, ακόμη και να φροντίζουν την αυλή της. Οι αδελφοί τη βοηθούσαν να πληρώνει το νοίκι και το φαγητό της. Τη μετέφεραν στις συνελεύσεις και στις συναθροίσεις. Και όταν πέθανε, φρόντισαν ό,τι χρειαζόταν για την κηδεία και πλήρωσαν όλα τα σχετικά έξοδα.

Σε μια μικρή εκκλησία της Νότιας Αφρικής, ένας ηλικιωμένος έγχρωμος αδελφός (μιγάδας) είχε μείνει εντελώς παράλυτος από συμφόρηση. Εφόσον δεν υπήρχε κανένας από την οικογένειά του να τον περιποιηθεί, μια αδελφή από την εκκλησία—που ήταν χήρα—και ο γιος της, τον πήραν σπίτι τους. Ορισμένοι άντρες αδελφοί από την εκκλησία, ο καθένας με τη σειρά του, τον έκαναν μπάνιο. Επιπλέον, ένας λευκός σκαπανέας αδελφός πήγαινε αυτόν τον ηλικιωμένο αδελφό περίπατο με το αναπηρικό του καροτσάκι. Αυτό το θέαμα, που είναι ασυνήθιστο για τη Νότια Αφρική, προκάλεσε μεγάλη εντύπωση. Η εκκλησία φρόντισε στοργικά αυτόν τον ηλικιωμένο αδελφό μέχρι το θάνατό του.

Ωστόσο, μ’ αυτά δεν θέλουμε να πούμε, ότι η φροντίδα για τις ανάγκες των ηλικιωμένων αδελφών είναι εύκολη. Μπορεί να απαιτηθεί μεγάλη πρωτοβουλία και αποφασιστικότητα για να υπερπηδήσει κανείς τα προβλήματα που πιθανόν να ανακύψουν.

Μεταφορά των Ηλικιωμένων στις Συναθροίσεις

Κάποια μέρα ένας πρεσβύτερος επισκέφτηκε μια ηλικιωμένη αδελφή η οποία ήταν χήρα και έπασχε από την καρδιά της. Την ώρα που αυτός ήταν εκεί, ήρθε ένας γείτονας και παραπονέθηκε, λέγοντας: «Έρχομαι συχνά εδώ και τη βρίσκω να κλαίει, επειδή κανείς δεν πέρασε να την πάρει για την Αίθουσα Βασιλείας». Το πρόβλημα δεν ήταν τόσο σοβαρό όσο το παρουσίασε ο γείτονας, επειδή μια οικογένεια από την εκκλησία τη μετέφερε τακτικά στις συναθροίσεις. Ωστόσο σε μερικές περιπτώσεις ο πατέρας δούλευε υπερωρία και δεν πήγε να πάρει την αδελφή. Βεβαίως θα μπορούσαν να είχαν γίνει άλλες διευθετήσεις για τη μεταφορά.

Γι’ αυτό λοιπόν, είναι καλό να θυμόμαστε ότι η παρακολούθηση των συναθροίσεων είναι ζωτική για τους ηλικιωμένους. (Εβραίους 10:24, 25) Κάποιος πρεσβύτερος κοιτάζει πάντοτε αν μια συγκεκριμένη ηλικιωμένη Μάρτυρας είναι στη συνάθροιση. Αν δεν είναι, επειδή δεν την έφερε κάποιος όπως είχε κανονιστεί, ο πρεσβύτερος τρέχει στο αυτοκίνητό του και πηγαίνει να τη φέρει. Το συμπαθητικό χαμόγελο στο πρόσωπό της τον ανταμείβει με το παραπάνω για αυτή την επιπρόσθετη προσπάθεια.

Με Διακριτικότητα Αλλά και Επιμονή

Μερικές φορές όμως, τα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να ενεργούν κάπως ανεξάρτητα. Ίσως να έχουν ανάγκη από βοήθεια αλλά να δυσκολεύονται να τη δεχτούν. Και αν δεν είναι άγρυπνοι οι πρεσβύτεροι ή εκείνοι που έχουν διοριστεί για να βοηθήσουν, αυτοί οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν την τάση να προσπαθούν να τα ‘βγάλουν πέρα μόνοι τους’.

Μια ηλικιωμένη χήρα έπασχε από καρκίνο αλλά δεν είχε πει σε κανέναν για την αρρώστια της. Χρειαζόταν βοήθεια για να μεταφέρει τα προσωπικά της πράγματα σε ένα μέρος που απείχε ενάμισι χιλιόμετρο. Αντί να ειδοποιήσει άλλους για την ανάγκη στην οποία βρισκόταν, ζήτησε τη βοήθεια μιας 84χρονης φίλης της. Φόρτωσαν μερικά πράγματα σ’ ένα καροτσάκι και προσπάθησαν να το σπρώξουν μόνες τους. Σύντομα όμως συνειδητοποίησαν ότι η δουλειά αυτή ήταν πέρα από τις δυνάμεις τους και η φίλη της χήρας πήγε σ’ έναν πρεσβύτερο που έμενε εκεί κοντά για να ζητήσει βοήθεια.

Γι’ αυτό, ίσως χρειαστεί να ερευνήσουμε με διακριτικότητα αλλά και επιμονή, για να εξακριβώσουμε τι είναι αυτό που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τέτοια άτομα. Αν τους κάνουμε απλώς μια αόριστη προσφορά όπως: ‘Αν χρειαστείς τίποτε, ειδοποίησέ με’, μπορεί να μας απαντήσουν κοφτά: ‘Ευχαριστώ, αλλά δεν χρειάζομαι τίποτα’. Θυμηθείτε όμως ότι όταν η Λυδία πρόσφερε φιλοξενία στον απόστολο Παύλο και σε άλλους, η προφανής αρχική τους άρνηση, δεν την έκανε να σταματήσει. Μάλλον, ‘τους έκανε να πάνε’. (Πράξεις 16:15, ΜΝΚ) Να επιμένετε λοιπόν. Εντοπίστε τις ανάγκες και τις αρέσκειες των ηλικιωμένων πριν χρειαστεί να ζητήσουν αυτοί βοήθεια.

Φυσικά, οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να εκτιμούν τις προσπάθειες των άλλων και να μην είναι εύθικτοι, υπερβολικά απαιτητικοί ή επικριτικοί. Για παράδειγμα, αν παρέχεται σε κάποιον μεταφορικό μέσο, θα ήταν πολύ κατάλληλο να συμβάλλει κι αυτός στα έξοδα κίνησης. Μια ηλικιωμένη αδελφή ψήνει ψωμί και κάνει διάφορα πλεκτά με το βελονάκι, για να τα δωρίσει σ’ εκείνους που την πηγαίνουν στις συναθροίσεις. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, αυτό που χρειάζεται όλο κι όλο είναι μια λέξη ευχαριστίας.

Οι Χριστιανοί σήμερα προσπαθούν να υπακούν στην εντολή που αναφέρεται στο εδάφιο Λευιτικόν 19:32: «Ενώπιον της πολιάς θέλεις προσηκόνεσθαι και θέλεις τιμήσει [πρέπει να δείχνεις ενδιαφέρον για (ΜΝΚ)] το πρόσωπον του γέροντος». Οι δούλοι του Ιεχωβά δεν ακολουθούν την τάση που έχει ο κόσμος να παραπετάει τους ηλικιωμένους και να αποφεύγει τις ευθύνες που έχει απέναντι στους γονείς. Αντίθετα, με το χρόνο που αφιερώνουν, με υπομονή και με τη βοήθεια του Ιεχωβά, οι Χριστιανοί αγωνίζονται για να επιτύχουν αυτόν τον υψηλό στόχο, δηλαδή να φροντίζουν τους ηλικιωμένους μας.

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Οι νεότεροι στην εκκλησία μπορούν συχνά να κάνουν πολλά για να βοηθήσουν τα ηλικιωμένα άτομα