Αποκαλύπτονται τα Μυστικά Της

ΚΑΘΩΣ οι γυναίκες μεγαλώνουν, η εμμηνόπαυση αποτελεί γεγονός στη ζωή τους. Εντούτοις, υπάρχουν πολλές παρανοήσεις σχετικά με αυτήν. Σύμφωνα με το βιβλίο Η Σιωπηλή Μετάβαση—Εμμηνόπαυση (The Silent Passage—Menopause), το 19ο αιώνα οι γυναικολόγοι πίστευαν ότι η εμμηνόπαυση «κλονίζει το γυναικείο νευρικό σύστημα και αφαιρεί από τις γυναίκες την ατομική τους γοητεία».

Τέτοιου είδους εσφαλμένες απόψεις εξακολουθούν να υπάρχουν. Ως αποτέλεσμα, πολλές γυναίκες φοβούνται και ανησυχούν για την προοπτική της εμμηνόπαυσης. Η υπερνίκηση των ψυχολογικών προβλημάτων που σχετίζονται με αυτήν χαρακτηρίστηκε «ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη ζωή μιας γυναίκας», στο βιβλίο Φυσιολογική Εμμηνόπαυση—Ο Πλήρης Οδηγός για την Πιο Παρεξηγημένη Μετάβαση στη Ζωή μιας Γυναίκας (Natural Menopause—The Complete Guide to a Woman’s Most Misunderstood Passage).

Σε κοινωνίες όπου η έμφαση δίνεται στη νεανικότητα και στη νεανική εμφάνιση, η έναρξη των εμμηνοπαυσικών συμπτωμάτων ίσως προαγγέλλει την υιοθέτηση μιας εσφαλμένης άποψης: ότι πρόκειται για το απότομο τέλος της νεότητας και την έναρξη της γεροντικής ηλικίας. Έτσι, ορισμένες γυναίκες έχουν φτάσει να φοβούνται την εμμηνόπαυση επειδή αυτή φαίνεται να αντιπροσωπεύει την αφετηρία μιας καινούριας, λιγότερο επιθυμητής περιόδου στη ζωή. Μάλιστα ορισμένες τη θεωρούν ως «μερικό θάνατο».

Οι σύγχρονες γυναίκες δεν χρειάζεται να υποφέρουν μένοντας σε άγνοια καθώς περνάνε αυτή την περίοδο της ζωής. Τα μυστικά της εμμηνόπαυσης αποκαλύπτονται. Γίνονται περισσότερες έρευνες, και αναπτύσσονται θεραπείες για να διευκολύνουν αυτή τη μετάβαση. Περιοδικά, εφημερίδες και βιβλία ασχολούνται με αυτό το θέμα, παρέχοντας εξηγήσεις σε ερωτήματα που μερικές γυναίκες κάποτε ντρέπονταν να υποβάλουν. Ο ιατρικός κόσμος, επίσης, είναι πιο ενημερωμένος όσον αφορά τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες.

Γιατί δίνεται τόση προσοχή σε αυτό το ζήτημα; Επειδή η καλύτερη κατανόηση της εμμηνόπαυσης μπορεί να εξαλείψει τους φόβους, τις προκαταλήψεις και τις απογοητεύσεις που έχουν πολλές γυναίκες. Οι γυναίκες σε πολλές χώρες ζουν περισσότερο, και θέλουν να σπάσουν αυτό που έμοιαζε με συνωμοσία σιωπής γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα και να ενημερωθούν. Θέλουν απλές, ειλικρινείς απαντήσεις. Και με το δίκιο τους, εφόσον πολλές από αυτές έχουν να ζήσουν ακόμα πάνω από το ένα τρίτο της ζωής τους μετά την εμμηνόπαυση.

Δημογραφικά στοιχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπουν ότι ο αριθμός των εμμηνοπαυσικών γυναικών θα αυξηθεί κατά 50 τοις εκατό την επόμενη δεκαετία. Αυτές οι γυναίκες επιθυμούν να μάθουν σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία, τις εξάψεις, τις αλλαγές στη διάθεση, τις ενοχλήσεις και τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Γιατί συμβαίνουν αυτά τα πράγματα; Μήπως τερματίζεται η παραγωγική ζωή της γυναίκας με την εμμηνόπαυση; Μήπως αλλάζει η εμμηνόπαυση την προσωπικότητα της γυναίκας; Τα επόμενα άρθρα θα εξετάσουν αυτά τα ερωτήματα.

Απόκτηση Καλύτερης Κατανόησης

«ΔΕΝ θα έλεγα ότι είναι και πολύ ευχάριστη περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας», παραδέχτηκε κάποια γυναίκα η οποία πέρασε το στάδιο της εμμηνόπαυσης, «αλλά νομίζω ότι μπορείς να μάθεις από αυτήν. Εγώ έχω μάθει πώς να σέβομαι τα όριά μου. Αν το σώμα μου χρειάζεται λίγο περισσότερη φροντίδα ή ανάπαυση, υπακούω και του δίνω το σεβασμό που του αξίζει».

Μια έρευνα στην οποία έλαβαν μέρος γυναίκες και η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ο Οικογενειακός Γιατρός στον Καναδά (Canadian Family Physician) αποκάλυψε πως το χειρότερο πράγμα σε σχέση με την εμμηνόπαυση ήταν το ότι «δεν ήξεραν τι να περιμένουν». Ωστόσο, οι γυναίκες που έφτασαν στο σημείο να κατανοήσουν ότι η εμμηνόπαυση είναι μια φυσιολογική μετάβαση ήταν «λιγότερο ανήσυχες, καταθλιμμένες και οξύθυμες καθώς και πιο αισιόδοξες για τη ζωή τους».

Τι Είναι

Το Ένατο Νέο Κολεγιακό Λεξικό του Γουέμπστερ (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary) ορίζει την εμμηνόπαυση ως εξής: «Η περίοδος της φυσιολογικής παύσης της έμμηνης ρύσης η οποία εμφανίζεται συνήθως σε ηλικία 45 ως 50 χρονών». Η εμμηνόπαυση έχει επίσης χαρακτηριστεί ως η οριστική παύση της έμμηνης ρύσης.

Σε μερικές γυναίκες, το τέλος της έμμηνης ρύσης συμβαίνει ξαφνικά· τελειώνει μια περίοδος και ποτέ δεν εμφανίζεται άλλη. Σε άλλες, οι περίοδοι γίνονται ακανόνιστες, εμφανίζονται κατά διαστήματα που κυμαίνονται από τρεις εβδομάδες μέχρι αρκετούς μήνες. Όταν περάσει ένας ολόκληρος χρόνος χωρίς να έχει η γυναίκα περίοδο, τότε μπορεί με βεβαιότητα να συμπεράνει ότι η εμμηνόπαυση συνέβη τον καιρό της τελευταίας της έμμηνης ρύσης.

Πότε και Γιατί Εμφανίζεται

Η κληρονομική προδιάθεση, κάποια αρρώστια, το στρες, τα φάρμακα ή μια εγχείρηση μπορεί να επηρεάσουν το χρόνο εμφάνισής της. Στη Βόρεια Αμερική, κατά μέσο όρο η εμμηνόπαυση εμφανίζεται όταν οι γυναίκες βρίσκονται περίπου σε ηλικία 51 ετών. Ο χρόνος της εμφάνισής της γενικά κυμαίνεται από τα 40 ως τα 55 χρόνια και σπάνια νωρίτερα ή αργότερα. Οι στατιστικές δείχνουν ότι στις γυναίκες που καπνίζουν η εμμηνόπαυση τείνει να εμφανίζεται νωρίτερα και στις γυναίκες που είναι υπέρβαρες τείνει να εμφανίζεται αργότερα.

Οι ωοθήκες μιας γυναίκας, από τη στιγμή της γέννησής της, περιέχουν όλα τα ωάρια που θα έχει στη ζωή της και τα οποία αριθμούν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες. Στη διάρκεια κάθε εμμηνορρυσιακού κύκλου ωριμάζουν από 20 ως 1.000 ωάρια. Στη συνέχεια ένα, ή μερικές φορές περισσότερα από ένα, απελευθερώνεται από την ωοθήκη και είναι διαθέσιμο για γονιμοποίηση. Τα άλλα ώριμα ωάρια σταδιακά παύουν να υπάρχουν. Επίσης, σε συνάρτηση με τη διαδικασία της ωρίμανσης του ωαρίου, τα επίπεδα των ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης, αυξάνονται και μειώνονται σε κανονικά διαστήματα.

Καθώς μια γυναίκα ολοκληρώνει την τέταρτη δεκαετία της ζωής της, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αρχίζουν να μειώνονται, είτε σταδιακά είτε ακανόνιστα, και η απελευθέρωση του ωαρίου μπορεί να μη συμβαίνει πια σε κάθε κύκλο. Οι περίοδοι γίνονται λιγότερο τακτικές και συνήθως εμφανίζονται σε μεγαλύτερα διαστήματα· η ρύση στη διάρκεια της περιόδου αλλάζει, γίνεται πότε πενιχρή και πότε άφθονη. Τελικά δεν απελευθερώνονται πλέον άλλα ωάρια και οι περίοδοι σταματούν.

Η τελευταία έμμηνη ρύση είναι το αποκορύφωμα μιας διαδικασίας αλλαγών στα επίπεδα των ορμονών και στη λειτουργία των ωοθηκών η οποία μπορεί να είχε διάρκεια μέχρι και δέκα χρόνια. Ωστόσο, οι ωοθήκες συνεχίζουν να παράγουν μικρότερα ποσοστά οιστρογόνων επί 10 με 20 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Τα επινεφρίδια και τα λιποκύτταρα επίσης παράγουν οιστρογόνα.

Σημαντικές Αλλαγές στη Ζωή

Οι ιστοί που είναι ευαίσθητοι στα οιστρογόνα ή εξαρτώνται από αυτά επηρεάζονται καθώς μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων. Οι εξάψεις πιστεύεται ότι προέρχονται από ορμονικές επιδράσεις στο μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Ο ακριβής μηχανισμός είναι άγνωστος, αλλά φαίνεται ότι ο θερμοστάτης του σώματος ρυθμίζεται σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και έτσι οι θερμοκρασίες που προηγουμένως ήταν ανεκτές ξαφνικά γίνονται πολύ υψηλές, και το σώμα αρχίζει να προκαλεί εξάψεις και εφίδρωση για να δροσιστεί.

Στο βιβλίο της Η Σιωπηλή Μετάβαση—Εμμηνόπαυση (The Silent Passage—Menopause), η Γκέιλ Σίχι παρατηρεί: «Από όλες τις γυναίκες που έχουν εξάψεις οι μισές αρχίζουν να τις νιώθουν ενώ ακόμα έχουν φυσιολογική περίοδο, ξεκινώντας ήδη από την ηλικία των σαράντα χρόνων. Μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότερες γυναίκες έχουν εξάψεις επί δύο χρόνια. Το ένα τέταρτο των γυναικών έχει εξάψεις επί πέντε χρόνια. Και το 10 τοις εκατό τις έχουν για την υπόλοιπη ζωή τους».

Αυτόν τον καιρό στη ζωή της γυναίκας, οι κολπικοί ιστοί γίνονται λεπτότεροι και πιο στεγνοί καθώς μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων. Άλλα συμπτώματα που έχουν οι γυναίκες, λέει η Γκέιλ Σίχι, μπορεί να περιλαμβάνουν «νυχτερινές εφιδρώσεις, αϋπνία, ακράτεια, ξαφνικά φουσκώματα, υποκειμενική επιτάχυνση των παλμών, κλάματα χωρίς λόγο, ξεσπάσματα θυμού, ημικρανίες, φαγούρα και μυρμηκίαση στο δέρμα, [καθώς επίσης] κενά μνήμης».

Περίοδοι Κατάθλιψης

Προκαλεί η μείωση των οιστρογόνων κατάθλιψη; Αυτό το ερώτημα έχει αποτελέσει το θέμα μεγάλης αντιλογίας. Η απάντηση φαίνεται να είναι ναι στην περίπτωση μερικών γυναικών, όπως εκείνες που είχαν αλλαγές στη διάθεση πριν από την περίοδο και εκείνες που χάνουν τον ύπνο τους ως αποτέλεσμα των νυχτερινών εφιδρώσεων. Οι γυναίκες που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία φαίνεται να είναι πολύ ευαίσθητες στις συναισθηματικές συνέπειες των ορμονικών αυξομειώσεων. Σύμφωνα με την Γκέιλ Σίχι, αυτές οι γυναίκες συνήθως «βρίσκουν μεγάλη ανακούφιση όταν εισέρχονται στο μετεμμηνοπαυσικό στάδιο» οπότε τα επίπεδα των ορμονών σταθεροποιούνται.

Ακόμα πιο σοβαρά συμπτώματα είναι πιθανό να εμφανιστούν σε γυναίκες οι οποίες εισέρχονται στο στάδιο της εμμηνόπαυσης απότομα ως αποτέλεσμα ακτινοβολίας, χημειοθεραπείας ή της χειρουργικής αφαίρεσης και των δύο ωοθηκών. Αυτές οι διαδικασίες μπορεί να προκαλέσουν ξαφνική πτώση στα επίπεδα των οιστρογόνων και συνεπώς την έναρξη των εμμηνοπαυσικών συμπτωμάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να συστηθεί θεραπεία αποκατάστασης οιστρογόνων, ανάλογα με την υγεία της γυναίκας.

Η ένταση και το είδος των συμπτωμάτων που παρουσιάζονται διαφέρουν σημαντικά από γυναίκα σε γυναίκα, ακόμα και σε γυναίκες που είναι συγγενείς. Αυτό συμβαίνει επειδή τα επίπεδα των ορμονών διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα και μειώνονται με διαφορετικούς ρυθμούς. Επιπρόσθετα, οι γυναίκες έχουν διαφορετικά συναισθήματα, ανησυχίες, ικανότητες αντιμετώπισης προβλημάτων και προσδοκίες καθώς πλησιάζουν στην εμμηνόπαυση.

Η περίοδος της εμμηνόπαυσης συχνά συμπίπτει με άλλες πιεστικές καταστάσεις στη ζωή μιας γυναίκας, όπως είναι η φροντίδα για τους ηλικιωμένους γονείς, η ένταξή της στο εργατικό δυναμικό, το να βλέπει τα παιδιά να μεγαλώνουν και να φεύγουν από το σπίτι και άλλες προσαρμογές της μέσης ηλικίας. Αυτές οι πιέσεις μπορεί να προκαλέσουν σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα, που περιλαμβάνουν απώλεια της μνήμης, ελαττωματική προσοχή, άγχος, οξυθυμία και κατάθλιψη, τα οποία μπορεί εσφαλμένα να αποδοθούν στην εμμηνόπαυση.

Ένα Στάδιο της Ζωής

Η εμμηνόπαυση δεν είναι το τέλος της παραγωγικής ζωής της γυναίκας—είναι το τέλος μόνο της αναπαραγωγικής της ζωής. Έπειτα από την τελευταία περίοδο της γυναίκας, η διάθεσή της είναι συνήθως πιο σταθερή, δεν παρουσιάζει τις διακυμάνσεις που ακολουθούσαν τους μηνιαίους ορμονικούς κύκλους.

Ενώ στρέψαμε την προσοχή στην παύση της έμμηνης ρύσης επειδή αποτελεί μια εμφανή αλλαγή, αυτή δεν είναι παρά μόνο μία εκδήλωση της μεταβατικής διαδικασίας κατά την οποία η γυναίκα αφήνει την αναπαραγωγική εποχή της ζωής της. Η εφηβεία, η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι επίσης μεταβατικές περίοδοι οι οποίες συνοδεύονται από ορμονικές, σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Η εμμηνόπαυση, λοιπόν, είναι η τελευταία, αλλά όχι η μοναδική, περίοδος αλλαγών στη ζωή της γυναίκας η οποία οφείλεται στις ορμόνες.

Συνεπώς, η εμμηνόπαυση αποτελεί ένα στάδιο της ζωής. «Πιθανώς», έγραψε μια πρώην αρχισυντάκτρια του Περιοδικού του Αμερικανικού Ιατρικού Γυναικείου Συλλόγου (Journal of the American Medical Women’s Association), «οι άνθρωποι θα σταματήσουν να βλέπουν την εμμηνόπαυση ως μια κρίσιμη κατάσταση, ή ακόμα και ως ‘τη σπουδαιότερη αλλαγή’, και θα τη θεωρούν πιο κατάλληλα ως ‘άλλη μια αλλαγή’».

Το βιβλίο Οι Γυναίκες Ενηλικιώνονται (Women Coming of Age) λέει καθησυχαστικά ότι το τέλος της γονιμότητας της γυναίκας «είναι τόσο φυσιολογικό και αναπόφευκτο όσο ήταν και η προκαθορισμένη έναρξή της. Το να φτάνει κάποια γυναίκα στην εμμηνόπαυση είναι στην πραγματικότητα ένα σημάδι σωματικής υγείας—ένα σημάδι ότι το εσωτερικό ρολόι του σώματός [της] δουλεύει καλά».

Ωστόσο, τι μπορείτε να κάνετε για να γίνει αυτή η μετάβαση όσο το δυνατόν πιο ομαλά; Επίσης, πώς μπορεί ο σύζυγος και τα μέλη της οικογένειας να παράσχουν υποστήριξη στη διάρκεια αυτού του μεταβατικού σταδίου στη ζωή; Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει αυτά τα ζητήματα.

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Η εμμηνόπαυση συχνά συμπίπτει με άλλες πιεστικές καταστάσεις, περιλαμβανομένης της φροντίδας για τους ηλικιωμένους γονείς

Πώς να Αντιμετωπίσετε την Εμμηνόπαυση

Η ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ είναι «μια εντελώς ξεχωριστή εμπειρία» και «η αρχή ενός νέου και λυτρωτικού κεφαλαίου στη ζωή σας», λένε οι συγγραφείς του βιβλίου Φυσιολογική Εμμηνόπαυση—Ο Πλήρης Οδηγός για την Πιο Παρεξηγημένη Μετάβαση στη Ζωή μιας Γυναίκας (Natural Menopause—The Complete Guide to a Woman’s Most Misunderstood Passage). Διάφορες έρευνες δείχνουν ότι όσο καλύτερα αισθάνεστε για τον εαυτό σας και για τη ζωή σας—για την αξία σας ως ατόμου και την ταυτότητά σας—τόσο πιο εύκολη θα είναι η μετάβαση.

Ομολογουμένως, αυτή η περίοδος στη ζωή είναι πιο δύσκολη για μερικές γυναίκες από ό,τι για άλλες. Αν έχετε δυσκολίες, αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε προβλήματα με την αυτοεκτίμησή σας ή ότι έχετε τρελαθεί, έχετε χάσει τη θηλυκότητά σας, την ευφυΐα σας ή το ενδιαφέρον σας για το σεξ. Απεναντίας, το πρόβλημα είναι σε γενικές γραμμές βιολογικό.

«Ακόμα και οι γυναίκες που υποφέρουν από φοβερά συμπτώματα στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης λένε ότι μετά την εμμηνόπαυση απέκτησαν καινούριο σκοπό στη ζωή και ανανεωμένη ενεργητικότητα», αναφέρει το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek). Όπως το έθεσε μια 42χρονη: «Ανυπομονώ να έρθει η ηρεμία, να έρθει ο καιρός που το σώμα μου θα πάψει να με εξαπατά».

Πότε οι Γυναίκες την Αντιμετωπίζουν Καλύτερα

Το πώς θεωρούν οι άλλοι τις μεγαλύτερες γυναίκες αποτελεί σημαντικό παράγοντα για το πόσο καλά αντιμετωπίζουν αυτές την εμμηνόπαυση. Σε μέρη όπου η ωριμότητα, η σοφία και η πείρα τους θεωρούνται πολύτιμες, η περίοδος της εμμηνόπαυσης συνοδεύεται από πολύ λιγότερα σωματικά και συναισθηματικά νοσήματα.

Για παράδειγμα, Η Εγκυκλοπαίδεια της Γυναίκας για την Υγεία και τη Φυσική Θεραπεία (The Woman’s Encyclopedia of Health and Natural Healing) αναφέρει ότι στις φυλές της Αφρικής «όπου η εμμηνόπαυση γίνεται αποδεκτή ως ένα ευχάριστο μεταβατικό στάδιο στη ζωή, και οι μετεμμηνοπαυσικές γυναίκες χαίρουν σεβασμού για την πείρα και τη σοφία τους, οι γυναίκες σπάνια παραπονιούνται για εμμηνοπαυσικά συμπτώματα». Παρόμοια, το βιβλίο Η Σιωπηλή Μετάβαση—Εμμηνόπαυση (The Silent Passage—Menopause) λέει: «Οι Ινδές που ανήκουν στην κάστα των Ρατζπούτ δεν παραπονιούνται για κατάθλιψη ή ψυχολογικά συμπτώματα» στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης.

Στην Ιαπωνία, επίσης, όπου οι ηλικιωμένες γυναίκες χαίρουν μεγάλου σεβασμού, η ορμονική θεραπεία για την εμμηνόπαυση είναι ουσιαστικά άγνωστη. Γενικότερα, οι Ασιάτισσες προφανώς έχουν λιγότερα και όχι τόσο έντονα συμπτώματα κατά την εμμηνόπαυση από ό,τι οι γυναίκες του δυτικού πολιτισμού. Από ό,τι φαίνεται ένας παράγοντας που συντελεί σε αυτό είναι η διατροφή τους.

Οι γυναίκες των Μάγια στην πραγματικότητα απέβλεπαν στην εμμηνόπαυση, σύμφωνα με τις μελέτες κάποιας ανθρωπολόγου. Για εκείνες τις γυναίκες η εμμηνόπαυση σήμαινε ανακούφιση από τη συνεχή τεκνοποίηση. Αναμφίβολα, τους έδινε επίσης την ελευθερία να ασχοληθούν με άλλα ενδιαφέροντα στη ζωή.

Παράλληλα, όμως, οι φόβοι που συνδέονται με την εμμηνόπαυση δεν θα πρέπει να παίρνονται στα ελαφρά. Σε πολιτισμούς οι οποίοι τονίζουν την αξία της νεότητας και της νεανικής εμφάνισης, οι γυναίκες που δεν έχουν ακόμα περάσει την εμμηνόπαυση συνήθως τη φοβούνται. Για αυτά τα άτομα, τι μπορεί να γίνει προκειμένου να μειωθούν οι δυσκολίες της μετάβασης;

Τι Χρειάζονται οι Γυναίκες

Η Τζανίν Ο’ Λίρι Κομπ, συγγραφέας και πρωτοπόρος όσον αφορά την εκπαίδευση γύρω από την εμμηνόπαυση, εξηγεί: «Αυτό που χρειάζονται πολλές γυναίκες είναι κάποιο είδος επικύρωσης όσον αφορά το πώς αισθάνονται—ότι δεν είναι οι μόνες που αισθάνονται έτσι».

Η κατανόηση, καθώς και μια χαρωπή στάση, είναι ζωτική. Μια μητέρα 51 ετών η οποία περνάει την εμμηνόπαυση είπε: «Ειλικρινά πιστεύω ότι η γενική άποψη που έχεις για τη ζωή είναι εκείνο που θα καθορίσει το πώς θα περάσεις το στάδιο της εμμηνόπαυσης. . . . Ξέρω ότι γερνάμε. Είτε μας αρέσει είτε όχι, θα συμβεί. . . . Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αυτό [η εμμηνόπαυση] δεν είναι ασθένεια. Είναι η ζωή μου».

Έτσι καθώς πλησιάζει αυτό το καινούριο κεφάλαιο στη ζωή σας, διαθέστε χρόνο για να κάνετε βαθείς στοχασμούς γύρω από καινούρια, γεμάτα προκλήσεις ενδιαφέροντα. Εκείνο που δεν πρέπει να παραβλέψετε είναι οι φυσικές συνέπειες της εμμηνόπαυσης στο σώμα. Γιατροί και άλλες αυθεντίες συστήνουν να ακολουθήσετε τις γενικές αρχές σχετικά με την καλή υγεία καθώς προετοιμάζεστε για τη μετάβαση—υγιεινή τροφή, επαρκή ανάπαυση και ήπια άσκηση.

Διατροφή και Άσκηση

Η ανάγκη για θρεπτικές ουσίες (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία) δεν μειώνεται καθώς μια γυναίκα μεγαλώνει, αλλά εκείνο που μειώνεται είναι η ανάγκη της για θερμίδες. Συνεπώς, είναι σημαντικό να τρώτε τροφές που έχουν μεγάλη συγκέντρωση θρεπτικών ουσιών και να αποφεύγετε τις γεμάτες ζάχαρη, λιπαρές τροφές που είναι «άχρηστες θερμίδες».

Η τακτική άσκηση αυξάνει την ικανότητά σας να αντιμετωπίσετε το άγχος και την κατάθλιψη. Αυξάνει την ενεργητικότητά σας και σας βοηθάει να μην πάρετε βάρος. Ο ρυθμός του βασικού μεταβολισμού σταδιακά μειώνεται με την ηλικία, και αν δεν τον ενισχύσετε με την άσκηση, η τάση είναι να παίρνετε βάρος σταδιακά.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γνωρίζουν οι γυναίκες ότι η άσκηση σε συνδυασμό με συμπληρώματα ασβεστίου μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση της οστεοπόρωσης, μιας πάθησης που κάνει τα οστά πορώδη και εύθραυστα. Το βιβλίο Οι Γυναίκες Ενηλικιώνονται (Women Coming of Age) δηλώνει ότι «οι αεροβικές ασκήσεις που εκτελούνται σωστά μέσα στο σπίτι, το περπάτημα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και άλλα αεροβικά αθλήματα, καθώς επίσης και οι ασκήσεις με βάρη», πιστεύεται ότι είναι ιδιαίτερα καλά. Είναι ενδιαφέρον ότι σε ορισμένες απομακρυσμένες κοινότητες όπου οι άνθρωποι παραμένουν σωματικά δραστήριοι μέχρι τα βαθιά τους γεράματα δεν υπάρχει οστεοπόρωση. Σε τέτοια μέρη οι γυναίκες ζουν συνήθως πάνω από ογδόντα και ενενήντα χρόνια. Όμως, προτού ξεκινήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα ασκήσεων, θα ήταν σοφό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Πώς να Αντιμετωπίζετε τις Εξάψεις

Για τις περισσότερες γυναίκες οι εξάψεις είναι ενοχλητικές. Για μερικές γυναίκες όμως αυτές αποτελούν πραγματικό πρόβλημα επειδή είτε είναι πολύ συχνές είτε διαταράσσουν συνεχώς τον ύπνο. Τι μπορεί να γίνει;

Πρώτα από όλα, μην πανικοβάλλεστε. Το να προσθέσετε το άγχος στην όλη κατάσταση το μόνο που θα κάνει είναι να τη χειροτερέψει. Η τακτική ζωηρή άσκηση είναι ωφέλιμη επειδή βοηθάει το σώμα να μάθει να αντιμετωπίζει την υπερβολική ζέστη και να κρυώνει πιο γρήγορα. Επίσης δοκιμάστε την απλή μέθοδο του να πιείτε ένα ποτήρι κρύο νερό ή να βάλετε τα χέρια σας σε κρύο νερό.

Επιπλέον, δοκιμάστε να φοράτε άνετα ρούχα με τέτοιον τρόπο που να σχηματίζουν στρώσεις ώστε να μπορείτε εύκολα να αφαιρείτε ή να προσθέτετε ρούχα. Τα βαμβακερά και τα λινά υφάσματα επιτρέπουν στον ιδρώτα να εξατμίζεται καλύτερα από ό,τι τα συνθετικά υφάσματα. Το βράδυ δοκιμάστε τη μέθοδο στην οποία τα σκεπάσματα σχηματίζουν στρώσεις, δηλαδή υπάρχουν αρκετές κουβέρτες που μπορούν μία-μία να προστεθούν ή να αφαιρεθούν ανάλογα με τις ανάγκες. Να έχετε κοντά σας ένα επιπλέον νυχτικό.

Προσπαθήστε να καθορίσετε τι είναι αυτό που φαίνεται να προκαλεί τις εξάψεις σας. Εκείνο που μπορεί να τις πυροδοτεί είναι η κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης, γλυκών και ζεστών ή πικάντικων φαγητών, καθώς και το κάπνισμα. Το να κρατάτε ένα ημερολόγιο του πότε και πού εμφανίζονται οι εξάψεις ίσως σας βοηθήσει να προσδιορίσετε τις τροφές και τις δραστηριότητες που τις προκαλούν. Στη συνέχεια αποφεύγετε αυτά τα πράγματα.

Οι διαιτολόγοι συστήνουν διάφορα θεραπευτικά μέσα για τη μείωση των εξάψεων, όπως είναι η βιταμίνη Ε, το λάδι του φυτού οινοθήρα η διετής, και τα βότανα τζίνσενγκ, Ligusticum acutilobum και εκείνο που ανήκει στο είδος φυγόκορις η βοτρυοειδής. Σύμφωνα με κάποιους γιατρούς, τα φάρμακα που δίνονται με συνταγή γιατρού, όπως είναι το Μπελεργκάλ (Bellergal) και η κλονιδίνη, παρέχουν κάποια ανακούφιση, αλλά τα οιστρογόνα σε χάπια ή σε διαδερμικό σύστημα λέγεται ότι είναι τα πιο αποτελεσματικά.a

Η ξηρότητα του κόλπου μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση φυτικών ελαίων, βιταμίνης Ε και λιπαντικών ζελέ. Αν αυτά αποδειχτούν ανεπαρκή, μια κρέμα οιστρογόνων θα βοηθήσει τα τοιχώματα του κόλπου να γίνουν παχύτερα και να λιπανθούν. Προτού αρχίσετε οποιαδήποτε θεραπεία, είναι σοφό να συμβουλευτείτε πρώτα ένα γιατρό.

Τι θα Πούμε για το Άγχος;

Τον ίδιο καιρό που η γυναίκα πρέπει να αντιμετωπίσει τις ορμονικές και σωματικές αλλαγές που συνοδεύουν την εμμηνόπαυση, πρέπει συχνά να αντιμετωπίσει και άλλα γεγονότα που δημιουργούν άγχος, αρκετά από τα οποία αναφέρθηκαν στο προηγούμενο άρθρο. Από την άλλη μεριά, θετικά πράγματα όπως είναι η γέννηση ενός εγγονιού ή η επιδίωξη νέων δραστηριοτήτων αφού τα παιδιά έχουν φύγει από το σπίτι μπορούν να εξισορροπήσουν το αρνητικό άγχος.

Στο βιβλίο τους Φυσιολογική Εμμηνόπαυση, η Σούζαν Πέρι και η Δρ Κάθριν Α. Ο’ Χάνλαν κάνουν μερικές πρακτικές εισηγήσεις για την καλύτερη αντιμετώπιση του άγχους. Τονίζουν την ανάγκη να εξακριβώσει η γυναίκα τις πηγές του άγχους και στη συνέχεια να κάνει κατά καιρούς κάποιο διάλειμμα. Αυτό ίσως σημαίνει ότι πρέπει να ζητήσει βοήθεια όσον αφορά τη φροντίδα κάποιου μέλους της οικογένειας που είναι χρόνια άρρωστο. «Καθορίστε έναν ήπιο ρυθμό για τον εαυτό σας», προτρέπουν αυτές. «Προσπαθήστε να μην έχετε πολύ φορτωμένο πρόγραμμα . . . Να ακούτε το σώμα σας». Επίσης προσθέτουν: «Το να παρέχετε κάποια υπηρεσία στους άλλους . . . μπορεί να μειώσει κατά πολύ το άγχος. . . . Να ασκείστε τακτικά. . . . Ζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό γιατρό αν το άγχος στη ζωή σας ξεφεύγει από τον έλεγχο».

Τα Μέλη της Οικογένειας Μπορούν να Βοηθήσουν

Η γυναίκα που έχει μπει στη φάση της εμμηνόπαυσης χρειάζεται συναισθηματική κατανόηση και πρακτική υποστήριξη. Περιγράφοντας τι κάνει όταν αντιμετωπίζει περιόδους ανησυχίας, μια σύζυγος λέει: «Συζητάω τα ζητήματα με το σύζυγό μου, και αφού μου δείξει συμπονετική κατανόηση, βλέπω ότι τα προβλήματα δεν είναι τόσο μεγάλα όσο τα έκανε να φαίνονται η ανήσυχη κατάσταση του νου μου».

Ένας ευαίσθητος σύζυγος αναγνωρίζει επίσης ότι η σύζυγός του δεν θα είναι πάντοτε σε θέση να κρατάει τον ίδιο ρυθμό ενώ θα περνάει την εμμηνόπαυση. Έτσι, θα είναι άγρυπνος να αναλαμβάνει την πρωτοβουλία και να βοηθάει στις οικογενειακές ευθύνες, ίσως πλένοντας τα ρούχα, ψωνίζοντας για το φαγητό, κτλ. Συμπονετικά, θα θέτει τις ανάγκες της συζύγου του πάνω από τις δικές του. (Φιλιππησίους 2:4) Μπορεί κάπου κάπου να προτείνει να βγαίνουν έξω για φαγητό, ή με κάποιον άλλον τρόπο να δημιουργεί ένα ευχάριστο διάλειμμα από την καθημερινή ρουτίνα. Αυτός θα αποφεύγει όσο είναι δυνατόν τις διαφωνίες και θα υποστηρίζει τις προσπάθειές της να διατηρεί υγιείς συνήθειες διατροφής.

Πάνω από όλα, ο σύζυγος θα εκπληρώνει την ανάγκη που έχει η σύζυγός του να τη διαβεβαιώνει τακτικά ότι συνεχίζει να την αγαπά. Θα πρέπει να δείχνει διάκριση και να αναγνωρίζει ότι αυτός δεν είναι καιρός για να πειράζει τη σύζυγό του για προσωπικά πράγματα. Ο σύζυγος που συμπεριφέρεται στη σύζυγό του με στοργικό τρόπο ακολουθεί τη Γραφική νουθεσία να ‘κατοικεί μαζί της σύμφωνα με τη γνώση, αποδίδοντας τιμή σε αυτήν ως το γυναικείο σκεύος’.—1 Πέτρου 3:7.

Παρόμοια, τα παιδιά θα πρέπει να καταβάλλουν ειλικρινή προσπάθεια να κατανοήσουν το λόγο για τις συναισθηματικές αλλαγές της μητέρας τους. Χρειάζεται να αναγνωρίζουν την ανάγκη που έχει για προσωπικό χρόνο. Αν εκδηλώνουν ευαισθησία για τις αλλαγές στη διάθεση της μητέρας τους, αυτό θα μεταδίδει το καθησυχαστικό μήνυμα ότι πραγματικά ενδιαφέρονται για αυτήν. Από την άλλη μεριά, το να αστειεύονται για τον απρόβλεπτο χαρακτήρα της το μόνο που θα κάνει είναι να επιδεινώσει την κατάσταση. Να υποβάλλετε κατάλληλες ερωτήσεις για να κατανοείτε καλύτερα το τι συμβαίνει, και να βοηθάτε στις δουλειές του σπιτιού χωρίς να σας το ζητάει. Αυτοί δεν είναι παρά μόνο λίγοι τρόποι για να παράσχετε στη μητέρα την υποστήριξη που χρειάζεται σε αυτό το στάδιο της ζωής της.

Η Ζωή Μετά την Εμμηνόπαυση

Όταν ολοκληρωθεί αυτό το κεφάλαιο στη ζωή μιας γυναίκας, συνήθως βρίσκονται μπροστά της πολλά ακόμα χρόνια. Η σοφία και η πείρα που έχει αποκτήσει είναι ανεκτίμητες. Οι μελέτες που έχει κάνει η συγγραφέας Γκέιλ Σίχι σε «εξήντα χιλιάδες ενήλικες Αμερικανίδες απέδειξαν ότι οι γυναίκες μετά τα πενήντα, σύμφωνα με όσα είπαν, ένιωθαν πολύ μεγαλύτερη ευεξία από ό,τι σε οποιοδήποτε προηγούμενο στάδιο της ζωής τους».

Ναι, πολλές γυναίκες οι οποίες έχουν περάσει αυτά τα μεταβατικά χρόνια αποκτούν ανανεωμένη άποψη για τη ζωή. Η δημιουργικότητά τους αναζωογονείται. Συνεχίζουν να ζουν, και ενασχολούνται σε παραγωγικές δραστηριότητες. «Κρατάω το μυαλό μου δραστήριο. Συνεχίζω να μαθαίνω καινούρια πράγματα και να μελετώ», είπε μια μετεμμηνοπαυσική γυναίκα. Η ίδια πρόσθεσε: «Μπορεί να είμαι λίγο πιο αργή, αλλά δεν αισθάνομαι ότι αυτό είναι το τέλος της ζωής μου. Περιμένω με λαχτάρα να ζήσω πολλά ακόμα χρόνια».

Είναι αξιοσημείωτο ότι καθώς η Σίχι έπαιρνε συνεντεύξεις από διάφορες γυναίκες διαπίστωσε πως αυτές «που απολαμβάνουν βελτίωση της θέσης τους και της αυτοεκτίμησής τους μετά την εμμηνόπαυση είναι αυτές που ασχολούνται με δραστηριότητες στις οποίες εκείνα που θεωρούνται πολυτιμότερα είναι η νοημοσύνη, η κρίση, η δημιουργικότητα ή η πνευματική δύναμη». Υπάρχουν πολλές τέτοιες γυναίκες οι οποίες έχουν αφοσιωθεί με χαρά στην επέκταση της γνώσης και της κατανόησής τους γύρω από την Αγία Γραφή και διδάσκουν σε άλλους τις σημαντικές αξίες της.—Ψαλμός 68:11, ΜΝΚ.

Εκτός από το να διακρατούν μια θετική άποψη για τη ζωή και να επιτελούν κάποια γεμάτη νόημα εργασία, οι γυναίκες όλων των ηλικιών είναι σοφό να θυμούνται ότι ο στοργικός Δημιουργός μας γνωρίζει τα αισθήματά μας και ενδιαφέρεται αληθινά για εμάς. (1 Πέτρου 5:7) Πράγματι, ο Ιεχωβά Θεός έχει κάνει προμήθεια προκειμένου όλοι όσοι τον υπηρετούν να απολαύσουν τελικά ζωή σε ένα δίκαιο νέο κόσμο όπου δεν θα υπάρχουν πια αρρώστιες, παθήματα ούτε ακόμα και θάνατος.—2 Πέτρου 3:13· Αποκάλυψη 21:3, 4.

Συνεπώς, εσείς που περνάτε την εμμηνόπαυση, να θυμάστε ότι αυτή αποτελεί ένα στάδιο της ζωής. Θα περάσει, αφήνοντάς σας χρόνια ζωής τα οποία θα είναι πολύ ανταμειφτικά αν τα χρησιμοποιήσετε επωφελώς υπηρετώντας τον στοργικό Δημιουργό μας.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 8]

Τι θα Πούμε για τη Θεραπεία Αποκατάστασης Οιστρογόνων;

Τα οιστρογόνα ίσως προσφέρουν προστασία από την καρδιοπάθεια και την οστεοπόρωση, τις δύο κύριες αιτίες ασθένειας των μετεμμηνοπαυσικών γυναικών. Καθώς τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται, αυτές οι ασθένειες αρχίζουν να αναπτύσσονται και εκδηλώνονται σε πέντε με δέκα χρόνια. Η θεραπεία αποκατάστασης οιστρογόνων ή η θεραπεία αποκατάστασης ορμονών (οιστρογόνων και προγεστερόνης) έχει συστηθεί για την πρόληψη αυτών των ασθενειών.

Η αποκατάσταση οιστρογόνων μπορεί να μειώσει το ρυθμό απώλειας οστικής μάζας και να αποτρέψει την έναρξη της καρδιοπάθειας. Η προσθήκη προγεστερόνης στη θεραπεία αποκατάστασης ορμονών μειώνει την εμφάνιση καρκίνου του μαστού και της μήτρας αλλά εξουδετερώνει την ωφέλιμη επίδραση των οιστρογόνων όσον αφορά την καρδιοπάθεια.

Η απόφαση για το αν θα χρησιμοποιηθεί ή όχι θεραπεία αποκατάστασης ορμονών πρέπει να βασίζεται σε αξιολόγηση των περιστάσεων, της υγείας και του οικογενειακού ιστορικού της κάθε γυναίκας.b

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 9]

Ποια Διατροφή Είναι η Καλύτερη;

Οι ακόλουθες υποδείξεις προέρχονται από το βιβλίο Φυσιολογική Εμμηνόπαυση—Ο Πλήρης Οδηγός για την Πιο Παρεξηγημένη Μετάβαση στη Ζωή μιας Γυναίκας, της Σούζαν Πέρι και της Δρ Κάθριν Α. Ο’ Χάνλαν.

Πρωτεΐνες

• Μειώστε την πρόσληψη πρωτεϊνών ώστε να μην ξεπερνάει το 15 τοις εκατό της συνολικής πρόσληψης θερμίδων.

• Να παίρνετε περισσότερες από τις πρωτεΐνες σας από λαχανικά και λιγότερες από κρέας.

Υδατάνθρακες

• Να τρώτε περισσότερους σύνθετους υδατάνθρακες, όπως δημητριακά ολικής άλεσης, ψωμί και ζυμαρικά, φασόλια, ξηρούς καρπούς, ρύζι, λαχανικά και φρούτα.

• Να τρώτε λιγότερη ζάχαρη και λιγότερες τροφές που περιέχουν μεγάλη ποσότητα ζάχαρης.

• Να τρώτε περισσότερες τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες.

Λίπη

• Μειώστε τη συνολική σας πρόσληψη λίπους ώστε να μην ξεπερνάει το 25 με 30 τοις εκατό της συνολικής σας κατανάλωσης θερμίδων.

• Καθώς μειώνετε τη συνολική σας πρόσληψη λίπους, αυξήστε την αναλογία μεταξύ ‘καλού λίπους’ (πολυακόρεστα) και ‘κακού λίπους’ (κορεσμένα).

Νερό

• Να πίνετε έξι με οχτώ ποτήρια νερό κάθε μέρα.

Βιταμίνες και Μεταλλικά Στοιχεία

• Να τρώτε ποικιλία λαχανικών και φρούτων κάθε μέρα.

• Το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το μπρόκολο και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι καλές πηγές ασβεστίου.

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Τι μπορούν να κάνουν τα μέλη της οικογένειας για να βοηθήσουν: Να εκδηλώνουν στοργή, να βοηθάνε στο νοικοκυριό, να είναι προσεκτικοί ακροατές, κάπου κάπου να κάνουν κάτι διαφορετικό