Ο Μεγαλύτερος Ανθρωποποίητος Λάκκος στον Κόσμο

ΕΝΑΣ φίλος μου μού είχε πει: «Αν πας στο Σολτ Λέικ Σίτι, να επισκεφτείς οπωσδήποτε το χαλκωρυχείο Κένεκοτ στο Μπίνγκαμ Κάνιον. Θα εκπλαγείς με όσα θα δεις». Η σύζυγός μου και εγώ είχαμε αυτή την ευκαιρία τον Αύγουστο του 1992. Διαπιστώσαμε ότι ο φίλος μας δεν υπερέβαλε.

Ταξιδέψαμε με την άνεσή μας 42 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Σολτ Λέικ Σίτι, στην τρομερή, ξηρή ζέστη της Γιούτα. Καθώς κατευθυνόμασταν προς τη γειτονική οροσειρά Οκουίρ, σύντομα είδαμε τον προορισμό μας—μια τεράστια ωχροκίτρινη κηλίδα στον ορίζοντα που βρισκόταν σε αντίθεση με το σκουρότερο χρώμα των γύρω βουνών. Ήταν οι απέραντες ανασκαφές και αναβαθμίδες του χαλκωρυχείου Κένεκοτ. Αλλά ακόμη και αυτή η θέα δεν μας προετοίμασε για ό,τι επρόκειτο να δούμε.

Αρχίσαμε να ανηφορίζουμε ένα στριφτό ορεινό δρόμο σε μια απότομη πλαγιά. Στην πορεία, προσπεράσαμε τεράστια ανατρεπόμενα φορτηγά, μεγάλα όσο ένα μικρό σπίτι, από τα οποία το μεγαλύτερο μπορεί να μεταφέρει ως και 240 τόνους βράχους σε κάθε διαδρομή. Είναι τόσο μεγάλα που οι ρόδες τους, με διάμετρο 3,7 μέτρα, ξεπερνούν σε ύψος και τον πιο ψηλό άνθρωπο. Τελικά φτάσαμε στο χώρο παρατήρησης που προορίζεται για το κοινό. Και να!—ο μεγαλύτερος ανθρωποποίητος λάκκος που είχαμε δει ποτέ!

Καθώς κοιτάξαμε από την άκρη προς τον πυθμένα του λάκκου, εκείνα τα ογκώδη φορτηγά φαίνονταν σαν παιχνίδια-μινιατούρες. Κοιτούσαμε μια εκσκαφή βάθους 0,8 χιλιομέτρων και διαμέτρου 4 χιλιομέτρων. Ο πυθμένας του λάκκου βρίσκεται 1.500 και πλέον μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, και τα ψηλότερα σημεία του λάκκου φτάνουν τα 2.400 μέτρα. Είναι τόσο βαθύς που ακόμη και το ψηλότερο κτίριο στον κόσμο, ο Πύργος Σίαρς στο Σικάγο, με ύψος 440 μέτρα, θα έφτανε μόλις μέχρι τη μέση των τοιχωμάτων του ορυχείου. Η εταιρία σκοπεύει να κατέβει 260 μέτρα χαμηλότερα, και έτσι θα έχουν, όπως υπολογίζουν, εργασία τουλάχιστον μέχρι το έτος 2020.

Το ορυχείο φαινόταν σαν ένα γιγάντιο αμφιθέατρο με αναβαθμίδες ύψους 15 μέτρων, γνωστές ως τράπεζες, που κατέβαιναν στα βάθη της αβύσσου. Μας είπαν ότι αυτό το χαλκωρυχείο είναι ορατό από το διαστημικό λεωφορείο. Ωστόσο, όλα αυτά άρχισαν πολύ απλά πριν από 130 χρόνια, όταν το βουνό είχε ακόμη ύψος 2.400 μέτρα.

Έγιναν Περίγελος με την Εξόρυξη

Η εξόρυξη πρωτάρχισε το 1863, όταν ο συνταγματάρχης Πάτρικ Κόνορ από το Φορτ Ντάγκλας διεκδίκησε για τον εαυτό του αυτό το ορυχείο. Ωστόσο, επρόκειτο για εξόρυξη μικρής κλίμακας που δεν ήταν κερδοφόρα. Το ορυχείο στο Μπίνγκαμ Κάνιον ξεκίνησε με αυτή την ονομασία το 1906 όταν η Εταιρία Χαλκού του Ντάνιελ Τζάκλινγκ στη Γιούτα και μια ανταγωνίστρια εταιρία άρχισαν να εξορύσσουν μετάλλευμα που περιείχε μόλις 2 τοις εκατό χαλκό. Ένα επίσημο φυλλάδιο εξηγεί ότι «τους περιγελούσαν οι μεταλλωρύχοι της εποχής οι οποίοι νόμιζαν ότι η εξόρυξη ενός τόσο φτωχού μεταλλεύματος δεν θα μπορούσε ποτέ να αποφέρει κέρδη». Τι θα έλεγαν αυτοί σήμερα που η περιεκτικότητα του μεταλλεύματος σε χαλκό είναι μόλις 0,6 τοις εκατό; Και όμως «στο Μπίνγκαμ Κάνιον έχει παραχτεί περισσότερος χαλκός από ό,τι σε οποιοδήποτε ορυχείο στην ιστορία. Πέντε δισεκατομμύρια τόνοι βράχοι έχουν μετακινηθεί από τότε που άρχισε να λειτουργεί αυτό το υπαίθριο ορυχείο».

Ο χαλκός δεν είναι το μόνο προϊόν—παράγεται επίσης χρυσός, ασήμι και μολυβδένιο (ένα μέταλλο που χρησιμοποιείται ως ενίσχυση στο ατσάλι), σχεδόν 14.000.000 γραμμάρια χρυσός και πάνω από 110.000.000 γραμμάρια ασήμι, ως υποπροϊόντα σε ένα χρόνο! Δεν προκαλεί έκπληξη που αυτό το ορυχείο έχει ονομαστεί ο πλουσιότερος λάκκος στη γη.

Και αν αναρωτιέστε γιατί είναι τόσο σημαντικός ο χαλκός, φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν βγάζαμε όλο το χαλκό από όλα τα ηλεκτρικά καλώδια, από όλες τις γεννήτριες, τους μετασχηματιστές και τις άλλες συσκευές που λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα. Ο κατάλογος θα μπορούσε να συνεχίζεται και να περιλάβει ψυγεία, αεροπλάνα, αυτοκίνητα, κ.ο.κ. Ο χαλκός είναι στοιχειώδης για τις διαδικασίες της σύγχρονης ζωής, όπως ήταν και στους αρχαίους χρόνους. Ο χαλκός αναφέρεται 166 φορές στην Αγία Γραφή.—Γένεσις 4:22· Έξοδος 27:1, 2.

Διαχωρισμός του Χαλκού—Καθόλου Εύκολη Διαδικασία

Όσα είδαμε σε εκείνον τον τεράστιο λάκκο είναι μόνο η αρχή της διαδικασίας από την οποία προκύπτει ο πολύτιμος χαλκός. Στο ορυχείο λαβαίνουν χώρα η διάτρηση, η ανατίναξη, η φόρτωση και η αποκόμιση. Το μετάλλευμα μεταφέρεται κατόπιν σε ένα θραυστήρα που βρίσκεται στο λάκκο, από τον οποίο ένας ταινιομεταφορέας προωθεί το κομματιασμένο μετάλλευμα σε κάποια μονάδα εμπλουτισμού και διαχωρισμού με επίπλευση, οχτώ χιλιόμετρα μακριά. Το σύστημα εμπλουτισμού αυξάνει την περιεκτικότητα του μεταλλεύματος σε χαλκό από 0,6 τοις εκατό σε 28 τοις εκατό απομακρύνοντας ανεπιθύμητα υλικά.

Ακολουθεί η διαδικασία της τήξης, η οποία απομακρύνει τις ξένες προσμείξεις, όπως ο σίδηρος και το θείο, αποδίδοντας λιωμένο χαλκό καθαρό πλέον κατά 98 τοις εκατό. Αυτός χύνεται σε ορθογώνιες φόρμες που ονομάζονται άνοδοι και κατόπιν ψύχεται. Το τελευταίο στάδιο είναι η διαδικασία καθαρισμού. Ένα φυλλάδιο εξηγεί: «Οι άνοδοι υπόκεινται σε ηλεκτρόλυση με την οποία επιτυγχάνεται ποσοστό καθαρότητας του χαλκού 99,98%». Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας περισυλλέγονται ο χρυσός και το ασήμι ως υποπροϊόντα. Αυτός ο μετασχηματισμός μετατρέπει το χαλκό σε μεγάλες καθόδους, πλάκες χαλκού βάρους 150 κιλών, οι οποίες κατόπιν πουλιούνται στους κατασκευαστές χάλκινων και ορειχάλκινων προϊόντων.

Όλα αυτά ακούγονται σχετικά απλά. Αλλά στην πραγματικότητα, η όλη επιχείρηση είναι πολύ περίπλοκη και καταλαμβάνει πολύ χώρο. Άλλωστε, χρειάζεται ένας τόνος μετάλλευμα για να παραχτούν μόλις 5 κιλά χαλκού. Έτσι την επόμενη φορά που θα δείτε χάλκινα καλώδια ή κάποιο χάλκινο τηγάνι ή κατσαρόλα, θυμηθείτε ότι μπορεί να προέρχονται από το μεγαλύτερο λάκκο που έφτιαξε ποτέ ο άνθρωπος.—Από Συνεργάτη.

[Εικόνες στις σελίδες 24, 25]

Πάνω: Ο λάκκος έχει πάνω από 800 μέτρα βάθος και 4 χιλιόμετρα πλάτος

Πάνω δεξιά: Υψικάμινος, μια από τις ψηλότερες στον κόσμο

Ένθετο: Μια χάλκινη κάθοδος 150 κιλών, με ενδείξεις για να φαίνεται η χρήση του χαλκού κατά ποσοστά

Κάτω δεξιά: Ένα πετρελαιοκίνητο φορτηγό που μεταφέρει ως και 240 τόνους μετάλλευμα

[Ευχαριστίες]

Photos (above and page 25 top): courtesy Kennecott Utah Copper

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 23]

Photo courtesy Kennecott Utah Copper