Όρος Σινά—Κόσμημα της Ερήμου

ΠΟΤΕ δεν θα ξεχάσω τη συγκίνηση που ένιωσα όταν είδα για πρώτη φορά το βουνό που παραδοσιακά θεωρείται ότι είναι το Όρος Σινά. Καθώς προχωρούσαμε μέσα από τα καυτά, σκονισμένα εδάφη της χερσονήσου του Σινά στην Αίγυπτο, το ταξί μας μπήκε ξαφνικά στην πλατιά, ανοιχτή πεδιάδα ερ-Ράχα. Το Όρος Σινά υψωνόταν επιβλητικά και απότομα πάνω από την πεδιάδα. Έμοιαζε με κόσμημα, τοποθετημένο μέσα στην έρημο. Σκεφτείτε ότι αυτό μπορεί να είναι εκείνο ακριβώς το βουνό στο οποίο ο Μωυσής έλαβε το Νόμο από τον Θεό!

Μολονότι εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες αντιλογίες σχετικά με την ακριβή τοποθεσία του Βιβλικού Όρους Σινά, προσκυνητές έρχονται εδώ επί αιώνες επειδή πιστεύουν ότι αυτό είναι το φημισμένο βουνό. Από τον τρίτο κιόλας αιώνα Κ.Χ., ήρθαν ασκητές, με σκοπό να απομονωθούν και να αφοσιωθούν στο θρησκευτικό διαλογισμό. Τον έκτο αιώνα, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄ διέταξε να χτιστεί εδώ μια μονή όμοια με φρούριο για την προστασία εκείνων των ασκητών, καθώς και για να εξασφαλιστεί η ρωμαϊκή παρουσία στην περιοχή. Αυτή η μονή, η οποία βρίσκεται κοντά στη βάση του βουνού που παραδοσιακά θεωρείται ότι είναι το Όρος Σινά, είναι σήμερα γνωστή ως Μονή της Αγίας Αικατερίνης. Γιατί να μη με συνοδεύσετε στο ταξίδι μου στο Όρος Σινά;

Εξερεύνηση του Βουνού

Μετά το πέρασμά μας μέσα από την άνυδρη κοιλάδα, ο Βεδουίνος οδηγός του ταξί κατεβάζει εμένα και το σύντροφό μου ακριβώς κάτω από τη μονή. Ολόγυρά μας βρίσκονται γυμνά, απόκρημνα βράχια, και γι’ αυτό τα δέντρα που είναι φυτεμένα παράλληλα με το τείχος της μονής καθώς και ο καταπράσινος κήπος αποτελούν ευχάριστο θέαμα. Αλλά εμείς προσπερνάμε τη μονή, εφόσον ο άμεσος στόχος μας είναι να αναρριχηθούμε στη νότια κορυφή και να κατασκηνώσουμε εκεί τη νύχτα. Αυτή η κορυφή, η Τζέμπελ Μούσα, που σημαίνει «Βουνό του Μωυσή», θεωρείται κατά παράδοση ότι είναι το Όρος Σινά.

Ύστερα από δίωρη πεζοπορία, φτάνουμε στο λεγόμενο Λεκανοπέδιο του Ηλία, μια μικρή κοιλάδα που χωρίζει στα δύο τη ράχη του Όρους Σινά η οποία έχει μήκος περίπου τρία χιλιόμετρα. Σύμφωνα με την παράδοση, σε μια κοντινή σπηλιά ο Ηλίας άκουσε τη φωνή του Θεού. (1 Βασιλέων 19:8-13) Σταματάμε να πάρουμε μια ανάσα κάτω από ένα κυπαρίσσι ηλικίας 500 ετών. Εδώ υπάρχει και ένα αρχαίο πηγάδι. Πόσο απολαυστικό είναι το καθαρό, δροσερό νερό του, που μας προσφέρει ένας φιλικός Βεδουίνος!

Ακολουθώντας τη συνήθη διαδρομή των τουριστών, προχωράμε με κόπο άλλα 20 λεπτά ανεβαίνοντας τα 750 πέτρινα σκαλοπάτια που οδηγούν στην κορυφή. Εκεί βρίσκουμε ένα μικρό ναό. Οι μοναχοί υποστηρίζουν ότι αυτός ο ναός χτίστηκε ακριβώς στο μέρος όπου δόθηκε ο Νόμος στον Μωυσή. Δίπλα στο ναό, ο βράχος έχει μια σχισμή στην οποία ισχυρίζονται ότι κρύφτηκε ο Μωυσής όταν πέρασε δίπλα του ο Θεός. (Έξοδος 33:21-23) Αλλά η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει πού ακριβώς βρίσκονται αυτές οι τοποθεσίες. Εν πάση περιπτώσει, η θέα από την κορυφή είναι καταπληκτική! Ατενίζουμε τα διαδοχικά κοκκινωπά γρανιτένια βουνά καθώς χάνονται πίσω από την πεδιάδα η οποία απλώνεται κάτω και είναι γεμάτη από διάσπαρτα βράχια. Στα νοτιοδυτικά υψώνεται το βουνό Τζέμπελ Κατερίν, ή αλλιώς Όρος της Αγίας Αικατερίνης, που έχει ύψος 2.637 μέτρα και είναι το ψηλότερο σημείο της περιοχής.

Αναρρίχηση στη Γειτονική Ρας Σάφσαφα

Την επόμενη μέρα μάς δίνεται η ευκαιρία να αναρριχηθούμε στη Ρας Σάφσαφα, την κορυφή που είναι στην ίδια ράχη μήκους περίπου τριών χιλιομέτρων στην οποία βρίσκεται και η Τζέμπελ Μούσα. Η Ρας Σάφσαφα είναι η βόρεια κορυφή, λίγο χαμηλότερη από την Τζέμπελ Μούσα. Η Ρας Σάφσαφα υψώνεται απότομα πάνω από την πεδιάδα ερ-Ράχα, στην οποία μπορεί να στρατοπέδευσαν οι Ισραηλίτες όταν ο Μωυσής ανέβηκε για να λάβει το Νόμο από τον Ιεχωβά.

Καθώς πεζοπορούμε προς τη Ρας Σάφσαφα μέσα από μικρότερες κορυφές και κοιλάδες, προσπερνάμε παρεκκλήσια, κήπους και πηγές που έχουν εγκαταλειφθεί—απομεινάρια μιας εποχής κατά την οποία κατοικούσαν εδώ περισσότεροι από εκατό μοναχοί και ερημίτες, μέσα σε σπηλιές και πέτρινα κελιά. Τώρα έχει απομείνει μόνο ένας μοναχός.

Συναντιόμαστε με αυτόν τον απομονωμένο μοναχό σε έναν κήπο που περιστοιχίζεται από ψηλό φράχτη με συρματόπλεγμα. Μας δέχεται και μας εξηγεί ότι εργάζεται σε αυτόν τον κήπο πέντε χρόνια, ενώ κατεβαίνει στη μονή μόνο μια φορά την εβδομάδα. Ο μοναχός μάς δίνει οδηγίες για το πώς να πάμε στη Ρας Σάφσαφα, και εμείς συνεχίζουμε την ανάβαση μέχρις ότου φτάνουμε τελικά σε ένα σημείο που υπερβαίνει σε ύψος τις γύρω κορυφές. Μπορούμε να δούμε κάτω την πλατιά πεδιάδα ερ-Ράχα. Καθώς βρισκόμαστε σε αυτήν ειδικά την πλεονεκτική θέση, μπορώ να φανταστώ ότι από αυτό το σημείο ανέβηκε ο Μωυσής στο βουνό όταν έφυγε από το ισραηλιτικό στρατόπεδο για να σταθεί στην παρουσία του Θεού. Φαντάζομαι τρία εκατομμύρια Ισραηλίτες να είναι συγκεντρωμένοι «μπροστά στο βουνό», σε αυτή την ευρύχωρη πεδιάδα. Οραματίζομαι τον Μωυσή να κατεβαίνει από κάποια κοντινή ρεματιά, κουβαλώντας στα χέρια του τις δύο πλάκες πάνω στις οποίες ήταν γραμμένες οι Δέκα Εντολές.—Έξοδος 19:2· 20:18· 32:15.

Νιώθοντας ικανοποίηση επειδή η επίπονη αναρρίχησή μας άξιζε τον κόπο, αρχίζουμε να βαδίζουμε αργά προς τη σκηνή μας την ώρα που ο ήλιος δύει. Με το φως μιας μικρής φωτιάς, διαβάζουμε περικοπές από την Έξοδο που περιγράφουν τις εμπειρίες τις οποίες έζησε εδώ ο Μωυσής και κατόπιν πέφτουμε για ύπνο. Αργά το επόμενο πρωινό, χτυπάμε την πόρτα της Μονής της Αγίας Αικατερίνης.

Στο Εσωτερικό της Μονής

Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία του Χριστιανικού κόσμου. Επανδρωμένη με μοναχούς της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, φημίζεται, όχι μόνο για την τοποθεσία στην οποία βρίσκεται, αλλά και για τις εικόνες και τη βιβλιοθήκη της. Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της, η Μονή της Αγίας Αικατερίνης ήταν τόσο απομονωμένη ώστε η άφιξη επισκεπτών αποτελούσε σπάνια και καλοδεχούμενη περίσταση. Οι μοναχοί αγκάλιαζαν τους επισκέπτες τους, τους φιλούσαν εγκάρδια, μάλιστα τους έπλεναν και τα πόδια. Οι επισκέπτες μπορούσαν να περιπλανιούνται ελεύθερα στα διάφορα κτίρια που βρίσκονται πίσω από το τείχος της μονής το οποίο έχει ύψος 15 μέτρα. “Μείνετε μια εβδομάδα, ένα μήνα, όσο θέλετε”, ήταν τα λόγια που επαναλάμβαναν με ευγένεια οι μοναχοί. Σήμερα, όμως, οι δώδεκα μοναχοί που απομένουν είναι πολύ λίγοι για να φιλοξενήσουν τόσους επισκέπτες. Στις μέρες μας μέχρι και 50.000 άτομα επισκέπτονται κάθε χρόνο τη μονή.

Επειδή έρχονται τέτοια πλήθη, το επισκεπτήριο επιτρέπεται μόνο τρεις ώρες τη μέρα, πέντε μέρες την εβδομάδα. Οι τουρίστες μπορούν να επισκεφτούν μόνο ένα μικρό μέρος της μονής—μια αυλή στην οποία βρίσκεται το Πηγάδι του Μωυσή (όπου, σύμφωνα με το θρύλο, συνάντησε ο Μωυσής τη μέλλουσα σύζυγό του), ο Ναός της Μεταμόρφωσης (που έχει τη φήμη του αρχαιότερου εν ενεργεία ναού στον κόσμο) και ένα βιβλιοπωλείο. Οι τουρίστες ξεναγούνται, επίσης, στο Παρεκκλήσι της Καιομένης Βάτου—το σημείο στο οποίο, όπως λένε οι μοναχοί στους τουρίστες, ο Μωυσής παρέστη για πρώτη φορά μάρτυρας της παρουσίας του Θεού. Επειδή οι μοναχοί πιστεύουν ότι αυτό είναι το αγιότερο σημείο όλης της γης, ζητούν από τους επισκέπτες να βγάλουν τα παπούτσια τους όταν φτάνουν εδώ, πράγμα που είχε ζητήσει και ο Θεός από τον Μωυσή.—Έξοδος 3:5.

Απογοητευόμαστε όταν μας λένε ότι δεν επιτρέπεται να ρίξουμε μια ματιά στη φημισμένη βιβλιοθήκη της μονής, η οποία είναι εκείνο που κυρίως μας ενδιαφέρει εδώ. Όταν παρακαλούμε τον ξεναγό να κάνει μια εξαίρεση, εκείνος αναφωνεί: «Αδύνατον! Η μονή θα κλείσει σε λίγα λεπτά». Αλλά μερικές στιγμές αργότερα, όταν έχουμε ξεκόψει από την ομάδα με την οποία ξεναγούμασταν, ο ξεναγός μάς ψιθυρίζει: «Ελάτε εδώ!» Αφού περνάμε κάτω από σχοινιά, ανεβαίνουμε σκάλες και προσπερνάμε ένα Γάλλο μοναχό που μένει έκπληκτος όταν μας βλέπει εκεί, φτάνουμε σε μια από τις αρχαιότερες και πιο φημισμένες βιβλιοθήκες του κόσμου! Αυτή περιέχει πάνω από 4.500 έργα, στην ελληνική, στην αραβική, στη συριακή και στην αιγυπτιακή γλώσσα. Παλιότερα είχε επίσης τον ανεκτίμητο Σιναϊτικό Κώδικα.—Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 18.

Μια Μελαγχολική Αναχώρηση

Η ξενάγησή μας τελειώνει έξω από το τείχος της μονής, με την επίσκεψή μας στο οστεοφυλάκιο. Εκεί είναι τοποθετημένα σε ψηλούς σωρούς οστά από ολόκληρες γενιές μοναχών και ερημιτών, χωρισμένα σε στοίβες με οστά ποδιών, οστά χεριών, κρανία, και ούτω καθεξής. Τα κρανία φτάνουν σχεδόν ως το ταβάνι. Γιατί θεωρείται απαραίτητο να υπάρχει αυτό το μακάβριο μέρος; Οι μοναχοί έχουν μόνο ένα πολύ μικρό νεκροταφείο. Γι’ αυτό, όταν πεθάνει κάποιος, συνηθίζουν να βγάζουν τα οστά που βρίσκονται στον παλιότερο τάφο και έτσι να ελευθερώνουν ένα μνήμα. Ο κάθε μοναχός αναμένει ότι κάποια μέρα τα οστά του θα ενωθούν με τα οστά των υπόλοιπων μοναχών στο οστεοφυλάκιο.

Η επίσκεψή μας, λοιπόν, τελειώνει με μια μελαγχολική νότα. Αλλά είναι βέβαιο ότι άξιζε όλη την προσπάθεια. Νιώσαμε μεγάλη ικανοποίηση βλέποντας τα εκπληκτικά τοπία και τη φημισμένη μονή. Αλλά καθώς αποχωρούμε, μας εντυπωσιάζει βαθύτατα η σκέψη ότι ίσως να περπατήσαμε στα ίδια μονοπάτια στα οποία βάδισαν ο Μωυσής και το έθνος του Ισραήλ πριν από 3.500 χρόνια, εδώ στο Όρος Σινά—ένα κόσμημα της ερήμου.—Από Συνεργάτη.

[Πλαίσιο στη σελίδα 18]

Μια Βαρυσήμαντη Ανακάλυψη

Τον περασμένο αιώνα, ο Γερμανός λόγιος της Αγίας Γραφής Κωνσταντίν φον Τίσεντορφ ανακάλυψε στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης ένα ελληνικό Βιβλικό χειρόγραφο του τέταρτου αιώνα, το οποίο σήμερα ονομάζεται Σιναϊτικός Κώδικας. Αυτό περιλαμβάνει μεγάλο μέρος των Εβραϊκών Γραφών, από τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα, καθώς και ολόκληρες τις Ελληνικές Γραφές. Το χειρόγραφο αυτό είναι ένα από τα αρχαιότερα γνωστά πλήρη αντίτυπα των Ελληνικών Γραφών.

Ο Τίσεντορφ ήθελε να δημοσιεύσει τα περιεχόμενα αυτού του «ασύγκριτου πετραδιού», όπως το αποκαλούσε. Σύμφωνα με τον Τίσεντορφ, ο ίδιος πρότεινε στους μοναχούς να δώσουν το χειρόγραφο στον τσάρο της Ρωσίας—ο οποίος, ως προστάτης της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την επιρροή του προς όφελος της μονής.

Πάνω στον τοίχο της μονής εκτίθεται η μετάφραση μιας επιστολής την οποία άφησε ο Τίσεντορφ, “υποσχόμενος να επιστρέψει το χειρόγραφο άθικτο και καλοδιατηρημένο στην Αγία Αδελφότητα του Όρους Σινά οποτεδήποτε του ζητηθεί”. Ωστόσο, ο Τίσεντορφ πίστευε ότι οι μοναχοί δεν εκτιμούσαν ούτε τη μεγάλη σημασία του χειρογράφου ούτε την ανάγκη που υπήρχε να δημοσιευτεί. Έκτοτε ο κώδικας δεν επιστράφηκε στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης. Μολονότι οι μοναχοί δέχτηκαν τελικά 7.000 ρούβλια από τη ρωσική κυβέρνηση για το χειρόγραφο, μέχρι και σήμερα παραμένουν πολύ καχύποπτοι όσον αφορά τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι λόγιοι να φέρουν στο φως τους θησαυρούς τους. Ο Σιναϊτικός Κώδικας έφτασε τελικά στο Βρετανικό Μουσείο, όπου μπορεί κανείς να τον δει σήμερα.

Είναι σημαντικό το γεγονός ότι το 1975 ανακαλύφτηκαν 47 ξυλοκιβώτια με εικόνες και περγαμηνές κάτω από τα βόρεια τείχη της Μονής της Αγίας Αικατερίνης. Σε αυτή την ανακάλυψη περιλαμβάνονταν πάνω από δέκα φύλλα του Σιναϊτικού Κώδικα που έλειπαν. Μέχρι τώρα, αυτά τα φύλλα έχουν παραμείνει απρόσιτα στο κοινό, με εξαίρεση έναν πολύ στενό κύκλο λογίων.

[Χάρτες στη σελίδα 17]

Το Όρος Σινά

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία NASA

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Η πεδιάδα ερ-Ράχα και η Ρας Σάφσαφα

[Ευχαριστίες]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Εικόνες στη σελίδα 18]

Η Τζέμπελ Μούσα και η Μονή της Αγίας Αικατερίνης

[Ευχαριστίες]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

Φωτογραφία με την ευγενή παραχώρηση του The British Museum