Σελίδα Δύο

«Η άγρια, αιματηρή συνάντηση των Βρετανών με τους Ιταλούς φιλάθλους . . . προκάλεσε τουλάχιστον 38 θανάτους και 350 τραυματισμούς».

«Ένας όχλος επιτέθηκε στους αστυνομικούς, έριξε βόμβες μολότοφ, λεηλάτησε καταστήματα και αναποδογύρισε αυτοκίνητα».

«Σ’ ένα μπαρ, ξέσπασε καυγάς. Πετούσαν μπουκάλια, τραβούσαν μαχαίρια κι έγινε σωστή μάχη».

«Συγκρούσεις με την αστυνομία, αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα, σπασμένα παράθυρα, ξένοι που δέχτηκαν ξυλοδαρμό και φτύσιμο».

ΜΗΠΩΣ τα δημοσιεύματα της απέναντι σελίδας περιγράφουν το τελευταίο πραξικόπημα σε κάποια χώρα της Λατινικής Αμερικής ή άλλη μια τρομοκρατική επίθεση στον ευρωπαϊκό χώρο; Όπως το έθεσε μια ιταλική εφημερίδα, αυτά και άλλα παρόμοια δημοσιεύματα αποτελούν μέρος μιας «τρομακτικά συνηθισμένης ημέρας αθλητικών γεγονότων».

Φαίνεται ότι, στις μέρες μας, ο αθλητισμός και η βία πάνε χέρι-χέρι. Παραδείγματος χάρη, πολλοί εξακολουθούν να θυμούνται τη βραδιά της 29ης Μαΐου 1985, όταν πέθαναν 39 άτομα και τραυματίστηκαν 200, στα επεισόδια που διαδραματίστηκαν μεταξύ φιλάθλων, πριν από τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης στο ποδόσφαιρο.

Εντούτοις, τα βίαια επεισόδια που προκαλούνται από τους συμμετέχοντες και από τους θεατές δεν περιορίζονται σ’ ένα μόνο άθλημα, λόγου χάρη στο ποδόσφαιρο, αλλά ξεσπούν σ’ όλων των ειδών τα αθλήματα—στο μπέιζμπολ, στην πυγμαχία, στο χόκεϊ.

Τα ρητά «Ας νικήσει ο καλύτερος» και «Η συμμετοχή είναι πιο σπουδαία από τη νίκη» έχουν εξαφανιστεί από τον αθλητισμό. Γιατί τόσο οι παίκτες όσο και οι θεατές δίνουν διέξοδο στα πιο εξαχρειωμένα ένστικτά τους και στην ανεξέλεγκτη επιθετικότητα, με την ευκαιρία των ανταγωνιστικών αθλητικών γεγονότων; Τι βρίσκεται πίσω από τη βία που επικρατεί στον αθλητισμό; Και πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα;

«Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ είναι υγεία», λέει ένα παλιό γνωμικό. Στην αρχαιότητα, οι Έλληνες γιατροί ισχυρίζονταν ότι μια λογική αθλητική δραστηριότητα μπορούσε να φέρει καλή υγεία.

Αλλά σήμερα, πολλά αθλητικά γεγονότα φέρνουν κάθε άλλο παρά υγεία τόσο στους συμμετέχοντες όσο και στους θεατές. Η βία που επικρατεί στον αθλητισμό έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, ώστε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ένα σώμα κύρους, ενέκρινε μια μακροσκελή απόφαση «σχετικά με το βανδαλισμό και τη βία που επικρατεί στον αθλητισμό». Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου—ανησυχώντας για την αγριότητα των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα πριν και μετά τα αθλητικά γεγονότα, τόσο μεταξύ των παικτών όσο και μεταξύ των οπαδών των αντίπαλων ομάδων—εξέτασαν αυτό το φαινόμενο με τις ποικίλες μορφές του, τις αιτίες του και τα πιθανά μέτρα που θα το περιόριζαν. Τι διαπίστωσαν, και τι μορφές έχει πάρει η βία στον αθλητισμό;

‘Πλατιά Διαδεδομένο Φαινόμενο’

Το ποδόσφαιρο, το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο, δέχεται τις περισσότερες επικρίσεις, αλλά σχεδόν κι όλα τα άλλα αθλήματα σχετίζονται μ’ αυτό το πρόβλημα. Το 1988, η βία φούντωσε στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, που έγινε στη Γερμανία. Μετά από ένα παιχνίδι στο οποίο έπαιζε η εθνική τους ομάδα, Βρετανοί φίλαθλοι άρχισαν μια άγρια μάχη που κατέληξε στον τραυματισμό αστυνομικών, στην καταστροφή περιουσιών και στη σύλληψη 300 ατόμων. Μετά από μια νίκη της ιταλικής ομάδας στη διάρκεια του ίδιου πρωταθλήματος, πέθαναν τρία άτομα μέσα στη φρενίτιδα του ενθουσιασμού.

Στη Βρετανία, οι περιβόητοι χούλιγκαν σκορπίζουν τον πανικό οπουδήποτε κι αν πάνε, βοηθώντας έτσι «να καταστραφεί η εικόνα του αγγλικού ποδοσφαίρου, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό», όπως είπε η εφημερίδα The Guardian. Και στη διάρκεια μιας αθλητικής περιόδου, οι ιταλικές αθλητικές εφημερίδες της Δευτέρας μίλησαν αρκετές φορές για «μαύρες» Κυριακές—για αθλητικά γεγονότα που χαρακτηρίστηκαν από θανατηφόρες φασαρίες, τραυματισμούς και μακελλειό. Όπως το έθεσε μια εφημερίδα, οι αθλητικές εγκαταστάσεις έχουν γίνει «γήπεδα ανταρτών». Αλλά αυτές οι καταστάσεις δεν περιορίζονται στη Βρετανία και στην Ιταλία. Η Ολλανδία, η Γερμανία, η Σοβιετική Ένωση, η Ισπανία και πολλές άλλες χώρες έχουν να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα.

Ο «Πόλεμος των Φιλάθλων»

Ορισμένοι φίλαθλοι, των οποίων την επιθετικότητα φουντώνουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δίνουν διέξοδο στα πιο εξαχρειωμένα ένστικτά τους με την ευκαιρία των αθλητικών γεγονότων. Στο ποδόσφαιρο, οι Ιταλοί ουλτρά ή οι Βρετανοί χούλιγκαν συσπειρώνονται πίσω από σημαίες με ονόματα όπως «Κόκκινος Στρατός» ή «Διοίκηση του Τίγρη». Ο ποδοσφαιρόφιλος, είπε ένας χούλιγκαν, «θέλει να πολεμήσει, να κατακτήσει την περιοχή του αντιπάλου». Στις κερκίδες των σταδίων, επικρατούν συνθήκες εξαιρετικά όμοιες μ’ εκείνες που επικρατούσαν στις αρχαίες ρωμαϊκές αρένες, όπου οι θεατές παρακινούσαν τους μονομάχους να σφάξουν τους αντιπάλους τους. Ανάμεσα στις ιαχές των φιλάθλων οι οποίες ξεσηκώνουν τους αθλητές, παρεμβάλλονται χυδαιότητες και ρατσιστικά συνθήματα.

Οι φίλαθλοι συχνά έχουν πάνω τους επικίνδυνα όπλα. Οι έρευνες που κάνει η αστυνομία πριν αρχίσουν μερικά παιχνίδια έχουν φέρει στο φως ολόκληρα οπλοστάσια—μαχαίρια, πιστόλια φωτοβολίδων, μπάλες του μπιλιάρδου. Στις κερκίδες των βρετανικών σταδίων πέφτουν βροχή τα αιχμηρά μεταλλικά αντικείμενα!

Κυβερνητική Παρέμβαση

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρότρυνε τις κυβερνήσεις να πάρουν δραστικά μέτρα για τον περιορισμό της βίας στον αθλητισμό. Παραδείγματος χάρη, η βρετανική κυβέρνηση έχει πάρει τέτοια μέτρα υπό την κατεύθυνση της πρωθυπουργού της, Μάργκαρετ Θάτσερ. Η κυρία Θάτσερ επέμεινε να υιοθετηθούν πιο αυστηροί νόμοι, όπως οι υποχρεωτικές ταυτότητες εισόδου στα γήπεδα. Αν οι κάτοχοι των ταυτοτήτων βρεθούν ένοχοι πράξεων βίας, οι ταυτότητες θα αφαιρούνται. Επιπρόσθετα, στη Βρετανία, γίνονται σχέδια να χτιστούν ή να ανακατασκευαστούν οι αθλητικές εγκαταστάσεις για να εφοδιαστούν με τηλεοπτικές κάμερες κλειστού κυκλώματος που να παρακολουθούν τους φιλάθλους, να ανεγερθούν κιγκλιδώματα που να χωρίζουν τους αντίπαλους οπαδούς και να αφαιρεθούν όλα τα εύφλεκτα υλικά. Αστυνομικοί έχουν εισχωρήσει σε συμμορίες χούλιγκαν, που είναι οι πιο βίαιοι φίλαθλοι, για να διαπιστώσουν ποιοι είναι οι αρχηγοί τους και να τους συλλάβουν.

Μέτρα παίρνονται και σ’ άλλες χώρες. Οι ιταλικές αθλητικές αρχές, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν αγκαθωτό σύρμα στα γήπεδα, καθώς και προστατευτικά δίχτυα, ελικόπτερα, στρατιές αστυνομικών και τηλεοπτικές κάμερες κλειστού κυκλώματος. Έχει συζητηθεί ακόμη και το να ανατεθεί η ασφάλεια των γηπέδων στο στρατό. Στη διάρκεια των προετοιμασιών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ, στην Κορέα, το 1988, οι αρχές διευθέτησαν να εκπαιδευτούν οι αστυνομικοί για την αντιμετώπιση τρομοκρατικών επιθέσεων.

Έπειτα, υπάρχουν και οι πράξεις βίας που στρέφονται κατά των διαιτητών. Στη διάρκεια μιας πρόσφατης ποδοσφαιρικής περιόδου στην Ιταλία, έπεσαν θύματα 690 διαιτητές. Ο διαιτητής ενός αγώνα πυγμαχίας στους Ολυμπιακούς της Σεούλ δέχτηκε άγρια επίθεση από προπονητές, ακόμη και από αστυνομικούς, που δεν συμφωνούσαν με την απόφασή του.

Εκτός από το ότι κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές, η βία στον αθλητισμό έχει και μεγάλο οικονομικό κόστος. Δεν πρόκειται μόνο για τα εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια που διατίθενται για την κάλυψη των απωλειών οι οποίες προκαλούνται από κλοπές, λεηλασίες και βανδαλισμούς, αλλά και για το κόστος της πρόληψης. Στη Βρετανία, μέσα σε μια κανονική μέρα ποδοσφαιρικών συναντήσεων, ξοδεύονται περίπου 117 εκατομμύρια δραχμές, μόνο για την αστυνομική προστασία.

Γιατί επικρατεί αυτή η ζωώδης επιθετικότητα;

Βία—«Ενυπάρχει» στον Τρόπο με τον Οποίο Διεξάγονται Σήμερα τα Αθλήματα

Σήμερα, η βίαιη επιθετικότητα έχει συνδεθεί με τον αθλητισμό. Είναι ενδιαφέρον ότι η ίδια επιτροπή που ετοίμασε την απόφαση, την οποία υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόνισε ότι «η βία δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη μέρος των αθλημάτων, αλλά ενυπάρχει στις συνθήκες υπό τις οποίες αυτά διεξάγονται και στο γεγονός ότι οι κανόνες του παιχνιδιού, αν μπορούμε να τους αποκαλέσουμε έτσι, δεν μπορούν να την εμποδίσουν επαρκώς». Γιατί συμβαίνει αυτό;

Εκτός από τις βίαιες πράξεις των φιλάθλων, είναι και ο τρόπος διεξαγωγής των αθλημάτων που έχει αλλάξει. Όπως αναγνώρισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπάρχει «αυξανόμενη βία» σ’ αυτή καθαυτή την κοινωνία. Επίσης, ο αθλητισμός δεν τονίζει πια μονάχα τη σωματική δραστηριότητα. Για παράδειγμα, στην Αθήνα, το 1896, στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν στη σύγχρονη εποχή, ορισμένοι Βρετανοί αθλητές αποκλείστηκαν επειδή προπονήθηκαν πριν από το ξεκίνημα του αγώνα. Αυτή καθαυτή η προπόνηση πριν από ένα αθλητικό γεγονός θεωρούνταν αντίθετη με το ερασιτεχνικό πνεύμα που προωθούνταν εκείνο τον καιρό. Ένα τέτοιο συμβάν σήμερα θα έκανε τους περισσότερους ανθρώπους να χαμογελάσουν.

Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και κυρίως μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι άνθρωποι που ζούσαν στις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες είχαν ολοένα και περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Η αναψυχή έγινε γρήγορα κερδοφόρα δραστηριότητα για τους επιχειρηματίες. Εκτός από τα εθνικά και κοινωνικά συμφέροντα, μπήκαν στη μέση και τα οικονομικά συμφέροντα. Τα σημερινά αθλητικά γεγονότα αποτελούν «ένα σενάριο στο οποίο κυριαρχούν οι οικονομικοί, οι πολιτικοί και οι κοινωνικοί παράγοντες». Με άλλα λόγια, ο αθλητισμός έχει γίνει «φαινόμενο των μαζών». Η νίκη συχνά σημαίνει εκατομμύρια δολάρια για τους νικητές! Η τηλεόραση έχει συμβάλει κι αυτή στη δημοτικότητα του αθλητισμού και μπορεί να έχει συντελέσει στην αγριότητά του. Συχνά η τηλεοπτική κάμερα ‘κολλάει’ στις βίαιες φάσεις, κι όχι στις φάσεις που θεωρούνται ήπιες, ξαναδείχνοντάς τες με απανωτές επαναλήψεις. Έτσι, η τηλεόραση μπορεί ακούσια να αυξάνει την επίδραση που ασκεί στο νου των μελλοντικών φιλάθλων και παικτών η βία η οποία επικρατεί στον αθλητισμό. Ο ερασιτεχνικός αθλητισμός κοντεύει να εξαφανιστεί, και τη θέση του έχει πάρει ο «επαγγελματικός ερασιτεχνισμός», όπως τον αποκάλεσε ένα περιοδικό που μιλούσε για τα δεκάδες χιλιάδες δολάρια που κέρδισαν οι αθλητές στη Σεούλ, στη διάρκεια των Ολυμπιακών του 1988.

Ο εθνικισμός κάνει τους αθλητές, τους προπονητές, τους μάνατζερ και τους θεατές να θεωρούν εξαιρετικά σπουδαία τη νίκη. Μετά από ορισμένα διεθνή αθλητικά γεγονότα, στους νικητές αποδίδονται θριαμβευτικές τιμές, ακριβώς όπως συνέβαινε στους αρχαίους χρόνους με τους στρατηγούς που γύριζαν θριαμβευτές στην πατρίδα τους. Αυτό παρατηρείται τα πρόσφατα χρόνια στην Ιταλία, στην Αργεντινή και στην Ολλανδία, όπου οι αθλητές μάχονται κατά γράμμα μέχρι την τελευταία τους πνοή, χωρίς κανένα δισταγμό. Και οι φίλαθλοι τους μιμούνται, καταφεύγοντας σε ακρότητες προκειμένου να δείξουν την αφοσίωσή τους στην ομάδα τους ή στο έθνος τους, ξεσηκώνοντας άγριες μάχες πριν από τα αθλητικά γεγονότα, στη διάρκειά τους και ύστερα απ’ αυτά.

Πριν αρχίσει το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του 1988, το γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό Der Spiegel είπε ότι υπήρχαν φόβοι πως αυτό το γεγονός θα γινόταν «ιδανική ευκαιρία για την ανάπτυξη ενός ιδιαίτερα εκρηκτικού συνδυασμού επιθετικότητας, εθνικισμού και νεοφασισμού».

Άλλη μια Μορφή Βίας

Αλλά αυτή δεν είναι όλη κι όλη η βία στον αθλητισμό. Στους Ολυμπιακούς της Σεούλ, το 1988, ξέσπασε το «σκάνδαλο του ντοπαρίσματος». Το ντοπάρισμα, δηλαδή η χρήση παράνομων φαρμάκων που αυξάνουν τα επίπεδα δύναμης των αθλητών και τους επιτρέπουν να επιτυγχάνουν απόδοση ανώτερη από τις φυσιολογικές τους σωματικές ικανότητες, ‘βιάζει’ και το αθλητικό πνεύμα και την υγεία των αθλητών.

«Τα στεροειδή αποτελούν αυξανόμενη απειλή για την εθνική μας υγεία και ασφάλεια».—Ένας αξιωματούχος της Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών των Η.Π.Α.

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ θεατές που παρακολουθούσαν τους Ολυμπιακούς της Σεούλ σοκαρίστηκαν. Ο ήρωάς τους, που έκανε την ταχύτερη κούρσα των 100 μέτρων στον κόσμο, έχασε το χρυσό του μετάλλιο και αποκλείστηκε, επειδή έπαιρνε απαγορευμένες ουσίες.

Άλλη μια μάστιγα έχει πλήξει, λοιπόν, τον αθλητισμό—το ντοπάρισμα, που είναι τόσο δύσκολο να ξεριζωθεί, ώστε ονομάστηκε «το AIDS του αθλητισμού».

«Οι Ολυμπιακοί των Φαρμάκων»

Φαίνεται ότι κυρίως μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μερικοί αθλητές άρχισαν να παίρνουν φάρμακα για ντοπάρισμα. Τώρα όμως, σύμφωνα με τους ειδήμονες, η χρήση φαρμάκων από αθλητές είναι τόσο διαδεδομένη, ώστε χρειάστηκαν «πολύπλοκοι και δαπανηροί οργανισμοί, που ιδρύονται συχνά από τις ίδιες τις αθλητικές ομοσπονδίες, με σαφή στόχο την εξασφάλιση εντυπωσιακών αποτελεσμάτων, την προσέλκυση χρηματοδοτών, καθώς και την απόκτηση χρημάτων και δύναμης». Αυτό το φαινόμενο είναι τόσο διαδεδομένο, ώστε το Corriere Medico, ένα ιταλικό ιατρικό περιοδικό, αποκάλεσε τους αγώνες που έγιναν στο Λος Άντζελες το 1984 ‘Ολυμπιακούς των Φαρμάκων’.

Στην πραγματικότητα, η χρήση φαρμάκων και άλλων παράνομων ιατρικών μεθόδων για την ανέντιμη εξασφάλιση πλεονεκτήματος έναντι των ανταγωνιστών μαστίζει πολλά αθλήματα σ’ όλες τις χώρες. Κάθε χώρα θέλει να ξεπεράσει τις άλλες και γι’ αυτό κανείς δεν θέλει να σταματήσει να δίνει φάρμακα στους αθλητές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισήμανε έγκαιρα ότι «οι φιλόδοξες προσδοκίες και τα συχνά αθλητικά γεγονότα υποβάλλουν τον αθλητή σε τέτοια πίεση, ώστε να αυξάνεται ο πειρασμός να χρησιμοποιήσει μέσα, που είναι λίγο-πολύ παράνομα, για να κρατηθεί σε καλή σωματική και ψυχολογική κατάσταση. Ο πειρασμός εντείνεται από το γεγονός ότι οι προπονητές έχουν ελάχιστους ενδοιασμούς». Το ντοπάρισμα εφαρμόζεται ακόμη και σε νεαρά αγόρια.

Διάφορες Μορφές Ντοπαρίσματος

Υπάρχουν διάφορες μορφές ντοπαρίσματος. Για παράδειγμα:

Τα στεροειδή, τα φάρμακα που σχετίζονταν με αυτό που χαρακτηρίστηκε το «σοβαρότερο επεισόδιο της Ολυμπιακής ιστορίας», δηλαδή τον αποκλεισμό στη Σεούλ του Μπεν Τζόνσον που κατείχε το ρεκόρ των 100 μέτρων. Αυτές είναι ουσίες που, επηρεάζοντας την παραγωγή αμινοξέων, συμβάλλουν στην αύξηση της μυϊκής μάζας και δύναμης, καθώς και στην αύξηση της επιθετικότητας. Παραδείγματος χάρη, λέγεται ότι όλα τα παγκόσμια ρεκόρ άρσης βαρών που σημειώθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια μπορούν να αποδοθούν στη χρήση τέτοιων ουσιών.

Τα διεγερτικά, όπως η καφεΐνη και η στρυχνίνη, που χρησιμοποιούνται για να αυξήσουν την εγρήγορση και να καθυστερήσουν τον κάματο.

Τα ναρκωτικά αναλγητικά, που χρησιμοποιούνται για να σταματήσουν τον πόνο και να προκαλέσουν ηρεμία.

Οι βήτα αναστολείς, ουσίες που μειώνουν τους χτύπους της καρδιάς και σταθεροποιούν το σώμα, και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται κυρίως από τους αθλητές της τοξοβολίας και της σκοποβολής.

Τα διουρητικά, που χρησιμοποιούνται για την ταχεία απώλεια βάρους και την απόκρυψη της παρουσίας άλλων απαγορευμένων ουσιών όταν γίνονται τα τεστ.

Αυτές είναι μερικές μόνο από τις πολύ γνωστές ουσίες που χρησιμοποιούνται για ντοπάρισμα, αλλά η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έχει καταρτίσει έναν κατάλογο με εκατό περίπου απαγορευμένα φάρμακα. Το πρόβλημα είναι ότι μόλις απαγορευτεί ένα απ’ αυτά ή μόλις αναπτύσσονται μέθοδοι για την ανίχνευσή του, ολόκληρες ομάδες γιατρών και χημικών αρχίζουν να εργάζονται για την παραγωγή άλλων φαρμάκων.

Εντούτοις, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι με τους οποίους οι αθλητές προσπαθούν να βελτιώσουν την απόδοσή τους ανέντιμα. Για να βελτιώσουν τη θέση τους στο νερό, μερικοί κολυμβητές γέμιζαν τα έντερά τους με αέριο ήλιο.

Πολλοί αθλητές παραδέχτηκαν ότι κάνουν μετάγγιση αίματος για να βελτιώσουν την αντοχή τους. Σύμφωνα με μερικούς, μεταγγίζοντας τα δικά τους ερυθρά αιμοσφαίρια που τους έχουν αφαιρεθεί νωρίτερα, βελτιώνεται η ροή του οξυγόνου προς όλα τα μέρη του σώματος, περιλαμβανομένων και των μυών.

Δημοσιογραφικές πηγές αποκάλυψαν πρόσφατα ότι μερικές αθλήτριες χρησιμοποιούν την εγκυμοσύνη ως μια μορφή ντοπαρίσματος. Στις έγκυες, αυξάνεται ο όγκος του αίματος, κι αυτό με τη σειρά του αυξάνει τη μεταφορά οξυγόνου στους μυς. Μερικές αθλήτριες, και κυρίως εκείνες που συμμετέχουν σε αθλήματα στα οποία απαιτείται μεγάλη σωματική δύναμη, επωφελούνται από τα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης για να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Μετά τους αγώνες, κάνουν έκτρωση.

Σοβαρό Πρόβλημα

Αλλά πόσο διαδεδομένο είναι αυτό το πρόβλημα; Κρίνοντας από τις σπάνιες περιπτώσεις αποκλεισμού αθλητών εξαιτίας της χρήσης φαρμάκων, μερικοί φίλαθλοι μπορεί να νομίζουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό αθλητών καταφεύγουν στο ντοπάρισμα και ότι, σίγουρα, τα δικά τους είδωλα δεν θα έκαναν ποτέ τέτοιο πράγμα. Αλλά εκείνοι που είναι εξοικειωμένοι με τον αθλητισμό βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά.

«Η χρήση αναβολικών είναι πολύ πιο διαδεδομένη απ’ όσο νομίζουν συνήθως οι άνθρωποι», είπε ένας πρώην δισκοβόλος από την Ιταλία. Και σύμφωνα με τον καθηγητή Σίλβιο Γκαρατίνι, ειδικό στη φαρμακολογία, το πρόβλημα του ντοπαρίσματος προφανώς είναι πολύ πιο σοβαρό απ’ όσο νομίζει ο κόσμος. Σύμφωνα με μερικές πηγές, το 50 τοις εκατό των αθλητών με τα περισσότερα σωματικά προσόντα παίρνουν απαγορευμένες ουσίες.

Ο Κίνδυνος για τους Αθλητές

Αλλά το πρόβλημα του ντοπαρίσματος δεν έγκειται απλώς στο ότι μπορεί να επιτευχθεί καλύτερη απόδοση με ανέντιμα μέσα. Ο σημερινός αθλητής, και κυρίως εκείνος που παίρνει φάρμακα, αποτελεί μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης, αν και κρυμμένης, ομάδας, η οποία περιλαμβάνει γιατρούς που μπορούν να συστήσουν απαγορευμένες ουσίες αν παραστεί ανάγκη. Ωστόσο, ο αθλητής είναι εκείνος που υφίσταται τις συνέπειες—την ντροπή επειδή τον έπιασαν και τον απέκλεισαν και, το πιο σπουδαίο, τους σοβαρούς κινδύνους για την υγεία του.

Πιστεύεται ότι τα αναβολικά στεροειδή προξενούν βλάβη στο συκώτι και στο καρδιοαγγειακό σύστημα, και έχουν διάφορα άλλα δευτερεύοντα επακόλουθα στο σώμα. Αυτά τα φάρμακα θεωρούνται επίσης υπεύθυνα για βλάβες στο ουρογεννητικό σύστημα και για τη βίαιη προσωπικότητα μερικών αθλητών.

Η κατάχρηση άλλων φαρμάκων, όπως τα διεγερτικά, δημιουργεί μια «κατάσταση σύγχυσης, εξάρτησης από τοξικές ουσίες και οπτικών παραισθήσεων». Και όσο για τις μεταγγίσεις αίματος, το επιστημονικό περιοδικό Doctor επισημαίνει ότι η μετάγγιση των ερυθρών αιμοσφαιρίων του ίδιου του αθλητή δεν είναι ακίνδυνη. Ένας από τους κινδύνους της είναι η «υπερφόρτωση και η μείωση της ροής του αίματος σε ορισμένες περιοχές, που προκαλείται από την αύξηση του γλοιόδους του αίματος», και η συσσώρευση σιδήρου, «που έχει αρνητικές συνέπειες για το παρέγχυμα (στο συκώτι, στα νεφρά, στην καρδιά, στους ενδοκρινείς αδένες, κλπ.)».

Τα θύματα του ντοπαρίσματος, τουλάχιστον εκείνα που είναι γνωστά, είναι πολυάριθμα. Μερικές από τις πιο γνωστές περιπτώσεις είναι εκείνη του Δανού ποδηλάτη Τζένσεν, που πέθανε στη διάρκεια των Ολυμπιακών της Ρώμης, το 1960· του Βρετανού ποδηλάτη Τομ Σίμπσον, που πέθανε στη διάρκεια του Γύρου της Γαλλίας, το 1967· του Ολλανδού δρομέα μέσων αποστάσεων Οχουστίνους Γιάσπερς, που πέθανε αμέσως μετά τον αγώνα, στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες, το 1984· της Δυτικογερμανίδας Μπιργκίτ Ντρέσελ, επταθλήτριας που δηλητηριάστηκε από τα φάρμακα τα οποία της έδινε ένας αθλητίατρος επί χρόνια.

«Στον αθλητισμό δεν υπάρχει οίκτος», είπε ο Καρλ Λιούις, που αναδείχτηκε αρκετές φορές Ολυμπιονίκης. «Το ντοπάρισμα έχει ήδη προκαλέσει θύματα. Οι οργανωτές το ξέρουν αυτό και δεν λένε τίποτα».

Κι ωστόσο, παρ’ όλο που γνωρίζουν αυτά τα ανησυχητικά γεγονότα, πώς απαντούν οι αθλητές στο ερώτημα: «Αν μπορούσα να σου δώσω ένα χάπι που θα σε έκανε Ολυμπιονίκη, αλλά θα σε σκότωνε μέσα σ’ ένα χρόνο, θα το έπαιρνες»; Από τους Αμερικανούς αθλητές που ρωτήθηκαν, το 50 τοις εκατό είπαν ναι. Κι αυτή την ίδια απάντηση θα έδιναν προφανώς πολλοί αθλητές σε άλλα μέρη του κόσμου.