Κάτι Ανώτερο από το Ένστικτο

Οι άνθρωποι, η κορωνίδα της δημιουργίας του Θεού, δεν κατευθύνονται πρωτίστως από ένστικτο. Απεναντίας, είμαστε ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες με συνείδηση καθώς και την ικανότητα να αγαπάμε. (Γένεση 1:27· 1 Ιωάννη 4:8) Χάρη σε όλα αυτά τα δώρα, μπορούμε να παίρνουμε ορθές και ηθικές αποφάσεις οι οποίες μερικές φορές αντανακλούν ασυνήθιστη αγάπη και αυτοθυσία.

Ασφαλώς, η στάση και η συμπεριφορά ενός ανθρώπου καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις ηθικές αρχές και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τις οποίες διδάχτηκε, ή δεν διδάχτηκε, από τη βρεφική του ηλικία. Ως εκ τούτου, οι άνθρωποι μπορεί να διαφέρουν ως προς το τι θεωρούν σωστό και τι λάθος, αποδεκτό και μη αποδεκτό. Αυτές οι διαφορές, με τη σειρά τους, μπορούν να οδηγήσουν σε παρανοήσεις, αδιαλλαξία, ακόμη και μίσος, ιδιαίτερα όταν παράγοντες όπως ο πολιτισμός, ο εθνικισμός και η θρησκεία ασκούν ισχυρή επιρροή.

Πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος αν ολόκληρη η ανθρώπινη οικογένεια τηρούσε ένα σύνολο κανόνων οι οποίοι αντανακλούν ό,τι είναι ηθικά και πνευματικά ορθό, όπως ακριβώς υπακούμε σε ένα σύνολο φυσικών νόμων που κυβερνούν το σύμπαν! Αλλά έχει κάποιος την απαιτούμενη ικανότητα και γνώση για να θέτει κανόνες παγκόσμιας ισχύος; Και αν ναι, θα το κάνει αυτό ή μήπως το έχει κάνει; Αυτά τα ερωτήματα θα εξεταστούν στα επόμενα άρθρα.

Καθοδηγία που Υπερέχει από το Ένστικτο

«Αν η προσωπική ηθική συνίσταται απλώς και μόνο στην άσκηση ελεύθερης επιλογής, χωρίς την ύπαρξη αρχών για την ηθική αξιολόγηση της ποιότητας αυτών των επιλογών, τότε ο νόμος θα χρησιμοποιηθεί αναπόφευκτα για την κάλυψη του συνεπαγόμενου ηθικού κενού».​—ΔΡ ΝΤΑΝΙΕΛ ΚΑΛΑΧΑΝ.

Η ΑΝΗΣΥΧΙΑ του Κάλαχαν αποτελεί ήδη πραγματικότητα, εφόσον το αυξανόμενο ηθικό κενό σε πολλά μέρη του κόσμου έχει αναγκάσει τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν πολυάριθμους νόμους στην προσπάθεια που κάνουν να περιστείλουν το έγκλημα. Στην πρώτη Διάσκεψη Κορυφής για τις Μητέρες της Νιγηρίας, ο πρόεδρος της Νιγηρίας εξέφρασε τη βαθιά του ανησυχία για το μέλλον της χώρας. Αυτό που τον απασχολούσε δεν ήταν η πολιτική ή η φτώχεια, αλλά «ένα πολύ βαθύτερο πρόβλημα»​—η «γενική διάβρωση . . . θεμελιωδών αξιών στον κύκλο της οικογένειας, της εργασίας, της κοινωνίας και του έθνους».

Στη Βρετανία, μια έρευνα που συμπεριέλαβε 1.736 μητέρες έδειξε ότι «η παραδοσιακή οικογενειακή μονάδα βρίσκεται σε αποσύνθεση εξαιτίας της κατάρρευσης των ηθικών αξιών και της αύξησης των μεμονωμένων γονέων». Στην Κίνα, επίσης, η ηθική υφίσταται κατακόρυφη πτώση. Οι άνθρωποι εκεί έχουν σεξουαλικές σχέσεις σε μικρότερη ηλικία και με περισσότερους συντρόφους από ποτέ άλλοτε, ανέφερε το περιοδικό Τάιμ (Time). «Είναι η ζωή μου, και μπορώ να κάνω ό,τι θέλω», είπε μια νεαρή Κινέζα η οποία καυχιόταν ότι είχε πάνω από 100 σεξουαλικούς συντρόφους.

Η ηθική διάβρωση έχει επηρεάσει και άτομα που βρίσκονται στην εξουσία. «Οι άνθρωποι δεν αποβλέπουν πια στους ηγέτες τους ως ισχυρά ηθικά πρότυπα», ανέφερε ο Τζάβεντ Άκμπαρ στην εφημερίδα Τορόντο Σταρ (Toronto Star) του Καναδά. Πολιτικοί, επικεφαλής οργανισμών, ακόμη και θρησκευτικοί ηγέτες «φαίνεται πως στερούνται το απαιτούμενο ηθικό ανάστημα», είπε ο ίδιος.

Γιατί Αυτή η Παρακμή;

Διάφοροι παράγοντες συντελούν σε αυτή την καθοδική πορεία. Ένας από αυτούς είναι το γενικό πνεύμα στασιασμού εναντίον των παραδοσιακών αξιών. Λόγου χάρη, μια δημοσκόπηση που έγινε στο Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών αποκάλυψε ότι η πλειονότητα των ερωτηθέντων φοιτητών πίστευαν πως «το ορθό και το εσφαλμένο είναι θέμα προσωπικής άποψης».

Ο πολιτικός συγγραφέας Ζμπίγκνιεβ Μπρεζίνσκι έθιξε έναν άλλον παράγοντα. Η σημερινή κοινωνία, έγραψε, «επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στην άμεση ικανοποίηση των ατομικών επιθυμιών, σε ένα περιβάλλον όπου ο ατομικός και ο συλλογικός ηδονισμός γίνεται το βασικό κίνητρο πίσω από τη συμπεριφορά».a Η ηθική αυτονομία, η απληστία και η προσωπική ευχαρίστηση μπορεί να ασκούν κάποια γοητεία, αλλά συμβάλλουν άραγε σε γνήσια ευτυχία, ικανοποίηση και καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις;

«Η σοφία αποδεικνύεται δίκαιη από τα έργα της», είπε ο Ιησούς. (Ματθαίος 11:19) Είναι οι άνθρωποι πιο ευτυχισμένοι και ασφαλείς ως αποτέλεσμα του εκφυλισμού των αξιών; Σκεφτείτε μερικές από τις συνέπειες: αύξηση της δυσπιστίας, ανασφάλεια, αποτυχημένες σχέσεις, παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς πατέρα ή μητέρα, πανδημίες σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, ναρκωτικά, καθώς και βία. Είναι ολοφάνερο ότι αυτές οι πραγματικότητες δεν δείχνουν ικανοποίηση και επιτυχία αλλά, αντιθέτως, λύπη και αποτυχία.​—Γαλάτες 6:7, 8.

Ένας προφήτης του Θεού, ο Ιερεμίας, έχοντας δει παρόμοια προβλήματα στις μέρες του, έκανε υπό θεϊκή έμπνευση την εξής παρατήρηση: «Γνωρίζω καλά, Ιεχωβά, ότι δεν ανήκει στο χωματένιο άνθρωπο η οδός του. Στον άνθρωπο που περπατάει δεν ανήκει το να κατευθύνει το βήμα του». (Ιερεμίας 10:23) Ναι, ο Θεός δεν μας δημιούργησε για να είμαστε ανεξάρτητοι από αυτόν, για να επιλέγουμε μόνοι μας το ορθό και το εσφαλμένο. Αυτό που ίσως φαίνεται καλό σε εμάς μπορεί, στην πραγματικότητα, να είναι πολύ επιζήμιο. «Υπάρχει οδός που φαίνεται ορθή στον άνθρωπο, έπειτα όμως το τέλος της είναι οδοί θανάτου», λέει η Αγία Γραφή στο εδάφιο Παροιμίες 14:12.

Ένας Εχθρός Μέσα Μας!

Ποιος είναι ένας λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε καθοδηγία στα ηθικά ζητήματα; Είναι το ότι η καρδιά μας μπορεί να μας εξαπατήσει. «Η καρδιά είναι πιο δόλια από οτιδήποτε άλλο και βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Ποιος μπορεί να τη γνωρίσει;» λέει η Γραφή στο εδάφιο Ιερεμίας 17:9. Αν γνωρίζατε κάποιον που ήταν δόλιος και συγχρόνως βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση, θα τον εμπιστευόσασταν; Ασφαλώς όχι! Εντούτοις, ο καθένας από εμάς έχει μια καρδιά που μπορεί να εκδηλώσει αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά. Ως εκ τούτου, ο Θεός μάς δίνει την εξής άμεση, αλλά στοργική, προειδοποίηση: «Όποιος εμπιστεύεται στη δική του καρδιά είναι άφρονας, αλλά όποιος περπατάει με σοφία θα διαφύγει».​—Παροιμίες 28:26.