Βουνά​—Γιατί τα Χρειαζόμαστε

«Ανέβα στα βουνά και άκου τα ωραία νέα που έχουν να σου πουν. Η ηρεμία της φύσης θα σε πλημμυρίσει όπως ο ήλιος που λούζει με το φως του τα δέντρα. Οι άνεμοι θα φυσήξουν μέσα σου τη φρεσκάδα τους και οι καταιγίδες θα σου δώσουν τη δύναμή τους, ενώ οι έγνοιες θα φύγουν από πάνω σου όπως πέφτουν τα φθινοπωρινά φύλλα».​—ΤΖΟΝ ΜΙΟΥΡ, ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΔΙΦΗΣ.

ΟΠΩΣ ανακάλυψε ο Τζον Μιουρ πριν από έναν και πλέον αιώνα, τα βουνά έχουν τη δύναμη να μας συναρπάζουν. Η μεγαλοπρέπειά τους μας εντυπωσιάζει, η άγρια ζωή τους μας γοητεύει και η ηρεμία τους μας γαληνεύει. Εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται τα βουνά κάθε χρόνο για να απολαύσουν το τοπίο και να αναζωογονηθούν. «Τα βουνά αποτελούσαν ανέκαθεν πηγή θαυμασμού και έμπνευσης για τις ανθρώπινες κοινωνίες και τους πολιτισμούς», επισημαίνει ο Κλάους Τόπφερ, εκτελεστικός διευθυντής του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον.

Αλλά κάτι δεν πάει καλά με τα βουνά. Επί γενεές, ο απρόσιτος χαρακτήρας τους τα έχει προστατέψει σε μεγάλο βαθμό από την υπέρμετρη ανθρώπινη εκμετάλλευση. Τώρα, όμως, απειλούνται. «Κάποιες από αυτές τις τελευταίες άγριες περιοχές εξαφανίζονται γρήγορα εξαιτίας της γεωργίας, της ανάπτυξης υποδομών και άλλων εξελισσόμενων επιπτώσεων», εξηγεί ένα πρόσφατο δελτίο τύπου των Ηνωμένων Εθνών.

Οι ορεινές περιοχές καλύπτουν μεγάλο τμήμα της χερσαίας επιφάνειας της γης. Ο μισός πληθυσμός του κόσμου εξαρτάται από το φυσικό τους πλούτο. Επιπλέον, στα βουνά κατοικούν εκατομμύρια άνθρωποι. Αυτά είναι κάτι πολύ περισσότερο από μεγαλοπρεπές φόντο σε κάποιο γαλήνιο ειδυλλιακό τοπίο. Ας εξετάσουμε μερικούς τρόπους με τους οποίους συμβάλλουν στην ευημερία της ανθρωπότητας.

Γιατί Είναι Σημαντικά τα Βουνά

◼ ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΝΕΡΟΥ. Τα βουνά είναι η πηγή των μεγαλύτερων ποταμών μας καθώς και του νερού που υπάρχει στα περισσότερα υδάτινα αποθέματά μας. Στη Βόρεια Αμερική, οι μεγαλοπρεπείς ποταμοί Κολοράντο και Ρίο Γκράντε αντλούν σχεδόν όλο το νερό τους από τα Βραχώδη Όρη. Περίπου ο μισός πληθυσμός του κόσμου ζει στις νότιες και στις ανατολικές περιοχές της Ασίας. Οι περισσότεροι δε από αυτούς τους ανθρώπους εξαρτώνται από τις βροχές που πέφτουν στις τεράστιες οροσειρές της περιοχής των Ιμαλαΐων, του Καρακόρουμ, του Παμίρ και του Θιβέτ.

«Τα βουνά, τα υδραγωγεία του κόσμου, είναι απαραίτητα για κάθε είδους ζωή πάνω στη γη καθώς και για την ευημερία των ανθρώπων παντού», εξηγεί ο Τόπφερ, προσθέτοντας: «Αυτό που συμβαίνει στις ψηλότερες βουνοκορφές επηρεάζει τη ζωή στα πεδινά, στα μέρη όπου υπάρχει γλυκό νερό, ακόμη και στις θάλασσες». Σε πολλές περιοχές, τα βουνά συγκρατούν το χιόνι του χειμώνα, απελευθερώνοντας σιγά σιγά τη ζωτική υγρασία του την άνοιξη και το καλοκαίρι. Στα άνυδρα μέρη του κόσμου, η άρδευση εξαρτάται συχνά από το νερό που προέρχεται από το χιόνι το οποίο λιώνει σε μακρινά βουνά. Πολλά βουνά έχουν δασώδεις πλαγιές οι οποίες απορροφούν τη βροχή σαν σφουγγάρι, επιτρέποντάς της να κυλάει απαλά προς τα ποτάμια, αντί να προκαλεί ερημωτικές πλημμύρες.

◼ ΒΙΟΤΟΠΟΙ ΑΓΡΙΑΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ. Ο απρόσιτος χαρακτήρας των ορεινών περιοχών, σε συνδυασμό με την περιορισμένη γεωργική τους απόδοση, σημαίνει ότι έχουν υποστεί λιγότερη ανθρώπινη παρέμβαση. Ως αποτέλεσμα, τα βουνά έχουν γίνει άσυλο για διάφορα είδη πανίδας και χλωρίδας που πιθανώς να έχουν ήδη εξαφανιστεί στα πεδινά. Λόγου χάρη, το Εθνικό Πάρκο Κιναμπαλού της Μαλαισίας, μια ορεινή περιοχή μικρότερη από την Πόλη της Νέας Υόρκης, φιλοξενεί 4.500 είδη φυτών​—πάνω από το ένα τέταρτο του αριθμού των φυτικών ειδών που υπάρχουν σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα γιγαντιαία πάντα της Κίνας, οι κόνδορες των Άνδεων και οι λεοπαρδάλεις των χιονιών της κεντρικής Ασίας εξαρτώνται όλα τους από τους ορεινούς βιότοπους, όπως συμβαίνει και με αναρίθμητα άλλα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση.

Σύμφωνα με το περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic), μερικοί οικολόγοι έχουν υπολογίσει ότι «πάνω από το ένα τρίτο των γνωστών χερσαίων φυτών και σπονδυλωτών απαντώνται σε έκταση μικρότερη από το 2 τοις εκατό του πλανήτη». Πολλά είδη βρίσκονται συγκεντρωμένα σε ανέπαφες περιοχές με πλούσια εδάφη, τις οποίες οι επιστήμονες αποκαλούν βιολογικά θερμά σημεία. Αυτά τα θερμά σημεία​—πολλά από τα οποία είναι ορεινές περιοχές—​περιέχουν βιοποικιλότητα από την οποία όλοι αποκομίζουμε οφέλη. Μερικές από τις πιο σημαντικές εδώδιμες καλλιέργειες στον κόσμο προέρχονται από άγρια φυτά που εξακολουθούν να ευδοκιμούν στα βουνά​—καλαμπόκι στα υψίπεδα του Μεξικού, πατάτες και ντομάτες στις Περουβιανές Άνδεις και σιτάρι στον Καύκασο, για να αναφέρουμε μερικές μόνο.

◼ ΑΝΑΨΥΧΗ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΙΑ. Τα βουνά διατηρούν επίσης τη φυσική ομορφιά. Σε αυτά υπάρχουν εντυπωσιακοί καταρράκτες, όμορφες λίμνες και πολλά από τα ωραιότερα τοπία του κόσμου. Δεν είναι καθόλου παράξενο που το ένα τρίτο του συνόλου των προστατευόμενων περιοχών του κόσμου είναι ορεινές εκτάσεις. Επιπλέον, έχουν γίνει δημοφιλής τουριστικός προορισμός.

Ακόμη και απομακρυσμένα εθνικά πάρκα δέχονται εκατομμύρια επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Άνθρωποι ταξιδεύουν από κάθε γωνιά του πλανήτη προς το Εθνικό Πάρκο Ντενάλι, στην Αλάσκα, για να δουν το όρος Μακίνλι, το ψηλότερο βουνό της Βόρειας Αμερικής. Πολλοί επισκέπτονται τη Μεγάλη Ρηξιγενή Κοιλάδα για να θαυμάσουν τα επιβλητικά όρη Κιλιμάντζαρο και Μέρου ή για να παρατηρήσουν τις τεράστιες αγέλες άγριων ζώων που ζουν ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγαλοπρεπή βουνά. Πολλές ορεσίβιες κοινωνίες ωφελούνται από αυτή την εισροή τουριστών, μολονότι ο ανεξέλεγκτος τουρισμός μπορεί να απειλήσει τα ευαίσθητα οικοσυστήματα.

Γνώση Αποταμιευμένη στα Βουνά

Στο διάβα των αιώνων, οι άνθρωποι που ζουν στα βουνά έχουν μάθει πώς να ευημερούν μέσα σε αφιλόξενο περιβάλλον. Κάτοικοι των βουνών έσκαψαν αναβαθμίδες όπου έπειτα από δύο χιλιετίες εξακολουθούν να υπάρχουν βιώσιμες καλλιέργειες. Εξημέρωσαν ντόπια ζώα, όπως τα λάμα και τα γιακ, τα οποία μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δυσχέρειες του μεγάλου υψόμετρου. Επίσης, η παραδοσιακή γνώση που έχουν συσσωρεύσει οι ορεσίβιοι πληθυσμοί μπορεί να αποδειχτεί ανεκτίμητη για την προστασία των βουνών από τα οποία όλοι εξαρτόμαστε.

«Οι ντόπιοι λαοί είναι οι μοναδικοί φύλακες των τεράστιων, ελάχιστα διαταραγμένων βιότοπων που υπάρχουν σε απομακρυσμένα μέρη κάθε ηπείρου», εξηγεί ο Άλαν Θέιν Ντέρνινγκ, από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Επιφυλακής. «Κατέχουν ένα σύνολο οικολογικών γνώσεων . . . το οποίο συναγωνίζεται τις βιβλιοθήκες της σύγχρονης επιστήμης». Αυτό το απόθεμα γνώσεων χρειάζεται τόση προστασία όση και τα υπόλοιπα αγαθά που προσφέρουν τα βουνά.

Το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον ανακήρυξε το 2002 Διεθνές Έτος για τα Βουνά. Οι οργανωτές, για να εξάρουν την εξάρτηση των ανθρώπων από τα βουνά, επινόησαν τη φράση «Όλοι Είμαστε Άνθρωποι των Βουνών». Σκοπός τους ήταν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση γύρω από τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν τα βουνά του κόσμου και να αναζητήσουν λύσεις για την προστασία τους.

Αυτή η ανησυχία είναι ασφαλώς δικαιολογημένη. «Πολύ συχνά, τα βουνά θεωρούνται πηγή άφθονου φυσικού πλούτου, χωρίς να δίνεται η προσοχή που θα έπρεπε στα προβλήματα των κατοίκων τους καθώς και στη βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων τους», ανέφερε ένας βασικός ομιλητής στην Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για τα Βουνά που διοργανώθηκε στο Μπισκέκ του Κιργιζιστάν το 2002.

Ποια είναι μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα βουνά του κόσμου και οι κάτοικοί τους; Πώς επηρεάζουν όλους εμάς αυτά τα προβλήματα;

Τα Βουνά​—Απειλούνται

«Όλοι έχουν συμφέρον από το να διασφαλίσουν ότι οι ορεινές περιοχές του κόσμου θα εξακολουθούν να παρέχουν τα πλούτη τους σε πολλές ακόμη γενεές».​—ΚΟΦΙ ΑΝΑΝ, ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ.

ΟΤΑΝ σκέφτεστε τα βουνά, έρχονται στο νου σας οι έννοιες της μεγαλοπρέπειας, της σταθερότητας και της δύναμης. Τι θα μπορούσε να απειλήσει αυτούς τους γίγαντες της φύσης; Μερικοί ίσως δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι τα βουνά της γης μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι τα βουνά μας απειλούνται. Οι υπέρμαχοι για τη διατήρηση του περιβάλλοντος παραθέτουν μερικά συγκεκριμένα προβλήματα που υποσκάπτουν τα «τείχη» των ορεινών οικοσυστημάτων. Όλα είναι σοβαρά, και μάλιστα επιτείνονται. Εξετάστε ορισμένα από τα προβλήματα που απειλούν τα βουνά.

◼ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Περίπου το 25 τοις εκατό των ορεινών περιοχών του κόσμου απειλούνται από προγράμματα ανάπτυξης που έχουν σχεδιαστεί για τα επόμενα 30 χρόνια και αφορούν την κατασκευή δρόμων, ορυχείων, αγωγών, φραγμάτων και άλλων έργων. Η κατασκευή δρόμων μπορεί να διαβρώσει τις απότομες πλαγιές, και οι δρόμοι παρέχουν πρόσβαση στους υλοτόμους, οι οποίοι ίσως προκαλούν πολύ μεγαλύτερη βλάβη. Τα ορυχεία εξάγουν περίπου δέκα δισεκατομμύρια τόνους μεταλλευμάτων κάθε χρόνο, μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από τα βουνά, και παράγουν ακόμη περισσότερα απόβλητα.a

◼ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. «Οι εννιά θερμότερες χρονιές που έχουν καταγραφτεί ποτέ παρατηρήθηκαν από το 1990 και έπειτα», αναφέρει το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Επιφυλακής. Οι ορεινοί βιότοποι επηρεάζονται ιδιαίτερα. Οι παγετώνες λιώνουν και τα χιόνια υποχωρούν​—μια διαδικασία η οποία, σύμφωνα με μερικούς επιστήμονες, θα επηρεάσει τα υδάτινα αποθέματα και θα προκαλέσει σοβαρές κατολισθήσεις. Δεκάδες παγετώδεις λίμνες στα Ιμαλάια απειλούν τώρα να σπάσουν τα φυσικά φράγματά τους και να προκαλέσουν καταστροφικές πλημμύρες, ένα φαινόμενο το οποίο έχει ήδη συμβεί επανειλημμένα τις τελευταίες λίγες δεκαετίες.

◼ ΒΙΟΠΟΡΙΣΤΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. Η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού εξωθεί τους ανθρώπους στην καλλιέργεια μη παραγωγικών περιοχών. Σύμφωνα με μια μελέτη, σχεδόν οι μισές ορεινές περιοχές της Αφρικής χρησιμοποιούνται τώρα για γεωργικούς ή κτηνοτροφικούς σκοπούς​—10 τοις εκατό για καλλιέργειες και 34 τοις εκατό για βόσκηση. Συνήθως αυτή η εκμετάλλευση φέρνει οριακή μόνο απόδοση, εφόσον τέτοιες περιοχές με μεγάλο υψόμετρο δεν είναι ιδανικές για καλλιέργειες.b Επίσης, η υπερβόσκηση των βοοειδών καταστρέφει εύκολα την ευαίσθητη βλάστηση. Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι μόνο το 3 τοις εκατό όλων των ορεινών εκτάσεων είναι ιδανικό για βιώσιμη γεωργία.

◼ ΠΟΛΕΜΟΣ. Το κύμα των εμφύλιων πολέμων έχει ερημώσει πολλούς ορεινούς βιότοπους. Οι αντάρτες χρησιμοποιούν τα ορεινά καταφύγια ως βάση των επιχειρήσεών τους. Μια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών υπολογίζει ότι το 67 τοις εκατό των ορεινών περιοχών της Αφρικής έχει επηρεαστεί από «βίαιες ανθρώπινες συγκρούσεις». Επιπλέον, μερικές ορεινές εκτάσεις έχουν γίνει κέντρα παραγωγής ναρκωτικών ουσιών, πράγμα που συχνά οδηγεί σε ένοπλες συγκρούσεις καθώς και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Απαιτείται Μεγαλύτερη Δράση;

Οι συνέπειες της κακοποίησης των βουνών από τον άνθρωπο είναι ήδη αισθητές. Οι πλημμύρες, οι κατολισθήσεις και οι ελλείψεις νερού είναι μερικά μόνο από τα σημάδια που δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να δίνουν προσοχή. Δάση ξαναφυτεύονται, ενώ σε μερικές περιοχές απαγορεύεται η υλοτόμηση. Έχουν δημιουργηθεί εθνικά πάρκα για να διαφυλαχτούν τα πιο εντυπωσιακά τοπία και οι πλέον απειλούμενοι βιότοποι άγριας ζωής.

Ωστόσο, ακόμη και οι προστατευόμενες περιοχές πλήττονται από την πίεση που δέχεται το περιβάλλον. (Βλέπε το πλαίσιο «Μερικά Οχυρά της Φύσης».) Ο επιταχυνόμενος ρυθμός με τον οποίο εξαφανίζονται τα διάφορα είδη αποτελεί ένδειξη του ότι η μάχη για την προστασία των ορεινών οχυρών δεν έχει κερδηθεί. Οι ειδικοί γνωρίζουν τα προβλήματα, αλλά δεν έχει αναληφθεί ακόμη γενικευμένη δράση για να διατηρηθούν οι ανέπαφες περιοχές. «Παίρνω θάρρος όταν σκέφτομαι την επιστημονική μας γνώση», λέει ο διάσημος βιολόγος Ε. Ο. Γουίλσον, «αλλά το χάνω βλέποντας να καταστρέφονται τα κύρια αποθέματα της βιοποικιλότητας».

Έχει πράγματι τόσο μεγάλη σημασία η απώλεια της βιοποικιλότητας; Σύμφωνα με πολλούς βιολόγους, η ανθρωπότητα ωφελείται πολύ από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της γης. Ως παράδειγμα, αναφέρουν τη βίνκα τη ρόδινη από τα υψίπεδα της Μαδαγασκάρης, μια περιοχή με πλούσιο απόθεμα βιοποικιλότητας. Αυτό το φυτό παρέχει ένα σημαντικό φάρμακο στη μάχη κατά της λευχαιμίας. Επιπρόσθετα, εδώ και πολλές δεκαετίες, η κιγχόνη, ένα δέντρο που ενδημεί στις Άνδεις, αποτελεί την πηγή της κινίνης και άλλων φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ελονοσίας. Πολλά άλλα φυτά που φύονται σε ορεινές περιοχές έχουν συμβάλει στη διάσωση εκατομμυρίων ζωών. Ομολογουμένως, μερικά από αυτά τα ορεινά φυτά καλλιεργούνται με επιτυχία σε μη ορεινές περιοχές. Ωστόσο, εκφράζεται η ανησυχία ότι, αν καταστραφεί σε μεγάλη κλίμακα η ορεινή βλάστηση, ο άνθρωπος μπορεί άθελά του να χάσει άγνωστα μέχρι στιγμής αποθέματα φυσικού πλούτου με πιθανή ιατρική και θρεπτική αξία.

Μπορούν με κάποιον τρόπο να αναχαιτιστούν οι καταστροφικές δυνάμεις που δρουν σήμερα; Μπορεί να αποκατασταθεί η βλάβη; Θα συνεχίσουν να είναι τα βουνά προπύργια ομορφιάς και βιοποικιλότητας;

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 7]

Η Πανίδα των Μεγάλων Υψομέτρων

Το λιοντάρι των βουνών, επίσης γνωστό ως πούμα, ζει ως επί το πλείστον στα βουνά, όπως δείχνει το όνομά του​—κυρίως στα Βραχώδη Όρη και στις Άνδεις. Παρόμοια και με πολλά άλλα μεγάλα αρπακτικά, με τον καιρό έχει αποσυρθεί σε πιο απρόσιτες περιοχές εξαιτίας της απειλής του ανθρώπου.

Το κόκκινο πάντα ζει αποκλειστικά στην οροσειρά των Ιμαλαΐων (ακόμη και στις χαμηλότερες πλαγιές του όρους Έβερεστ). Αλλά παρότι ζει σε απομακρυσμένο περιβάλλον, το κόκκινο πάντα αγωνίζεται να επιβιώσει εξαιτίας της καταστροφής που υφίστανται τα δάση από μπαμπού, από τα οποία τρέφεται.

[Ευχαριστίες]

Cortesía del Zoo de la Casa de Campo, Madrid

Η καφέ αρκούδα περιφερόταν κάποτε στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αμερικής. Στην Ευρώπη είναι τώρα περιορισμένη σε λίγες απομονωμένες ορεινές περιοχές, αν και συναντάται περισσότερο στα καναδικά Βραχώδη Όρη, στην Αλάσκα και στη Σιβηρία. Ο πληθυσμός της στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε κατά 99 τοις εκατό τον περασμένο αιώνα.

Ο χρυσαετός είναι ο άρχοντας των ορεινών αιθέρων στο μεγαλύτερο τμήμα του Βόρειου Ημισφαιρίου. Δυστυχώς, στην Ευρώπη ο πληθυσμός του έχει μειωθεί σε λιγότερο από 5.000 ζευγάρια εξαιτίας του ότι παλιότερα θεωρούνταν “μισητό πουλί”.

«Η ύπαρξη [του γιγαντιαίου πάντα] εξαρτάται από τρεις ουσιώδεις παράγοντες», επισημαίνει ο Κινέζος φυσιοδίφης Τανγκ Σιγιάνγκ. Αυτοί είναι «τα ψηλά βουνά και οι βαθιές κοιλάδες, τα πυκνά δάση από μπαμπού και τα ορμητικά ποτάμια». Σύμφωνα με έναν υπολογισμό, λιγότερα από 1.600 τέτοια πάντα επιβιώνουν σε ελεύθερη κατάσταση.

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 8, 9]

Μερικά Οχυρά της Φύσης

Το Εθνικό Πάρκο Γιοσέμιτι (Καλιφόρνια, ΗΠΑ) ιδρύθηκε το 1890, χάρη στο ακούραστο έργο του φυσιοδίφη Τζον Μιουρ. Τα εντυπωσιακά τοπία του ελκύουν τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο. Ωστόσο, οι αρχές του πάρκου πασχίζουν να εξισορροπήσουν την προστασία του παρθένου τοπίου με την οικοδόμηση εγκαταστάσεων για τους φυσιολάτρες.

Το Εθνικό Πάρκο Ποδόκαρπος (Ισημερινός) προστατεύει μια περιοχή του βροχερού ορεινού δάσους των Άνδεων όπου υπάρχει τεράστια ποικιλία πανίδας και χλωρίδας​—πάνω από 600 είδη πουλιών και περίπου 4.000 είδη φυτών. Η κινίνη, ένα φάρμακο που έχει σώσει αναρίθμητες ανθρώπινες ζωές, ανακαλύφτηκε σε αυτή την περιοχή. Όπως συμβαίνει και σε πολλά άλλα πάρκα, υφίσταται και αυτό τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης υλοτόμησης και της λαθροθηρίας.

Το Όρος Κιλιμάντζαρο (Τανζανία) είναι ένα από τα μεγαλύτερα ηφαίστεια του κόσμου και το ψηλότερο βουνό της Αφρικής. Οι ελέφαντες βόσκουν στις χαμηλότερες πλαγιές, ενώ στην αλπική ζώνη υπάρχουν μοναδικά είδη φυτών, όπως η λοβελία του είδους Lobelia deckenii και το γιγάντιο σενέκιο. Η λαθροθηρία, η αποδάσωση και η βόσκηση των ήμερων βοοειδών είναι οι κύριες απειλές.

Το Εθνικό Πάρκο Τέιντε (Κανάρια Νησιά) προστατεύει μοναδικά είδη χλωρίδας που δίνουν ζωή στο άγονο ηφαιστειακό τοπίο. Τα ορεινά ηφαιστειακά νησιά έχουν σχεδόν πάντοτε ευαίσθητα οικοσυστήματα, ευπαθή στα εισαγόμενα είδη.

Τα εθνικά πάρκα των Πυρηναίων και της Ορντέσα (Γαλλία και Ισπανία) διατηρούν πανέμορφα αλπικά τοπία καθώς και τη χλωρίδα και την πανίδα τους. Όπως και άλλες οροσειρές στην Ευρώπη, τα Πυρηναία υφίστανται τις συνέπειες από τον πολλαπλασιασμό των χιονοδρομικών κέντρων και άλλων τουριστικών εγκαταστάσεων. Η εγκατάλειψη της παραδοσιακής γεωργίας, επίσης, έχει επιδράσει αρνητικά στο περιβάλλον.

Το Εθνικό Πάρκο Σοράκσαν είναι το πιο δημοφιλές στη Δημοκρατία της Κορέας. Οι μεγαλειώδεις γρανιτένιες κορυφές και οι δασώδεις πλαγιές του είναι ιδιαίτερα όμορφες το φθινόπωρο. Ωστόσο, είναι τόσο δημοφιλές ώστε τα σαββατοκύριακα μερικά μονοπάτια είναι το ίδιο πολυσύχναστα με τα πεζοδρόμια των πόλεων.

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 10]

Ορεινή Χλωρίδα

Έχιον το μεγαλοπρεπές. Μέσα σε λίγες εβδομάδες την άνοιξη, αυτό το εντυπωσιακό λουλούδι φτάνει στο ύψος ενός ανθρώπου. Μπορεί να βρεθεί σε υψόμετρο 1.800 μέτρων περίπου, πάνω σε δύο μόνο ηφαιστειακές κορυφές στα Κανάρια Νησιά. Πολλά ορεινά είδη συναντώνται σε εξίσου περιορισμένη κλίμακα.

Η καρλίνα η κομμεοφόρος φύεται στις Άλπεις και στα Πυρηναία. Η λαμπερή εμφάνισή της δίνει χρώμα στα ορεινά λιβάδια προς το τέλος του καλοκαιριού, ενώ τα άνθη της προσφέρουν πλούσια τροφή στα έντομα.

Αγγλική ίριδα. Υβρίδια αυτού του ελκυστικού αγριολούλουδου καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά φυτά. Πολλά καλλωπιστικά λουλούδια προήλθαν αρχικά από την αλπική χλωρίδα.

Το σεμπερβίβο το ορεινό είναι ένα από τα πολλά αλπικά φυτά που προσκολλώνται στις σχισμές των βράχων. Ενδημεί στα βουνά της νότιας Ευρώπης, και ονομάζεται επίσης αμάραντο λόγω της αντοχής και της μακροζωίας του.

Βρομελιίδες. Πολλά είδη βρομελιίδων και ορχιδέων ευδοκιμούν στα βροχερά ορεινά δάση των τροπικών περιοχών. Φύονται σε υψόμετρα άνω των 4.500 μέτρων.

Η ίρις η ονυχωτή φύεται στα βουνά Ερ Ριφ και Άτλας της βόρειας Αφρικής, μια περιοχή που έχει προσδιοριστεί ως θερμό σημείο της μεσογειακής χλωρίδας.

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Ορυχεία χαλκού και χρυσού κοντά στα όρη Μάοκε, Ινδονησία

[Ευχαριστίες]

© Rob Huibers/​Panos Pictures

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Βίνκα η ρόδινη

Βουνά​—Ποιος θα τα Σώσει;

ΕΠΙ τέσσερις μέρες το 2002, το Μπισκέκ του Κιργιζιστάν (κεντρική Ασία) φιλοξένησε την Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής για τα Βουνά. Αυτή ήταν η πρώτη διεθνής συνάντηση που διεξάχθηκε με σκοπό να συζητηθούν ζητήματα αναφορικά με τα βουνά. Οι διοργανωτές έλπιζαν ότι το 2002 θα σηματοδοτούσε «την έναρξη μιας καινούριας εποχής, μιας εποχής που αναγνωρίζει την αληθινή αξία των βουνών».

Η διάσκεψη υιοθέτησε ομόφωνα το «Σχέδιο Δράσης του Μπισκέκ για τα Βουνά», το οποίο περιέχει κατευθυντήριες γραμμές προς όλους όσους ενδιαφέρονται για την προστασία των βουνών. Δηλωμένος σκοπός του είναι η «βελτίωση των μέσων διαβίωσης των ανθρώπων που ζουν σε ορεινές περιοχές, η προστασία των ορεινών οικοσυστημάτων και η πιο συνετή χρήση του πλούτου που αυτά παρέχουν».

Έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Ένα παγκόσμιο δίκτυο εθνικών πάρκων προστατεύει περιοχές εξαιρετικής ομορφιάς και βιοποικιλότητας. Σε πολλά μέρη της υδρογείου, ομάδες που ασχολούνται με τη διατήρηση του περιβάλλοντος έχουν καταφέρει μέχρις ενός σημείου να ανακόψουν το κύμα της περιβαλλοντικής καταστροφής. Μια πρωτοβουλία που προήλθε από τη Διάσκεψη Κορυφής του Μπισκέκ για τα Βουνά ήταν η δέσμευση για απομάκρυνση των πυρηνικών αποβλήτων που έχουν εγκαταλειφθεί στα βουνά του Κιργιζιστάν. Αυτά τα πολύ τοξικά υλικά απειλούσαν τα αποθέματα νερού που χρησιμοποιεί το 20 τοις εκατό των κατοίκων της κεντρικής Ασίας.

Παρ’ όλα αυτά, οι δυσκολίες που περιλαμβάνονται στην προστασία των βουνών του κόσμου παραμένουν πολύ μεγάλες. Λόγου χάρη, το 1995, οι καναδικές αρχές θέσπισαν τον «Κώδικα Δασικής Φροντίδας» για να προστατέψουν τα εναπομείναντα βροχερά δάση της Βρετανικής Κολομβίας. Ωστόσο, μια μεταγενέστερη έρευνα αποκάλυψε ότι οι εταιρίες υλοτόμησης αψηφούσαν γενικά τον κώδικα και συνέχιζαν να αποψιλώνουν ακόμη και τις πιο απότομες πλαγιές. Ο κώδικας έγινε πιο ελαστικός το 1997, εφόσον η βιομηχανία ξυλείας ισχυρίστηκε ότι ήταν πολύ περιοριστικός.

Τα εμπορικά συμφέροντα δεν είναι το μόνο εμπόδιο. Η τελική διακήρυξη της Διάσκεψης Κορυφής του Μπισκέκ αναγνώρισε ότι ο πόλεμος, η φτώχεια και η πείνα συμβάλλουν από κοινού στην αδιάκοπη φθορά των ορεινών οικοσυστημάτων. Τα βουνά, όπως και ο υπόλοιπος πλανήτης, θα συνεχίζουν να υποφέρουν ωσότου τερματιστούν όλες αυτές οι βαθύτερες αιτίες της καταστροφής του περιβάλλοντος.

Το Ενδιαφέρον του Θεού για τη Δημιουργία Του

Παρά την καταθλιπτική αυτή εικόνα, έχουμε λόγο για αισιοδοξία. Ο Παντοδύναμος Θεός δεν παραβλέπει όσα συμβαίνουν στη δημιουργία του. Η Αγία Γραφή τον περιγράφει ως Εκείνον «στον οποίο ανήκουν οι κορυφές των βουνών». (Ψαλμός 95:4) Αυτός φροντίζει επίσης για τα ζώα των βουνών. Σύμφωνα με τα εδάφια Ψαλμός 50:10, 11, ο Ιεχωβά λέει: «Σε εμένα ανήκει κάθε άγριο ζώο του δάσους, τα ζώα που υπάρχουν πάνω σε χίλια βουνά. Γνωρίζω καλά κάθε φτερωτό πλάσμα των βουνών, και τα κοπάδια των ζώων της υπαίθρου εγώ τα έχω».

Μπορεί να σώσει ο Θεός το ταλαιπωρημένο περιβάλλον του κόσμου; Βεβαίως μπορεί! Η Γραφή λέει ότι έχει «εγκαθιδρύσει μια βασιλεία η οποία ποτέ δεν θα καταστραφεί». (Δανιήλ 2:44) Ο Ιησούς Χριστός, ο διορισμένος Άρχοντας αυτής της ουράνιας κυβέρνησης, ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη γη και τους ανθρώπους που ζουν σε αυτήν. (Παροιμίες 8:31) Η διακυβέρνησή του θα φέρει ειρήνη στη γη, θα τερματίσει κάθε είδους εκμετάλλευση και θα αποκαταστήσει τη βλάβη που έχει υποστεί ο πλανήτης.​—Αποκάλυψη 11:18.

Αν λαχταράτε να υπάρξει μια τέτοια λύση, αναμφίβολα θα προσεύχεστε “να έρθει η βασιλεία του Θεού”. (Ματθαίος 6:9, 10) Τέτοιες προσευχές δεν θα μείνουν αναπάντητες. Η Βασιλεία του Θεού θα φέρει σύντομα τέλος στην αδικία και θα διορθώσει τη βλάβη που έχει επέλθει στον πλανήτη. Όταν συμβεί αυτό, τα βουνά, με συμβολική έννοια, θα «κραυγάζουν χαρούμενα».​—Ψαλμός 98:8.