Είναι η Παχυσαρκία Πράγματι Πρόβλημα;

«Η εφηβική παχυσαρκία είναι σαν επιδημία ».​—Σ. Κ. Γουάγκνου, ανώτερος σύμβουλος-ενδοκρινολόγος, Νοσοκομείο Ιντραπράστα Απόλο, Δελχί, Ινδία.

ΟΠΩΣ δείχνει το παραπάνω σχόλιο, πολλές οικογένειες της μεσαίας τάξης στην Ινδία έχουν στραφεί σε έναν τρόπο ζωής ο οποίος οδηγεί στην εφηβική παχυσαρκία. Αυτή η επιδημία έχει εξελιχθεί σε πανδημία η οποία εξαπλώνεται σε πολλές χώρες καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ασκούνται λιγότερο και εθίζονται στις άχρηστες τροφές. Κάποιος σύμβουλος εφηβικής ιατρικής δήλωσε: «Η επόμενη γενιά [στη Βρετανία] θα είναι . . . η πιο παχύσαρκη στην ιστορία της ανθρωπότητας». Η εφημερίδα Γκάρντιαν Γουίκλι (Guardian Weekly) ανέφερε: «Η παχυσαρκία ήταν κάποτε πρόβλημα κυρίως των ενηλίκων. Σήμερα η Βρετανία έχει μια γενιά νέων ανθρώπων των οποίων οι διατροφικές συνήθειες και ο καθιστικός τρόπος ζωής τούς οδηγούν σε προβλήματα τα οποία πρωτοεμφανίστηκαν στις ΗΠΑ. Η μακροχρόνια παχυσαρκία θα τους προδιαθέσει για αρρώστιες όπως ο διαβήτης, η καρδιοπάθεια και ο καρκίνος».

Οι συγγραφείς του βιβλίου Μάχη Φαγητού (Food Fight) αναφέρουν: «Η υπερκατανάλωση έχει αντικαταστήσει τον υποσιτισμό ως το μεγαλύτερο διατροφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κόσμος». Ο Ντον Πεκ, σε ένα άρθρο του στο περιοδικό Δι Ατλάντικ Μάνθλι (The Atlantic Monthly), αναφέρει: «Περίπου εννέα εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν τώρα από “νοσηρή παχυσαρκία”, πράγμα που σημαίνει ότι είναι υπέρβαροι κατά [45 κιλά] ή και περισσότερο». Οι ασθένειες που σχετίζονται με το βάρος οδηγούν σε 300.000 περίπου πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο σε εκείνη τη χώρα, «τους περισσότερους από οποιαδήποτε άλλη αιτία εκτός του καπνίσματος». Ο Πεκ κατέληξε: «Η παχυσαρκία μπορεί σύντομα να ξεπεράσει τόσο την πείνα όσο και τις μολυσματικές ασθένειες ως το πιο έντονο πρόβλημα δημόσιας υγείας στον κόσμο». Με αυτά υπόψη, ποιος μπορεί να αγνοήσει την απειλή της παχυσαρκίας; Ο Δρ Γουόλτερ Σ. Γουίλετ γράφει στο βιβλίο Να Τρώτε, να Πίνετε και να Υγιαίνετε (Eat, Drink, and Be Healthy) ότι, «μετά τον παράγοντα του καπνίσματος, ο αριθμός που εμφανίζεται στη ζυγαριά του μπάνιου σας είναι ο σπουδαιότερος δείκτης για τη μελλοντική σας υγεία». Η βασική λέξη εδώ είναι η μελλοντική υγεία.

Πώς Ορίζετε την Παχυσαρκία;

Πότε θεωρείται ένα άτομο παχύσαρκο και όχι απλώς κάπως υπέρβαρο; Η Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, στις ΗΠΑ, αναφέρει: «Με πολύ απλά λόγια, παχυσαρκία σημαίνει να είναι κανείς υπέρβαρος σε σοβαρό βαθμό λόγω του υπερβολικού σωματικού λίπους». Αλλά πώς μπορείτε να προσδιορίσετε ποια είναι τα όρια του υπερβολικού βάρους για τον κάθε άνθρωπο; Οι πίνακες αναλογίας ύψους-βάρους μπορούν να δείξουν κατά προσέγγιση το αν κάποιος είναι απλώς υπέρβαρος ή αν έχει περάσει στο στάδιο της παχυσαρκίας. (Βλέπε πίνακα στη σελίδα 5.) Ωστόσο, αυτοί οι πίνακες δεν λαβαίνουν υπόψη τις διαφορές στην κατασκευή του σώματος. Η Κλινική Μάγιο λέει: «Το σωματικό λίπος, και όχι το βάρος, είναι καλύτερος δείκτης για τη μελλοντική υγεία». Για παράδειγμα, ένας αθλητής πιθανότατα ζυγίζει περισσότερο λόγω της μυϊκής του μάζας ή του μεγάλου σκελετού του. Ποιες είναι οι βασικές αιτίες του υπερβολικού βάρους ή της παχυσαρκίας; Το άρθρο που ακολουθεί θα ασχοληθεί με αυτή την ερώτηση.

Παχυσαρκία​—Τι την Προκαλεί;

«Βρισκόμαστε εν μέσω μιας επιδημίας η οποία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία των παιδιών μας. Αν η κοινωνία δεν ενεργήσει τώρα παίρνοντας προληπτικά μέτρα, η επέλαση της παχυσαρκίας δεν πρόκειται να ανακοπεί ».​—Γουίλιαμ Τζ. Κλις, καθηγητής παιδιατρικής.

ΜΕΡΙΚΟΙ που δεν έχουν πρόβλημα με το βάρος τείνουν να αντιμετωπίζουν τους υπέρβαρους και τους παχύσαρκους με επικριτική διάθεση και να τους θεωρούν άτομα με αδύναμη θέληση και έλλειψη κινήτρων. Είναι, όμως, τόσο απλό το πρόβλημα; Είναι οι παχύσαρκοι απαραιτήτως νωθρά άτομα τα οποία αποφεύγουν κάθε σωματική άσκηση; Ή μήπως σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν άλλες βαθύτερες αιτίες που είναι δυσκολότερο να τεθούν υπό έλεγχο;

Κληρονομικότητα; Περιβάλλον; Ή και τα Δύο;

Το βιβλίο Μάχη Φαγητού (Food Fight) δηλώνει: «Εδώ και πολύ καιρό υπάρχει μια αντιλογία γύρω από το αν αιτία της παχυσαρκίας είναι η γενετική ή το περιβάλλον». Τι εννοούμε μιλώντας για γενετική σε αυτό το ζήτημα; Μερικοί υποστηρίζουν τη θεωρία ότι το ανθρώπινο σώμα αποθηκεύει φυσιολογικά επιπλέον θερμίδες για πιθανές μελλοντικές ανάγκες. Η ίδια πηγή συνεχίζει: «Η γενετική της παχυσαρκίας έχει γίνει αντικείμενο μελέτης εδώ και δεκαετίες. . . . Σήμερα διεξάγονται πολλές έρευνες για τη σχέση που έχουν τα ανθρώπινα γονίδια με την παχυσαρκία. Χρησιμοποιούνται περίπλοκες μέθοδοι για τον προσδιορισμό των γονιδίων που προδιαθέτουν τους ανθρώπους στην απόκτηση βάρους και σε ασθένειες όπως ο διαβήτης. Στη γλώσσα της επιστήμης, το 25 ως 40 τοις εκατό της ποικιλίας στο σωματικό βάρος του πληθυσμού μπορεί να εξηγηθεί με βάση τα γονίδια». Το βιβλίο συνεχίζει: «Δεδομένου ότι η παχυσαρκία συνήθως αποδίδεται σε προσωπική αποτυχία, αυτοί οι αριθμοί τονίζουν το σπουδαίο ρόλο που παίζει η βιολογία. Και πάλι όμως, ένα ποσοστό 60 τοις εκατό ή και περισσότερο αυτής της ποικιλίας μπορεί να αποδοθεί στο περιβάλλον». Αυτό σημαίνει ότι βασικός παράγοντας παχυσαρκίας εξακολουθεί να είναι ο τρόπος ζωής του ατόμου. Μήπως παίρνει περισσότερες θερμίδες από όσες «καίει» κάθε μέρα; Μήπως καταναλώνει ακατάλληλα είδη τροφών σε τακτική βάση; Διαθέτει καθημερινά χρόνο για ήπια άσκηση;

Η Κλινική Μάγιο εξηγεί την αιτία της παχυσαρκίας με απλά λόγια: «Τα γονίδια μπορεί να είναι ένας παράγοντας για να γίνει κάποιος υπέρβαρος ή παχύσαρκος, αλλά το σωματικό σας βάρος τελικά καθορίζεται από το διαιτολόγιό σας και από τη σωματική σας δραστηριότητα. Μακροπρόθεσμα, η κατανάλωση επιπλέον θερμίδων, ο καθιστικός τρόπος ζωής ή ο συνδυασμός και των δύο οδηγεί σε παχυσαρκία». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Η ίδια πηγή συνεχίζει: «Κληρονομικότητα δεν σημαίνει ότι έχετε καταδικαστεί να είστε παχείς. . . . Ανεξάρτητα με το τι λένε τα γονίδιά σας, τελικά εκείνο που θα καθορίσει το βάρος σας είναι οι επιλογές σας όσον αφορά τη διατροφή και τις δραστηριότητές σας».

Η βιομηχανία αδυνατίσματος κερδίζει εκατομμύρια ευρώ καθώς απελπισμένοι άνθρωποι ψάχνουν τρόπο να επανακτήσουν τη σιλουέτα που είχαν κάποτε. Ωστόσο, τι λένε οι ειδικοί για αυτά τα προγράμματα; «Είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία, και οι περισσότεροι άνθρωποι που χάνουν βάρος δεν διατηρούνται σε αυτή την κατάσταση», λέει το βιβλίο Μάχη Φαγητού. «Οι πιο αισιόδοξοι υπολογισμοί λένε ότι το 25 τοις εκατό [ο ένας στους τέσσερις] χάνει βάρος και το διατηρεί, πράγμα που συνήθως απαιτεί πολλές προσπάθειες».

Κίνδυνοι Εξαιτίας της Παχυσαρκίας

Η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Ο Δρ Σκοτ Λόρεν-Σέλκο, νευρολόγος στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, προειδοποιεί για τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ ακόμη και σε νεαρά παχύσαρκα άτομα. (Βλέπε Ξύπνα! 8 Μαΐου 2003.) Ο ίδιος λέει: «Το βλέπουμε να συμβαίνει συνεχώς τώρα, και πιστέψτε με, είναι φοβερό. Λέω [στους παχύσαρκους ασθενείς] ότι θα μπορούσα να τους πάρω επάνω στην πτέρυγα με τους διαβητικούς και να τους δείξω το πιθανό μέλλον τους: τους τυφλούς, τους ακρωτηριασμένους, τα αμέτρητα άτομα που είναι ολοκληρωτικά ανάπηροι εξαιτίας του [διαβήτη] τύπου ΙΙ—και οι οποίοι είναι όλοι παχύσαρκοι». Ποιος είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει σε αυτό; «Έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράζουν υπερμεγέθη χάμπουργκερ και τηγανητές πατάτες​—και έτσι τα αγοράζουν», λέει ο Λόρεν-Σέλκο. «Δεν υπάρχει κανείς να τους πει ότι αυτό είναι λάθος—​ασφαλώς δεν θα έκαναν κάτι τέτοιο οι εταιρίες φαστ φουντ, και για να είμαστε ειλικρινείς, ούτε οι περισσότεροι γιατροί οι οποίοι δεν είναι ακόμη εκπαιδευμένοι σε ζητήματα διατροφής».

Ο Δρ Έντουαρντ Τόουμπ, γνωστός συγγραφέας σε θέματα διατροφής, αναφέρει: «Τελευταία έχει γίνει της μόδας​—θεωρείται ακόμη και ένδειξη διακριτικότητας—​το να πιστεύουμε ότι το επιπλέον βάρος είναι απλώς ένα φυσιολογικό και αποδεκτό μέρος της σύγχρονης ζωής. Πρόκειται πράγματι για καταπληκτικό επίτευγμα στον τομέα των δημοσίων σχέσεων το οποίο έχουν πραγματοποιήσει τα οικονομικά συμφέροντα που ευημερούν με το να μας παχαίνουν».

Οι ειδικοί λένε ότι εκείνοι των οποίων το σώμα έχει σχήμα αχλαδιού, που έχουν δηλαδή επιπλέον λίπος στους γοφούς, μπορεί να είναι πιο υγιείς από εκείνους των οποίων το σώμα έχει σχήμα μήλου, και στους οποίους το λίπος κατανέμεται γύρω από τα κοιλιακά όργανα (ιδιαίτερα αν η περιφέρεια μέσης ξεπερνάει τα 90 ως 100 εκατοστά). Γιατί; Επειδή «το λίπος στην κοιλιακή σας χώρα αυξάνει τον κίνδυνο να πάθετε υπέρταση, στεφανιαία νόσο, διαβήτη, εγκεφαλικό και συγκεκριμένες μορφές καρκίνου», λέει το βιβλίο Το Υγιές Βάρος Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο (Mayo Clinic on Healthy Weight). «Αν το σώμα σας έχει σχήμα αχλαδιού​—μεγάλοι γοφοί, μηροί και γλουτοί—​οι κίνδυνοι για την υγεία σας δεν είναι τόσο αυξημένοι».

Ποια είναι, λοιπόν, η λύση για εκατομμύρια ενηλίκους και παιδιά σε όλο τον κόσμο που είναι υπέρβαροι και αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών στην υγεία τους; Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία;

[Πλαίσιο/​Πίνακας στη σελίδα 5]

Τι είναι ο ΔΜΣ; Τι σας λέει;

Ο ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) είναι μια αναλογία ύψους-βάρους η οποία μπορεί να βοηθήσει κάποιον να προσδιορίσει αν είναι υπέρβαρος ή ήδη παχύσαρκος. Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο, ο ΔΜΣ που κυμαίνεται από 18,5 ως 24,9 θεωρείται ο καλύτερος για την υγεία. Αν ο ΔΜΣ σας είναι μεταξύ 25 και 29,9, τότε είστε υπέρβαρος. Οποιαδήποτε τιμή ΔΜΣ πάνω από 30 θεωρείται παχυσαρκία. Σε τι κατάσταση βρίσκεστε σύμφωνα με τον πίνακα; Μήπως χρειάζεται να επισκεφτείτε το γιατρό σας για συμβουλές ή για να επιβεβαιώσει την κατάστασή σας;

Για να υπολογίσετε το ΔΜΣ σας, διαιρέστε το βάρος σας σε κιλά με το ύψος σας σε μέτρα, έπειτα διαιρέστε το αποτέλεσμα με το ύψος σας σε μέτρα. Για παράδειγμα αν έχετε βάρος 90 κιλά και ύψος 1,80 μέτρα, ο ΔΜΣ σας είναι 27,7 (90÷1,80÷1,80=27,7).

[Πίνακας]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Υγιής Υπέρβαρος Παχύσαρκος

ΔΜΣ 18,5-24,9 25-29,9 30 ή περισσότερο

Ύψος Βάρος σε κιλά

1,47 53 ή λιγότερο 54-64 65 ή περισσότερο

1,50 55 ή λιγότερο 56-66 67 ή περισσότερο

1,52 57 ή λιγότερο 58-68 69 ή περισσότερο

1,55 59 ή λιγότερο 60-71 72 ή περισσότερο

1,57 61 ή λιγότερο 62-73 74 ή περισσότερο

1,60 63 ή λιγότερο 64-76 77 ή περισσότερο

1,63 65 ή λιγότερο 66-79 80 ή περισσότερο

1,65 67 ή λιγότερο 68-81 82 ή περισσότερο

1,68 69 ή λιγότερο 70-84 85 ή περισσότερο

1,70 71 ή λιγότερο 72-86 87 ή περισσότερο

1,73 74 ή λιγότερο 75-89 90 ή περισσότερο

1,75 76 ή λιγότερο 77-91 92 ή περισσότερο

1,78 78 ή λιγότερο 79-94 95 ή περισσότερο

1,80 80 ή λιγότερο 81-96 97 ή περισσότερο

1,83 83 ή λιγότερο 84-99 100 ή περισσότερο

1,85 85 ή λιγότερο 86-102 103 ή περισσότερο

1,88 87 ή λιγότερο 88-105 106 ή περισσότερο

1,90 89 ή λιγότερο 90-107 108 ή περισσότερο

[Ευχαριστίες]

Με βάση το βιβλίο Το Υγιές Βάρος Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο (Mayo Clinic on Healthy Weight)

[Πλαίσιο στη σελίδα 5]

Τι είναι η θερμίδα;

Πώς ορίζεται η θερμίδα στις δίαιτες; Είναι μια σταθερή μονάδα μέτρησης της θερμικής ενέργειας. Έτσι λοιπόν, όταν ιδρώνετε, «καίτε» θερμίδες, ή αλλιώς θερμική ενέργεια. «Μια θερμίδα είναι η ποσότητα θερμότητας που απαιτείται για την αύξηση της θερμοκρασίας ενός κιλού νερού κατά έναν ακριβώς βαθμό Κελσίου». (Ισορροπήστε το Σώμα σας, Ισορροπήστε τη Ζωή Σας [Balance Your Body, Balance Your Life]) Οι καθημερινές ανάγκες κάθε ατόμου σε θερμίδες, ή ενέργεια, διαφέρουν και εξαρτώνται από παράγοντες όπως το ύψος, το βάρος, η ηλικία και ο βαθμός δραστηριότητάς του.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 6]

Κάνετε καθιστική ζωή αν

◼ Δαπανάτε το μεγαλύτερο μέρος της μέρας σας καθιστοί​—παρακολουθώντας τηλεόραση ή σε κάποιο γραφείο ή σε κάποιο όχημα—​με άλλα λόγια, δεν κινείστε

◼ Σπάνια περπατάτε πάνω από 100 μέτρα

◼ Η εργασία σας σάς κρατάει αδρανείς

◼ Δεν διαθέτετε 20 ως 30 λεπτά για άσκηση τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα

[Ευχαριστίες]

Με βάση το βιβλίο Το Υγιές Βάρος Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο

Παχυσαρκία—Ποια Είναι η Λύση;

ΤΟ ΞΥΠΝΑ! πήρε συνέντευξη από την Νταϊάν, που είναι διαιτολόγος, και από την Έλεν, που είναι διπλωματούχος νοσηλεύτρια, των οποίων η ειδικότητα σχετίζεται με υπέρβαρους και παχύσαρκους ασθενείς. Και οι δύο συμφώνησαν ότι ορισμένες δίαιτες οι οποίες επικεντρώνονται στην εξάλειψη των υδατανθράκων και στην αύξηση των πρωτεϊνών (κρέας) μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους. Ωστόσο, λένε ότι με την πάροδο του χρόνου μπορεί να παρουσιαστούν αρνητικές δευτερογενείς συνέπειες.a Αυτό το επιβεβαιώνει ένα ιατρικό έντυπο που ονομάζεται Διατήρηση Υγιούς Βάρους (Maintaining a Healthy Weight), το οποίο αναφέρει: «Οι δίαιτες που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, ιδιαίτερα αν ακολουθούνται χωρίς ιατρική επίβλεψη, μπορεί να είναι επικίνδυνες», και συνεχίζει: «Είναι σχεδιασμένες να προκαλούν γρήγορη απώλεια βάρους προωθώντας ανεπιθύμητα υψηλή συγκέντρωση κετονικών σωμάτων (ένα υποπροϊόν του μεταβολισμού του λίπους)». Αν σκέφτεστε να κάνετε δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, συμβουλευτείτε πρώτα έναν γιατρό.

Αν έχετε βάλει στόχο να χάσετε βάρος, μην απελπίζεστε. «Ο έλεγχος του βάρους δεν είναι ανέφικτος ούτε πρέπει να σημαίνει στέρηση ή κάποια βαρετή επαναλαμβανόμενη δίαιτα», λέει ο Δρ Γουόλτερ Σ. Γουίλετ. «Με ευσυνείδητη προσπάθεια και εφευρετικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν με επιτυχία να θέσουν υπό έλεγχο το βάρος τους και να το διατηρήσουν, χρησιμοποιώντας ευχάριστο αλλά λογικό διαιτολόγιο και σχεδόν καθημερινή άσκηση. Ασφαλώς, μια ζωή μεγαλύτερης διάρκειας και με καλύτερη υγεία αξίζει την προσπάθεια».b​—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Πόσο Σημαντική Είναι η Άσκηση;

Ο Δρ Γουίλετ λέει: «Μετά την αποφυγή του καπνίσματος η άσκηση είναι το σημαντικότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να γίνετε και να παραμείνετε υγιείς και για να αποφύγετε χρόνιες ασθένειες». Πόσο συχνά πρέπει να ασκείται κάποιος; Ποια είναι τα οφέλη της σωματικής προσπάθειας;

Ορισμένοι ειδικοί συμβουλεύουν ότι η καθημερινή άσκηση, και για 30 μόνο λεπτά, μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμη. Αλλά λέγεται ότι ακόμη και η άσκηση τρεις φορές την εβδομάδα μπορεί να βοηθήσει κάποιον να αποφύγει σοβαρά προβλήματα στο μέλλον. Η άσκηση «καίει» θερμίδες, και η σπουδαιότερη ερώτηση την οποία πρέπει να κάνει το άτομο που προσπαθεί να χάσει βάρος είναι: «Καίω» κάθε μέρα περισσότερες θερμίδες από όσες λαβαίνω; Αν η αναλογία αντιστραφεί, τότε οπωσδήποτε το βάρος σας αυξάνεται. Γι’ αυτό λοιπόν, να περπατάτε ή να κάνετε ποδήλατο αντί να χρησιμοποιείτε κάποιο όχημα. Να ανεβαίνετε σκάλες αντί να χρησιμοποιείτε τον ανελκυστήρα. Να ασκείστε! Να «καίτε» θερμίδες!

Ο Δρ Γουίλετ εξηγεί: «Για πολλούς, το περπάτημα αποτελεί έξοχη εναλλακτική λύση αντί για άλλα είδη σωματικής δραστηριότητας επειδή δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, μπορεί να γίνει οποτεδήποτε και οπουδήποτε και γενικά είναι αρκετά ασφαλές». Φυσικά, ο Δρ Γουίλετ εννοεί το έντονο περπάτημα, όχι απλά τον περίπατο. Συστήνει 30 λεπτά σωματικής δραστηριότητας κάθε μέρα αν είναι δυνατόν.

Είναι η Εγχείρηση η Καλύτερη Λύση;

Σε μια προσπάθεια απώλειας βάρους και πρόληψης μελλοντικής αύξησης βάρους ορισμένοι ασθενείς που είναι παχύσαρκοι σε σοβαρό βαθμό έχουν ακολουθήσει τη συμβουλή ειδικών βαριατρικής (παχυσαρκίας) οι οποίοι συστήνουν διάφορες χειρουργικές μεθόδους. Για ποιους μπορεί να είναι κατάλληλες αυτές οι χειρουργικές λύσεις; Οι συγγραφείς του βιβλίου Το Υγιές Βάρος Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο (Mayo Clinic on Healthy Weight) προτείνουν τα ακόλουθα: «Ο γιατρός σας ίσως εξετάσει την πιθανότητα εγχείρησης αν ο δείκτης μάζας του σώματός σας υπερβαίνει το 40, ένδειξη ότι έχετε παχυσαρκία σε επικίνδυνα επίπεδα». (Βλέπε τον πίνακα στη σελίδα 5.) Το Υπόμνημα της Κλινικής Μάγιο για την Υγεία (Mayo Clinic Health Letter) συστήνει: «Η χειρουργική για την παχυσαρκία ενδείκνυται γενικά μόνο για άτομα ηλικίας 18 ως 65 χρονών με δείκτη μάζας σώματος που υπερβαίνει το 40 των οποίων η παχυσαρκία δημιουργεί σοβαρό ιατρικό κίνδυνο».​—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Ποιες είναι μερικές από αυτές τις χειρουργικές μεθόδους; Είναι η παράκαμψη του λεπτού εντέρου, η διαμερισματοποίηση του στομάχου, η γαστροπλαστική και η γαστρική παράκαμψη. Σε αυτή την τελευταία μέθοδο συρράπτεται κατά μήκος το πάνω μέρος του στομαχιού και αφήνεται ένας μικρός σάκος ο οποίος χωράει μόνο 15 περίπου γραμμάρια τροφής. Στη συνέχεια, το λεπτό έντερο κόβεται και προσαρμόζεται σε αυτόν το σάκο. Έτσι λοιπόν, παρακάμπτεται το μεγαλύτερο μέρος του στομαχιού καθώς και το δωδεκαδάκτυλο.

Τι θα πούμε, τώρα, για εκείνους που έχουν χάσει το επιπλέον βάρος τους; Άξιζε η προσπάθεια;

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 7]

Προτεινόμενη Πυραμίδα Υγιούς Διατροφής

Φρούτα και Λαχανικά Μεγάλη ποικιλία από κάθε κατηγορία (απεριόριστες μερίδες καθημερινά, το ελάχιστο 3 από την κάθε κατηγορία)

Το Ξύπνα! δεν υποστηρίζει καμία συγκεκριμένη μέθοδο δίαιτας και ελέγχου του βάρους. Απλώς ενημερώνει τους αναγνώστες του για μερικές από τις διαθέσιμες επιλογές. Ο καθένας θα πρέπει να συμβουλεύεται το γιατρό του πριν ακολουθήσει οποιοδήποτε πρόγραμμα άσκησης ή δίαιτας.

[Ευχαριστίες]

Με βάση προτάσεις της Κλινικής Μάγιο

[Πλαίσιο/​Εικόνες στη σελίδα 8, 9]

Για να χάσουν βάρος, μερικοί έχουν δοκιμάσει τις ακόλουθες εισηγήσεις:

1 Να γνωρίζετε πόσες θερμίδες έχουν αυτά που τρώτε και πίνετε. Σημείωση: Τα ποτά μπορεί να είναι πηγή πολλών θερμίδων, ιδιαίτερα οι χυμοί που περιέχουν ζάχαρη. Τα αλκοολούχα ποτά έχουν επίσης πολλές θερμίδες. Και να προσέχετε τα πολυδιαφημισμένα αναψυκτικά. Υπολογίστε τις θερμίδες όπως αναφέρονται στην ετικέτα. Μπορεί να εκπλαγείτε.

2 Να αποφεύγετε τους πειρασμούς. Αν υπάρχουν στο σπίτι πατατάκια, σοκολάτες ή μπισκότα, σίγουρα θα τα φάτε! Αντικαταστήστε τα με τροφές που έχουν λίγες θερμίδες, όπως μήλα, καρότα, φρυγανιές ολικής άλεσης.

3 Να τρώτε ένα σνακ ή ένα ορεκτικό πριν από το γεύμα. Θα σας κόψει την όρεξη και μπορεί να σας κάνει να φάτε λιγότερο.

4 Μην τρώτε οτιδήποτε σας προσφέρεται. Να είστε επιλεκτικοί. Απορρίψτε αυτά που ξέρετε ότι έχουν πάρα πολλές θερμίδες.

5 Να τρώτε πιο αργά. Γιατί να βιάζεστε; Απολαύστε το γεύμα σας παρατηρώντας αυτά που τρώτε​—τα χρώματα, τις γεύσεις, την αλληλεπίδραση των τροφών. Να ακούτε τα σήματα που στέλνει το σώμα σας και λένε: «Χόρτασα. Δεν θέλω άλλο».

6 Σταματήστε να τρώτε πριν νιώσετε χορτάτοι.

7 Κάποια εστιατόρια σε μερικές χώρες είναι γνωστά για τις τεράστιες μερίδες που σερβίρουν. Φάτε τη μισή ποσότητα ή μοιραστείτε τη με κάποιον άλλον.

8 Δεν είναι απαραίτητο να φάτε γλυκό για να ολοκληρώσετε το γεύμα. Καλύτερα να τελειώσετε με ένα φρούτο ή με κάτι άλλο που έχει λίγες θερμίδες.

9 Οι παρασκευαστές τροφίμων θέλουν να τρώτε περισσότερο. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το κέρδος. Θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες σας. Μην παρασύρεστε από τις έξυπνες διαφημίσεις τους και από τις όμορφες φωτογραφίες. Μπορείτε να πείτε όχι!

[Ευχαριστίες]

Ο κατάλογος βασίζεται στο βιβλίο Eat, Drink, and Be Healthy, από τον Δρ Γουόλτερ Σ. Γουίλετ

[Εικόνες στη σελίδα 8, 9]

Να Ασκείστε!

Καταπολέμηση της Παχυσαρκίας​—Αξίζει την Προσπάθεια;

ΤΟ ΞΥΠΝΑ! πήρε συνέντευξη από αρκετά άτομα που έχουν παλέψει με προβλήματα παχυσαρκίας. Είχαν καλά αποτελέσματα; Τι προτείνουν σε άλλα θύματα αυτής της επιδημίας;

◼ Ας δούμε την περίπτωση του 46χρονου Μάικ, που έχει ύψος 1,83 μέτρα και τώρα ζυγίζει 130 κιλά. Είχε φτάσει τα 157 κιλά.

Μάικ: «Ακόμη και στα νεανικά μου χρόνια ήμουν υπέρβαρος. Είναι χαρακτηριστικό της οικογένειάς μας​—ο αδελφός μου και οι αδελφές μου είναι όλοι υπέρβαροι. Το είχαμε συνήθεια να μην αφήνουμε ποτέ τίποτα στο πιάτο μας, ακόμη και όταν ήταν παραγεμισμένο. Τι με έκανε να αλλάξω τις διατροφικές μου συνήθειες; Ο γιατρός μου, όταν μου είπε ότι κινδύνευα άμεσα να πάθω διαβήτη! Η ιδέα ότι θα εξαρτόμουν από την ινσουλίνη όλη τη ζωή μου πραγματικά με φόβισε. Είχα επίσης έντονο πρόβλημα με τη χοληστερίνη και έπρεπε να παίρνω φάρμακα.

»Έκανα καθιστική εργασία και αυτό δεν έχει αλλάξει. Προκειμένου, λοιπόν, να αντισταθμίσω την κατάσταση, ακολουθώ ένα τακτικό πρόγραμμα άσκησης, χρησιμοποιώντας διάδρομο γυμναστικής επί μισή ώρα τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Η επόμενη σημαντική κίνηση ήταν να γράφω τι έτρωγα κάθε μέρα. Το γεγονός πως η διαιτολόγος θα έλεγχε τον κατάλογό μου κάθε εβδομάδα με βοήθησε να συγκρατούμαι. “Αν δεν το φας, δεν θα χρειαστεί να το γράψεις!” σκεφτόμουν.

»Ως αποτέλεσμα, έχω χάσει 27 κιλά στους περασμένους 15 μήνες, αν και χρειάζεται να χάσω περισσότερα εφόσον θέλω να φτάσω τα 102 κιλά. Για να τα καταφέρω, έχω εξαφανίσει τα σνακ, τα πατατάκια και τα φαγητά κατσαρόλας. Τους τελευταίους μήνες έχω φάει περισσότερες σαλάτες και λαχανικά από όσα είχα φάει σε όλη τη ζωή μου πριν από αυτή την προσπάθεια!

»Ένας άλλος παράγοντας που με υποκίνησε να αναλάβω δράση ήταν ότι, ως οδηγός φορτηγού, πρέπει να κάνω ιατρικές εξετάσεις κάθε χρόνο για την ανανέωση της άδειας οδήγησης. Κινδύνευα να χάσω την άδειά μου λόγω της απειλής του διαβήτη. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Δεν χρειάζομαι πια φάρμακα για τον έλεγχο της χοληστερίνης μου. Η πίεση του αίματός μου έχει πέσει και παίρνω λιγότερα φάρμακα για αυτήν. Έχω περισσότερες δυνάμεις, και μειώθηκαν ακόμη και τα σοβαρά προβλήματα που είχα στη μέση. Σιγά σιγά, βγαίνω από την κατηγορία των παχύσαρκων!»

Ξύπνα!: «Μπορεί η σύζυγος να παίξει θετικό ρόλο στη μείωση του βάρους;»

Μάικ: «Όταν παλεύεις με τα περίσσια κιλά, χρειάζεσαι κάποιον να σε υποστηρίζει. Η σύζυγός μου πίστευε ότι μου έδειχνε στοργή με το να μου δίνει πολύ φαγητό. Αλλά τώρα με βοηθάει να ελέγχω τις μερίδες μου. Δεν έχω περιθώρια να χαλαρώσω την επαγρύπνησή μου επειδή, αν το κάνω αυτό, θα ξαναπάρω και πάλι κιλά χωρίς να το καταλάβω».

◼ Προσέξτε την περίπτωση ενός άλλου άντρα ονόματι Μάικ, από το Κάνσας των ΗΠΑ. Είναι 43 χρονών και έχει ύψος 1,73 μέτρα. Τον ρωτήσαμε ποιο ήταν το μεγαλύτερο βάρος που είχε ποτέ και ποια ήταν τα αίτια του προβλήματος που είχε με το βάρος.

Μάικ: «Έφτασα τα 135 κιλά περίπου. Ήμουν πάντοτε κουρασμένος και δεν είχα δυνάμεις για να κάνω τίποτα. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ λόγω αναπνευστικών προβλημάτων. Πήγα, λοιπόν, σε έναν γιατρό και εκείνος διέγνωσε ότι ένα από τα αίτια του προβλήματός μου με το βάρος ήταν η αποφρακτική άπνοια του ύπνου.a Παρατήρησε επίσης ότι είχα υπέρταση».

Ξύπνα!: «Ποια ήταν η λύση των προβλημάτων σου;»

Μάικ: «Ο γιατρός μού σύστησε να προμηθευτώ μια συσκευή που εφαρμόζει συνεχή θετική πίεση στους αεραγωγούς ενώ κοιμάμαι. Με αυτόν τον τρόπο δεν φράζει ο λάρυγγάς μου και μπορώ να αναπνέω φυσιολογικά. Ως αποτέλεσμα, έγινα πιο δραστήριος στη διάρκεια της ημέρας και άρχισα να χάνω βάρος. Επίσης, άρχισα να χρησιμοποιώ το διάδρομο γυμναστικής τρεις φορές την εβδομάδα. Έκανα δίαιτα, πράγμα που απαιτούσε να ελέγχω τις μερίδες που έτρωγα και να αποφεύγω να ξαναγεμίζω το πιάτο μου. Τώρα έχω χάσει 20 κιλά μέσα σε έναν μόλις χρόνο, και πρέπει να χάσω άλλα 20. Είναι μια αργή διαδικασία αλλά ξέρω ότι μπορώ να το κάνω».

Ξύπνα!: «Τι άλλο σε παρακίνησε να χάσεις βάρος;»

Μάικ: «Δεν είναι ευχάριστο να ακούς σαρκαστικά και αγενή σχόλια για την εμφάνισή σου. Οι άλλοι συνήθως πιστεύουν ότι είσαι απλώς ένα νωθρό άτομο. Δεν καταλαβαίνουν πως τα αίτια που προκαλούν παχυσαρκία μπορεί να είναι πολλά. Πιστεύω ότι, στην περίπτωσή μου, το πρόβλημα θα μπορούσε να οφείλεται εν μέρει σε κληρονομικούς παράγοντες, εφόσον οι περισσότεροι στην οικογένειά μου έχουν πρόβλημα βάρους.

»Ωστόσο, αντιλαμβάνομαι ότι για να χάσω βάρος πρέπει να παραμένω δραστήριος και να ελέγχω αυστηρά το διαιτολόγιό μου».

◼ Το Ξύπνα! μίλησε επίσης με τον Γουέιν, από το Όρεγκον, ο οποίος είναι 38 χρονών. Όταν ήταν 31 χρονών, ζύγιζε 112 κιλά.

Γουέιν: «Έκανα καθιστική εργασία και δεν γυμναζόμουν καθόλου. Όταν πήγα στο γιατρό μου, έμαθα με κατάπληξη ότι είχα υπέρταση και ότι κινδύνευα να παρουσιάσω καρδιακές επιπλοκές. Με έστειλε σε διαιτολόγο. Εκείνη μου έδωσε μια αυστηρή αγωγή που περιλάμβανε άσκηση και ελεγχόμενες μερίδες στα γεύματα. Άρχισα να περπατώ πέντε χιλιόμετρα χωρίς στάση καθημερινά και σηκωνόμουν νωρίς κάθε πρωί για να ασκηθώ. Έπρεπε να αναθεωρήσω πλήρως τις συνήθειές μου όσον αφορά το φαγητό και το ποτό. Εξαφάνισα τις άχρηστες τροφές και μείωσα το ψωμί και τα αναψυκτικά αντικαθιστώντας τα με περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Τώρα το βάρος μου έχει πέσει στα 80 κιλά!»

Ξύπνα!: «Ποια οφέλη έχεις παρατηρήσει;»

Γουέιν: «Νιώθω ότι είμαι πιο υγιής και ότι ξαναζώ πραγματικά. Πριν, ήταν σαν να μη ζούσα, σαν να ήμουν σε αδράνεια. Ένα άλλο όφελος είναι ότι σταμάτησα να παίρνω φάρμακα για την υπέρταση. Και νιώθω ότι μπορώ να κοιτάζω τους ανθρώπους στα μάτια, γνωρίζοντας ότι δεν θα αντιμετωπίσω σιωπηρή κριτική λόγω του υπερβολικού μου βάρους».

◼ Ο Τσαρλς (δεν είναι το πραγματικό του όνομα) έχει ύψος 1,96 μέτρα. Το μεγαλύτερό του βάρος ήταν τα 168 κιλά.

Τσαρλς: «Αντιμετώπιζα σοβαρά προβλήματα υγείας και τα πράγματα χειροτέρευαν. Δεν μπορούσα να ανεβώ τις σκάλες. Δεν είχα τις δυνάμεις που χρειαζόμουν για να κάνω την εργασία μου. Κάνω καθιστική εργασία που περιλαμβάνει έρευνα και υπευθυνότητα. Ήξερα ότι έπρεπε να κάνω κάτι για το βάρος μου, ιδιαίτερα αφότου επισκέφτηκα το γιατρό μου. Εκείνος με προειδοποίησε ότι κινδύνευα να πάθω εγκεφαλικό. Έχω δει τι κάνει το εγκεφαλικό στον άνθρωπο. Αυτό με έπεισε ότι έπρεπε να αναλάβω δράση. Ο γιατρός μου με έβαλε σε πρόγραμμα άσκησης υπό επίβλεψη σε διάδρομο γυμναστικής και μου έδωσε να ακολουθήσω μια αυστηρή δίαιτα. Τώρα, έπειτα από έναν περίπου χρόνο, έχω πέσει στα 136 κιλά αλλά ξέρω ότι πρέπει να χάσω περισσότερα. Τα οφέλη που ήδη παρατηρώ με πείθουν ότι αξίζει και τη θυσία και την προσπάθεια. Τώρα μπορώ να ανεβαίνω τις σκάλες και έχω περισσότερες δυνάμεις».

◼ Η Μάρτα, η οποία κατάγεται από το Ελ Σαλβαδόρ, έφτασε να ζυγίζει 83 κιλά. Αυτό το γεγονός την κατέτασσε στους παχύσαρκους εφόσον είχε ύψος 1,65 μέτρα.

Μάρτα: «Πήγα σε κάποιον γιατρό και εκείνος μου σύστησε έντονα να αρχίσω να χάνω βάρος. Σεβάστηκα την επαγγελματική του γνώμη. Με έστειλε σε μια διατροφολόγο για να με συμβουλέψει. Η διατροφολόγος μού εξήγησε το καθετί γύρω από την αγωγή που θα ακολουθούσα. Μου έδειξε πώς να περιορίζω τις μερίδες μου και πώς να ελέγχω αυτά που έτρωγα. Αρχικά, έπρεπε να την ενημερώνω κάθε εβδομάδα και αργότερα κάθε μήνα για να βλέπει πώς τα πήγαινα. Τόσο ο γιατρός όσο και η διατροφολόγος με ενθάρρυναν για την καλή πρόοδο που έκανα. Τελικά, έχασα 12 κιλά και διατηρώ το βάρος μου στα 70 περίπου κιλά».

Ξύπνα!: «Τι έχεις να πεις για την άσκηση και τα φάρμακα;»

Μάρτα: «Δεν είχα πρόβλημα χοληστερίνης και δεν χρειαζόμουν φάρμακα. Άρχισα να κάνω περισσότερο γρήγορο βάδισμα καθημερινά».

Ξύπνα!: «Τι έκανες όταν επισκεπτόσουν φίλους και εκείνοι επέμεναν να φας περισσότερο από τις φυσιολογικές σου μερίδες;»

Μάρτα: «Τους έλεγα απλώς: “Ο γιατρός μου θέλει να ακολουθήσω αυτή τη δίαιτα για το καλό της υγείας μου”, και συνήθως εκείνοι δεν επέμεναν».

Αν, λοιπόν, είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, τι μπορείτε να κάνετε για αυτό; Είναι σωστό αυτό που λέγεται, πως «όταν υπάρχει θέληση, όλα γίνονται». Έχετε το κίνητρο και τη θέληση να κάνετε κάτι για αυτό; Αν είστε υπέρβαρο παιδί ή υπέρβαρος ενήλικος, ποιες είναι οι επιλογές σας; Ή να χάσετε βάρος ή πιθανότατα να χάσετε χρόνια ζωής. Υιοθετήστε έναν δραστήριο τρόπο ζωής και νιώστε την ικανοποίηση της επιτυχίας​—ακόμη και σε μικρά πράγματα, όπως το μικρότερο μέγεθος στα ρούχα σας!

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

Είναι η λιποαναρρόφηση η λύση για εσάς;

Τι είναι η λιποαναρρόφηση; Κάποιο λεξικό την ορίζει ως εξής: «Συνήθως πρόκειται για επέμβαση κοσμητικής χειρουργικής μέσω της οποίας αφαιρείται ο επιπλέον λιπώδης ιστός από μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος, όπως από τους μηρούς ή από την κοιλιά, μέσω αναρρόφησης. Επίσης ονομάζεται λιπεκτομή αναρρόφησης». Εντούτοις, μήπως αυτό σημαίνει ότι αποτελεί θεραπεία για την παχυσαρκία;

Το βιβλίο Το Υγιές Βάρος Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο (Mayo Clinic on Healthy Weight) λέει ότι η λιποαναρρόφηση υπάγεται στην κοσμητική χειρουργική. Δεν είναι πρόγραμμα απώλειας βάρους. Λιποκύτταρα αναρροφώνται από το σώμα μέσω ενός στενού σωλήνα που εισέρχεται κάτω από το δέρμα. Αρκετά κιλά μπορούν να αφαιρεθούν σε μία τέτοια επέμβαση. Ωστόσο, «η εγχείρηση δεν αποτελεί θεραπεία για την παχυσαρκία». Είναι ασφαλής μέθοδος; «Τα άτομα με συγκεκριμένες ασθένειες που σχετίζονται με το βάρος, όπως ο διαβήτης και η καρδιοπάθεια, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη λιποαναρρόφηση».