Τα Ολυμπιακά Ιδεώδη σε Κρίση

ΟΤΑΝ ο Βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν πρότεινε την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, διατύπωσε ορισμένα ευγενή ιδεώδη. Πράγματι, το σύγχρονο Ολυμπιακό δόγμα, που αποδίδεται στον Κουμπερτέν, δηλώνει: «Αυτό που έχει σημασία στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν είναι η νίκη, αλλά η συμμετοχή . . . Αυτό που έχει αξία δεν είναι η επικράτηση, αλλά το “ευ αγωνίζεσθαι”».

Ο Κουμπερτέν πίστευε ότι η ευγενής άμιλλα μπορούσε να συμβάλει στη διαμόρφωση καλού χαρακτήρα, καθώς και να προαγάγει τη σωστή κρίση και την ορθή διαγωγή. Μάλιστα μίλησε για τη “θρησκεία του αθλητισμού”. Πίστευε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα μπορούσαν να διδάξουν τους ανθρώπους να ζουν ειρηνικά.

Αλλά όταν πέθανε ο Κουμπερτέν το 1937, οι όποιες τέτοιες ελπίδες είχαν ξεθωριάσει. Οι αγώνες είχαν ήδη αναβληθεί μια φορά εξαιτίας ενός παγκόσμιου πολέμου και η κορυφούμενη ένταση επρόκειτο να οδηγήσει σε άλλη μια μεγάλη σύρραξη. Σήμερα, τα Ολυμπιακά ιδεώδη διέρχονται ακόμη βαθύτερη κρίση. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ολυμπιακοί Αγώνες και Φάρμακα

Για να βρεθούν σε πλεονεκτική θέση, εδώ και δεκαετίες διάφοροι αθλητές χρησιμοποιούν φάρμακα που βελτιώνουν την απόδοση, και οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν έχουν γλιτώσει από αυτή την πληγή. Πράγματι, σήμερα, 25 χρόνια μετά τη θέσπιση υποτιθέμενων εντατικών ελέγχων αντιντόπινγκ, η χρήση απαγορευμένων ουσιών από αθλητές που μετέχουν σε Ολυμπιακούς Αγώνες εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα.

Μερικοί αθλητές καταφεύγουν στα στεροειδή για να βρεθούν σε πλεονεκτικότερη θέση. Άλλοι χρησιμοποιούν διεγερτικά. Οι ανθρώπινες αυξητικές ορμόνες είναι δημοφιλείς μεταξύ των συμμετεχόντων σε αγώνες ταχύτητας και σε άλλα δυναμικά αθλήματα, επειδή βοηθούν τους αθλητές να συνέρχονται γρήγορα από τις εντατικές προπονήσεις και δυναμώνουν τους μυς. Ταυτόχρονα, πολλοί δρομείς μεγάλων αποστάσεων, κολυμβητές και σκιέρ ανώμαλων δρόμων προτιμούν ένα είδος ερυθροποιητίνης που παράγεται με τη βοήθεια της γενετικής μηχανικής, διότι αυξάνει την αντοχή τους διεγείροντας την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Εύλογα, ο Δρ Ρόμπερτ Βόι, πρώην υπεύθυνος ελέγχου αντιντόπινγκ της Ολυμπιακής Επιτροπής των ΗΠΑ, αποκαλεί τους αθλητές «κινητά εργαστήρια» και προσθέτει: «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν γίνει πεδίο πειραματισμού για επιστήμονες, χημικούς και χωρίς ήθος γιατρούς». Τι θα πούμε για τους ελέγχους; Ο Δρ Ντόναλντ Κάτλιν, υπεύθυνος ενός εργαστηρίου ελέγχου αντιντόπινγκ στις Ηνωμένες Πολιτείες, λέει: «Ο ενημερωμένος αθλητής που θέλει να πάρει φάρμακα καταφεύγει σε ουσίες τις οποίες δεν μπορούμε να ελέγξουμε».

Δωροδοκία και Διαφθορά

Εφόσον είναι λίγες οι πόλεις που μπορούν να διεκδικήσουν τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, μερικές από αυτές κάνουν το παν για να διασφαλίσουν την ανάθεση της διοργάνωσης. Σχεδόν πριν από δύο χρόνια, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) βρέθηκε αναμειγμένη σε ένα σκάνδαλο. Οι καταγγελίες για δωροδοκίες συνολικού ύψους 400.000 δολαρίων (περ. 140 εκατ. δρχ.) σε μέλη της ΔΟΕ κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού ανάθεσης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2002, τον οποίο κέρδισε το Σολτ Λέικ Σίτι, έθεσαν υπό αμφισβήτηση το ήθος των ατόμων που περιλαμβάνονται στη διαδικασία επιλογής.

Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ φιλοξενίας και απροκάλυπτης δωροδοκίας συχνά γίνεται δυσδιάκριτη, καθώς οι υποψήφιες πόλεις προσφέρουν πανάκριβα δώρα στα άτομα που επιλέγουν την τοποθεσία διεξαγωγής των αγώνων. Περίπου 20 μέλη της ΔΟΕ ενέχονταν στο σκάνδαλο του Σολτ Λέικ Σίτι, και 6 από αυτά τελικά διαγράφηκαν. Όσο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 στην Αυστραλία, όλες οι προσπάθειες που έγιναν για να διατηρηθεί η καλή εικόνα εξανεμίστηκαν όταν ο πρόεδρος της Αυστραλιανής Ολυμπιακής Επιτροπής ομολόγησε: «Δεν κερδίσαμε [το διαγωνισμό] μόνο με βάση την ομορφιά της πόλης και τις αθλητικές εγκαταστάσεις που θα προσφέραμε».

Η χλιδή μέσα στην οποία ζουν μερικά εξέχοντα μέλη της ΔΟΕ έχει κάνει ακόμη πιο έντονα τα ερωτηματικά. Ο εκλιπών Ελβετός επικεφαλής της Διεθνούς Κωπηλατικής Ομοσπονδίας, ο Τόμι Κέλερ, είπε κάποτε ότι, κατά την άποψή του, μερικοί παράγοντες του αθλητισμού βλέπουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως μέσο για να «ικανοποιήσουν την προσωπική τους υπερηφάνεια», και πρόσθεσε πως η κινητήρια δύναμη φαίνεται να είναι «το κυνήγι του χρήματος και η υλοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών».

Τεράστια Εμπορευματοποίηση

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι στα πλαίσια των Ολυμπιακών Αγώνων διακινούνται τεράστια χρηματικά ποσά. Συνήθως, οι αγώνες συγκεντρώνουν μεγάλα ποσοστά τηλεθέασης και δημιουργούν αποδοτικότατα διαφημιστικά πακέτα, πράγμα που καθιστά τις χορηγίες των αγώνων ισχυρότατο εμπορικό εργαλείο.

Σκεφτείτε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988, για τους οποίους εννιά πολυεθνικές εταιρίες κατέβαλαν στη ΔΟΕ συνολικά πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια (περ. 35 δισ. δρχ.) για τα παγκόσμια εμπορικά δικαιώματα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1996, που έγιναν στην Ατλάντα, απέφεραν συνολικά κέρδη 400 εκατομμυρίων δολαρίων (περ. 140 δισ. δρχ.) από τα ίδια δικαιώματα. Και σε αυτά δεν περιλαμβάνονται τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Ένα αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο κατέβαλε πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 1,2 τρισ. δρχ.) για τα δικαιώματα μετάδοσης των Ολυμπιακών Αγώνων από το 2000 ως το 2008, και αναφέρθηκε ότι σε διάστημα τεσσάρων ετών 11 χορηγοί από όλο τον κόσμο θα έπρεπε να καταβάλουν 84 εκατομμύρια δολάρια (περ. 30 δισ. δρχ.) ο καθένας. Γι’ αυτό, μερικοί έχουν υποστηρίξει ότι, μολονότι στο παρελθόν οι Ολυμπιακοί Αγώνες συμβόλιζαν το ιδεώδες της ανθρώπινης υπεροχής, σήμερα αποτελούν πρωτίστως μια ευκαιρία για οικονομικό κέρδος και συμβολίζουν την ανθρώπινη απληστία.

Τι Πήγε Στραβά;

Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι η κρίση των Ολυμπιακών Αγώνων μπορεί να οφείλεται σε δύο βασικές εξελίξεις που έλαβαν χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Η πρώτη ήταν η απόφαση με την οποία δόθηκε στις επιμέρους διεθνείς αθλητικές ομοσπονδίες το δικαίωμα να καθορίζουν ποιοι αθλητές δικαιούνται να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ενώ στο παρελθόν η ΔΟΕ έδινε τη δυνατότητα συμμετοχής μόνο σε ερασιτέχνες, οι ομοσπονδίες άρχισαν τότε να επιτρέπουν σε επαγγελματίες αθλητές να λαβαίνουν μέρος στα αντίστοιχα Ολυμπιακά αγωνίσματα. Αλλά οι επαγγελματίες αθλητές έφεραν την επαγγελματική νοοτροπία. Το «ευ αγωνίζεσθαι» δεν αρκεί για να αποδίδει χρήματα από χορηγίες, και σύντομα η νίκη έγινε το πιο σπουδαίο πράγμα. Δεν είναι παράξενο το ότι αυτή η νοοτροπία ενέτεινε τη χρήση φαρμάκων που βελτιώνουν την απόδοση.

Η δεύτερη βασική εξέλιξη συνέβη το 1983, όταν η ΔΟΕ προσπάθησε να αξιοποιήσει οικονομικά τους Ολυμπιακούς δακτύλιους​—«το πολυτιμότερο ανεκμετάλλευτο σύμβολο του κόσμου», όπως τους αποκάλεσε ένας ειδικός του μάρκετινγκ. Αυτό δημιούργησε ένα κλίμα αχαλίνωτης εμπορευματοποίησης που έχει γίνει το σήμα κατατεθέν των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Τζέισον Ζένγκερλε σχολίασε: «Παρά τις συζητήσεις περί προώθησης της ειρήνης και συμφιλίωσης των ανθρώπων όλου του κόσμου . . . , οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν διαφέρουν ουσιαστικά από . . . οποιαδήποτε άλλη φανταχτερή αθλητική διοργάνωση». Μήπως αυτό σημαίνει, όμως, ότι τα ιδεώδη που προωθεί το Ολυμπιακό κίνημα είναι ανέφικτα;

Πώς θα Επιτευχθούν τα Ιδεώδη

ΚΑΛΗ θέληση, αδελφοσύνη και ειρήνη σε όλο τον κόσμο​—ποιος δεν θα επικροτούσε αυτά τα ευγενή ιδεώδη; Ο αναβιωτής των Ολυμπιακών Αγώνων, Βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν, πίστευε ότι οι αγώνες θα υπερίσχυαν των εθνικών ανταγωνισμών, προάγοντας βαθύ σεβασμό για τους αγωνιζομένους, ασχέτως φυλής, θρησκείας ή φύλου. Ήταν της άποψης ότι «ένας καλύτερος κόσμος θα μπορούσε να δημιουργηθεί μόνο από καλύτερα άτομα». Αλλά μπορεί πράγματι ο αθλητισμός να φέρει παγκόσμια ειρήνη; Αν κρίνουμε από το παρελθόν, πρέπει να απαντήσουμε αρνητικά.

Μολονότι ο αθλητισμός έχει τη θέση του, η εκπαίδευση από την Αγία Γραφή αποτελεί το κλειδί για την προώθηση αληθινής ειρήνης. Πράγματι, οι Γραφικές αρχές μπορούν να παράγουν «καλύτερα άτομα», όπως το έθεσε ο Κουμπερτέν. Εξετάστε μερικά εδάφια τα οποία προάγουν την ειρήνη μεταξύ των ατόμων που τα εφαρμόζουν, ασχέτως εθνικότητας.

«Από αυτό θα γνωρίσουν όλοι ότι είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη μεταξύ σας».​—Ιωάννης 13:35.

«Αν είναι δυνατόν, όσο εξαρτάται από εσάς, να είστε ειρηνικοί με όλους τους ανθρώπους».​—Ρωμαίους 12:18.

«Ενόσω έχουμε καιρό ευνοϊκό για αυτό, ας εργαζόμαστε το καλό προς όλους».​—Γαλάτες 6:10.

«Μη κάνοντας τίποτα από φιλόνικη διάθεση ή από εγωισμό, αλλά με ταπεινοφροσύνη θεωρώντας τους άλλους ανώτερους από εσάς».​—Φιλιππησίους 2:3.

«Η σωματική εκγύμναση είναι ωφέλιμη σε μικρό βαθμό· αλλά η θεοσεβής αφοσίωση είναι ωφέλιμη για όλα τα πράγματα, εφόσον περιέχει υπόσχεση για την τωρινή ζωή και για αυτήν που θα έρθει».​—1 Τιμόθεο 4:8.

Είναι στ’ αλήθεια αποτελεσματικά τα ιδεώδη που περιγράφονται σε αυτά τα εδάφια; Εξετάστε τι συνέβη στο Μόναχο της Γερμανίας. Το 1974, δύο μόνο χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξάχθηκαν σε αυτή την πόλη και αμαυρώθηκαν από τρομοκρατικές ενέργειες και δολοφονίες, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά διεξήγαγαν μια διεθνή συνέλευση στο Ολυμπιακό Στάδιο. Στο ακροατήριο, μεταξύ άλλων, βρίσκονταν άτομα από την Ελλάδα και την Τουρκία—χώρες που αντιμάχονταν η μία την άλλη. Εκείνο ακριβώς το καλοκαίρι, ελληνικά και τουρκικά στρατεύματα είχαν εμπλακεί σε μια διαμάχη για την Κύπρο. Θα επηρέαζε αυτό τους Χριστιανούς που παρακολουθούσαν εκείνη τη συνέλευση; Όχι! Πόσο συγκινούνταν οι παρατηρητές όταν έβλεπαν Έλληνες και Τούρκους να αγκαλιάζονται και να αλληλοαποκαλούνται αδελφοί και αδελφές!

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι γνωστοί ανά τον κόσμο για την επίτευξη ειρηνικών σχέσεων που ξεπερνούν τους εθνικούς, εθνοτικούς και φυλετικούς φραγμούς. Φυσικά, δεν ισχυρίζονται ότι έχουν επιτύχει τέλεια το ιδεώδες της παγκόσμιας ενότητας και συνεργασίας. Όπως όλοι οι άλλοι, πρέπει να καταβάλλουν σκληρές προσπάθειες για να ακολουθούν τη συμβουλή του Χριστιανού αποστόλου Παύλου: «Βγάλτε από πάνω σας την παλιά προσωπικότητα με τις συνήθειές της και ντυθείτε τη νέα προσωπικότητα». (Κολοσσαείς 3:9, 10) Παρ’ όλα αυτά, πιστεύουν ακράδαντα ότι η τήρηση των Γραφικών αρχών μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να “επιζητήσουν ειρήνη και να την επιδιώξουν”.​—1 Πέτρου 3:11.

Δυστυχώς, οι Ολυμπιακοί Αγώνες​—παρά τα υψηλά τους ιδεώδη—​έχουν φέρει στην επιφάνεια τις χειρότερες ιδιότητες πολλών ανθρώπων. Αντιθέτως, ο ισχυρός Λόγος του Θεού φέρνει στην επιφάνεια τις καλύτερες ιδιότητες των ανθρώπων, προάγοντας την καλή θέληση και την ειρήνη σε όλο τον κόσμο.