Δεν Είναι Μόνο Αμείλικτος Εχθρός

Ο ΑΔΙΑΚΟΠΟΣ πόνος μπορεί να καταστρέψει τη ζωή των ανθρώπων. Τους αποστερεί την ειρήνη, τη χαρά και το βιος τους, κάνοντάς τους τόσο δυστυχισμένους ώστε ορισμένοι αναζητούν ανακούφιση στην αυτοκτονία. Ο γιατρός και ιεραπόστολος Άλμπερτ Σβάιτσερ συμπέρανε: «Ο πόνος είναι πιο φοβερός αφέντης της ανθρωπότητας ακόμα και από τον ίδιο το θάνατο».

Στην κυριολεξία, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν τρομερά. ‘Αν θα μπορούσαμε να κινηθούμε μέσα στους αιώνες και να αιωρηθούμε πάνω από μια άβυσσο, από την οποία να έφταναν στα αφτιά μας οι ήχοι της περιστρεφόμενης γης’, είπε ένας Γάλλος χειρουργός, ‘θα ακούγαμε ένα βουητό πόνου να βγαίνει σαν με μια φωνή από τα κατάβαθα της ψυχής της βασανισμένης ανθρωπότητας’.

Πραγματικά, αυτά που έγραψε ο Χριστιανός απόστολος Παύλος πριν από 1.900 και πλέον χρόνια έχουν ακόμα μεγαλύτερη ισχύ σήμερα: «Όλη η δημιουργία εξακολουθεί να στενάζει μαζί και να πονάει μαζί μέχρι τώρα».—Ρωμαίους 8:22.

Μεγάλο Πρόβλημα Υγείας

Ο ένας στους 8 Αμερικανούς υποφέρει από τους τρομερούς πόνους της οστεοαρθρίτιδας, της πιο κοινής μορφής αρθρίτιδας. Ακόμα περισσότεροι άνθρωποι έχουν βασανιστικούς πόνους στη μέση. Άλλοι πρέπει να υπομένουν τις οδυνηρές συνέπειες του καρκίνου και της καρδιοπάθειας.

Εκατομμύρια περισσότεροι υποφέρουν από φρικτούς πονοκεφάλους, πονόδοντους, πόνους στο αφτί, αιμορροΐδες και πλήθος άλλων ασθενειών και τραυματισμών. Δεν είναι να απορεί κανείς για το ότι, σε κάποιο πρόσφατο έτος, οι Αμερικανοί δαπάνησαν 2,1 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 483 δισ. δρχ.) μόνο για παυσίπονα που χορηγούνται χωρίς συνταγή ή για το ότι ο πόνος αποκαλείται «η κρυφή επιδημία της Αμερικής».

Ο Τζον Τζ. Μπόνικα, πιθανώς η μεγαλύτερη αυθεντία σε θέματα πόνου, είπε: «Από την άποψη των χρημάτων και από την άποψη της ανθρώπινης δυστυχίας, ο χρόνιος πόνος είναι πιο σημαντικός σχεδόν από όλα μαζί τα άλλα προβλήματα που σχετίζονται με τη φροντίδα της υγείας».

Μια Ζωή Χωρίς Πόνο;

Ενόψει αυτής της σκληρής πραγματικότητας, μπορεί να φαίνεται παράτολμο το να κάνει κάποιος νύξη για την πιθανότητα ζωής χωρίς πόνο. Συνεπώς, τα εξής λόγια της Αγίας Γραφής μπορεί να φαίνονται απίστευτα: «[Ο Θεός] θα εξαλείψει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους . . . ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια».—Αποκάλυψη 21:4.

Εντούτοις, η πιθανότητα μιας ζωής χωρίς πόνο δεν είναι εξωπραγματική. Αλλά σκεφτείτε για λίγο. Τι εννοεί πραγματικά αυτό το εδάφιο; Υπάρχουν άνθρωποι σήμερα που δεν έχουν το αίσθημα του πόνου. Έχουν γεννηθεί χωρίς αυτό. Θα πρέπει να τους ζηλεύει κανείς; Ο ανατόμος Άλαν Μπάσμπομ είπε: «Η παντελής έλλειψη πόνου είναι ολέθρια».

Αν δεν μπορούσατε να αισθανθείτε πόνο, πιθανότατα δεν θα αντιλαμβανόσαστε ότι είχε δημιουργηθεί κάποια φουσκάλα στο δέρμα σας μέχρι να γινόταν μια σοβαρά ελκώδης πληγή. Σύμφωνα με κάποιο δημοσίευμα, οι γονείς ενός μικρού κοριτσιού που δεν αισθανόταν πόνο «μύριζαν μερικές φορές καμένη σάρκα και το έβρισκαν να ακουμπάει αμέριμνα πάνω στη σόμπα». Έτσι, ο πόνος δεν είναι μόνο αμείλικτος εχθρός. Μπορεί επίσης να είναι ευλογία.

Τι θα πούμε, λοιπόν, για την υπόσχεση της Αγίας Γραφής: ‘Ούτε πόνος δεν θα υπάρχει πια’; Είναι αυτή μια υπόσχεση που θα πρέπει πράγματι να θέλουμε να εκπληρωθεί;

Μια Ζωή Χωρίς Δάκρυα;

Προσέξτε ότι τα συμφραζόμενα αυτού του εδαφίου λένε επίσης: «[Ο Θεός] θα εξαλείψει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους». (Αποκάλυψη 21:4) Αυτό είναι σημαντικό, εφόσον τα δάκρυα είναι ζωτικά. Χρησιμεύουν για να μας προστατεύουν, όπως μας προστατεύει και το αίσθημα του πόνου.

Τα δάκρυα διατηρούν τα μάτια μας υγρά και εμποδίζουν την τριβή ανάμεσα στο μάτι και στο βλέφαρο. Επίσης ξεπλένουν τα μάτια μας από ξένες ουσίες. Επιπρόσθετα, περιέχουν ένα αντισηπτικό που λέγεται λυσοζύμη, το οποίο απολυμαίνει τα μάτια και αποτρέπει τις μολύνσεις. Η ικανότητα που έχουμε να χύνουμε δάκρυα αποτελεί, συνεπώς, ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του θαυμάσια σχεδιασμένου σώματός μας, όπως είναι και το αίσθημα του πόνου.—Ψαλμός 139:14.

Ωστόσο, τα δάκρυα είναι επίσης στενά συνδεδεμένα με τη λύπη, τη θλίψη και τη στενοχώρια. «Όλην την νύκτα λούω την κλίνην μου», είπε με θλίψη ο Βασιλιάς Δαβίδ των Βιβλικών χρόνων. «Με τα δάκρυά μου καταβρέχω την στρωμνήν μου». (Ψαλμός 6:6) Ακόμα και ο Ιησούς «δάκρυσε» για το θάνατο ενός φίλου. (Ιωάννης 11:35) Αρχικά, ο Θεός δεν είχε σκοπό να χύνουν οι άνθρωποι τέτοια δάκρυα λύπης. Η αμαρτία του πρώτου ανθρώπου, του Αδάμ, ευθύνεται για την ατελή, θνήσκουσα κατάσταση της ανθρώπινης οικογένειας. (Ρωμαίους 5:12) Έτσι, τα δάκρυα που προέρχονται από την ατελή, θνήσκουσα κατάστασή μας είναι εκείνα που δεν θα υπάρχουν πια.

Εφόσον η Αγία Γραφή αναφέρει ότι ένα συγκεκριμένο είδος δακρύων είναι εκείνο που θα εξαλειφτεί, πώς θα εκπληρωθεί η υπόσχεση ότι ο πόνος δεν θα υπάρχει πια; Δεν θα υποφέρουν οι άνθρωποι, τουλάχιστον κάπου κάπου, από τον πόνο που προκαλεί λύπη και κλάματα;

Ο Πόνος που Δεν θα Υπάρχει Πια

Ο ΠΟΝΟΣ που θα εξαλειφτεί σε εκπλήρωση της υπόσχεσης της Αγίας Γραφής θα είναι ο πόνος που νιώθουμε ως συνέπεια της ατέλειας του πρώτου ανθρώπου. Αυτός ο πόνος περιλαμβάνει εκείνο που μπορεί να περιγραφεί ως χρόνιος πόνος.

Αντί να αποτελεί σύστημα προειδοποίησης όσον αφορά την αρρώστια ή τον τραυματισμό, ο χρόνιος πόνος έχει παρομοιαστεί με «ψεύτικο συναγερμό» που απλώς δεν σταματάει. Αυτός είναι ο πόνος που κάνει εκείνους που υποφέρουν να δαπανούν πολλά δισεκατομμύρια κάθε χρόνο σε αναζήτηση ανακούφισης και καταστρέφει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ο ειδικός σε θέματα πόνου Δρ Ρίτσαρντ Α. Στέρνμπαχ έγραψε: «Σε αντίθεση με τον οξύ πόνο, ο χρόνιος πόνος δεν είναι σύμπτωμα· ο χρόνιος πόνος δεν είναι προειδοποιητικό σημάδι». Το περιοδικό Η Ιατρική των Έκτακτων Περιστατικών (Emergency Medicine) τόνισε: «Ο χρόνιος πόνος δεν εξυπηρετεί κανέναν απολύτως σκοπό».

Έτσι, πολλοί γιατροί στα πρόσφατα χρόνια έχουν φτάσει στο σημείο να θεωρούν αυτόν τον πόνο πραγματική πάθηση από μόνο του. «Στον οξύ πόνο, ο πόνος αποτελεί σύμπτωμα μιας αρρώστιας ή κάποιου τραυματισμού», εξηγεί ο Δρ Τζον Τζ. Μπόνικα στο βιβλίο Η Αντιμετώπιση του Πόνου (The Management of Pain), το σημερινό κλασικό σύγγραμμα για τον πόνο. «Στο χρόνιο πόνο, ο ίδιος ο πόνος είναι η αρρώστια».

Προσπάθειες για Κατανόηση του Πόνου

Ο πόνος δεν έχει ακόμα κατανοηθεί πλήρως. «Η αιώνια γοητεία που ασκεί το να προσπαθεί να ξεδιαλύνει κανείς τι είναι πόνος», ανέφερε το περιοδικό Αμέρικαν Χελθ (American Health), «έχει κάνει τους επιστήμονες να εργάζονται εντατικά». Πριν από λίγες δεκαετίες, είχαν συμπεράνει ότι ο πόνος είναι ένα είδος αίσθησης, όπως η όραση, η ακοή και η αφή, που γίνεται αντιληπτή από ειδικές νευρικές απολήξεις στο δέρμα και μεταβιβάζεται στον εγκέφαλο μέσω συγκεκριμένων νευρικών ινών. Αλλά αυτή η υπεραπλουστευμένη άποψη για τον πόνο αποδείχτηκε εσφαλμένη. Πώς;

Ένας παράγοντας που οδήγησε στη νέα κατανόηση ήταν η μελέτη που είχε ως αντικείμενο μια νεαρή γυναίκα η οποία δεν είχε το αίσθημα του πόνου. Μετά το θάνατό της το 1955, μια εξέταση του εγκεφάλου και του νευρικού της συστήματος οδήγησε σε μια εντελώς καινούρια άποψη για τα αίτια του πόνου. Οι γιατροί «έψαξαν για τις νευρικές απολήξεις», εξήγησε το περιοδικό Δε Σταρ Γουίκλι Μάγκαζιν (The Star Weekly Magazine) στις 30 Ιουλίου 1960. «Αν δεν είχε καμιά απόληξη, αυτό θα ευθυνόταν για το ότι η κοπέλα δεν αισθανόταν πόνο. Αλλά αυτές υπήρχαν και προφανώς ήταν τέλειες.

»Στη συνέχεια, οι γιατροί εξέτασαν τις νευρικές ίνες που υποτίθεται ότι συνδέουν τις νευρικές απολήξεις με τον εγκέφαλο. Εδώ, σίγουρα, θα βρισκόταν κάποιο ελάττωμα. Αλλά δεν βρέθηκε. Οι ίνες ήταν όλες τέλειες, όσο μπορούσε να δει κανείς, εκτός από εκείνες που είχαν εκφυλιστεί εξαιτίας τραυματισμού.

»Τελικά, έγιναν εξετάσεις του εγκεφάλου της κοπέλας και, για άλλη μια φορά, δεν μπορούσε να αποδειχτεί κανενός είδους ελάττωμα. Σύμφωνα με όλη την υπάρχουσα γνώση και θεωρία, αυτή η κοπέλα θα έπρεπε φυσιολογικά να αισθάνεται πόνο, εντούτοις αυτή δεν μπορούσε ούτε καν να αισθανθεί το γαργάλισμα». Ωστόσο, ήταν ευαίσθητη στην πίεση που ασκούνταν στο δέρμα και μπορούσε να ξεχωρίσει πότε την άγγιζαν με το κεφάλι και πότε με τη μύτη μιας καρφίτσας, αν και το τσίμπημα της καρφίτσας δεν προκαλούσε πόνο.

Ο Ρόναλντ Μέλζακ, ο οποίος στη δεκαετία του 1960 μαζί με κάποιον άλλον πρότεινε μια δημοφιλή νέα θεωρία για την εξήγηση του πόνου, παρέχει άλλο ένα παράδειγμα της πολυπλοκότητάς του. Ο ίδιος εξήγησε: «Η κ. Χαλ συνέχιζε να δείχνει προς το πόδι της που δεν υπήρχε [είχε υποστεί ακρωτηριασμό] και να περιγράφει τους καυστικούς πόνους που ένιωθε λες και της έμπηγαν ένα πυρακτωμένο σίδερο στα δάχτυλα του ποδιού της». Ο Μέλζακ είπε στο περιοδικό Μακλίνς (Maclean’s) το 1989 ότι έψαχνε «ακόμα για εξηγήσεις αυτού που ο ίδιος αποκαλεί ‘πόνο-φάντασμα’». Επιπρόσθετα, υπάρχει αυτό που ονομάζεται ετερότοπος πόνος, κατά τον οποίο το άτομο μπορεί να έχει κάποια δυσλειτουργία σε ένα μέρος του σώματος αλλά να αισθάνεται τον πόνο σε κάποιο άλλο.

Περιλαμβάνεται και η Διάνοια και το Σώμα

Τώρα ο πόνος προσδιορίζεται ως «μια ιδιαίτερα περίπλοκη αλληλεπίδραση της διάνοιας και του σώματος». Στο βιβλίο της Πόνος στην Αμερική (Pain in America), που εκδόθηκε το 1992, η Μαίρη Σ. Σέρινταν λέει ότι «η εμπειρία του πόνου είναι τόσο πολύ ψυχολογική ώστε η διάνοια μπορεί μερικές φορές να αρνηθεί την ύπαρξή του και μερικές φορές να τον δημιουργήσει και να τον διατηρήσει επί πολύ καιρό αφότου έχει περάσει ο οξύς τραυματισμός».

Η διάθεση, η συγκέντρωση, η προσωπικότητα, η ευαισθησία κάποιου ατόμου σε σχέση με την υποβολή, καθώς και άλλοι παράγοντες, είναι όλα σημαντικά ως προς το πώς αντιδρά το άτομο στον πόνο. «Ο φόβος και η ανησυχία προκαλούν υπερβολική αντίδραση», παρατήρησε ο ειδικός σε θέματα πόνου Δρ Μπόνικα. Έτσι, κάποιος μπορεί να μάθει να διαισθάνεται τον πόνο. Ο Δρ Γουίλμπερτ Φόρνταϊς, καθηγητής ψυχολογίας ο οποίος ειδικεύεται σε προβλήματα πόνου, εξηγεί:

«Το ερώτημα δεν είναι αν ο πόνος είναι πραγματικός. Ασφαλώς και είναι πραγματικός. Το ερώτημα είναι ποιοι είναι οι αποφασιστικοί παράγοντες που τον επηρεάζουν. Αν σας μιλήσω ακριβώς πριν από το γεύμα για ένα σάντουιτς με ζαμπόν, θα νιώσετε το στόμα σας να υγραίνεται. Αυτό είναι πολύ πραγματικό. Αλλά εμφανίζεται λόγω των ερεθισμάτων. Δεν υπάρχει κανένα σάντουιτς με ζαμπόν. Τα ανθρώπινα όντα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στα ερεθίσματα. Αυτά επηρεάζουν την κοινωνική συμπεριφορά, την έκκριση σάλιου, την πίεση του αίματος, την ταχύτητα χώνεψης του φαγητού, τον πόνο, το καθετί».

Όπως ακριβώς τα συναισθήματα και η ψυχική σας διάθεση μπορούν να εντείνουν τον πόνο, έτσι μπορούν και να τον καταστείλουν ή να τον αμβλύνουν. Εξετάστε ένα παράδειγμα: Κάποιος νευροχειρουργός είπε ότι κάποτε όταν ήταν νέος είχε γοητευτεί τόσο από μια κοπέλα ενώ καθόταν μαζί της σε μια παγωμένη μάντρα ώστε δεν ένιωσε κανένα αίσθημα έντονου κρύου ή πόνου στους γλουτούς του. «Κόντεψα να πάθω κρυοπαγήματα», εξήγησε ο ίδιος. «Πρέπει να καθόμασταν εκεί 45 λεπτά, και δεν αισθάνθηκα τίποτα».

Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. Οι ποδοσφαιριστές που είναι πολύ αφοσιωμένοι στο παιχνίδι ή οι στρατιώτες που βρίσκονται στον πυρετό της μάχης μπορεί να τραυματιστούν σοβαρά και όμως να νιώσουν ελάχιστο ή και καθόλου πόνο εκείνη τη στιγμή. Ο διάσημος εξερευνητής της Αφρικής Ντέιβιντ Λίβινγκστον ανέφερε ότι του είχε επιτεθεί ένα λιοντάρι που τον ταρακούνησε «όπως ένα σκυλί ταρακουνάει κάποιον αρουραίο. Το σοκ . . . προκάλεσε ένα είδος ονειροπόλησης στην οποία δεν υπήρχε αίσθημα πόνου».

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι υπηρέτες του Ιεχωβά Θεού, οι οποίοι ήρεμα αποβλέπουν σε Αυτόν με πλήρη πεποίθηση και εμπιστοσύνη, ένιωσαν επίσης μερικές φορές να καταστέλλεται ο πόνος τους. «Όσο παράξενο και αν φαίνεται», ανέφερε ένας Χριστιανός τον οποίο είχαν δείρει, «μετά τα πρώτα λίγα χτυπήματα, πραγματικά δεν αισθανόμουν πια τον πόνο. Αντίθετα, ήταν σαν να μπορούσα μόνο να τα ακούω, σαν το χτύπημα ενός τύμπανου που ακούγεται στο βάθος μακριά».—Ξύπνα! 22 Φεβρουαρίου 1994, σελίδα 21.

Πώς Μεταβάλλονται οι Αισθήσεις του Πόνου

Σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν μερικές από τις μυστηριώδεις πλευρές του πόνου, το 1965 ένας καθηγητής ψυχολογίας, ο Ρόναλντ Μέλζακ, και ένας καθηγητής ανατομίας, ο Πάτρικ Γουόλ, διατύπωσαν την ευρέως αποδεκτή θεωρία ελέγχου της πύλης του πόνου. Το εγχειρίδιο του Δρ Μπόνικα σχετικά με τον πόνο, έκδοση 1990, έλεγε ότι αυτή η θεωρία ήταν «μεταξύ των πιο σημαντικών εξελίξεων στον τομέα της έρευνας και της θεραπείας του πόνου».

Σύμφωνα με τη θεωρία, το άνοιγμα και το κλείσιμο μιας θεωρητικής πύλης στο νωτιαίο μυελό είτε επιτρέπει είτε εμποδίζει τη μεταβίβαση των σημάτων του πόνου στον εγκέφαλο. Αν αισθήσεις εκτός από τον πόνο συνωστιστούν στην πύλη, τότε τα σήματα του πόνου που φτάνουν στον εγκέφαλο μπορεί να ελαττωθούν. Έτσι, για παράδειγμα, ο πόνος μειώνεται με το να τρίψετε ή να κουνήσετε ένα ελαφρώς καμένο δάχτυλο, εφόσον έτσι στέλνονται στο νωτιαίο μυελό και άλλα σήματα εκτός από εκείνα του πόνου για να παρεμποδίσουν τη μεταβίβαση των σημάτων του πόνου.

Η ανακάλυψη το 1975 του γεγονότος ότι το σώμα μας παράγει τις δικές του ουσίες, παρόμοιες με τη μορφίνη, οι οποίες ονομάζονται ενδορφίνες, συντέλεσε περαιτέρω στην έρευνα για την κατανόηση των μυστηριωδών πλευρών του πόνου. Για παράδειγμα, ορισμένοι άνθρωποι ίσως έχουν ελάχιστη ή καμιά αίσθηση του πόνου επειδή παράγουν ενδορφίνες σε υπερβολικό βαθμό. Οι ενδορφίνες μπορεί επίσης να διαφωτίσουν το μυστήριο του γιατί ο πόνος ελαχιστοποιείται ή ακόμα και εξαφανίζεται με το βελονισμό, μια ιατρική διαδικασία στην οποία βελόνες λεπτές σαν τρίχα εισάγονται στο σώμα. Σύμφωνα με πληροφορίες από αυτόπτες μάρτυρες, έχει γίνει εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς ενώ ο ασθενής ήταν ξύπνιος, σε εγρήγορση και χαλαρωμένος με τη χρήση βελονισμού ως του μόνου παυσίπονου! Γιατί ο ασθενής δεν ένιωθε καθόλου πόνο;

Μερικοί πιστεύουν ότι οι βελόνες μπορεί να ενεργοποιούν την παραγωγή ενδορφινών οι οποίες προσωρινά εξαφανίζουν τον πόνο. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι ο βελονισμός καταπαύει τον πόνο επειδή οι βελόνες διεγείρουν νευρικές ίνες που στέλνουν σήματα διαφορετικά από τον πόνο. Αυτά τα σήματα συνωστίζονται στις πύλες στο νωτιαίο μυελό, εμποδίζοντας τα σήματα του πόνου να εισέλθουν και να φτάσουν στον εγκέφαλο, όπου γίνεται αισθητός ο πόνος.

Η θεωρία σχετικά με τον έλεγχο της πύλης και το γεγονός ότι το σώμα παράγει τα δικά του παυσίπονα μπορεί επίσης να εξηγούν γιατί η διάθεση, οι σκέψεις και τα συναισθήματα ενός ατόμου επηρεάζουν το βαθμό του πόνου που νιώθει. Έτσι, το σοκ από την ξαφνική επίθεση κάποιου λιονταριού πιθανώς να δραστηριοποίησε την παραγωγή ενδορφινών του Λίβινγκστον, καθώς επίσης να κατέκλυσε το νωτιαίο μυελό του με σήματα διαφορετικά από εκείνα του πόνου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν τα αισθήματα του πόνου.

Εντούτοις, όπως επισημάναμε προηγουμένως, η ψυχική διάθεση και τα συναισθήματα κάποιου μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Υπερβολική ποσότητα του καθημερινού άγχους της συνηθισμένης σύγχρονης ζωής μπορεί να αυξήσει την αίσθηση του πόνου σε κάποιο άτομο προκαλώντας ανησυχία, ένταση και συστολές των μυών.

Ευτυχώς, ωστόσο, εκείνοι που υποφέρουν από πόνο έχουν λόγο να είναι αισιόδοξοι. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί ασθενείς ωφελούνται τώρα από βελτιωμένες μεθόδους θεραπείας. Αυτές οι βελτιώσεις έχουν προκύψει από την καλύτερη κατανόηση αυτής της φοβερής πάθησης. Ο Δρ Σρίνταρ Βασουντεβάν, πρόεδρος της Αμερικανικής Ιατρικής Ακαδημίας για τον Πόνο, εξήγησε: «Η άποψη ότι ο πόνος μπορεί μερικές φορές να αποτελεί αυτός καθαυτόν αρρώστια επέφερε επανάσταση όσον αφορά τη θεραπεία στη δεκαετία του 1980».

Πώς έχει επέλθει επανάσταση στη θεραπεία του πόνου; Τι είδους θεραπείες αποδεικνύονται αποτελεσματικές;

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Πώς ελαχιστοποιεί ή εξαφανίζει ο βελονισμός τον πόνο;

[Ευχαριστίες]

H. Armstrong Roberts

Πρόοδος στη Θεραπεία του Πόνου

ΜΕΧΡΙ πρόσφατα λίγοι γιατροί γνώριζαν πάρα πολλά γύρω από τον πόνο, και πολλοί εξακολουθούν να μη γνωρίζουν. Ο Δρ Τζον Λίμπεσκιντ, πρώην πρόεδρος του Διεθνούς Ιδρύματος για τον Πόνο, παρατήρησε πριν από λίγα χρόνια: «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια ιατρική σχολή στον κόσμο που να αφιερώνει περισσότερες από τέσσερις ώρες μέσα σε τέσσερα χρόνια διδάσκοντας τους φοιτητές να προσδιορίζουν και να θεραπεύουν προβλήματα σε σχέση με τον πόνο».

Ωστόσο, η εντυπωσιακή πρόοδος στην κατανόηση του πόνου συμπίπτει με την καταβολή μεγαλύτερων προσπαθειών για τη θεραπεία του. Έτσι, η προοπτική για εκείνους που υποφέρουν από πόνο έχει γίνει πιο λαμπρή. «Μπορούμε όλοι μας να είμαστε ευγνώμονες», ανέφερε το περιοδικό Αμέρικαν Χελθ (American Health), «που η ιατρική τώρα αναγνωρίζει ότι ο χρόνιος πόνος δεν είναι απλώς ένα σύμπτωμα, αλλά ότι από μόνος του αποτελεί ιάσιμη ασθένεια». Αυτή η άποψη έχει συμβάλει σε εντυπωσιακή αύξηση του αριθμού των κλινικών που ασχολούνται αποκλειστικά με τη θεραπεία του πόνου.

Εκεί που Θεραπεύεται ο Πόνος

Ο Δρ Τζον Τζ. Μπόνικα άνοιξε την πρώτη κλινική η οποία ακολουθεί ποικίλες μεθόδους αντιμετώπισης του πόνου στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Το 1969 υπήρχαν μόνο 10 τέτοιες κλινικές σε όλο τον κόσμο», ανέφερε ο ίδιος. Αλλά ο αριθμός των κλινικών που ασχολούνται αποκλειστικά με τη θεραπεία του πόνου έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 25 χρόνια. Τώρα υπάρχουν χίλιες και πλέον κλινικές για την αντιμετώπιση του πόνου, και ο εκπρόσωπος ενός συνδέσμου προσφοράς βοήθειας σε όσους υποφέρουν από χρόνιο πόνο στις Η.Π.Α. είπε ότι «ανοίγουν καινούριες σχεδόν κάθε μέρα».a

Σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό! «Τώρα οι ασθενείς που συνήθως έπρεπε να ταξιδέψουν εκατοντάδες ή χιλιάδες μίλια για να βρουν ανακούφιση από σοβαρούς πόνους μπορούν να βρουν ανακούφιση κοντά στο σπίτι τους», παρατήρησε ο Δρ Γκάρι Φέλντσταϊν, αναισθησιολόγος στην Πόλη της Νέας Υόρκης. Αν είστε αυτός που υποφέρει, τι ευλογία θα είναι να λάβετε βοήθεια από μια ομάδα ειδικών γιατρών εκπαιδευμένων να θεραπεύουν τον πόνο!

Η Λίντα Πάρσονς, σύζυγος ενός περιοδεύοντα επισκόπου των Μαρτύρων του Ιεχωβά, υπέφερε από οσφυαλγία επί πολλά χρόνια. Ζητούσε βοήθεια από τον ένα γιατρό μετά τον άλλον, εντούτοις ο πόνος της συνεχιζόταν αμείωτος. Κάποια μέρα τον περασμένο Μάιο, καθώς βρισκόταν στα όρια της απόγνωσης, ο σύζυγός της πήρε τον τηλεφωνικό κατάλογο και κοίταξε κάτω από τη λέξη πόνος. Εκεί ήταν καταχωρημένο το τηλέφωνο μιας κλινικής για την αντιμετώπιση του πόνου, όχι μακριά από εκεί όπου υπηρετούσαν στη νότια Καλιφόρνια. Έκλεισαν ένα ραντεβού, και λίγες μέρες αργότερα η Λίντα συναντήθηκε με κάποιο γιατρό για να γίνει η αρχική γνωμάτευση και αξιολόγηση της κατάστασής της.

Έγιναν διευθετήσεις να παρακολουθούν τη Λίντα ως εξωτερικό ασθενή. Άρχισε να επισκέπτεται την κλινική τρεις φορές την εβδομάδα για θεραπεία και επίσης ακολουθούσε ένα πρόγραμμα θεραπείας στο σπίτι. Σε μερικές εβδομάδες, άρχισε να νιώθει αξιοσημείωτη βελτίωση. Ο σύζυγός της εξηγεί: «Τη θυμάμαι ένα βράδυ να λέει σχεδόν κατάπληκτη: ‘Δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν νιώθω σχεδόν καθόλου πόνο’». Μέσα σε μερικούς μήνες, μπόρεσε να σταματήσει τις τακτικές επισκέψεις στην κλινική.

Η βοήθεια που έλαβε η Λίντα για να αντιμετωπίσει τον πόνο της είναι παρόμοια με εκείνη που παρέχουν πολλές κλινικές οι οποίες ακολουθούν ποικίλες μεθόδους αντιμετώπισης του πόνου. Μια τέτοια κλινική είναι επανδρωμένη με κάποια ειδικευμένη ομάδα γιατρών, πράγμα που, σύμφωνα με τον Δρ Μπόνικα, είναι «η καλύτερη προσέγγιση για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου». Για παράδειγμα, πώς θεραπεύτηκε ο πόνος της Λίντα;

Πώς Μπορεί να Θεραπευτεί ο Πόνος

Το διαφημιστικό φυλλάδιο κάποιας κλινικής περιγράφει τη διαδικασία που ακολουθείται κατά την άφιξη: «Η κατάσταση του κάθε ατόμου αξιολογείται από κάποιο γιατρό για να καθοριστεί η βάση του πόνου και κατόπιν διαγράφονται ρεαλιστικοί στόχοι και προγράμματα θεραπείας. . . . Χρησιμοποιείται ειδικευμένη τεχνική και προσέγγιση για να βοηθηθεί το σώμα να απελευθερώσει ‘ενδορφίνες’ (χημικές ουσίες που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα) προκειμένου να μειωθεί ο πόνος και η ανησυχία και να αποφευχτεί η εξάρτηση από τα φάρμακα».

Ανάμεσα στις θεραπευτικές αγωγές που εφαρμόστηκαν στη Λίντα ήταν ο βελονισμός και η διαδερμική ηλεκτρική διέγερση των νεύρων (TENS). Της έκαναν θεραπεία με ηλεκτρική διέγερση στην κλινική και της έδωσαν μια μικρή συσκευή TENS για να τη χρησιμοποιεί στο σπίτι. Χρησιμοποιήθηκε επίσης η βιοανάδραση—μια διαδικασία στην οποία ο ασθενής διδάσκεται να παρακολουθεί τις αντιδράσεις του σώματός του και να τις μεταβάλλει προκειμένου να μειώνει την επιρροή του πόνου.

Η φυσιοθεραπεία, περιλαμβανομένου και έντονου μασάζ, αποτελούσε χαρακτηριστικό της θεραπευτικής αγωγής. Με τον καιρό, αλλά μόνο αφότου η Λίντα ήταν έτοιμη για αυτό, άρχισε ένα πρόγραμμα ασκήσεων στο γυμναστήριο της κλινικής, και αυτό έγινε βασικό μέρος της θεραπείας. Η άσκηση είναι ζωτική, εφόσον έχει διαπιστωθεί ότι αποκαθιστά τις ενδορφίνες που μειώνονται σημαντικά από το χρόνιο πόνο. Η δυσκολία, ωστόσο, είναι να βοηθηθούν οι άνθρωποι που πονάνε να διατηρήσουν ένα ωφέλιμο πρόγραμμα ασκήσεων.

Πολλά άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο και πηγαίνουν στις κλινικές παίρνουν ήδη μεγάλες ποσότητες φαρμάκων για τον πόνο, και η Λίντα δεν αποτελούσε εξαίρεση. Αλλά σύντομα είχε ελευθερωθεί από τα φάρμακα που έπαιρνε, πράγμα που αποτελεί σημαντικό στόχο των κλινικών για την αντιμετώπιση του πόνου. Η Λίντα δεν είχε κανένα σύμπτωμα στέρησης, ωστόσο δεν είναι ασυνήθιστο να υπάρχουν τέτοια συμπτώματα. Ο ειδικός σε θέματα πόνου Δρ Ρόναλντ Μέλζακ παρατήρησε ότι, σε «μια έρευνα 10.000 και πλέον ατόμων που είχαν υποστεί εγκαύματα . . . , ούτε ένα κρούσμα μετέπειτα εθισμού δεν μπορούσε να αποδοθεί στα ναρκωτικά φάρμακα που δίνονταν για την ανακούφιση του πόνου στη διάρκεια της παραμονής στο νοσοκομείο».

Εφόσον συχνά υπάρχει μια σημαντική ψυχολογική πλευρά στο χρόνιο πόνο, οι κλινικές προσπαθούν να βοηθήσουν τους ασθενείς, ουσιαστικά, να ξεμάθουν τον πόνο τους. «Αυτά που σκέφτεστε», εξήγησε ο Δρ Άρθουρ Μπάρσκι, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, «αυτά που περιμένετε, το πόση προσοχή δίνετε στα αισθήματα—όλα αυτά τα πράγματα έχουν τρομερή επίδραση στο τι πραγματικά αισθάνεστε». Έτσι, οι ασθενείς βοηθούνται να συγκεντρώνονται σε άλλα θέματα εκτός από τον πόνο τους.

Προοπτικές για Θεραπεία

Είναι αυτές οι νέες κλινικές για την αντιμετώπιση του πόνου η απάντηση στα προβλήματα πόνου που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα; Αν και οι μέθοδοι θεραπείας του πόνου που περιγράφτηκαν εδώ μπορεί να είναι υποβοηθητικές, το άτομο πρέπει να προσέχει όταν πρόκειται να διαλέξει μια αρμόδια κλινική ή έναν ικανό ειδικό γιατρό σε θέματα πόνου. Ακόμα και τότε, οι προσδοκίες πρέπει να είναι ρεαλιστικές.

Αυτό φαίνεται καθαρά σε μια συνηθισμένη ιστορία με καλό τέλος: Ο Στίβεν Κάουφμαν, πρώην Ολυμπιακός αρσιβαρίστας, έμεινε σχεδόν ανάπηρος εξαιτίας του χρόνιου πόνου που ένιωθε από τότε που ένας ληστής τον πυροβόλησε στον αυχένα. Έπειτα από οχτώ μήνες συμμετοχής σε κάποιο πρόγραμμα για τη θεραπεία του πόνου, μπόρεσε να επανέλθει σε εργασία πλήρους απασχόλησης και τελικά ακόμα και σε αγώνες άρσης βαρών. Εντούτοις ο ίδιος είπε: «Τον περισσότερο καιρό, τα δάχτυλα των ποδιών μου καίνε σαν να βρίσκονται σε βραστό νερό».

Έτσι, παρ’ όλη τη συναρπαστική πρόοδο, προφανώς η ανθρώπινη ικανότητα δεν μπορεί να εκπληρώσει την υπόσχεση της Αγίας Γραφής: ‘Ο πόνος δεν θα υπάρχει πια’. (Αποκάλυψη 21:4) Πώς, λοιπόν, μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος;

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Μέθοδοι θεραπείας του πόνου, περιλαμβανομένης της ηλεκτρικής διέγερσης των νεύρων

[Ευχαριστίες]

Courtesy of Pain Treatment Centers of San Diego

Μια Ζωή Χωρίς Πόνο Βρίσκεται Κοντά!

ΟΙ ΠΕΡΙΠΛΟΚΟΙ μηχανισμοί του σώματος που μας προστατεύουν από βλάβη αποτελούν σίγουρα θαύμα. Μια εξέτασή τους θα μας υποκινούσε να αινέσουμε τον Δημιουργό, όπως έκανε ο Βιβλικός ψαλμωδός ο οποίος έγραψε: «Θέλω σε υμνεί, διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην». (Ψαλμός 139:14) Πραγματικά, μόνο ο Θεός μπορεί να καταστήσει δυνατή τη ζωή χωρίς πόνο! Αλλά πώς θα επιτευχθεί αυτό;

Παρατηρήστε ότι, αμέσως πριν από την υπόσχεση για εξάλειψη του πόνου και των δακρύων, η Αγία Γραφή μιλάει για «νέο ουρανό και νέα γη· διότι ο προηγούμενος ουρανός και η προηγούμενη γη είχαν παρέλθει». (Αποκάλυψη 21:1, 4) Φυσικά, η Αγία Γραφή δεν λέει ότι θα παρέλθουν ο κατά γράμμα ουρανός και η κατά γράμμα γη μας. Απεναντίας, με λίγα λόγια λέει ότι ένα εντελώς νέο σύστημα πραγμάτων θα αντικαταστήσει αυτό που υπάρχει τώρα. Ναι, μια νέα υπεράνθρωπη κυβέρνηση θα παράσχει τη δυνατότητα να απολαμβάνει κανείς ζωή χωρίς πόνο ακριβώς εδώ στη γη.

Περιγράφοντας αυτή την κυβέρνηση, η Αγία Γραφή λέει ότι «θέλει αναστήσει ο Θεός του ουρανού βασιλείαν [ή κυβέρνηση], ήτις . . . θέλει κατασυντρίψει και συντελέσει πάσας ταύτας τας βασιλείας, αυτή δε θέλει διαμένει εις τους αιώνας». (Δανιήλ 2:44) Όταν ο Ιησούς Χριστός ήταν στη γη, μας δίδαξε να προσευχόμαστε για αυτή την κυβέρνηση της Βασιλείας όταν είπε: «Να προσεύχεστε με αυτόν τον τρόπο: ‘Πατέρα μας που είσαι στους ουρανούς, ας αγιαστεί το όνομά σου. Ας έρθει η βασιλεία σου. Ας γίνει το θέλημά σου, όπως στον ουρανό, έτσι και πάνω στη γη’».—Ματθαίος 6:9, 10.

Πώς, όμως, μπορεί η εκπλήρωση αυτής της προσευχής να σημάνει ζωή χωρίς πόνο για εσάς;

Ένας Άρχοντας με Υπεράνθρωπη Δύναμη

Το κλειδί βρίσκεται στη σοφία και στη δύναμη εκείνου που ο Θεός έχει διαλέξει να ηγείται της κυβέρνησής Του. Αυτός είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός. Η Βιβλική προφητεία λέει για εκείνον: «Η κυβέρνηση θα είναι στους ώμους του . . . Στην αύξηση της κυβέρνησής του και της ειρήνης του δεν θα υπάρχει τέλος».—Ησαΐας 9:6, 7, Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου.

Η σοφία του Ιησού, ο οποίος τώρα βρίσκεται στον ουρανό, είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη όλων των επίγειων γιατρών. Αυτός καταλαβαίνει πλήρως τις λειτουργίες του φυσικού μας σώματος, περιλαμβανομένων και των συστημάτων του αυτοπροστασίας από τη βλάβη. Όταν ήταν άνθρωπος στη γη, πριν από 1.900 και πλέον χρόνια, δεν υπήρχε αρρώστια ή πάθηση που να μην μπορούσε να θεραπεύσει. Έτσι έδειξε παραστατικά τι θα κάνει σε μεγαλύτερη κλίμακα ως Άρχοντας της Βασιλείας του Θεού. Η Αγία Γραφή λέει τα εξής για κάποιο περιστατικό:

«Τότε τον πλησίασαν μεγάλα πλήθη που είχαν μαζί τους ανθρώπους κουτσούς, κουλούς, τυφλούς, βουβούς και άλλους πολλούς, και τους άφησαν στα πόδια του, και εκείνος τους θεράπευσε· ώστε το πλήθος ένιωσε κατάπληξη βλέποντας τους βουβούς να μιλούν και τους κουτσούς να περπατούν και τους τυφλούς να βλέπουν». (Ματθαίος 15:30, 31) Ανάμεσα στις παθήσεις που θα θεραπεύσει ο Ιησούς στη διάρκεια της Βασιλικής διακυβέρνησής του είναι αυτή η απαίσια πάθηση, ο χρόνιος πόνος.

Πράγματι, τι θαυμάσια ευλογία θα είναι αυτή! Και δεν θα επιτελεστεί προς όφελος μόνο λίγων ανθρώπων. Η υπόσχεση του Δημιουργού είναι: «Ουδείς των κατοικούντων εκεί θα λέγη ‘είμαι ασθενής’». (Ησαΐας 33:24, ΛΧ ) Τότε, υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού, η υπόσχεση θα εκπληρωθεί: ‘Ούτε πόνος δεν θα υπάρχει πια’.—Αποκάλυψη 21:4.

Υπό την ένδοξη Βασιλική διακυβέρνηση του Χριστού, οι πολλοί μηχανισμοί του σώματός μας, περιλαμβανομένων και εκείνων που μας προστατεύουν από τη βλάβη, θα λειτουργούν τέλεια επειδή η κληρονομημένη αμαρτία θα έχει αφαιρεθεί. Το σύστημα συναγερμού του σώματός μας ποτέ ξανά δεν θα μετατραπεί σε βασανιστή. Είμαστε χαρούμενοι που, σύμφωνα με τις προφητείες της Αγίας Γραφής οι οποίες εκπληρώνονται τώρα, βρισκόμαστε ακριβώς στο κατώφλι αυτού του νέου κόσμου όπου ο πόνος ποτέ δεν θα προκαλεί παθήματα.—Ματθαίος 24:3-14, 36-39· 2 Τιμόθεο 3:1-5· 2 Πέτρου 3:11-13.

Μπορείτε να απολαύσετε ζωή υπό τη Βασιλεία του Θεού όταν το είδος του πόνου που τώρα πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους δεν θα υπάρχει πια. Αλλά χρειάζεται να κάνετε κάτι. Ο Ιησούς Χριστός τόνισε μια θεμελιώδη απαίτηση όταν είπε καθώς προσευχόταν στον Θεό: «Αυτό σημαίνει αιώνια ζωή, το να αποκτούν γνώση για εσένα, τον μόνο αληθινό Θεό, και για αυτόν που απέστειλες, τον Ιησού Χριστό».—Ιωάννης 17:3.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά θα χαρούν να σας βοηθήσουν να αποκτήσετε αυτή τη ζωτική γνώση. Απλώς πλησιάστε κάποιον από αυτούς στην περιοχή σας, ή γράψτε στους εκδότες αυτού του περιοδικού, εκφράζοντας την επιθυμία σας να κάνετε Γραφική μελέτη στο σπίτι σας ή σε οποιαδήποτε άλλη βολική τοποθεσία. Κατόπιν, θα γίνουν διευθετήσεις προκειμένου να μάθετε περισσότερα σχετικά με τους σκοπούς που έχει ο Θεός για να απολαμβάνουν οι άνθρωποι μια ζωή χωρίς πόνο.