Ούτε Σκέψη για Συμβιβασμό!

ΤΟ ΧΕΡΙ του Ιεχωβά ήταν μαζί με τους πρώτους ακολούθους του Ιησού Χριστού. (Πράξεις 11:21) Με τη βοήθεια του Θεού, αυτοί ασυμβίβαστα επιδίωκαν μια πορεία ευθύτητας. Επίσης, το ότι αντιμετώπιζαν εχθρότητα ακόμη δε και έντονο διωγμό είναι πασίγνωστο ιστορικό γεγονός.

Η ακεραιότητα των πρώτων πιστών ακολούθων του Χριστού έχει γίνει παροιμιώδης. Ακόμη και με τίμημα την ίδια τη ζωή τους, αυτοί αρνούνταν να συμβιβάσουν την πίστη τους. Αλλά γιατί υφίσταντο τέτοια απάνθρωπη μεταχείριση;

Μισούμενοι Χωρίς Αιτία

Όπως και ο Ιησούς, έτσι και οι αληθινοί Χριστιανοί δεν είχαν τις ίδιες φιλοδοξίες και πεποιθήσεις με εκείνες αυτού του κόσμου. (1 Ιωάννη 4:4-6) Επιπλέον, η ανάπτυξη της Χριστιανοσύνης «ήταν τόσο ραγδαία, και η επιτυχία της τόσο αξιοσημείωτη, ώστε μια τρομερή σύγκρουση [με την αυτοκρατορική δύναμη της Ρώμης] ήταν αναπόφευκτη», επισημαίνει ο ιστορικός Εντμόν ντε Πρεσανσέ.

Ο Ιησούς εφάρμοσε κάποτε στον εαυτό του έναν προφητικό ψαλμό που λέει: «Με μίσησαν χωρίς αιτία». (Ιωάννης 15:25· Ψαλμός 69:4) Προτού το πει αυτό στους μαθητές του, είχε προειδοποιήσει: «Ο δούλος δεν είναι μεγαλύτερος από τον κύριό του. Αν έχουν επιφέρει διωγμό σε εμένα, και σε εσάς θα επιφέρουν διωγμό». (Ιωάννης 15:20) Δεν θα ήταν εύκολο να ακολουθήσει κάποιος τα βήματά του. Ένας λόγος ήταν ότι οι θρησκευτικοί ηγέτες μεταξύ των Ιουδαίων θα μεταχειρίζονταν τους Ιουδαίους μαθητές του Ιησού ως αποστάτες του Ιουδαϊσμού. Ωστόσο, όταν ζήτησαν από τους ακολούθους του Ιησού να μη μιλάνε πλέον για αυτόν, εκείνοι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν και έτσι να συμβιβάσουν την πίστη τους.—Πράξεις 4:17-20· 5:27-32.

Σε καταθέσεις που υποβλήθηκαν στο Ιουδαϊκό Σάνχεδριν λίγο μετά την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., ο μαθητής Στέφανος κατηγορήθηκε ότι ‘έλεγε βλάσφημα λόγια εναντίον του Μωυσή και του Θεού’. Παρότι οι κατηγορίες ήταν εξωφρενικές, αυτός λιθοβολήθηκε μέχρι θανάτου. Ως αποτέλεσμα, «έγινε μεγάλος διωγμός εναντίον της εκκλησίας που ήταν στην Ιερουσαλήμ» και «όλοι, εκτός από τους αποστόλους, διασκορπίστηκαν μέσα στις περιοχές της Ιουδαίας και της Σαμάρειας». (Πράξεις 6:11, 13· 8:1) Πολλοί φυλακίστηκαν.

Οι Ιουδαίοι καταδίωξαν τους ακολούθους του Ιησού «με αμείλικτο μίσος», λέει το βιβλίο Η Χριστιανοσύνη και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Christianity and the Roman Empire). Μάλιστα, η ρωμαϊκή κυβέρνηση συχνά αναγκαζόταν να λάβει μέτρα για να προστατέψει τους Χριστιανούς! Για παράδειγμα, Ρωμαίοι στρατιώτες διέσωσαν τον απόστολο Παύλο από Ιουδαίους που είχαν πρόθεση να τον δολοφονήσουν. (Πράξεις 21:26-36) Ωστόσο, η σχέση μεταξύ Χριστιανών και Ρωμαίων παρέμεινε τεταμένη.

Η Ρώμη Εντείνει το Διωγμό

Εννιά περίπου χρόνια μετά το θάνατο του Στεφάνου, ο Ρωμαίος άρχοντας Ηρώδης Αγρίππας Α΄ θανάτωσε τον απόστολο Ιάκωβο προκειμένου να κερδίσει την εύνοια των Ιουδαίων. (Πράξεις 12:1-3) Εκείνον τον καιρό, η πίστη στον Χριστό είχε εξαπλωθεί στη Ρώμη. (Πράξεις 2:10) Το 64 Κ.Χ., μεγάλο μέρος εκείνης της πόλης καταστράφηκε από πυρκαγιά. Φρικιαστικός διωγμός των Χριστιανών επακολούθησε όταν ο Νέρων τους κατηγόρησε για τη συμφορά, στην προσπάθειά του να κατασιγάσει τις φήμες ότι αυτός ήταν ο υπαίτιος για την πυρκαγιά. Έβαλε άραγε φωτιά στην πόλη ως δικαιολογία για να την ξαναχτίσει μεγαλοπρεπέστερη και να τη μετονομάσει σε Νερόπολη, κατά το όνομά του; Ή μήπως η σύζυγός του και αυτοκράτειρα Ποππαία, Ιουδαία προσήλυτη γνωστή για την αντιπάθειά της προς τους Χριστιανούς, επηρέασε την απόφασή του να τους κατηγορήσει; Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι για τα γεγονότα, αλλά το αποτέλεσμα ήταν τρομακτικό.

Ο Ρωμαίος ιστορικός Τάκιτος λέει: «Στο θάνατο προστέθηκε η γελοιοποίηση· ντυμένοι με δέρματα ζώων, [οι Χριστιανοί] κατασπαράζονταν από τα σκυλιά· τους κάρφωναν σε πασσάλους· τους έβαζαν φωτιά ώστε να χρησιμεύουν ως φωτισμός όταν σκοτείνιαζε», ανθρώπινοι δαυλοί που φώτιζαν τους αυτοκρατορικούς κήπους. Ο Τάκιτος, ο οποίος δεν ήταν φίλος των Χριστιανών, προσθέτει: «Ήταν ένοχοι και άξιοι παραδειγματικής τιμωρίας, αλλά ενέπνεαν συμπόνια επειδή καταστρέφονταν όχι για το κοινό καλό αλλά εξαιτίας της σκληρότητας ενός ανθρώπου», του Νέρωνα.

Ολοφάνερες Αντιθέσεις

Παρότι ο Νέρων κατηγορώντας τους Χριστιανούς για την καταστροφή της Ρώμης εξυπηρέτησε το σκοπό του, ποτέ δεν τους έθεσε υπό απαγόρευση ούτε εντός του Κράτους κήρυξε εκτός νόμου τη Χριστιανοσύνη ως θρησκεία. Γιατί λοιπόν οι Ρωμαίοι επικροτούσαν το διωγμό; Επειδή ‘οι μικρές Χριστιανικές κοινότητες σκανδάλιζαν τον έκδοτο στις ηδονές ειδωλολατρικό κόσμο με την ευσέβεια και την ευπρέπειά τους’, λέει ο ιστορικός Γουίλ Ντουράν. Δεν θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη αντίθεση από αυτήν που υπήρχε ανάμεσα στη Χριστιανοσύνη και στις αιματοβαμμένες ρωμαϊκές μονομαχίες. Οι Ρωμαίοι δεν θα μπορούσαν να χάσουν μια τόσο καλή ευκαιρία να απαλλαγούν από τους Χριστιανούς και έτσι να κατευνάσουν τις συνειδήσεις τους.

Ως παγκόσμια δύναμη, η Ρώμη φαινόταν αήττητη. Οι Ρωμαίοι πίστευαν πως ένας λόγος για τη στρατιωτική τους υπεροχή ήταν το γεγονός ότι λάτρευαν όλες τις θεότητες. Έτσι, δυσκολεύονταν να κατανοήσουν την αποκλειστικότητα του Χριστιανικού μονοθεϊσμού και το γεγονός ότι απέρριπτε όλους τους άλλους θεούς, περιλαμβανομένης και της λατρείας του αυτοκράτορα. Δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι η Ρώμη είδε τη Χριστιανοσύνη ως μια επιρροή που θα υπέσκαπτε αυτά καθαυτά τα θεμέλια της αυτοκρατορίας.

Το Τίμημα της Επίδοσης Μαρτυρίας

Προς τα τέλη του πρώτου αιώνα Κ.Χ., ο απόστολος Ιωάννης εξορίστηκε στο νησί της Πάτμου ‘επειδή μιλούσε για τον Θεό και έδινε μαρτυρία για τον Ιησού’. (Αποκάλυψη 1:9) Πιστεύεται ότι υπεύθυνος για αυτό ήταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Δομιτιανός. Ωστόσο, παρά την πίεση που ασκήθηκε στους ακολούθους του Ιησού, στις αρχές του δεύτερου αιώνα, η Χριστιανοσύνη είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Πώς ήταν αυτό δυνατόν; Το βιβλίο Ιστορία της Πρώτης Εκκλησίας (A History of the Early Church) λέει ότι η Χριστιανοσύνη «παρέμεινε ενωμένη μέσω της διακονίας της». Σαν τον Ιωάννη, οι διωκόμενοι πρώτοι Χριστιανοί δεν επρόκειτο να συμβιβάσουν την πίστη τους αλλά με ζήλο ενέμεναν στο να μιλάνε για τον Θεό και στο να φέρνουν μαρτυρία για τον Ιησού.—Πράξεις 20:20, 21· 2 Τιμόθεο 4:2.

Ο διωγμός των Χριστιανών πήρε νέα τροπή το 112 Κ.Χ., δυο χρόνια αφότου ο Αυτοκράτορας Τραϊανός διόρισε τον Πλίνιο κυβερνήτη της Βιθυνίας (τώρα βορειοδυτική Τουρκία). Η προηγούμενη διοίκηση εκεί ήταν χαλαρή, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα ακαταστασία. Οι ναοί είχαν σχεδόν εγκαταλειφτεί, και οι πωλήσεις ζωοτροφών για τα ζώα που προσφέρονταν ως θυσία είχαν πέσει αισθητά. Οι έμποροι το απέδωσαν αυτό στην απλότητα της Χριστιανικής λατρείας, λόγω του ότι αυτή δεν είχε ούτε θυσίες ζώων ούτε είδωλα.

Ο Πλίνιος κατέβαλε σκληρές προσπάθειες προκειμένου να επαναφέρει την ειδωλολατρική λατρεία, ενώ οι Χριστιανοί πλήρωναν με τη ζωή τους το ότι αρνούνταν να προσφέρουν κρασί και θυμίαμα στα αγάλματα του αυτοκράτορα. Τελικά, οι ρωμαϊκές αρχές παραδέχτηκαν ότι οι Χριστιανοί «ήταν ενάρετοι άνθρωποι, αλλά ανεξήγητα εχθρικοί στις παλιές θρησκευτικές παραδόσεις», λέει ο καθηγητής Χένρι Τσάντγουικ. Αν και το να είναι κάποιος Χριστιανός παρέμενε θανάσιμο αδίκημα, οι αληθινοί ακόλουθοι του Ιησού δεν έκαναν ούτε σκέψη για συμβιβασμό.

Μίσος επίσης προέκυψε από την «ενόχληση που επερχόταν στις οικογένειες των ειδωλολατρών λόγω της μεταστροφής μεμονωμένων μελών», λέει ο καθηγητής Γ. Μ. Ράμσι. «Η κοινωνική ζωή δυσχεραινόταν πολύ όταν ο γείτονας κάποιου δεν συμμορφωνόταν με τα πιο κοινά και συνηθισμένα πράγματα, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο συνεπαγόταν την αναγνώριση ειδωλολατρικών θεοτήτων», δηλώνει ο Δρ Τζ. Γ. Σ. Γουάντ. Δεν είναι παράξενο που πολλοί έβλεπαν τους πρώτους Χριστιανούς ως μισάνθρωπους ή τους θεωρούσαν αθεϊστές.

Η Αύξηση Φέρνει Μεγαλύτερο Διωγμό

Ο Πολύκαρπος, ο οποίος, όπως αναφέρεται, διδάχτηκε από τον απόστολο Ιωάννη, έγινε αξιοσέβαστος πρεσβύτερος στην πόλη της Σμύρνης (τωρινό Ιζμίρ). Λόγω της πίστης του κάηκε πάνω σε πάσσαλο το 155 Κ.Χ. Ο Ρωμαίος έπαρχος Στάτιους Κουαντράτους σύναξε τα πλήθη. Το στάδιο ήταν γεμάτο με εχθρικούς ειδωλολάτρες που καταφρονούσαν τον 86χρονο Πολύκαρπο για το γεγονός ότι αυτός αποθάρρυνε τη λατρεία των θεών τους, και οι φανατικοί Ιουδαίοι συγκέντρωσαν πρόθυμα τα ξύλα για την πυρά, αν και αυτό χρειάστηκε να το κάνουν το «μεγάλο» Σάββατο.

Ένας χείμαρρος διωγμού κατέκλυσε κατόπιν τους Χριστιανούς από άκρη σε άκρη του ρωμαϊκού κόσμου. Υπό τον Αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο, το αίμα τους κυλούσε ακόμη πιο άφθονο. Αν ήταν Ρωμαίοι πολίτες, πέθαιναν με το σπαθί· αν όχι, τους σκότωναν τα άγρια θηρία στα αμφιθέατρα. Το έγκλημά τους; Απλώς το γεγονός ότι ήταν Χριστιανοί οι οποίοι αρνούνταν να συμβιβάσουν ή να αποκηρύξουν την πίστη τους.

Η σύγχρονη γαλλική πόλη Λυών εξελίχτηκε από τη ρωμαϊκή αποικία Λουγκντούνουμ, ένα βασικό διοικητικό κέντρο και το μόνο ρωμαϊκό φρουραρχείο μεταξύ της Ρώμης και του ποταμού Ρήνου. Το 177 Κ.Χ., υπήρχε εκεί μια ισχυρή Χριστιανική κοινότητα και ο ειδωλολατρικός πληθυσμός ξεσήκωσε άγριο διωγμό εναντίον της. Αυτό άρχισε με τον αποκλεισμό των Χριστιανών από τους δημόσιους χώρους. Ο όχλος προκάλεσε αναταραχή και ο διωγμός που επακολούθησε ήταν τόσο έντονος ώστε κανένας Χριστιανός δεν τολμούσε να βγει από την πόρτα του σπιτιού του. Ο Ρωμαίος κυβερνήτης διέταξε να βρουν τους Χριστιανούς και να τους θανατώσουν.

Η Ανταμοιβή

Με το θάνατο των αποστόλων του Ιησού και την παρέλευση της ανασταλτικής επίδρασής τους, άρχισε να αναπτύσσεται η αποστασία μεταξύ εκείνων που ομολογούσαν ότι ήταν Χριστιανοί. (2 Θεσσαλονικείς 2:7) Προς το τέλος του τέταρτου αιώνα Κ.Χ., η αποστατική Χριστιανοσύνη έγινε Κρατική θρησκεία. Τότε, είχε ήδη διαφθαρεί και ήταν προετοιμασμένη για το συμβιβασμό και την ταύτιση με τον κόσμο—κάτι που δεν έκανε ποτέ ο Ιησούς και οι πρώτοι μαθητές του. (Ιωάννης 17:16) Πολύ νωρίτερα, ωστόσο, είχε ολοκληρωθεί ο κανόνας της Αγίας Γραφής και το υπόμνημα Χριστιανικής πίστης που αυτός περιλάμβανε.

Μήπως ήταν μάταια τα παθήματα και ο θάνατος των χιλιάδων πρώτων Χριστιανών; Με κανέναν τρόπο! Χωρίς να τους περάσει ούτε η σκέψη να συμβιβάσουν την πίστη τους, αυτοί ‘αποδείχτηκαν πιστοί μέχρι θανάτου, και τους δόθηκε το στεφάνι της ζωής’. (Αποκάλυψη 2:10) Οι υπηρέτες του Ιεχωβά εξακολουθούν να αισθάνονται τον καύσωνα του διωγμού, αλλά η πίστη και η ακεραιότητα των πρώτων ομοπίστων παραμένει πηγή μεγάλης ενθάρρυνσης για αυτούς. Έτσι, οι σύγχρονοι Χριστιανοί επίσης δεν αφήνουν περιθώρια ούτε για σκέψη συμβιβασμού.

[Εικόνες στις σελίδες 8, 9]

Νέρων

Μακέτα της αυτοκρατορικής Ρώμης

Βωμός αφιερωμένος στη λατρεία του Καίσαρα

[Ευχαριστίες]

Nero: Courtesy of The British Museum

Museo della Civiltà Romana, Roma

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Μάρκος Αυρήλιος

[Ευχαριστίες]

The Bettmann Archive