Ματιές στον Κόσμο

ΝΕΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ;

Αντί για μετάγγιση αίματος, μερικοί γιατροί στην Ιαπωνία έκαναν πρόσφατα θεραπεία σ’ ένα αναιμικό πρόωρο βρέφος με ερυθροποιητίνη, ορμονική ουσία που διεγείρει το σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Το μωρό ζύγιζε μόνο 800 γραμμάρια όταν γεννήθηκε, και «η αναιμία του προχώρησε σε κατάσταση που, φυσιολογικά, θα απαιτούσε μεταγγίσεις αίματος», ανέφερε η εφημερίδα Ασάχι Σιμπούν (Asahi Shimbun). Επειδή, όμως, οι γονείς του μωρού είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά, αρνήθηκαν τη χρήση αίματος για το μωρό τους. Έτσι, οι γιατροί άρχισαν να χορηγούν ερυθροποιητίνη από την 39η μέρα μετά τη γέννησή του. Μέσα σε μια εβδομάδα, τα ερυθρά αιμοσφαίρια άρχισαν να αυξάνονται. Αργότερα, ανέβηκε επίσης το επίπεδο συγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης. «Μολονότι οι λόγοι σ’ αυτή την περίπτωση ήταν θρησκευτικοί», είπε ο επικεφαλής γιατρός, «αυτή η μέθοδος θεραπείας είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιηθεί ευρέως προκειμένου να αποφευχθούν κίνδυνοι, όπως μολύνσεις από μεταγγίσεις αίματος».

ΕΝΑ ΑΣΤΑΘΕΣ ΠΟΡΙΣΜΑ

Οι εξελικτές υποθέτουν ότι τα φίδια εξελίχτηκαν από τις σαύρες, αλλά δυσκολεύονται να εξηγήσουν για ποιο λόγο οι σαύρες έχασαν τα πόδια τους. Το 1973 μια διακεκριμένη μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι τα φίδια εξελίχτηκαν από τις σαύρες για να εξοικονομούν ενέργεια με το να έρπουν αντί να περπατούν. Πρόσφατα όμως, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Έρβιν της Καλιφόρνιας υπέβαλαν αυτή τη θεωρία σε δοκιμή. Εξόπλισαν μερικά μαύρα φίδια-δρομείς με μικροσκοπικές μάσκες οξυγόνου, τα πρόσδεσαν σε ειδικούς τροχούς και μέτρησαν την ενέργεια που πραγματικά καταναλώνουν έρποντας. Τα αποτελέσματα: Τα φίδια χρησιμοποίησαν την ίδια ποσότητα ενέργειας ή μέχρι και εφτά φορές μεγαλύτερη από τις σαύρες που έχουν πόδια και οι οποίες κάλυψαν την ίδια απόσταση περπατώντας.

ΜΟΛΥΝΣΗ ΣΕ ΜΕΓΑΛΑ ΥΨΟΜΕΤΡΑ

Τα αεροσκάφη μεγάλου ύψους μπορεί να αποτελούν ιδιαίτερα δραστικές πηγές ρύπανσης, σύμφωνα με μια έρευνα που διεξάχθηκε στη Δυτική Γερμανία. Όπως αναφέρθηκε στο αυστριακό περιοδικό Προφίλ (Profil), ρύποι όπως το μονοξείδιο του άνθρακα, το οξείδιο του αζώτου και η αιθάλη μπορούν να παραμείνουν ενεργοί επί χρόνια όταν απελευθερωθούν σε υψόμετρο πάνω από 10.000 μέτρα, ενώ στο έδαφος η αποσύνθεσή τους είναι ζήτημα μερικών ημερών. Τα πολιτικά αεροσκάφη εκπέμπουν περίπου 600.000 τόνους νιτρικό οξύ κάθε χρόνο· τα πολεμικά αεροσκάφη εκπέμπουν ακόμα περισσότερο. Σε μεγάλα υψόμετρα, το νερό από την καύση των κινητήρων αεριώθησης παγώνει αστραπιαία και σχηματίζει σύννεφα από σωματίδια πάγου και από νιτρικό οξύ, που παραμένουν σε μεγάλο ύψος. Επικρατεί ευρέως η υπόνοια ότι αυτά τα σύννεφα συντελούν στην καταστροφή του ζωτικής σημασίας στρώματος του όζοντος.

ΒΡΕΘΗΚΕ ΧΡΥΣΟ ΜΟΣΧΑΡΙ

«Ένα αγαλματίδιο υποστηρίζει την ιστορία με τον Μωυσή και τους ειδωλολάτρες Ισραηλίτες», είπε το περιοδικό Τάιμ (Time). Μέχρι τώρα, δεν είχε βρεθεί κανένα θρησκευτικό άγαλμα μοσχαριού στα ερείπια της Χαναάν, που να ανήκει στην περίοδο πριν από την Έξοδο των Ισραηλιτών. Ωστόσο, τον Ιούνιο του 1990, στα ερείπια της αρχαίας πόλης-λιμάνι Ασκάλων του Ισραήλ, μια ομάδα αρχαιολόγων έβγαλε στην επιφάνεια ένα μοσχάρι μήκους 12,5 εκατοστών φτιαγμένο από μπρούντζο, χαλκό και πιθανόν από μολύβι και ασήμι. Ο μπρούντζος ήταν προφανώς γυαλισμένος έτσι ώστε να λάμπει σαν χρυσάφι. Ο Λόρενς Στέιτζερ, ο επικεφαλής της ομάδας, πιστεύει ότι το μοσχάρι χρονολογείται από το 1550 Π.Κ.Χ., πριν οι Ισραηλίτες κατακτήσουν τη Χαναάν. Ο Στέιτζερ υποθέτει ότι το μοσχάρι ίσως χρησιμοποιόταν στη λατρεία του ειδωλολατρικού θεού Ελ ή του γιου του τού Βάαλ και ότι μπορεί να ήταν το υπόδειγμα για την κατασκευή των χρυσών μοσχαριών που αναφέρονται στην Αγία Γραφή.

ΛΑΘΗ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ

Τα επιστημονικά σχολικά βιβλία που χρησιμοποιούνται στα δημοτικά σχολεία των Η.Π.Α. είναι γεμάτα από ενοχλητικά λάθη, παραπονιούνται ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες. Σύμφωνα με το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek), ένας φυσικός είπε: «Τα βιβλία είναι γεμάτα με αποδεδειγμένα λάθη και δίνουν εντελώς ανακριβή εικόνα για την όλη φύση της επιστήμης». Μερικά παραδείγματα: Η βαρύτητα δεν επηρεάζει έναν αστροναύτη στο διάστημα. (Λάθος. Τι κρατάει έναν αστροναύτη σε τροχιά αν δεν υπάρχει καθόλου βαρύτητα εκεί πάνω;) Το κουνούπι τσιμπάει με το πίσω μέρος του σώματός του. (Εξίσου παρατραβηγμένο, όπως ξέρει οποιοσδήποτε έχει δει κουνούπι να τσιμπάει.) Φαίνεται ότι λίγα μόνο σχολικά βιβλία ελέγχονται λεπτομερώς από ειδικούς πριν εκδοθούν. Το Νιούζγουικ προσθέτει: «Τα λάθη πολλαπλασιάζονται σαν σκουλήκια, εφόσον κάθε ‘καινούριο’ σχολικό βιβλίο, στην ουσία, ακολουθεί στενά το πρότυπο προγενέστερων βιβλίων που αποδείχτηκαν κερδοφόρα».

ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ

«Οι έρευνες δείχνουν ότι η χρήση ναρκωτικών από τους Βραζιλιανούς μαθητές αυξήθηκε κατά 24% στα περασμένα δυο χρόνια», αναφέρει το βραζιλιάνικο περιοδικό Βέτζα (Veja). Αυτό το θλιβερό ποσοστό προέρχεται από μια μελέτη που περιελάμβανε 30.000 μαθητές στοιχειώδους και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. «Όταν συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες από τις συνεντεύξεις, ήρθε στην επιφάνεια μια θλιβερή προοπτική. . . . Η αύξηση στη χρήση ναρκωτικών ήταν σημαντικά μεγαλύτερη μεταξύ εφήβων ηλικίας 13 μέχρι 15 ετών». Η μελέτη δείχνει, επίσης, ότι τα ηρεμιστικά και τα ναρκωτικά που εισπνέονται (όπως βενζινόκολλα και αρώματα σε σπρέι) είναι αυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο. Μολονότι αυτά τα ναρκωτικά είναι λιγότερο ισχυρά, μπορεί να οδηγήσουν στη χρήση άλλων, πιο επιβλαβών. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ελισάλντο Καρλίνι, «τα στοιχεία είναι ανησυχητικά επειδή τα πλέον χρησιμοποιούμενα ναρκωτικά στη χώρα δεν είναι παράνομα και μπορεί να τα αγοράσει κανείς από τα φαρμακεία».

ΧΑΘΗΚΕ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΖΕΣΤΑΣΙΑ;

Πολλοί Ιταλοί έστρεψαν με μελαγχολία το βλέμμα τους στην κατάσταση του έθνους τους το περασμένο καλοκαίρι, εξαιτίας της θλιβερής θέσης στην οποία βρέθηκε ένα εξάχρονο κοριτσάκι. Η μικρούλα Βανέσα Μορέτι και ο πατέρας της πήγαιναν με το αυτοκίνητό τους στη θάλασσα. Καθώς περνούσαν μέσα από μια σήραγγα, εκείνος έπαθε καρδιακή προσβολή. Πριν πεθάνει, είπε στην κόρη του να γυρίσει στο σπίτι. Αυτή έκανε μεγάλο αγώνα για να βγει από τη σήραγγα, καθώς τη χτυπούσαν επανειλημμένα ριπές αέρα από τα αυτοκίνητα που περνούσαν δίπλα της χωρίς να ελαττώνουν ταχύτητα. Με εκδορές, αιμορραγώντας και κλαίγοντας με αναφιλητά, περπατούσε κατά μήκος της εθνικής οδού επί μισή ώρα, αγνοημένη από τα εκατοντάδες αυτοκίνητα που περνούσαν γεμάτα εύθυμους εκδρομείς. Τελικά κάποιο αυτοκίνητο σταμάτησε. Κύρια άρθρα εφημερίδων σ’ όλη τη χώρα έθεταν διερευνητικές ερωτήσεις, όπως αν η ευημερία της χώρας την έκανε να χάσει κάτι από την ανθρώπινη ζεστασιά και συμπόνια, ιδιότητες για τις οποίες φημιζόταν κάποτε.

ΠΑΡΑΔΕΧΕΤΑΙ ΤΗΝ ΗΤΤΑ ΤΟΥ

Το Κέντρο Ερευνών για το Κοινό Κρυολόγημα στο Σόλζμπερι της Αγγλίας έκλεισε φέτος το καλοκαίρι, τερματίζοντας μια μάταιη έρευνα διάρκειας 44 ετών για την ανακάλυψη θεραπείας του κοινού κρυολογήματος. Το έργο αυτό, όπως αποδείχτηκε, δεν είναι τόσο απλό όσο φαινόταν κάποτε. Ο διαχειριστής του κέντρου σχολιάζει: «Είχαμε την άποψη ότι υπήρχε ένας μόνο ιός του κρυολογήματος. Τώρα ξέρουμε ότι υπάρχουν σχεδόν 200, κι έτσι δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να ανακαλύψουμε κάποιο εμβόλιο». Στη διάρκεια των ετών, περίπου 18.000 εθελοντές πήγαν στο κέντρο για να εκτεθούν σε μια ποικιλία ιών κατά τη διάρκεια δεκαήμερων προγραμμάτων καραντίνας. Μολονότι οι εθελοντές έπρεπε να κρατιούνται τουλάχιστον 10 μέτρα μακριά από οποιονδήποτε άνθρωπο, εκτός από το συγκάτοικό τους στο δωμάτιο και από το ιατρικό προσωπικό, μερικοί έδειχναν να απολαμβάνουν το πρόγραμμα. Ένα ζευγάρι έκανε τη γνωριμία του κατά τη διάρκεια της παραμονής του και επέστρεψε το επόμενο έτος για το μήνα του μέλιτος. Ένας άντρας ξαναπήγε 26 φορές. Ο διαχειριστής τον περιγράφει, όμως, ως «αρκετά ιδιόρρυθμο».

ΘΟΛΟ ΣΥΜΠΑΝ

Κύματα πικρίας και οργής συντάραξαν την κοινότητα των αστρονόμων, η οποία έτρεφε υψηλές προσδοκίες για το Διαστημικό Τηλεσκόπιο του Χαμπλ, αξίας 1.600.000.000 δολαρίων (περ. 268 δισ. δρχ.), που εκτοξεύτηκε πρόσφατα. Με τα τεράστια και ευαίσθητα κάτοπτρά του, τα οποία είναι σχεδιασμένα να συλλαμβάνουν την πεντακάθαρη θέα που υπάρχει έξω από την παραμορφωτική ατμόσφαιρα της γης, το τηλεσκόπιο υποσχόταν να διευρύνει την ανθρώπινη άποψη για το σύμπαν τόσο δραστικά όσο και το τηλεσκόπιο που είχε χρησιμοποιήσει ο Γαλιλαίος. Αλλά όταν οι αστρονόμοι στη γη επιχείρησαν να θέσουν το τηλεσκόπιο σε λειτουργία, αντιλήφθηκαν την πικρή πραγματικότητα: Δεν μπορεί να εστιάσει σωστά. Προφανώς, ένα κάτοπτρο είχε κάποια απόκλιση από την κατασκευή του, η οποία δεν έγινε αντιληπτή, επειδή τα κάτοπτρα ποτέ δεν είχαν ελεγχθεί πλήρως.

ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΑΠΑΛΛΑΓΜΕΝΗ ΑΠΟ ΜΟΛΥΝΣΗ;

Ένας δυτικογερμανός γιατρός αντιμετωπίζει ένα μεγάλο πρόβλημα σε μια χώρα της κεντρικής Αφρικής—του ζητήθηκε να οργανώσει εκεί μια τράπεζα αίματος που να είναι απαλλαγμένο από AIDS. Στην πρωτεύουσα της χώρας, 6 τοις εκατό του αίματος που προέρχεται από εθελοντική αιμοδοσία είναι μολυσμένο με τον ιό του AIDS. Συνεπώς, η τράπεζα αίματος δίνει έμφαση στα τεστ αίματος. Πάλι, όμως, γίνονται λάθη. Όπως αναφέρει το μηνιαίο περιοδικό Νιου Άφρικαν (New African): «Σε μια περίπτωση κάποιο δείγμα αίματος αποδείχτηκε ότι ήταν μολυσμένο από AIDS, αλλά χωρίς να το γνωρίζει η τράπεζα, αυτά τα δείγματα δόθηκαν σε δυο νεογέννητα μωρά». Ενώ η τράπεζα ισχυρίζεται ότι το αίμα που διαθέτει είναι απαλλαγμένο από AIDS, δεν κάνει καν τεστ για ελονοσία και για σύφιλη, που είναι γνωστό ότι μολύνουν πάνω από το 18 τοις εκατό του αίματος.

ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ

Μια πρόσφατη έκθεση του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Εγκληματολογίας προειδοποιεί ότι οι φυλακές της Αυστραλίας έχουν υπερπληρωθεί σε σοβαρό βαθμό. Η έκθεση υποστηρίζει ότι οι φυλακές θα έπρεπε να έχουν ποσοστό πληρότητας 85 τοις εκατό, ενώ το ποσοστό στις αυστραλιανές φυλακές είναι τώρα 103 τοις εκατό κατά μέσο όρο, με μερικές πολιτείες να έχουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από άλλες. Μόνο στη νησιωτική πολιτεία της Τασμανίας έχει ο κάθε φυλακισμένος το ατομικό του κελί. Μια άλλη αιτία ανησυχίας είναι ότι οι 23 από τις 88 φυλακές της ηπείρου είχαν χτιστεί πριν από το έτος 1900. Σε πολλές απ’ αυτές τις φυλακές, οι συνθήκες είναι πρωτόγονες και μερικοί τις περιγράφουν ως «απάνθρωπες». Δεν φαίνεται να υπάρχουν πολλές ελπίδες για βελτίωση, καθώς οι στατιστικές αποκαλύπτουν ανησυχητικές τάσεις. Λόγου χάρη, ο αριθμός των γυναικών που στάλθηκαν στις φυλακές από το 1982 μέχρι το 1986 αυξήθηκε κατά 65 τοις εκατό!