Αλλά γύρω στα μέσα του 18ου αιώνα περίπου, οι σπόροι του είχαν ήδη αρχίσει να θεωρούνται λιχουδιά.

Το ανθεκτικό στέλεχος και τα τραχιά, πράσινα φύλλα κοσμούνται από ένα μεγάλο, στρογγυλό λουλούδι με λαμπερά κίτρινα πέταλα. Αυτά περιβάλλουν έναν σκούρο πυρήνα που αποτελείται από μικρότερα, σωληνοειδή άνθη. Όταν αυτά τα μικρότερα άνθη γονιμοποιούνται από τα έντομα, γίνονται οι εδώδιμοι σπόροι του ηλίανθου. Ο πυρήνας του ηλίανθου μπορεί να έχει διάμετρο από 5 ως 50 εκατοστά και να παράγει από 100 ως 8.000 σπόρους.

Οι περισσότεροι ηλίανθοι σήμερα καλλιεργούνται για τους σπόρους τους, οι οποίοι παράγουν εξαίρετο λάδι. Το ηλιέλαιο χρησιμοποιείται στη μαγειρική, σε σάλτσες για σαλάτες καθώς και στη μαργαρίνη. Οι σπόροι έχουν μεγάλη θρεπτική αξία​—περιέχουν 18 ως 22 τοις εκατό πρωτεΐνες και άλλες θρεπτικές ουσίες.

Πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν ως σνακ τους ελαφρά καβουρντισμένους και αλατισμένους ηλιόσπορους. Το αλεύρι που παράγεται από τους σπόρους χρησιμοποιείται ως πρόσθετο στην αρτοποιία.