Καρκίνος του Δέρματος​—Σύγχρονη Μάστιγα

Το Εγχειρίδιο Μερκ (The Merck Manual) αναφέρει ότι αυτή είναι η συνηθέστερη μορφή καρκίνου στον κόσμο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο 1 στους 6 με 7 ανθρώπους προσβάλλεται από κάποια μορφή καρκίνου του δέρματος. Και τα ποσοστά αυξάνουν. Σύμφωνα με τον Δρ Ι. Γουίλιαμ Λέιν στο βιβλίο Η Απάντηση στον Καρκίνο του Δέρματος (The Skin Cancer Answer), «εκτιμάται τώρα ότι το 50 τοις εκατό των ατόμων που φτάνουν στην ηλικία των εξήντα πέντε ετών θα παρουσιάσουν κάποια μορφή καρκίνου του δέρματος». Το κακόηθες μελάνωμα προκαλεί περίπου 7.500 θανάτους κάθε χρόνο σε εκείνη τη χώρα και παρουσιάζει αύξηση, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας. Οι σκουρόχρωμοι άνθρωποι προσβάλλονται σε μικρότερο βαθμό από καρκίνο του δέρματος, αλλά και αυτοί επίσης κινδυνεύουν.

Γιατί έχει γίνει τέτοια μάστιγα ο καρκίνος του δέρματος; Μολονότι ίσως παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες, όπως το υψόμετρο, το γεωγραφικό πλάτος, η νεφοκάλυψη και η κατάσταση του στρώματος του όζοντος, ο κύριος υπαίτιος μπορεί απλώς να είναι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Ο τρόπος ζωής έχει αλλάξει. Οι διακοπές στην παραλία και οι υπαίθριες μορφές αναψυχής όπως η ορειβασία και το σκι έχουν γίνει πιο δημοφιλείς και πιο προσιτές για τους ανθρώπους που εργάζονται σε εσωτερικούς χώρους. Η μόδα έχει αλλάξει. Ενώ η σεμνότητα υπαγόρευε παλιότερα να φοράνε οι άντρες και οι γυναίκες μακριά μαγιό, τα μαγιό γίνονται ολοένα και πιο αποκαλυπτικά, αφήνοντας εκτεθειμένο μεγαλύτερο μέρος του δέρματος. Ο καρκίνος του δέρματος έχει αυξηθεί ανάλογα. Μήπως οι κάτοικοι της ερήμου, όπως οι Βεδουίνοι, με τους μακριούς, ριχτούς χιτώνες τους και τα καλύμματα του κεφαλιού, γνώριζαν κάτι που φαίνεται να έχει διαφύγει από εμάς;

Καρκίνος του Δέρματος​—Πολύ Υπαρκτός Κίνδυνος

Οι τρεις συνηθέστερες μορφές καρκίνου του δέρματος είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το κακόηθες μελάνωμα. Το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα αρχίζουν στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος, το οποίο κατά μέσο όρο έχει πάχος μόλις 1 χιλιοστό. Αυτά τα είδη καρκίνου που δεν είναι μελανώματα προέρχονται, καθώς φαίνεται, από τη χρόνια έκθεση στον ήλιο, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ατόμων που εργάζονται στο ύπαιθρο, και παρουσιάζονται σχεδόν αποκλειστικά σε μέρη του σώματος τα οποία εκτίθενται στον ήλιο, όπως είναι το πρόσωπο και τα χέρια.a Αυτά τα καρκινώματα τείνουν να αρχίζουν ως ένα οζίδιο ή αλλοίωση στο δέρμα η οποία μεγαλώνει, πολλές φορές αιμορραγεί, και δεν επουλώνεται πλήρως. Μπορεί να απλωθεί τοπικά, εισβάλλοντας στο γύρω ιστό. Περίπου το 75 τοις εκατό των καρκίνων του δέρματος είναι βασικοκυτταρικά καρκινώματα. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, αν και λιγότερο κοινό, είναι πιο πιθανό να κάνει μετάσταση, δηλαδή να εξαπλωθεί από την αρχική θέση σε άλλα μέρη του σώματος. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική επειδή, μολονότι τα είδη καρκίνου που δεν είναι μελανώματα συγκαταλέγονται στις πιο θεραπεύσιμες μορφές καρκίνου του δέρματος, μπορούν να οδηγήσουν στο θάνατο αν δεν αντιμετωπιστούν.

Τα κακοήθη μελανώματα, τα οποία αποτελούν μόλις το 5 τοις εκατό του συνόλου των καρκίνων του δέρματος, αρχίζουν και αυτά επίσης στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος. Ένας από τους κύριους παράγοντες εμφάνισης μελανώματος φαίνεται πως είναι η έντονη, περιστασιακή έκθεση στον ήλιο, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ανθρώπων που εργάζονται σε εσωτερικούς χώρους και οι οποίοι κάνουν διακοπές στον ήλιο. Το 50 τοις εκατό περίπου των μελανωμάτων που είναι κακοήθη εξελίσσονται από μελαγχρωματικούς σπίλους, ιδιαίτερα στο πάνω μέρος της πλάτης και στο κάτω μέρος των ποδιών.

Αυτή η μορφή καρκίνου του δέρματος είναι η πιο θανατηφόρα επειδή, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να εισχωρήσει στο εσωτερικό στρώμα του δέρματος, στο χόριο, όπου βρίσκονται τα αιμοφόρα αγγεία και η λέμφος. Από εκεί μπορεί να κάνει γρήγορα μετάσταση. Ο ογκολόγος Δρ Λάρι Νέιθανσον λέει: «Το παράδοξο με το μελάνωμα είναι ότι πρόκειται για ασθένεια που θεραπεύεται σε μεγάλο βαθμό όταν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Τουναντίον, όταν κάνει μετάσταση, είναι σχετικά ανθεκτικό στη θεραπεία με φάρμακα ή με ακτινοβολία». Στην πραγματικότητα, μόνο το 2 με 3 τοις εκατό των ασθενών με μεταστατικό μελάνωμα καταφέρνουν να ζήσουν πέντε χρόνια. (Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 7 για τα πρώτα προειδοποιητικά συμπτώματα του μελανώματος.)

Ποιοι κινδυνεύουν να πάθουν καρκίνο του δέρματος; Εκτός από εκείνους που έχουν υποβληθεί σε χρόνια ή σε έντονη, περιστασιακή έκθεση στον ήλιο, άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, με ανοιχτόχρωμα μαλλιά και μάτια, με ελιές και φακίδες, καθώς και με οικογενειακό ιστορικό αυτής της ασθένειας κινδυνεύουν ιδιαίτερα. Ο καρκίνος του δέρματος είναι πολύ λιγότερο πιθανό να παρουσιαστεί σε άτομα με σκουρόχρωμη επιδερμίδα. Μήπως αυτό σημαίνει ότι όσο πιο μαυρισμένοι από τον ήλιο είστε, τόσο λιγότερο κινδυνεύετε να προσβληθείτε από καρκίνο του δέρματος; Όχι, επειδή αν και το μαύρισμα είναι η αντίδραση του δέρματος προκειμένου να προστατευτεί από την υπεριώδη ακτινοβολία, το δέρμα υφίσταται βλάβη κατά τη διαδικασία του μαυρίσματος, και η επαναλαμβανόμενη βλάβη αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.

Θεραπευτική Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Δέρματος

Ανάλογα με τη μορφή του όγκου, τη θέση του και το μέγεθός του, καθώς και τη θεραπεία που έχει προηγηθεί, υπάρχουν αρκετές μέθοδοι αντιμετώπισης: χειρουργική αφαίρεση, απόξεση, καυτηρίαση με ηλεκτρική βελόνα, κρυοχειρουργική (έκθεση σε ψύχος) και ακτινοθεραπεία. Η δυσκολία έγκειται στο να αφαιρεθούν όλα τα καρκινικά κύτταρα. Μια τεχνική που ονομάζεται χειρουργική του Μος, η οποία περιλαμβάνει αφαίρεση ελεγχόμενη με μικροσκόπιο, είναι αποτελεσματική για την εξάλειψη του βασικοκυτταρικού και του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος (με ποσοστό ίασης 95 ως 99 τοις εκατό), ενώ συγχρόνως διατηρεί τη μέγιστη ποσότητα υγιούς ιστού και προκαλεί λιγότερο εμφανείς ουλές. Σε κάθε περίπτωση, ίσως είναι απαραίτητο να γίνει ανάπλαση ιστού.

Το Εθνικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ για τη Γήρανση λέει: «Όλοι οι καρκίνοι του δέρματος θα μπορούσαν να θεραπευτούν αν ανακαλύπτονταν και φέρνονταν στην προσοχή του γιατρού προτού προλάβουν να εξαπλωθούν». Έτσι λοιπόν, ο έγκαιρος εντοπισμός είναι ζωτικός.

Προφυλάξτε το Δέρμα Σας!

«Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τον πολύ υπαρκτό κίνδυνο που εγκυμονεί ο ήλιος . . . καθώς και τη βλάβη που μπορεί να προκαλέσει στο DNA του δέρματος. Η συσσώρευση αυτής της βλάβης μπορεί να οδηγήσει στην ωρολογιακή βόμβα που λέγεται καρκίνος του δέρματος».​—Δρ Μαρκ Μπιρτς-Μέιτσιν, ειδικός στον καρκίνο του δέρματος.