Μια Επίσκεψη στο Άσχημο Παρελθόν της Δουλείας

ΛΙΓΟ πιο έξω από την ακτή της Σενεγάλης στην Αφρική, κοντά στην πόλη Ντακάρ, βρίσκεται το νησί Γκορέ. Επί 312 χρόνια, μέχρι το 1848, αυτό το νησί αποτελούσε κέντρο για το ακμάζον εμπόριο ανθρώπινων ψυχών. Αρχεία από το λιμάνι της Νάντης στη Γαλλία δείχνουν ότι, από το 1763 μέχρι το 1775 και μόνο, περισσότεροι από 103.000 σκλάβοι πουλήθηκαν από το Γκορέ μέσω του λιμανιού της Νάντης.

Σήμερα ξεναγούνται κατά μέσο όρο 200 επισκέπτες την ημέρα στο Μεζόν ντεζ Εσκλάβ, το μουσείο του Σπιτιού των Σκλάβων. Ο ξεναγός Ζοζέφ Εντιαγέ ανέφερε μερικές από τις φρικαλεότητες τις οποίες υφίσταντο τα αβοήθητα θύματα: «Οι πρόγονοί μας εκτοπίζονταν, οι οικογένειές τους χωρίζονταν, το δέρμα τους σημαδευόταν σαν να ήταν βοοειδή». Ολόκληρες οικογένειες έφταναν αλυσοδεμένες. «Η μητέρα μπορεί να πήγαινε στην Αμερική, ο πατέρας στη Βραζιλία, τα παιδιά στις Αντίλες», ανέφερε ο ξεναγός.

«Αφού τους ζύγιζαν», εξήγησε ο Εντιαγέ, «αποτιμούσαν τους άντρες σύμφωνα με την ηλικία και την προέλευσή τους, ενώ ορισμένες φυλές τις θεωρούσαν μεγάλης αξίας λόγω της αντοχής τους ή της υποτιθέμενης γονιμότητάς τους. Οι Γιορούμπα, για παράδειγμα, θεωρούνταν περιζήτητοι ως “επιβήτορες”».

Τους αιχμαλώτους που είχαν βάρος μικρότερο από το κανονικό τούς έτρεφαν πριν από τη δημοπρασία για να τους παχύνουν σαν να ήταν χήνες. Δουλέμποροι διάλεγαν νεαρές γυναίκες και τις χρησιμοποιούσαν για τη σεξουαλική τους απόλαυση κάθε βράδυ. Τους σκλάβους που στασίαζαν τους κρεμούσαν από το θώρακα αντί από το λαιμό, για να παρατείνουν τον πόνο τους.

Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ επισκέφτηκε το Γκορέ το 1992. Η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) ανέφερε ότι «ζήτησε συγνώμη για το δουλεμπόριο, απολογούμενος για όλους όσους είχαν πάρει μέρος σε αυτό, περιλαμβανομένων και των Καθολικών ιεραποστόλων οι οποίοι είχαν δεχτεί τη δουλεία των Αφρικανών ως μέρος της φυσιολογικής τάξης των πραγμάτων».

Αλλά δεν είναι όλοι πρόθυμοι να αναγνωρίσουν αυτό που έλαβε χώρα. Πριν από δυόμισι χρόνια, προτού έρθουν στο φως τα αρχεία της Νάντης, ένας Γάλλος Ιησουίτης ισχυρίστηκε ότι πουλιούνταν μόνο 200 με 500 σκλάβοι το χρόνο στο Γκορέ. Μέχρι τώρα, παρατήρησε ο κ. Εντιαγέ, «ο κόσμος δεν μπόρεσε ποτέ να αποδεχτεί την τεράστια έκταση αυτού του ανοσιουργήματος».

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 31]

Gianni Dagli Orti/Corbis

Yann Arthus-Bertrand/Corbis

Από DESPOTISM —A Pictorial History of Tyranny