Αντιπαραβολή ναών. Το παράδειγμα του πνευματικού ναού που χρησιμοποιεί ο Παύλος ήταν επίσης πολύ κατάλληλο για τη Χριστιανική εκκλησία η οποία ζούσε στη σκιά του επιβλητικού ειδωλολατρικού ναού της Αρτέμιδος, που θεωρούνταν ένα από τα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ενώ «ολόκληρη η περιφέρεια της Ασίας και η κατοικημένη γη» απέδιδαν λατρεία στην Αρτέμιδα και έτρεφαν μεγάλο σεβασμό για το φημισμένο ναό στην Έφεσο, οι χρισμένοι Χριστιανοί αποτελούν “άγιο ναό”, στον οποίο ο Ιεχωβά κατοικεί με το πνεύμα του.—Πρ 19:27· Εφ 2:21.

Το γεγονός ότι ο ναός της Αρτέμιδος θεωρούνταν άσυλο υποδαύλιζε την εγκληματικότητα, και ως εκ τούτου αυξήθηκαν οι εγκληματίες στην Έφεσο. Όποιος βρισκόταν εντός συγκεκριμένης απόστασης γύρω από τους τοίχους του δεν μπορούσε να συλληφθεί, οποιοδήποτε έγκλημα και αν είχε διαπράξει. Ως αποτέλεσμα, αναπτύχθηκε γύρω από το ναό μια κοινότητα ληστών, δολοφόνων και άλλων τέτοιων ανθρώπων.

Ναός της Αρτέμιδος. Το πιο αξιοσημείωτο κτίριο της πόλης ήταν ο ναός της Αρτέμιδος, τον οποίο οι αρχαίοι κατέτασσαν στα εφτά θαύματα του κόσμου. Ο ναός που υπήρχε τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., όταν ο απόστολος Παύλος επισκέφτηκε την Έφεσο, είχε ανοικοδομηθεί σύμφωνα με το σχέδιο ενός προγενέστερου ναού ιωνικού ρυθμού ο οποίος λέγεται ότι πυρπολήθηκε από τον Ηρόστρατο το 356 Π.Κ.Χ.

Σύμφωνα με ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, ο ναός ήταν χτισμένος σε ένα κρηπίδωμα πλάτους περίπου 73 μ. και μήκους 127 μ. Ο κυρίως ναός είχε πλάτος περίπου 50 μ. και μήκος 105 μ. Είχε 100 μαρμάρινους κίονες, καθένας από τους οποίους είχε ύψος σχεδόν 17 μ. Οι κίονες είχαν διάμετρο 1,8 μ. στη βάση τους και τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς έφεραν γλυπτή διακόσμηση σε ύψος περίπου 6 μ. Το άδυτο του ναού είχε πλάτος περίπου 21 μ. και μήκος 32 μ. Ο βωμός που υπήρχε εκεί ήταν τετράγωνος, πλευράς 6 μ. σχεδόν, και το άγαλμα της Αρτέμιδος πιθανόν να βρισκόταν ακριβώς πίσω από αυτόν το βωμό.

Τα υπολείμματα που έχουν βρεθεί υποδηλώνουν ότι ο ναός ήταν διακοσμημένος με λαμπερά χρώματα και γλυπτά. Μεγάλες λευκές μαρμάρινες πλάκες κάλυπταν την οροφή. Αντί για κονίαμα, πιστεύεται ότι είχε χρησιμοποιηθεί χρυσός στους αρμούς των μαρμάρινων δομικών λίθων.