Γονείς—Να Διαλέγετε Σοφά τα Παιχνίδια του Παιδιού Σας

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ είναι ‘κληρονομιά από τον Ιεχωβά’, λέει η Αγία Γραφή. (Ψαλμός 127:3) Οι θεοφοβούμενοι γονείς λοιπόν αναγνωρίζουν την ευθύνη που έχουν να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους «με τη διαπαιδαγώγηση και τη διανοητική καθοδήγηση του Ιεχωβά». (Εφεσίους 6:4) Δεν αφήνουν στους κατασκευαστές παιχνιδιών την ευθύνη να διαπλάσουν την προσωπικότητα των παιδιών τους.

Τα παιχνίδια μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της συναισθηματικής και διανοητικής ανάπτυξης των παιδιών. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι οι γονείς πρέπει να ξοδεύουν πολλά χρήματα σε συσκευές υψηλής τεχνολογίας. Μερικά από τα πιο ωφέλιμα παιχνίδια που δίνουν ερεθίσματα δεν θα σας κοστίσουν σχεδόν τίποτα.

Ένα απλό χαρτόκουτο μπορεί να γίνει σπίτι, αεροπλάνο ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να οραματιστεί η γόνιμη φαντασία του παιδιού. Ένα κουβαδάκι και ένα φτυαράκι επιτρέπουν στο παιδί να χτίσει κάστρα στην άμμο. Απλά τουβλάκια, παζλ, πλαστελίνη και μπογιές μπορούν παρόμοια να χαρίσουν ώρες ωφέλιμης αναψυχής. Για τα μεγαλύτερα παιδιά, καλλιτεχνικά υλικά και σετ για χόμπι μπορούν να συντελέσουν στην ανάπτυξη διαφόρων ικανοτήτων και να δώσουν μια υγιή διέξοδο στη δημιουργικότητα—απείρως πιο ικανοποιητικά από το να πυροβολούν εικόνες σε μια οθόνη.

Μερικά παιχνίδια δεν απαιτούν κανέναν ειδικό εξοπλισμό. Μια βόλτα στο δάσος μπορεί να αποτελέσει συναρπαστική περιπέτεια για ένα παιδί, ιδιαίτερα όταν το συνοδεύει ένας στοργικός, γεμάτος ενδιαφέρον γονέας. Ακόμη και οι βασικές δουλειές του σπιτιού μπορούν να διδαχτούν ως διασκεδαστικές δραστηριότητες. Η Πηνελόπη Λιτς γράφει στο βιβλίο της Το Παιδί σας Μεγαλώνει (Your Growing Child): «Η ετοιμασία ενός κέικ ή ενός γεύματος, το σκάψιμο του κήπου, το πλύσιμο του αυτοκινήτου ή το βάψιμο του ταβανιού, τα ψώνια ή το μπάνιο του μωρού, όλα αυτά ίσως είναι δουλειές για εσάς, αλλά για το παιδί σας μπορεί να είναι από τα πιο επιθυμητά παιχνίδια».

Εφτά Υποβοηθητικές Κατευθυντήριες Γραμμές

Φυσικά, τα έτοιμα παιχνίδια έχουν τη θέση τους. Και αν υπάρχει περιθώριο στον οικογενειακό προϋπολογισμό για αυτά, ίσως θελήσετε να υποβάλλετε στον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις προτού κάνετε κάποια αγορά:

1. Κεντρίζει πράγματι αυτό το παιχνίδι την περιέργεια και τη φαντασία του παιδιού μου; Αν όχι, γρήγορα θα το βαρεθεί. Ένα παιχνίδι μπορεί να φαίνεται ωραίο σε μια τηλεοπτική διαφήμιση, αλλά να θυμάστε: Τα παιδιά-ηθοποιοί έχουν πληρωθεί για να δείχνουν ενθουσιασμένα με το παιχνίδι. Το παιδί σας ίσως να μην αντιδράσει με τον ίδιο τρόπο. Προσπαθήστε να το παρατηρήσετε ενώ παίζει ή όταν βρίσκεται σε κάποιο κατάστημα με παιχνίδια. Τι είδους παιχνίδια το ελκύουν;

Οι γονείς μερικές φορές νομίζουν ότι ένα παιχνίδι δεν έχει αξία αν δεν είναι «εκπαιδευτικό». Ωστόσο, η καθηγήτρια Τζάνις Τ. Γκίμπσον μας θυμίζει: «Τα παιδιά μαθαίνουν από όλα τα παιχνίδια με τα οποία παίζουν. Αυτό που έχει σημασία είναι να διασκεδάζουν ώστε να συνεχίζουν να παίζουν με τρόπο που τα ωφελεί».

2. Είναι κατάλληλο αυτό το παιχνίδι για τις σωματικές και διανοητικές ικανότητες του παιδιού μου; Μερικές φορές ένα παιδί απλώς δεν είναι αρκετά δυνατό, υπομονετικό ή ικανό για να χρησιμοποιήσει ένα συγκεκριμένο παιχνίδι. Ίσως όμως ο γονέας τείνει να το αγοράσει επειδή του φέρνει κάποιο νοσταλγικό συναίσθημα. Αλλά μπορεί ένα τρίχρονο αγόρι πράγματι να θέσει σε λειτουργία ένα ηλεκτρικό τρενάκι—ή να χρησιμοποιήσει ένα μπαστούνι του μπέιζμπολ; Γιατί να μην περιμένετε ώσπου να είναι το παιδί σας καλύτερα εξαρτισμένο ώστε να εκτιμήσει τέτοια παιχνίδια;

3. Είναι ασφαλές αυτό το παιχνίδι; Τα μικρά παιδιά τείνουν να βάζουν το καθετί στο στόμα τους και εύκολα μπορούν να πνιγούν από μικρά κομμάτια ξύλου ή πλαστικά αντικείμενα. Οι κοφτερές ή αιχμηρές γωνίες μπορεί να είναι επικίνδυνες για παιδιά κάθε ηλικίας. Ίσως επίσης πρέπει να διερωτηθείτε αν υπάρχει πιθανότητα να πετάξουν το παιχνίδι σε κάποιο από τα αδέλφια τους, ή να το χρησιμοποιήσουν ως όπλο εναντίον τους.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μερικά παιχνίδια έχουν ετικέτες που δείχνουν τις συγκεκριμένες ηλικίες στις οποίες απευθύνονται. Αν τηρείτε αυτές τις συστάσεις μπορείτε να προστατέψετε το παιδί σας από τραυματισμό. Αν αμφιβάλλετε για κάποιο παιχνίδι, ρωτήστε τον υπάλληλο του καταστήματος αν υπάρχει κάποιο δείγμα ώστε να μπορέσετε να το εξετάσετε.

4. Είναι καλά κατασκευασμένο και ανθεκτικό αυτό το παιχνίδι; «Τα μικρά παιδιά, στα οποία αρέσει να ρίχνουν, να πετούν και να γεύονται το καθετί, μπορούν να καταστρέψουν τα παιχνίδια που δεν είναι ανθεκτικά», μας θυμίζει το περιοδικό Γονείς (Parents).

5. Αξίζει τα χρήματα αυτό το παιχνίδι; Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις σπάνια αναφέρουν την τιμή, αλλά τα παιχνίδια κοστίζουν. Μεγάλο μέρος των χρημάτων πηγαίνει στη μάρκα μάλλον παρά στα υλικά κατασκευής αυτά καθαυτά. Επιπλέον, οι διαφημίσεις συχνά καλλιεργούν μη ρεαλιστικές προσδοκίες στα παιδιά, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη απογοήτευση.

Διδάξτε τα παιδιά σας να είναι διορατικοί αγοραστές. Το εδάφιο Παροιμίαι 14:15, ΜΝΚ, αναφέρει: ‘Όποιος είναι άπειρος πιστεύει σε κάθε λόγο, αλλά ο διορατικός εξετάζει τα βήματά του’. Ένα άρθρο στην εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) έλεγε: «Μερικές φορές μπορείτε να τους δείξετε εκ των προτέρων γιατί ένα συγκεκριμένο παιχνίδι είναι κακοφτιαγμένο ή προωθείται με παροδηγητικό τρόπο». Η ίδια εφημερίδα πρόσθεσε: «Τα παιδιά γίνονται πολύ πιο προσεκτικοί καταναλωτές όταν τα χρήματα βγαίνουν από τη δική τους τσέπη και όχι τη δική σας».

Φυσικά, η πραγματική αξία ενός παιχνιδιού προχωράει πέρα από τα υλικά ή την εργασία που περιλαμβάνεται σε αυτό. Σημαντικοί παράγοντες είναι το πόσο θα το χρησιμοποιήσει το παιδί σας και πόση ικανοποίηση θα του προσφέρει. Μια κούνια για την αυλή μπορεί να είναι σχετικά ακριβή, αλλά μπορεί να παρέχει πολλές ώρες διασκέδασης επί αρκετά χρόνια. Ένα φτηνό παιχνίδι που γρήγορα θα πεταχτεί ίσως αποδειχτεί χειρότερη επένδυση σε τελική ανάλυση.

6. Τι αξίες και κανόνες διδάσκει αυτό το παιχνίδι; Ο παιδοψυχολόγος Ντέιβιντ Έλκιντ προειδοποιεί ότι «τα παιχνίδια πρέπει να κεντρίζουν τη φαντασία του παιδιού με θετικούς, όχι αρνητικούς, τρόπους». Να αποφεύγετε παιχνίδια που είναι τρομακτικά, που σαφώς προωθούν τη βία ή που μιμούνται τις φαυλότητες των ενηλίκων, όπως είναι τα τυχερά παιχνίδια.

Τι θα λεχτεί για τα παιχνίδια που βασίζονται σε δημοφιλή παραμύθια ή χαρακτήρες έργων επιστημονικής φαντασίας; Αυτές οι ιστορίες γενικά ασχολούνται με το θρίαμβο του καλού επί του κακού. Μερικοί γονείς έτσι θεωρούν τα ‘μαγικά στοιχεία’ σε αυτά τα παραμύθια ως απλά ταξίδια της παιδικής φαντασίας και δεν βρίσκουν τίποτα κακό στο να αφήνουν τα παιδιά τους να τα απολαμβάνουν. Άλλοι ίσως φοβούνται ότι αυτές οι ιστορίες θα μπορούσαν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον για τον αποκρυφισμό. (Δευτερονόμιον 18:10-13) Χωρίς να κρίνουν άλλους, οι γονείς πρέπει να πάρουν οι ίδιοι αποφάσεις σε αυτόν τον τομέα, εξετάζοντας τις συνέπειες που θα έχουν τέτοιου είδους ιστορίες—και τυχόν παιχνίδια που βασίζονται σε αυτές—στα δικά τους παιδιά.

Να θυμάστε επίσης την αρχή που βρίσκεται στο εδάφιο 1 Κορινθίους 10:23: «Όλα είναι νόμιμα· αλλά δεν συμφέρουν όλα». Ενώ ένα δημοφιλές παιχνίδι ίσως δεν είναι απορριπτέο για εσάς, συμφέρει πράγματι να το αγοράσετε; Μήπως θα μπορούσε να προσβάλει ή να σκανδαλίσει άλλους;

Ο γονέας πρέπει επίσης να ελέγξει εξονυχιστικά τα παιχνίδια που ισχυρίζονται ότι είναι εκπαιδευτικά, ιδιαίτερα όταν αυτά υποστηρίζουν ότι διδάσκουν τα παιδιά σχετικά με τα σεξουαλικά ζητήματα και την εγκυμοσύνη. Είναι το παιδί έτοιμο για αυτές τις πληροφορίες; Μήπως οι πληροφορίες θα μεταδίδονταν καλύτερα μέσω συζητήσεων με το παιδί σας;a Ορισμένα παιχνίδια ίσως μεταδίδουν τη φυσική πλευρά αυτών των θεμάτων, αλλά μεταδίδουν την ορθή ηθική στάση;

7. Θέλω πράγματι να αποκτήσει το παιδί μου αυτό το παιχνίδι; Ίσως νομίζετε ότι το παιδί σας ήδη έχει πάρα πολλά παιχνίδια, ότι αυτό το παιχνίδι απλώς δεν είναι πρακτικό για τις περιστάσεις σας ή ότι το παιχνίδι κάνει περισσότερο θόρυβο από όσο μπορείτε να αντέξετε. Αν αυτά τα προβλήματα δεν λύνονται, ίσως να μην έχετε άλλη επιλογή από το να πείτε όχι. Αυτό δεν είναι εύκολο. Αλλά το να ενδίδετε σε κάθε παιδιάστικη ιδιοτροπία και απαίτηση δεν θα βοηθήσει το παιδί σας να γίνει ισορροπημένος ενήλικος όταν μεγαλώσει. Προσέξτε την αρχή που βρίσκεται στο εδάφιο Παροιμίαι 29:21, ΜΝΚ: ‘Αν κάποιος ανατρέφει το δούλο [ή το παιδί] του από την παιδική του ηλικία κάνοντάς του όλα τα χατίρια, στη μελλοντική του ζωή θα είναι αχάριστος’.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ως γονέας πρέπει να είστε δογματικός και παράλογος. Αυτό απλώς θα έκανε το παιδί σας να νιώθει θυμωμένο και αγανακτισμένο. «Η σοφία που κατεβαίνει από πάνω είναι . . . λογική». (Ιακώβου 3:17) Μια ειδικός σε θέματα φροντίδας παιδιών το έθεσε ως εξής: «Πρέπει να καθήσετε με το παιδί σας και να του εξηγήσετε πολύ προσεκτικά γιατί δεν θέλετε να του δώσετε ορισμένα παιχνίδια».

Μερικά Πράγματα πιο Σημαντικά από τα Παιχνίδια

Ενώ τα παιχνίδια μπορούν να είναι πολύτιμα εργαλεία για την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία, είναι απλώς αντικείμενα. Το παιδί μπορεί να αγαπάει κάποιο παιχνίδι, αλλά το παιχνίδι δεν μπορεί να αγαπήσει κάποιο παιδί. Τα παιδιά χρειάζονται στοργική προσοχή που μόνο οι γονείς μπορούν να δώσουν. «Ουσιαστικά ο γονέας είναι το καλύτερο παιχνίδι που έχει επινοηθεί ως τώρα», λέει η Δρ Μαγκνταλίνα Γκρέι. Όταν οι γονείς παίζουν με τα παιδιά τους, βοηθούν στη σφυρηλάτηση ενός στενού συναισθηματικού δεσμού και συμβάλλουν στην ανάπτυξη υγιούς στάσης και συναισθημάτων.

Ναι, τα παιδιά έχουν ανάγκη από ωφέλιμο παιχνίδι. Αλλά, το σημαντικότερο, χρειάζονται ηθική και πνευματική κατεύθυνση. «Αυτό σημαίνει αιώνια ζωή», λέει η Αγία Γραφή, «το να αποκτούν γνώση για εσένα, τον μόνο αληθινό Θεό, και για αυτόν που απέστειλες, τον Ιησού Χριστό». (Ιωάννης 17:3) Οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στο να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν αυτή τη ζωοσωτήρια γνώση. Οι οικογένειες των Μαρτύρων του Ιεχωβά προσπαθούν να κάνουν τη μελέτη της Αγίας Γραφής μέρος του τακτικού τους προγράμματος. Συνήθως το κάνουν αυτό με τη βοήθεια εντύπων, όπως είναι Το Βιβλίο μου με τις Βιβλικές Ιστορίες, το Ακούοντας τον Μεγάλο Διδάσκαλο και το Οι Νεαροί Ρωτούν—Αποτελεσματικές Απαντήσεις, τα οποία έχουν γραφτεί ειδικά για νεαρά άτομα.b Αυτά τα βιβλία δεν ψυχαγωγούν απλώς—έχουν βοηθήσει χιλιάδες παιδιά να αναπτύξουν στερεή πίστη στον Θεό. Τα παιδιά εκτιμούν επίσης τις κασέτες με ηχογραφημένα Βιβλικά δράματα και κασέτες που περιέχουν έντυπα όπως είναι το βιβλίο Ο Μεγαλύτερος Άνθρωπος που Έζησε Ποτέ.c

Συνεπώς οι αληθινοί Χριστιανοί κάνουν περισσότερα από το να παίζουν με τα παιδιά τους—επίσης προσεύχονται μαζί τους, μελετούν μαζί τους και μιλούν μαζί τους. Η παροχή τέτοιας στοργικής προσοχής απαιτεί χρόνο και πολλή προσπάθεια. Αλλά τελικά, φέρνει στο παιδί περισσότερη διαρκή χαρά από οποιοδήποτε καινούριο ή αστραφτερό παιχνίδι!

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στις σελίδες 8, 9]

Στα παιδιά αρέσουν τα χειροποίητα παιχνίδια—το καλάθι για τα άπλυτα γίνεται αυτοκίνητο· τα κουτιά παπουτσιών γίνονται τρένα