Γονείς—Με Τι Παίζει το Παιδί Σας;

«ΟΛΟ δουλειά και καθόλου παιχνίδι κάνουν τον Τζακ βαρετό παιδί». Αυτό λέει μια παλιά αγγλική παροιμία. Το παιχνίδι ήταν ανέκαθεν σημαντικό μέρος της ζωής των παιδιών. Μέσω του παιχνιδιού τα παιδιά διευρύνουν το νου τους, δυναμώνουν τους μυς τους και αναπτύσσουν σημαντικές επιδεξιότητες. Ωστόσο, τα σημερινά παιδικά παιχνίδια έχουν γίνει μεγάλη επιχείρηση. Τον κόσμο των παιχνιδιών τον κυβερνούν, όχι τα παιδιά ή οι γονείς, αλλά οι κατασκευαστές, οι έμποροι, οι διαφημιστές και οι έξυπνοι ερευνητές της αγοράς. Εξοπλισμένοι με νέα τεχνολογία κατασκευής παιχνιδιών και με την υποστήριξη των πανίσχυρων μέσων ενημέρωσης, ορίζουν εκ νέου τον κόσμο του παιχνιδιού—με σοβαρές συνέπειες τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά.

Αναμφίβολα πολλά μέλη της βιομηχανίας παιχνιδιών ενδιαφέρονται γνήσια για την ευημερία των παιδιών. Πολύ συχνά, όμως, το κέρδος μπαίνει πρώτο. Το ζήτημα τώρα είναι, όχι τι θα εκπαιδεύσει τα παιδιά ή τι θα διεγείρει τη φαντασία τους, αλλά απλώς τι θα πουλήσει. Και αυτό που πουλάει δεν είναι πάντοτε τα απλά υφασμάτινα, ξύλινα και πλαστικά παιχνίδια του κοντινού παρελθόντος, αλλά ρεαλιστικά παιχνίδια υψηλής τεχνολογίας που αφήνουν ελάχιστα ή καθόλου πράγματα στη φαντασία του παιδιού.

Κάποιος κατασκευαστής, για παράδειγμα, εμπορεύεται ένα σετ αυτοκινήτων με πολύ μικρές κούκλες που διαλύονται με την πρόσκρουση. Όταν τα αυτοκίνητα συγκρούονται, οι κούκλες πετούν τα χέρια, τα πόδια—και τα κεφάλια τους—από το παράθυρο των μικροσκοπικών αυτοκινήτων τους. Κάποιο άλλο ρεαλιστικό παιχνίδι προσπαθεί να προσομοιώσει την εγκυμοσύνη. Ένα μικρό σακίδιο που φοριέται σαν ζώνη γύρω από την κοιλιά ενός μικρού κοριτσιού προσομοιώνει τις αδύναμες κλωτσιές και χτύπο της καρδιάς του αναπτυσσόμενου εμβρύου.

Μερικοί πιστεύουν ότι παιχνίδια σαν και αυτά έχουν εκπαιδευτική αξία. Η Ντόνα Γκιμπς, διευθύντρια δημόσιων σχέσεων μιας εταιρίας παιχνιδιών, αποκαλεί τον προσομοιωτή εγκυμοσύνης «διασκεδαστικό τρόπο για να μάθουν [τα μικρά κορίτσια] τι περνάει η μαμά τους». Ωστόσο, δεν συμμερίζονται όλοι τον ενθουσιασμό της. Ο Δρ Τ. Μπέρι Μπρέιζελτον, καθηγητής παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, αποκαλεί αυτό το παιχνίδι «καταπάτηση της ευκαιρίας που έχει ο γονέας να μοιραστεί κάτι πολύτιμο με το παιδί του». Ο Δρ Ντέιβιντ Έλκιντ, παιδοψυχολόγος, διατείνεται ότι «αυτά τα παιχνίδια περνούν τα όρια». Λέει ότι μια κούκλα που προσομοιώνει ένα έμβρυο «ξεπερνάει κατά πολύ τα όσα μπορούν να καταλάβουν ή να εκτιμήσουν [τα παιδιά]». Όσο για τα παιχνίδια που προσομοιώνουν ρεαλιστικά τη σφαγή σε μια σύγκρουση αυτοκινήτων, ο ίδιος προσθέτει ότι, εφόσον η τηλεόραση είναι ήδη διαποτισμένη με βία, «γιατί να την ενισχύουμε με αυτό το παιχνίδι;»—Δε Γκλόουμπ εντ Μέιλ (The Globe and Mail), 8 Φεβρουαρίου 1992.

Διένεξη επίσης περιβάλλει άλλα δημοφιλή παιχνίδια, όπως τα πολεμικά βιντεοπαιχνίδια και τα νεροπίστολα μεγάλης ισχύος. Αν σκεφτούμε ότι, σύμφωνα με τον πρόεδρο των Κατασκευαστών Παιχνιδιών της Αμερικής, «υπάρχουν, όπως υπολογίζεται, 150.000 παιχνίδια στην αγορά σε κάθε δεδομένη στιγμή», οι γονείς βρίσκονται μπροστά σε μια τρομερή δυσκολία όταν πρόκειται να αποφασίσουν ποια παιχνίδια να αγοράσουν. Τι θα πρέπει να κατευθύνει τους γονείς σε αυτόν τον τομέα; Υπάρχει βάσιμος λόγος για ανησυχία σχετικά με μερικά από τα σημερινά παιχνίδια; Τα άρθρα που ακολουθούν θα εξετάσουν αυτά και άλλα σχετικά ερωτήματα.

Σημερινά Παιχνίδια—Τι Διδάσκουν στα Παιδιά Μας;

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ νιώθουν μια φυσιολογική παρόρμηση να παίζουν. Σύμφωνα με το βιβλίο Πώς να Διαλέξετε Παιχνίδια για Παιδιά (Choosing Toys for Children), τα υγιή παιδιά «αυθόρμητα δημιουργούν το δικό τους κόσμο εξερεύνησης και φαντασίας». Αυτό αλήθευε ακόμη και στην αρχαιότητα. Τότε ήταν συνηθισμένο να βλέπει κανείς παιδιά που ‘έπαιζαν στις πλατείες της πόλης’. (Ζαχαρίας 8:5) Αυτό το παιχνίδι συνήθως περιλάμβανε δημιουργικότητα και φαντασία.—Παράβαλε Ματθαίος 11:16, 17.

Κατάλληλα, λοιπόν, το παιχνίδι έχει χαρακτηριστεί η δουλειά του παιδιού, και αν αυτό αληθεύει, τότε τα παιχνίδια γενικά μπορεί να λεχτεί ότι είναι τα εργαλεία του παιδιού. Το περιοδικό Γονείς (Parents) αναφέρει: «Με το παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο. . . . Όταν το παιδί παίζει με παιχνίδια μειώνει τον κόσμο στις δικές του διαστάσεις, τον κάνει έναν κόσμο τον οποίο μπορεί να χειριστεί και να ελέγξει. Το παιχνίδι αναπτύσσει τους μυς και το συντονισμό, ενθαρρύνει την κοινωνικότητα, δοκιμάζει τα σύνορα μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, και βοηθάει τα παιδιά να μάθουν να επικοινωνούν το ένα με το άλλο, να περιμένουν τη σειρά τους, να μοιράζονται. Το παιχνίδι κεντρίζει τη φαντασία και βοηθάει στην απόκτηση πείρας για την επίλυση προβλημάτων».

Τα παιχνίδια ήταν σημαντικά για τα παιδιά και στους Βιβλικούς χρόνους. Ανασκαφές στο Ισραήλ έχουν φέρει στην επιφάνεια ένα μικρό θησαυρό από παιδικά παιχνίδια, όπως κρόταλα, σφυρίχτρες, καθώς και πήλινα δοχεία και άμαξες σε μικρογραφία. Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) δηλώνει: «Στην αρχαία Αφρική, στα παιδιά άρεσαν οι μπάλες, τα παιχνίδια-ζωάκια και τα παιχνίδια που μπορούσαν να σύρουν. Τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα και στην αρχαία Ρώμη διασκέδαζαν με βάρκες, κάρα, τροχούς και σβούρες. Στη διάρκεια του Μεσαίωνα στην Ευρώπη, δημοφιλή παιχνίδια μεταξύ άλλων ήταν οι βόλοι από πηλό, τα κρόταλα και οι κούκλες».

Τα παιχνίδια που δίνουν ερεθίσματα, που είναι ενδιαφέροντα και εκπαιδευτικά εξακολουθούν να παίζουν σημαντικό ρόλο σήμερα. Ωστόσο, υπάρχει μια ανησυχητική συγκέντρωση παιχνιδιών στην αγορά τα οποία είναι αμφίβολης αξίας. Ένα άρθρο στο περιοδικό Τάιμ (Time), του 1992, αναφέρει: «Μην κοιτάξετε στη φετινή παραγωγή νέων παιχνιδιών αν ψάχνετε για καλή, καθαρή διασκέδαση. Ουσιαστικά κάθε μεγάλος κατασκευαστής προβάλλει πράγματα που προκαλούν αηδία». Μια σειρά παιχνιδιών περιλάμβανε ένα πλαστικό κρανίο σε φυσικό μέγεθος το οποίο τα παιδιά μπορούν να φτιάξουν «όσο πιο αποκρουστικό γίνεται». Επίσης πωλούνται παιχνίδια που προσομοιώνουν σωματικές λειτουργίες, όπως είναι ο εμετός. Τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά δέχονται φοβερές πιέσεις για να αγοράσουν αυτά τα παιχνίδια.

Πώς Πουλούν στα Παιδιά

Το περιοδικό Επιθεώρηση Παιδιατρικής (Pediatrics in Review) σημειώνει ότι ο αρχαίος «Κώδικας του Χαμουραμπί καθιστούσε έγκλημα που τιμωρούνταν με θάνατο το να πουλήσει κάποιος οτιδήποτε σε ένα παιδί». Ωστόσο, οι σημερινοί κατασκευαστές και διαφημιστές παιχνιδιών δεν κοκκινίζουν όταν πουλούν τα ακριβά τους εμπορεύματα σε άδολα παιδιά. Χρησιμοποιώντας προηγμένες μεθόδους έρευνας, αυτοί που ασχολούνται με την εξέλιξη των παιχνιδιών «βλέπουν» στις διάνοιες των παιδιών. Μάλιστα, προσθέτοντας συνεχώς νέες παραλλαγές στα προϊόντα τους, μπορούν να κάνουν το περσινό μοντέλο να φαίνεται άχρηστο, και το φετινό άκρως απαραίτητο.

Η βιομηχανία παιχνιδιών επίσης χρησιμοποιεί στο πλήρες τη δύναμη της τηλεόρασης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα τηλεοπτικά προγράμματα για παιδιά κυριολεκτικά κατακλύζονται από διαφημίσεις παιχνιδιών. Χρησιμοποιώντας περίπλοκους χειρισμούς της κάμερας, ειδικά εφέ και ελκυστική μουσική, οι διαφημίσεις κάνουν ακόμη και τα πιο βαρετά παιχνίδια να φαίνονται μαγικά, συναρπαστικά. Αν και οι περισσότεροι ενήλικοι μπορούν να διακρίνουν τι βρίσκεται πίσω από αυτή την εξαπάτηση, «τα μικρότερα παιδιά πιστεύουν ότι οι διαφημίσεις λένε την αλήθεια».—Επιθεώρηση Παιδιατρικής.

Πολλά από τα προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά δεν είναι τίποτα περισσότερο από διαφημίσεις που διαρκούν όσο η εκπομπή. Σύμφωνα με το περιοδικό Σύγχρονα Προβλήματα Παιδιατρικής (Current Problems in Pediatrics), αυτά τα προγράμματα είναι «σχεδιασμένα για να πουλούν ένα παιχνίδι μάλλον παρά για να εκπαιδεύουν ή να εμπλουτίζουν τη ζωή των παιδιών». Το πρόγραμμα Χελωνονιντζάκια, για παράδειγμα, έχει δημιουργήσει «70 και πλέον προϊόντα, δημητριακά για πρωινό και μια κινηματογραφική ταινία».

Σύμφωνα με την Επιθεώρηση Παιδιατρικής, «πολλές μελέτες καταδεικνύουν ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε διαφημίσεις γκρινιάζουν στους γονείς τους για να τους αγοράσουν τα προϊόντα που διαφημίζονται». Ο ιδρυτής μιας διεθνούς εταιρίας παιχνιδιών λέει: «Απλώς βλέπεις τα παιδιά να κρέμονται από το παλτό των γονέων τους και ξέρεις ότι λένε: ‘Αν δεν πάρω αυτό το παιχνίδι, θα πεθάνω’». Δεν εκπλήσσει, λοιπόν, το ότι στον Καναδά και μόνο οι αγοραστές δαπανούν 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια Καναδά (περ. 216 δισ. δρχ.) κάθε χρόνο σε παιχνίδια για τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους και τους φίλους τους.

Πολεμικά Παιχνίδια

Τα πολεμικά βιντεοπαιχνίδια είναι από τα πιο δημοφιλή στη βιομηχανία παιχνιδιών. Οι υποστηρικτές τους ισχυρίζονται ότι αυτά τα παιχνίδια βοηθούν στην ανάπτυξη της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων, του συντονισμού ματιών και χεριών, και των μυοκινητικών ικανοτήτων, καθώς επίσης κεντρίζουν την περιέργεια. «Αν χρησιμοποιηθεί σωστά», αναφέρει κάποιο άρθρο στην εφημερίδα Δε Τορόντο Σταρ (The Toronto Star), «ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι μπορεί να είναι αβλαβές, και μάλιστα εκπαιδευτικό». ‘Αλλά’, παραδέχεται η εφημερίδα, ‘πιο συχνά είναι μια δραστηριότητα που απομονώνει, είναι ακόμη και μανία’.

Εξετάστε την περίπτωση ενός αγοριού που έχει μανία να παίζει πολεμικά βιντεοπαιχνίδια. Η μητέρα του λέει: «Είναι απίστευτος—δεν φεύγει από την οθόνη αν δεν τους σκοτώσει όλους». Τι ηλικία έχει αυτό το παιδί; Είναι μόνο δύο ετών! Ο μικροσκοπικός του αντίχειρας έχει βγάλει φουσκάλα επειδή πατάει κουμπιά τέσσερις ως πέντε ώρες τη μέρα. Ωστόσο, η μητέρα δεν δείχνει να ανησυχεί. «Η μόνη μου ανησυχία είναι ότι θέλει τα πάντα να γίνονται σε χρόνο μηδέν», λέει κάνοντας μια χαρακτηριστική χειρονομία. Το παιχνίδι «είναι πολύ γρήγορο . . . , και η πραγματική ζωή δεν είναι τόσο γρήγορη».

Σύμφωνα με την εφημερίδα Δε Τορόντο Σταρ, μερικοί πολέμιοι των βιντεοπαιχνιδιών πιστεύουν ότι αυτά τα παιχνίδια «δεν ενθαρρύνουν τα παιδιά να μαθαίνουν πώς να ψυχαγωγούνται με φαντασία, με διάβασμα ή άλλες παραδοσιακές απασχολήσεις, αλλά τα δελεάζουν και τα απομακρύνουν από τη σχολική εργασία στο σπίτι». Μερικοί εκπαιδευτικοί παιδιών μάλιστα λένε ότι ‘τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν ελκυστική απειλή και είναι ικανά να ενθαρρύνουν μια βίαιη, μοναχική συμπεριφορά στα παιδιά’.

Η τηλεοπτική κάλυψη των βομβαρδισμών στη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο το 1991 υποκίνησε μια τεράστια ζήτηση για περισσότερα συμβατικά πολεμικά παιχνίδια. Στην κορυφή του καταλόγου των δημοφιλέστερων παιχνιδιών ήταν μοντέλα αρμάτων μάχης Άμπραμς, πυραύλων Σκουντ και ελικοπτέρων Χιντ. Οι ειδικοί φοβούνται ότι η χρήση αυτών των παιχνιδιών μπορεί να ενθαρρύνει την επιθετικότητα ή ίσως να απευαισθητοποιήσει τα παιδιά απέναντι στη βία. Αν μη τι άλλο, το να παίζει κάποιος με τέτοια παιχνίδια έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα του Γραφικού εδαφίου Ησαΐας 2:4, το οποίο προείπε ότι ο λαός του Θεού «ποτέ ξανά δεν θα εκπαιδευόταν για πόλεμο».—Η Νέα Αγγλική Βίβλος (The New English Bible).

Υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες όπλα που μοιάζουν με αληθινά, όπως νεροπίστολα μεγάλης ισχύος, έχουν προξενήσει πραγματική βία. Σε κάποια πόλη της Βόρειας Αμερικής, μια σύγκρουση με πλαστικά νεροπίστολα μεγάλης ισχύος οδήγησε σε πραγματικούς πυροβολισμούς, καταλήγοντας στο θάνατο ενός 15χρονου. Σε ένα άλλο περιστατικό, δυο νέοι τραυματίστηκαν από έναν εξαγριωμένο οπλοφόρο τον οποίο είχαν καταβρέξει με νεροπίστολα. Πολυάριθμα άλλα βίαια περιστατικά έχουν προκληθεί από φαινομενικά αβλαβείς μάχες με νεροπίστολα.

Το Μήνυμα που Εκπέμπετε

Ελάχιστοι είναι οι υπεύθυνοι γονείς που πραγματικά επιδοκιμάζουν τη βία. Ωστόσο, η βιομηχανία πολεμικών παιχνιδιών ανθεί. Μερικές φορές οι γονείς προτιμούν να συμβιβάσουν τις δικές τους πεποιθήσεις παρά να υποστούν την οργή ενός παιδιού. Κάνοντάς το αυτό, όμως, ίσως προξενούν ανείπωτη βλάβη στο παιδί. Η Καναδή ερευνήτρια σε θέματα ψυχικής υγείας Σούζαν Γκόλντμπεργκ υποστηρίζει τα εξής: «Όταν δίνουμε παιχνίδια στα παιδιά, εκδηλώνουμε την επιδοκιμασία μας για ό,τι αντιπροσωπεύει το παιχνίδι». Πράγματι, είναι εντελώς φυσιολογικό για μερικά παιδιά να εκδηλώνουν κάπως επιθετική συμπεριφορά κατά καιρούς. «Χωρίς όπλα-παιχνίδια», υποστηρίζει μια ψυχολόγος, «τα παιδιά θα έφτιαχναν τα δικά τους όπλα, χρησιμοποιώντας ακόμη και τα δάχτυλά τους». Ίσως. Αλλά θα πρέπει να ενθαρρύνει ένας γονέας την επιθετικότητα παρέχοντας στα παιδιά αντίγραφα των όπλων της βίας;

Είναι επίσης αλήθεια ότι ελάχιστα παιδιά θα γίνουν εγκληματίες απλώς και μόνο επειδή έπαιξαν με κάποιο όπλο-παιχνίδι. Αλλά αν δίνετε στα παιδιά σας τέτοια παιχνίδια, τι μήνυμα εκπέμπετε; Θέλετε να πιστεύουν ότι η βία αποτελεί διασκέδαση ή ότι οι φόνοι και ο πόλεμος είναι συναρπαστικοί; Τους διδάσκετε σεβασμό για τους κανόνες του Θεού; Ο Λόγος Του λέει: «Τον αγαπώντα την αδικίαν [βία, ΜΝΚ] μισεί η ψυχή [του Θεού]».—Ψαλμός 11:5.

Η Σούζαν Γκόλντμπεργκ κατόπιν σημειώνει ότι ‘όσο πιο πολύ χρόνο αφιερώνουν τα παιδιά στο βίαιο παιχνίδι με τη σιωπηρή έγκριση των γονέων τόσο πιθανότερο είναι ότι θα χρησιμοποιήσουν επιθετικότητα για να λύσουν κάποια προβλήματα’. Η Αγία Γραφή αναφέρει στο εδάφιο Γαλάτες 6:7: «Ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει». Υπάρχει περίπτωση κάποιο παιδί να θερίσει καλά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά του από το βίαιο παιχνίδι;

Για να είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να παραδεχτούμε ότι όλα τα παιδιά διαφέρουν. Ένα παιδί μπορεί να εθιστεί σε κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι, αλλά ένα άλλο ίσως να μην εθιστεί. Μάλιστα το αν τα παιδιά πράγματι σχετίζουν τους ηλεκτρονικούς ήχους βίας της οθόνης με τη βία της πραγματικής ζωής είναι αμφιλεγόμενο. Οι γονείς συνεπώς πρέπει να αποφασίσουν τι είναι καλύτερο για τα δικά τους παιδιά και να ασκούν μεγάλη προσοχή όταν επιλέγουν τα παιχνίδια των παιδιών τους.

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Γονείς—Να Διαλέγετε Σοφά τα Παιχνίδια του Παιδιού Σας

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ είναι ‘κληρονομιά από τον Ιεχωβά’, λέει η Αγία Γραφή. (Ψαλμός 127:3) Οι θεοφοβούμενοι γονείς λοιπόν αναγνωρίζουν την ευθύνη που έχουν να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους «με τη διαπαιδαγώγηση και τη διανοητική καθοδήγηση του Ιεχωβά». (Εφεσίους 6:4) Δεν αφήνουν στους κατασκευαστές παιχνιδιών την ευθύνη να διαπλάσουν την προσωπικότητα των παιδιών τους.

Τα παιχνίδια μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της συναισθηματικής και διανοητικής ανάπτυξης των παιδιών. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι οι γονείς πρέπει να ξοδεύουν πολλά χρήματα σε συσκευές υψηλής τεχνολογίας. Μερικά από τα πιο ωφέλιμα παιχνίδια που δίνουν ερεθίσματα δεν θα σας κοστίσουν σχεδόν τίποτα.

Ένα απλό χαρτόκουτο μπορεί να γίνει σπίτι, αεροπλάνο ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να οραματιστεί η γόνιμη φαντασία του παιδιού. Ένα κουβαδάκι και ένα φτυαράκι επιτρέπουν στο παιδί να χτίσει κάστρα στην άμμο. Απλά τουβλάκια, παζλ, πλαστελίνη και μπογιές μπορούν παρόμοια να χαρίσουν ώρες ωφέλιμης αναψυχής. Για τα μεγαλύτερα παιδιά, καλλιτεχνικά υλικά και σετ για χόμπι μπορούν να συντελέσουν στην ανάπτυξη διαφόρων ικανοτήτων και να δώσουν μια υγιή διέξοδο στη δημιουργικότητα—απείρως πιο ικανοποιητικά από το να πυροβολούν εικόνες σε μια οθόνη.

Μερικά παιχνίδια δεν απαιτούν κανέναν ειδικό εξοπλισμό. Μια βόλτα στο δάσος μπορεί να αποτελέσει συναρπαστική περιπέτεια για ένα παιδί, ιδιαίτερα όταν το συνοδεύει ένας στοργικός, γεμάτος ενδιαφέρον γονέας. Ακόμη και οι βασικές δουλειές του σπιτιού μπορούν να διδαχτούν ως διασκεδαστικές δραστηριότητες. Η Πηνελόπη Λιτς γράφει στο βιβλίο της Το Παιδί σας Μεγαλώνει (Your Growing Child): «Η ετοιμασία ενός κέικ ή ενός γεύματος, το σκάψιμο του κήπου, το πλύσιμο του αυτοκινήτου ή το βάψιμο του ταβανιού, τα ψώνια ή το μπάνιο του μωρού, όλα αυτά ίσως είναι δουλειές για εσάς, αλλά για το παιδί σας μπορεί να είναι από τα πιο επιθυμητά παιχνίδια».

Εφτά Υποβοηθητικές Κατευθυντήριες Γραμμές

Φυσικά, τα έτοιμα παιχνίδια έχουν τη θέση τους. Και αν υπάρχει περιθώριο στον οικογενειακό προϋπολογισμό για αυτά, ίσως θελήσετε να υποβάλλετε στον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις προτού κάνετε κάποια αγορά:

1. Κεντρίζει πράγματι αυτό το παιχνίδι την περιέργεια και τη φαντασία του παιδιού μου; Αν όχι, γρήγορα θα το βαρεθεί. Ένα παιχνίδι μπορεί να φαίνεται ωραίο σε μια τηλεοπτική διαφήμιση, αλλά να θυμάστε: Τα παιδιά-ηθοποιοί έχουν πληρωθεί για να δείχνουν ενθουσιασμένα με το παιχνίδι. Το παιδί σας ίσως να μην αντιδράσει με τον ίδιο τρόπο. Προσπαθήστε να το παρατηρήσετε ενώ παίζει ή όταν βρίσκεται σε κάποιο κατάστημα με παιχνίδια. Τι είδους παιχνίδια το ελκύουν;

Οι γονείς μερικές φορές νομίζουν ότι ένα παιχνίδι δεν έχει αξία αν δεν είναι «εκπαιδευτικό». Ωστόσο, η καθηγήτρια Τζάνις Τ. Γκίμπσον μας θυμίζει: «Τα παιδιά μαθαίνουν από όλα τα παιχνίδια με τα οποία παίζουν. Αυτό που έχει σημασία είναι να διασκεδάζουν ώστε να συνεχίζουν να παίζουν με τρόπο που τα ωφελεί».

2. Είναι κατάλληλο αυτό το παιχνίδι για τις σωματικές και διανοητικές ικανότητες του παιδιού μου; Μερικές φορές ένα παιδί απλώς δεν είναι αρκετά δυνατό, υπομονετικό ή ικανό για να χρησιμοποιήσει ένα συγκεκριμένο παιχνίδι. Ίσως όμως ο γονέας τείνει να το αγοράσει επειδή του φέρνει κάποιο νοσταλγικό συναίσθημα. Αλλά μπορεί ένα τρίχρονο αγόρι πράγματι να θέσει σε λειτουργία ένα ηλεκτρικό τρενάκι—ή να χρησιμοποιήσει ένα μπαστούνι του μπέιζμπολ; Γιατί να μην περιμένετε ώσπου να είναι το παιδί σας καλύτερα εξαρτισμένο ώστε να εκτιμήσει τέτοια παιχνίδια;

3. Είναι ασφαλές αυτό το παιχνίδι; Τα μικρά παιδιά τείνουν να βάζουν το καθετί στο στόμα τους και εύκολα μπορούν να πνιγούν από μικρά κομμάτια ξύλου ή πλαστικά αντικείμενα. Οι κοφτερές ή αιχμηρές γωνίες μπορεί να είναι επικίνδυνες για παιδιά κάθε ηλικίας. Ίσως επίσης πρέπει να διερωτηθείτε αν υπάρχει πιθανότητα να πετάξουν το παιχνίδι σε κάποιο από τα αδέλφια τους, ή να το χρησιμοποιήσουν ως όπλο εναντίον τους.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μερικά παιχνίδια έχουν ετικέτες που δείχνουν τις συγκεκριμένες ηλικίες στις οποίες απευθύνονται. Αν τηρείτε αυτές τις συστάσεις μπορείτε να προστατέψετε το παιδί σας από τραυματισμό. Αν αμφιβάλλετε για κάποιο παιχνίδι, ρωτήστε τον υπάλληλο του καταστήματος αν υπάρχει κάποιο δείγμα ώστε να μπορέσετε να το εξετάσετε.

4. Είναι καλά κατασκευασμένο και ανθεκτικό αυτό το παιχνίδι; «Τα μικρά παιδιά, στα οποία αρέσει να ρίχνουν, να πετούν και να γεύονται το καθετί, μπορούν να καταστρέψουν τα παιχνίδια που δεν είναι ανθεκτικά», μας θυμίζει το περιοδικό Γονείς (Parents).

5. Αξίζει τα χρήματα αυτό το παιχνίδι; Οι τηλεοπτικές διαφημίσεις σπάνια αναφέρουν την τιμή, αλλά τα παιχνίδια κοστίζουν. Μεγάλο μέρος των χρημάτων πηγαίνει στη μάρκα μάλλον παρά στα υλικά κατασκευής αυτά καθαυτά. Επιπλέον, οι διαφημίσεις συχνά καλλιεργούν μη ρεαλιστικές προσδοκίες στα παιδιά, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη απογοήτευση.

Διδάξτε τα παιδιά σας να είναι διορατικοί αγοραστές. Το εδάφιο Παροιμίαι 14:15, ΜΝΚ, αναφέρει: ‘Όποιος είναι άπειρος πιστεύει σε κάθε λόγο, αλλά ο διορατικός εξετάζει τα βήματά του’. Ένα άρθρο στην εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) έλεγε: «Μερικές φορές μπορείτε να τους δείξετε εκ των προτέρων γιατί ένα συγκεκριμένο παιχνίδι είναι κακοφτιαγμένο ή προωθείται με παροδηγητικό τρόπο». Η ίδια εφημερίδα πρόσθεσε: «Τα παιδιά γίνονται πολύ πιο προσεκτικοί καταναλωτές όταν τα χρήματα βγαίνουν από τη δική τους τσέπη και όχι τη δική σας».

Φυσικά, η πραγματική αξία ενός παιχνιδιού προχωράει πέρα από τα υλικά ή την εργασία που περιλαμβάνεται σε αυτό. Σημαντικοί παράγοντες είναι το πόσο θα το χρησιμοποιήσει το παιδί σας και πόση ικανοποίηση θα του προσφέρει. Μια κούνια για την αυλή μπορεί να είναι σχετικά ακριβή, αλλά μπορεί να παρέχει πολλές ώρες διασκέδασης επί αρκετά χρόνια. Ένα φτηνό παιχνίδι που γρήγορα θα πεταχτεί ίσως αποδειχτεί χειρότερη επένδυση σε τελική ανάλυση.

6. Τι αξίες και κανόνες διδάσκει αυτό το παιχνίδι; Ο παιδοψυχολόγος Ντέιβιντ Έλκιντ προειδοποιεί ότι «τα παιχνίδια πρέπει να κεντρίζουν τη φαντασία του παιδιού με θετικούς, όχι αρνητικούς, τρόπους». Να αποφεύγετε παιχνίδια που είναι τρομακτικά, που σαφώς προωθούν τη βία ή που μιμούνται τις φαυλότητες των ενηλίκων, όπως είναι τα τυχερά παιχνίδια.

Τι θα λεχτεί για τα παιχνίδια που βασίζονται σε δημοφιλή παραμύθια ή χαρακτήρες έργων επιστημονικής φαντασίας; Αυτές οι ιστορίες γενικά ασχολούνται με το θρίαμβο του καλού επί του κακού. Μερικοί γονείς έτσι θεωρούν τα ‘μαγικά στοιχεία’ σε αυτά τα παραμύθια ως απλά ταξίδια της παιδικής φαντασίας και δεν βρίσκουν τίποτα κακό στο να αφήνουν τα παιδιά τους να τα απολαμβάνουν. Άλλοι ίσως φοβούνται ότι αυτές οι ιστορίες θα μπορούσαν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον για τον αποκρυφισμό. (Δευτερονόμιον 18:10-13) Χωρίς να κρίνουν άλλους, οι γονείς πρέπει να πάρουν οι ίδιοι αποφάσεις σε αυτόν τον τομέα, εξετάζοντας τις συνέπειες που θα έχουν τέτοιου είδους ιστορίες—και τυχόν παιχνίδια που βασίζονται σε αυτές—στα δικά τους παιδιά.

Να θυμάστε επίσης την αρχή που βρίσκεται στο εδάφιο 1 Κορινθίους 10:23: «Όλα είναι νόμιμα· αλλά δεν συμφέρουν όλα». Ενώ ένα δημοφιλές παιχνίδι ίσως δεν είναι απορριπτέο για εσάς, συμφέρει πράγματι να το αγοράσετε; Μήπως θα μπορούσε να προσβάλει ή να σκανδαλίσει άλλους;

Ο γονέας πρέπει επίσης να ελέγξει εξονυχιστικά τα παιχνίδια που ισχυρίζονται ότι είναι εκπαιδευτικά, ιδιαίτερα όταν αυτά υποστηρίζουν ότι διδάσκουν τα παιδιά σχετικά με τα σεξουαλικά ζητήματα και την εγκυμοσύνη. Είναι το παιδί έτοιμο για αυτές τις πληροφορίες; Μήπως οι πληροφορίες θα μεταδίδονταν καλύτερα μέσω συζητήσεων με το παιδί σας;a Ορισμένα παιχνίδια ίσως μεταδίδουν τη φυσική πλευρά αυτών των θεμάτων, αλλά μεταδίδουν την ορθή ηθική στάση;

7. Θέλω πράγματι να αποκτήσει το παιδί μου αυτό το παιχνίδι; Ίσως νομίζετε ότι το παιδί σας ήδη έχει πάρα πολλά παιχνίδια, ότι αυτό το παιχνίδι απλώς δεν είναι πρακτικό για τις περιστάσεις σας ή ότι το παιχνίδι κάνει περισσότερο θόρυβο από όσο μπορείτε να αντέξετε. Αν αυτά τα προβλήματα δεν λύνονται, ίσως να μην έχετε άλλη επιλογή από το να πείτε όχι. Αυτό δεν είναι εύκολο. Αλλά το να ενδίδετε σε κάθε παιδιάστικη ιδιοτροπία και απαίτηση δεν θα βοηθήσει το παιδί σας να γίνει ισορροπημένος ενήλικος όταν μεγαλώσει. Προσέξτε την αρχή που βρίσκεται στο εδάφιο Παροιμίαι 29:21, ΜΝΚ: ‘Αν κάποιος ανατρέφει το δούλο [ή το παιδί] του από την παιδική του ηλικία κάνοντάς του όλα τα χατίρια, στη μελλοντική του ζωή θα είναι αχάριστος’.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ως γονέας πρέπει να είστε δογματικός και παράλογος. Αυτό απλώς θα έκανε το παιδί σας να νιώθει θυμωμένο και αγανακτισμένο. «Η σοφία που κατεβαίνει από πάνω είναι . . . λογική». (Ιακώβου 3:17) Μια ειδικός σε θέματα φροντίδας παιδιών το έθεσε ως εξής: «Πρέπει να καθήσετε με το παιδί σας και να του εξηγήσετε πολύ προσεκτικά γιατί δεν θέλετε να του δώσετε ορισμένα παιχνίδια».

Μερικά Πράγματα πιο Σημαντικά από τα Παιχνίδια

Ενώ τα παιχνίδια μπορούν να είναι πολύτιμα εργαλεία για την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία, είναι απλώς αντικείμενα. Το παιδί μπορεί να αγαπάει κάποιο παιχνίδι, αλλά το παιχνίδι δεν μπορεί να αγαπήσει κάποιο παιδί. Τα παιδιά χρειάζονται στοργική προσοχή που μόνο οι γονείς μπορούν να δώσουν. «Ουσιαστικά ο γονέας είναι το καλύτερο παιχνίδι που έχει επινοηθεί ως τώρα», λέει η Δρ Μαγκνταλίνα Γκρέι. Όταν οι γονείς παίζουν με τα παιδιά τους, βοηθούν στη σφυρηλάτηση ενός στενού συναισθηματικού δεσμού και συμβάλλουν στην ανάπτυξη υγιούς στάσης και συναισθημάτων.

Ναι, τα παιδιά έχουν ανάγκη από ωφέλιμο παιχνίδι. Αλλά, το σημαντικότερο, χρειάζονται ηθική και πνευματική κατεύθυνση. «Αυτό σημαίνει αιώνια ζωή», λέει η Αγία Γραφή, «το να αποκτούν γνώση για εσένα, τον μόνο αληθινό Θεό, και για αυτόν που απέστειλες, τον Ιησού Χριστό». (Ιωάννης 17:3) Οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στο να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν αυτή τη ζωοσωτήρια γνώση. Οι οικογένειες των Μαρτύρων του Ιεχωβά προσπαθούν να κάνουν τη μελέτη της Αγίας Γραφής μέρος του τακτικού τους προγράμματος. Συνήθως το κάνουν αυτό με τη βοήθεια εντύπων, όπως είναι Το Βιβλίο μου με τις Βιβλικές Ιστορίες, το Ακούοντας τον Μεγάλο Διδάσκαλο και το Οι Νεαροί Ρωτούν—Αποτελεσματικές Απαντήσεις, τα οποία έχουν γραφτεί ειδικά για νεαρά άτομα.b Αυτά τα βιβλία δεν ψυχαγωγούν απλώς—έχουν βοηθήσει χιλιάδες παιδιά να αναπτύξουν στερεή πίστη στον Θεό. Τα παιδιά εκτιμούν επίσης τις κασέτες με ηχογραφημένα Βιβλικά δράματα και κασέτες που περιέχουν έντυπα όπως είναι το βιβλίο Ο Μεγαλύτερος Άνθρωπος που Έζησε Ποτέ.c

Συνεπώς οι αληθινοί Χριστιανοί κάνουν περισσότερα από το να παίζουν με τα παιδιά τους—επίσης προσεύχονται μαζί τους, μελετούν μαζί τους και μιλούν μαζί τους. Η παροχή τέτοιας στοργικής προσοχής απαιτεί χρόνο και πολλή προσπάθεια. Αλλά τελικά, φέρνει στο παιδί περισσότερη διαρκή χαρά από οποιοδήποτε καινούριο ή αστραφτερό παιχνίδι!

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στις σελίδες 8, 9]

Στα παιδιά αρέσουν τα χειροποίητα παιχνίδια—το καλάθι για τα άπλυτα γίνεται αυτοκίνητο· τα κουτιά παπουτσιών γίνονται τρένα