Το Φοβερό Σύμπαν

Τι Εξηγεί η Μεγάλη Έκρηξη—Τι Δεν Εξηγεί

ΚΑΘΕ πρωί είναι ένα θαύμα. Βαθιά στο εσωτερικό του πρωινού ήλιου, το υδρογόνο μετατρέπεται σε στοιχείο ήλιο σε θερμοκρασίες εκατομμυρίων βαθμών. Ακτίνες Χ και ακτίνες γάμμα αφάνταστης σφοδρότητας ξεχύνονται από τον πυρήνα στα γύρω στρώματα του ήλιου. Αν ο ήλιος ήταν διαφανής, αυτές οι ακτίνες θα εκτοξεύονταν στην επιφάνεια μέσα σε λίγα καυτά δευτερόλεπτα. Αντίθετα, αρχίζουν να αναπηδούν από το ένα άτομο πυκνής ηλιακής «μόνωσης» στο άλλο, χάνοντας βαθμιαία ενέργεια. Περνούν ημέρες, εβδομάδες, αιώνες. Χιλιάδες χρόνια αργότερα, αυτή η κάποτε θανάσιμη ακτινοβολία τελικά βγαίνει από την επιφάνεια του ήλιου σαν μια απαλή ψιχάλα κίτρινου φωτός—δεν αποτελεί πλέον απειλή αλλά είναι όση ακριβώς χρειάζεται για να λούσει τη γη με τη ζεστασιά της.

Κάθε βράδυ είναι επίσης ένα θαύμα. Άλλοι ήλιοι αστράφτουν από τα απόμακρα σημεία της αχανούς έκτασης του γαλαξία μας. Έχουν ασύλληπτη ποικιλία χρωμάτων, μεγεθών, θερμοκρασιών και πυκνοτήτων. Μερικοί είναι υπεργίγαντες τέτοιου μεγέθους ώστε αν ένας τοποθετούνταν στη θέση του ήλιου μας, ό,τι θα απέμενε από τον πλανήτη μας θα βρισκόταν μέσα στην επιφάνεια εκείνου του υπεράστρου. Άλλοι ήλιοι είναι μικροσκοπικοί, λευκοί νάνοι—μικρότεροι από τη γη μας, αλλά με βάρος ίσο με του ήλιου μας. Μερικών η μονότονη ύπαρξη θα συνεχιστεί ειρηνικά επί δισεκατομμύρια χρόνια. Άλλοι κοντεύουν να εξαλειφτούν σε μια έκρηξη σουπερνόβα, ξεπερνώντας για λίγο σε λάμψη ολόκληρους γαλαξίες.

Οι αρχαίοι μιλούσαν για θαλάσσια τέρατα και φιλοπόλεμους θεούς, για δράκους και χελώνες και ελέφαντες, για άνθη λωτού και ονειροπόλους θεούς. Αργότερα, στη λεγόμενη Εποχή της Λογικής, οι θεοί παραμερίστηκαν από τη νεοανακαλυφθείσα «μαγεία» του λογισμού και των νόμων του Νεύτωνα. Τώρα ζούμε σε μια εποχή που έχει χάσει την ποιητικότητα και τους θρύλους της αρχαιότητας. Τα παιδιά της σημερινής ατομικής εποχής έχουν διαλέξει ως πρότυπο της δημιουργίας, όχι το αρχαίο θαλάσσιο τέρας, ούτε τη «μηχανή» του Νεύτωνα, αλλά το εξουσιαστικό σύμβολο του 20ού αιώνα—την ατομική βόμβα. Ο «δημιουργός» τους είναι μια έκρηξη. Αποκαλούν αυτή την αρχέγονη κοσμική τους φωτιά ‘μεγάλη έκρηξη’.

Τι «Εξηγεί» η Μεγάλη Έκρηξη

Η πιο δημοφιλής εκδοχή της άποψης αυτής της γενιάς για τη δημιουργία δηλώνει ότι πριν από 15 ως 20 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, το σύμπαν δεν υπήρχε, ούτε υπήρχε κενός χώρος. Δεν υπήρχε χρόνος, ούτε ύλη—τίποτα παρά μόνο ένα απείρως πυκνό και μικρό σημείο που ονομάζεται μοναδικότητα, το οποίο εξερράγη και δημιούργησε το παρόν σύμπαν. Εκείνη η έκρηξη περιλάμβανε μια σύντομη περίοδο κατά την οποία, στη διάρκεια του πρώτου απειροελάχιστου κλάσματος δευτερολέπτου, το σύμπαν-βρέφος διεστάλη, ή διευρύνθηκε, πολύ γρηγορότερα από την ταχύτητα του φωτός.

Τα πρώτα λίγα λεπτά της μεγάλης έκρηξης, έλαβε χώρα πυρηνική σύντηξη σε παγκόσμια κλίμακα, προκαλώντας τις πρόσφατα μετρηθείσες συγκεντρώσεις υδρογόνου και ηλίου και τουλάχιστον μέρος του λιθίου που υπάρχουν στο διαστρικό χώρο. Έπειτα από ίσως 300.000 χρόνια, το σύμπαν-βολίδα έπεσε σε θερμοκρασία λίγο μικρότερη από τη θερμοκρασία της επιφάνειας του ήλιου, επιτρέποντας στα ηλεκτρόνια να καταλήξουν σε τροχιές γύρω από άτομα και απελευθερώνοντας μια λάμψη φωτονίων, δηλαδή φωτός. Αυτή την αρχέγονη λάμψη, αν και έχει ψυχθεί πολύ, μπορούμε να τη μετρήσουμε σήμερα ως παγκόσμια ακτινοβολία υποβάθρου σε συχνότητες μικροκυμάτων που αντιστοιχούν σε θερμοκρασία 2,7 βαθμών Κέλβιν.a Μάλιστα, η ανακάλυψη αυτής της ακτινοβολίας υποβάθρου τα έτη 1964/1965 ήταν που έπεισε τους περισσότερους επιστήμονες ότι η θεωρία της μεγάλης έκρηξης είχε κάποια βάση. Αυτή η θεωρία διατείνεται επίσης ότι εξηγεί γιατί το σύμπαν δείχνει να διαστέλλεται προς όλες τις κατευθύνσεις, καθώς οι μακρινοί γαλαξίες προφανώς απομακρύνονται με μεγάλη ταχύτητα από εμάς και ο ένας από τον άλλον.

Εφόσον η θεωρία της μεγάλης έκρηξης φαίνεται να εξηγεί τόσο πολλά, γιατί την αμφισβητούν; Επειδή υπάρχουν επίσης πολλά που δεν εξηγεί. Για παράδειγμα: Ο αρχαίος αστρονόμος Πτολεμαίος είχε μια θεωρία σύμφωνα με την οποία ο ήλιος και οι πλανήτες περιστρέφονταν γύρω από τη γη σε μεγάλους κύκλους, διαγράφοντας ταυτόχρονα μικρούς κύκλους, τους λεγόμενους επικύκλους. Αυτή η θεωρία φάνηκε να εξηγεί την κίνηση των πλανητών. Επί αιώνες, καθώς οι αστρονόμοι συγκέντρωναν περισσότερα στοιχεία, οι κοσμολόγοι της σχολής του Πτολεμαίου μπορούσαν πάντοτε να προσθέτουν επιπλέον επικύκλους στους ήδη υπάρχοντες επικύκλους τους και να «εξηγούν» τα νέα δεδομένα. Αλλά αυτό δεν σήμαινε ότι η θεωρία ήταν σωστή. Τελικά υπήρχαν πάρα πολλά στοιχεία που ήταν αδύνατον να εξηγηθούν· και άλλες θεωρίες, όπως η ιδέα του Κοπέρνικου ότι η γη γύριζε γύρω από τον ήλιο, εξήγησαν τα πράγματα καλύτερα και απλούστερα. Σήμερα είναι δύσκολο να βρούμε έναν αστρονόμο της σχολής του Πτολεμαίου!

Ο καθηγητής Φρεντ Χόιλ παρομοίασε τις απόπειρες των κοσμολόγων της σχολής του Πτολεμαίου να «μπαλώσουν» την αποτυχημένη θεωρία τους ενόψει νέων ανακαλύψεων με τις σημερινές προσπάθειες των οπαδών της μεγάλης έκρηξης να διασώσουν τη θεωρία τους. Έγραψε στο βιβλίο του Το Νοήμον Σύμπαν (The Intelligent Universe): «Οι κύριες προσπάθειες των ερευνητών ήταν να συγκαλύπτουν τις αντιφάσεις της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης, να στηρίζουν μια ιδέα η οποία γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη και αναποτελεσματική». Αφού αναφέρθηκε στους επικύκλους τους οποίους χρησιμοποίησε μάταια ο Πτολεμαίος για να περισώσει τη θεωρία του, ο Χόιλ συνέχισε: «Δεν διστάζω να πω ότι, ως αποτέλεσμα, ένα σάβανο κρέμεται τώρα πάνω από τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης. Όπως ανέφερα πρωτύτερα, όταν μια σειρά γεγονότων έρχεται αντιμέτωπη με μια θεωρία, η πείρα δείχνει ότι η θεωρία σπάνια αναρρώνει».—Σελίδα 186.

Το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist), τεύχος 22/29 Δεκεμβρίου 1990, εξέφρασε παρόμοιες σκέψεις: «Η πτολεμαϊκή μέθοδος έχει εφαρμοστεί αφειδώς στο . . . κοσμολογικό μοντέλο της μεγάλης έκρηξης». Κατόπιν θέτει το ερώτημα: «Πώς μπορούμε να επιτύχουμε πραγματική πρόοδο στη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων και στην κοσμολογία; . . . Πρέπει να είμαστε πιο ειλικρινείς και ευθείς σχετικά με την εντελώς υποθετική φύση μερικών από τα πιο αγαπημένα μας συμπεράσματα». Τώρα συσσωρεύονται νέες παρατηρήσεις.

Ερωτήματα στα Οποία Δεν Απαντάει η Μεγάλη Έκρηξη

Μια σημαντική δυσκολία για τη μεγάλη έκρηξη έχει προκύψει από παρατηρητές που χρησιμοποίησαν τα διορθωμένα οπτικά όργανα του Διαστημικού Τηλεσκόπιου Χαμπλ για να μετρήσουν τις αποστάσεις άλλων γαλαξιών. Τα νέα στοιχεία κάνουν τους θεωρητικούς να τα χάνουν!

Η αστρονόμος Γουέντι Φρίντμαν και άλλοι χρησιμοποίησαν πρόσφατα το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ για να μετρήσουν την απόσταση ενός γαλαξία στον αστερισμό της Παρθένου, και η μέτρησή της δείχνει ότι το σύμπαν διαστέλλεται γρηγορότερα, και συνεπώς είναι νεότερο, από ό,τι πίστευαν προηγουμένως. Στην πραγματικότητα, «εξάγεται μια κοσμική ηλικία μόνο οχτώ δισεκατομμυρίων ετών», ανέφερε το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American) μόλις τον περασμένο Ιούνιο. Ενώ τα οχτώ δισεκατομμύρια έτη φαίνεται ότι είναι πάρα πολλά, είναι μόνο τα μισά περίπου από την τωρινή υπολογιζόμενη ηλικία του σύμπαντος. Αυτό δημιουργεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα επειδή, όπως παρατηρεί στη συνέχεια η είδηση, «άλλα στοιχεία δείχνουν ότι ορισμένα άστρα είναι τουλάχιστον 14 δισεκατομμυρίων ετών». Αν οι μετρήσεις της Φρίντμαν αποδειχτούν έγκυρες, εκείνα τα ηλικιωμένα άστρα θα αποδειχτούν μεγαλύτερα σε ηλικία από την ίδια τη μεγάλη έκρηξη!

Ένα ακόμη πρόβλημα για τη μεγάλη έκρηξη προέρχεται από τις σταθερά συσσωρευόμενες αποδείξεις για «φυσαλίδες» στο σύμπαν οι οποίες έχουν μέγεθος 100 εκατομμύρια έτη φωτός, και οι οποίες έχουν γαλαξίες στο εξωτερικό τους ενώ στο εσωτερικό τους είναι κενές. Η Μάργκαρετ Γκέλερ, ο Τζον Χάκρα και άλλοι του Τομέα Αστροφυσικής του Κέντρου Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν έχουν ανακαλύψει αυτό που αποκαλούν μεγάλο τείχος γαλαξιών με μήκος περίπου 500 εκατομμύρια έτη φωτός στο βόρειο ουρανό. Μια άλλη ομάδα αστρονόμων, οι οποίοι έγιναν γνωστοί ως οι Εφτά Σαμουράι, βρήκαν αποδείξεις για μια διαφορετική κοσμική συγκέντρωση μάζας, την οποία αποκαλούν Μεγάλο Ελκτικό Σχηματισμό (Great Attractor), που βρίσκεται κοντά στους νότιους αστερισμούς της Ύδρας και του Κενταύρου. Οι αστρονόμοι Μαρκ Πόστμαν και Τοντ Λάουερ πιστεύουν ότι κάτι ακόμη μεγαλύτερο πρέπει να βρίσκεται πέρα από τον αστερισμό του Ωρίωνα, κάνοντας εκατοντάδες γαλαξίες, και το δικό μας, να πλέουν προς εκείνη την κατεύθυνση σαν σχεδίες σε κάποιο «διαστημικό ποταμό».

Όλες αυτές οι δομές μας κάνουν να σαστίζουμε. Οι κοσμολόγοι λένε ότι η μεγάλη έκρηξη ήταν εξαιρετικά ομαλή και ομοιογενής, όπως φαίνεται από την ακτινοβολία υποβάθρου την οποία λέγεται ότι άφησε πίσω της. Πώς θα μπορούσε ένα τόσο ομαλό ξεκίνημα να οδηγήσει σε τόσο μαζικές και πολύπλοκες δομές; «Οι τελευταίες ανακαλύψεις τειχών και ελκτικών σχηματισμών εντείνουν το μυστήριο του πώς τόσο πολλές δομές μπόρεσαν να σχηματιστούν μέσα στα 15 δισεκατομμύρια έτη της ηλικίας του σύμπαντος», παραδέχεται το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν—ένα πρόβλημα που χειροτερεύει καθώς η Φρίντμαν και άλλοι μειώνουν ακόμη περισσότερο την υπολογιζόμενη ηλικία του οργανωμένου σύμπαντος.

«Μας Λείπει Κάποιο Θεμελιώδες Στοιχείο»

Οι τρισδιάστατοι χάρτες της Γκέλερ με τις χιλιάδες γαλαξιακές συσσωρεύσεις, οι οποίες είναι στοιβαγμένες, ανακατεμένες και έχουν διάταξη φυσαλίδων, έχουν μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι επιστήμονες το σύμπαν. Η ίδια δεν προσποιείται ότι καταλαβαίνει τα όσα βλέπει. Η βαρύτητα και μόνο φαίνεται ανίκανη να εξηγήσει το μεγάλο τείχος της Γκέλερ. «Συχνά νιώθω ότι μας λείπει κάποιο θεμελιώδες στοιχείο από τις προσπάθειές μας να κατανοήσουμε αυτή τη δομή», παραδέχεται η ίδια.

Η Γκέλερ ανέπτυξε διεξοδικά τις αμφιβολίες της: «Σαφώς δεν γνωρίζουμε πώς να ερμηνεύσουμε τη μεγάλη δομή στο πλαίσιο της Μεγάλης Έκρηξης». Οι ερμηνείες της κοσμικής δομής με βάση την τωρινή χαρτογράφηση των ουρανών κάθε άλλο παρά σαφείς είναι—μοιάζουν περισσότερο σαν να προσπαθούσαμε να χαρτογραφήσουμε ολόκληρο τον κόσμο με βάση έναν τοπογραφικό χάρτη της Κρήτης. Η Γκέλερ συνέχισε: «Κάποια ημέρα ίσως διαπιστώσουμε ότι δεν ενώναμε τα κομμάτια με το σωστό τρόπο, και όταν καταφέρουμε να τα ενώσουμε, θα φαίνεται τόσο προφανές που θα αναρωτιόμαστε γιατί δεν το είχαμε σκεφτεί πολύ νωρίτερα».

Αυτό οδηγεί στο μεγαλύτερο από όλα τα ερωτήματα: Τι υποτίθεται ότι προκάλεσε την ίδια τη μεγάλη έκρηξη; Μια αυθεντία όπως ο Αντρέι Λίντε, ένας από τους εμπνευστές της πολύ δημοφιλούς πληθωρισμικής εκδοχής της θεωρίας της μεγάλης έκρηξης, παραδέχεται ειλικρινά ότι η καθιερωμένη θεωρία δεν απαντά σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα. «Το πρώτο, και κυριότερο, πρόβλημα είναι η ίδια η ύπαρξη της μεγάλης έκρηξης», λέει. «Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί: Τι υπήρχε προηγουμένως; Αν τότε δεν υπήρχε ο χωρόχρονος, πώς μπορούσαν τα πάντα να εμφανιστούν από το τίποτα; . . . Η εξήγηση αυτής της αρχικής μοναδικότητας—το πού και πότε ξεκίνησαν όλα—παραμένει το πιο δυσεπίλυτο πρόβλημα της σύγχρονης κοσμολογίας».

Ένα άρθρο στο περιοδικό Ντισκάβερ (Discover) πρόσφατα συμπέρανε ότι «κανένας λογικός κοσμολόγος δεν θα ισχυριζόταν ότι η Μεγάλη Έκρηξη είναι η τελική θεωρία».

Ας βγούμε τώρα έξω και ας εξετάσουμε την ομορφιά και το μυστήριο του έναστρου θόλου.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 5]

Έτος Φωτός—Το Κοσμικό Μέτρο

Το σύμπαν είναι τόσο μεγάλο που αν το μετρήσουμε με μίλια ή χιλιόμετρα είναι σαν να μετράμε την απόσταση από το Λονδίνο ως το Τόκιο με μικρόμετρο. Μια πιο εύχρηστη μονάδα μέτρησης είναι το έτος φωτός, η απόσταση που καλύπτει το φως μέσα σε ένα έτος, ή περίπου 9.460.000.000.000 χιλιόμετρα. Εφόσον το φως είναι το ταχύτερο πράγμα στο σύμπαν και χρειάζεται μόνο 1,3 δευτερόλεπτα για να φτάσει στη σελήνη και περίπου 8 λεπτά για να φτάσει στον ήλιο, ένα έτος φωτός είναι πράγματι τεράστιο!

Το Φοβερό Σύμπαν

Τόσο Μυστηριώδες, Αλλά και Τόσο Όμορφο

ΑΥΤΗ την εποχή του έτους, ο νυχτερινός ουρανός μάς ελκύει καθώς είναι στολισμένος με μεγαλόπρεπα πετράδια. Ψηλά πάνω από το κεφάλι μας κινείται ο ισχυρός Ωρίων, εύκολα ορατός τα βράδια του Ιανουαρίου από το Άνκοριτζ της Αλάσκας ως το Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Περιεργαστήκατε τώρα τελευταία τους ουράνιους θησαυρούς που υπάρχουν σε πασίγνωστους αστερισμούς, όπως είναι ο Ωρίων; Οι αστρονόμοι έριξαν μια ματιά πριν από λίγο καιρό χρησιμοποιώντας το πρόσφατα επιδιορθωμένο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ.

Από τα τρία άστρα της ζώνης του Ωρίωνα κρέμεται το ξίφος του. Το ασαφές άστρο στο μέσο του ξίφους δεν είναι καν άστρο αλλά το περίφημο Νεφέλωμα του Ωρίωνα, ένα αντικείμενο εκθαμβωτικής ομορφιάς ακόμη και όταν κάποιος το παρατηρεί από ένα μικρό τηλεσκόπιο. Η αιθέρια λάμψη του, όμως, δεν είναι το μυστικό της γοητείας που ασκεί στους επαγγελματίες αστρονόμους.

«Οι αστρονόμοι ερευνούν το Νεφέλωμα του Ωρίωνα και τα πολλά νεαρά άστρα του επειδή είναι η μεγαλύτερη και πιο ενεργή περιοχή αστρογένεσης στο δικό μας κομμάτι του Γαλαξία», αναφέρει ο Ζαν-Πιερ Καγιό στο περιοδικό Αστρονομία (Astronomy). Αυτό το νεφέλωμα φαίνεται ότι είναι ένα κοσμικό μαιευτήριο! Όταν το τηλεσκόπιο Χαμπλ φωτογράφισε το Νεφέλωμα του Ωρίωνα, απαθανατίζοντας πρωτόγνωρες λεπτομέρειες, οι αστρονόμοι δεν είδαν μόνο άστρα και λαμπερό αέριο αλλά αυτό που ο Καγιό περιγράφει ως «ασαφή μικρά οβάλ. Κουκκίδες πορτοκαλί φωτός. Μοιάζουν σαν να έριξε κάποιος κατά λάθος ψίχουλα από το φαγητό του στη φωτογραφία». Ωστόσο, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι, αντί για ελαττώματα στην εμφάνιση, αυτά τα ασαφή οβάλ είναι «πρωτοπλανητικοί δίσκοι, τα πρώτα ηλιακά συστήματα σε πρώιμο στάδιο που βλέπουμε από απόσταση 1.500 ετών φωτός». Μήπως γεννιούνται άστρα—αλήθεια, ολόκληρα ηλιακά συστήματα—αυτή τη στιγμή στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα; Πολλοί αστρονόμοι πιστεύουν ότι γεννιούνται.

Από το Μαιευτήριο στο Αστρικό Νεκροταφείο

Καθώς ο Ωρίων «προελαύνει», με το τόξο στο χέρι, φαίνεται να αντιμετωπίζει τον αστερισμό του Ταύρου. Ένα μικρό τηλεσκόπιο θα αποκαλύψει, κοντά στην άκρη του νότιου κέρατου του ταύρου, μια αχνή περιοχή φωτός. Αυτή ονομάζεται Νεφέλωμα του Καρκίνου, και με ένα μεγάλο τηλεσκόπιο φαίνεται σαν μια συνεχιζόμενη έκρηξη, όπως βλέπουμε στη σελίδα 9. Αν το Νεφέλωμα του Ωρίωνα είναι χώρος ανάπτυξης άστρων, τότε το Νεφέλωμα του Καρκίνου εκεί κοντά ίσως είναι το νεκροταφείο ενός άστρου που υπέστη θάνατο ασύλληπτης βιαιότητας.

Εκείνος ο ουράνιος κατακλυσμός μπορεί να καταγράφτηκε από τους Κινέζους αστρονόμους που περιέγραψαν ένα «Άστρο Επισκέπτη» στον Ταύρο το οποίο εμφανίστηκε ξαφνικά στις 4 Ιουλίου 1054 και έλαμπε τόσο έντονα που ήταν ορατό και στη διάρκεια της ημέρας επί 23 ημέρες. «Για λίγες εβδομάδες», παρατηρεί ο αστρονόμος Ρόμπερτ Μπέρναμ, «το άστρο έλαμπε με το φως περίπου 400 εκατομμυρίων ήλιων». Οι αστρονόμοι ονομάζουν αυτή τη θεαματική αστρική αυτοκτονία σουπερνόβα. Ακόμη και τώρα, σχεδόν χίλια χρόνια μετά την έκρηξη, τα θραύσματα εκείνης της έκρηξης ταξιδεύουν στο διάστημα με ταχύτητα, όπως υπολογίζεται, 80 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ημέρα.

Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ ασχολείται και με αυτόν τον τομέα, κοιτάζοντας βαθιά στην καρδιά του νεφελώματος και ανακαλύπτοντας «λεπτομέρειες στον αστερισμό του Καρκίνου που δεν περίμεναν ποτέ οι αστρονόμοι», σύμφωνα με το περιοδικό Αστρονομία. Ο αστρονόμος Πολ Σκόουεν λέει ότι οι ανακαλύψεις «θα κάνουν τους θεωρητικούς αστρονόμους να στύβουν το μυαλό τους για αρκετό καιρό».

Αστρονόμοι, όπως ο Ρόμπερτ Κίρσνερ του Χάρβαρντ, πιστεύουν ότι η κατανόηση όσον αφορά τα υπολείμματα σουπερνόβα όπως το Νεφέλωμα του Καρκίνου είναι σημαντική επειδή αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μετρηθεί η απόσταση των άλλων γαλαξιών, πράγμα που τώρα αποτελεί αντικείμενο εντατικής έρευνας. Όπως έχουμε δει, οι διαφωνίες για τις αποστάσεις άλλων γαλαξιών πρόσφατα πυροδότησαν μια έντονη λογομαχία γύρω από το μοντέλο της μεγάλης έκρηξης σε σχέση με τη δημιουργία του σύμπαντος.

Πέρα από τον Ταύρο, αλλά ωστόσο ορατή στο Βόρειο Ημισφαίριο, στο δυτικό ουρανό κατά τον Ιανουάριο, βρίσκεται μια απαλή λάμψη στον αστερισμό της Ανδρομέδας. Αυτή η λάμψη είναι ο γαλαξίας της Ανδρομέδας, το πιο μακρινό αντικείμενο που είναι ορατό με γυμνό μάτι. Τα θαύματα του Ωρίωνα και του Ταύρου βρίσκονται στην αυλή του σύμπαντός μας—λίγες χιλιάδες έτη φωτός μακριά από τη Γη. Τώρα, όμως, κοιτάζουμε σε απόσταση, όπως υπολογίζεται, δύο εκατομμυρίων ετών φωτός σε ένα μεγάλο σπείρωμα άστρων όπως είναι ο γαλαξίας μας, αλλά ακόμη μεγαλύτερο—περίπου 180.000 έτη φωτός από άκρη σε άκρη. Καθώς κοιτάζετε την απαλή λάμψη της Ανδρομέδας, τα μάτια σας λούζονται με φως ηλικίας ίσως δύο εκατομμυρίων ετών και πλέον!

Τα πρόσφατα χρόνια η Μάργκαρετ Γκέλερ και άλλοι έχουν αρχίσει φιλόδοξα προγράμματα με σκοπό την τρισδιάστατη χαρτογράφηση όλων των γαλαξιών που μας περιβάλλουν, και τα αποτελέσματα έχουν εγείρει σοβαρά ερωτηματικά για τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης. Αντί να δουν μια ομαλή κατανομή των γαλαξιών προς κάθε κατεύθυνση, οι κοσμικοί χαρτογράφοι ανακάλυψαν ένα «χαλί γαλαξιών» σε μια δομή που εκτείνεται επί εκατομμύρια έτη φωτός. «Το πώς υφάνθηκε αυτό το χαλί από τη σχεδόν ομοιόμορφη ύλη του νεογέννητου σύμπαντος είναι ένα από τα πιο βασανιστικά ερωτήματα για την κοσμολογία», σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση στο σεβαστό περιοδικό Επιστήμη (Science).

Αρχίσαμε αυτό το βράδυ με μια ματιά στο νυχτερινό ουρανό μας του Ιανουαρίου και γρήγορα ανακαλύψαμε, όχι μόνο εκθαμβωτική ομορφιά, αλλά και ερωτήματα καθώς και μυστήρια που αφορούν την ίδια τη φύση και την προέλευση του σύμπαντος. Πώς άρχισε; Πώς έφτασε να είναι τόσο πολύπλοκο σήμερα; Τι θα συμβεί στα ουράνια θαύματα που μας περιβάλλουν; Μπορεί να πει κανείς; Ας δούμε.

[Πλαίσιο στη σελίδα 8]

Πώς Ξέρουν Πόσο Μακριά Είναι;

Όταν οι αστρονόμοι μάς λένε ότι ο γαλαξίας της Ανδρομέδας απέχει δύο εκατομμύρια έτη φωτός, στην πραγματικότητα μας δίνουν έναν υποθετικό αριθμό με βάση τις γνώσεις τους. Κανένας δεν έχει βρει κάποιον τρόπο για να μετριούνται άμεσα αυτές οι ασύλληπτες αποστάσεις. Οι αποστάσεις των πιο κοντινών άστρων, εκείνων που απέχουν περίπου 200 έτη φωτός, μπορούν να μετρηθούν άμεσα με τη μέθοδο της αστρικής παράλλαξης, η οποία περιλαμβάνει απλή τριγωνομετρία. Αλλά αυτό εφαρμόζεται μόνο σε άστρα που βρίσκονται τόσο κοντά στη γη ώστε φαίνεται να μετακινούνται ελαφρά καθώς η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο. Τα περισσότερα άστρα, και όλοι οι γαλαξίες, είναι πολύ πιο μακριά. Σε αυτό το σημείο αρχίζουν οι υποθέσεις. Ακόμη και άστρα που βρίσκονται σχετικά κοντά μας, όπως ο περίφημος κόκκινος υπεργίγαντας Μπετελγκέζ στον Ωρίωνα, υπόκεινται σε υποθέσεις, και οι υπολογιζόμενες αποστάσεις για αυτόν κυμαίνονται από 300 ως 1.000 έτη φωτός και πλέον. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, λοιπόν, το ότι υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των αστρονόμων σχετικά με τις γαλαξιακές αποστάσεις, οι οποίες είναι ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερες.

[Πλαίσιο στη σελίδα 8]

Σουπερνόβα, Πούλσαρ και Μαύρες Τρύπες

Στο κέντρο του Νεφελώματος του Καρκίνου βρίσκεται ένα από τα πιο παράξενα αντικείμενα στο γνωστό σύμπαν. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το μικροσκοπικό πτώμα ενός εκλιπόντος άστρου, συμπιεσμένο σε απίστευτες πυκνότητες, περιστρέφεται στον τάφο του 30 φορές το δευτερόλεπτο, εκπέμποντας μια δέσμη ραδιοκυμάτων τα οποία ανιχνεύτηκαν για πρώτη φορά στη γη το 1968. Ονομάζεται πούλσαρ, και περιγράφεται ως ένα περιστρεφόμενο υπόλειμμα σουπερνόβα τόσο συμπιεσμένο ώστε τα ηλεκτρόνια και τα πρωτόνια των ατόμων του αρχικού άστρου έχουν συγχωνευτεί για να σχηματίσουν νετρόνια. Οι επιστήμονες λένε ότι αυτό ήταν κάποτε ο τεράστιος πυρήνας ενός άστρου υπεργίγαντα όπως ο Μπετελγκέζ ή ο Ρίγκελ στον Ωρίωνα. Όταν αυτό το άστρο εξερράγη και τα εξωτερικά του στρώματα εκτοξεύτηκαν στο διάστημα, απέμεινε μόνο ο συρρικνωμένος πυρήνας, ένα λαμπερό, λευκοπυρωμένο στερεό κατάλοιπο, του οποίου τα πυρηνικά καύσιμα έχουν εξαντληθεί προ πολλού.

Φανταστείτε να έπαιρνε κάποιος ένα άστρο με μάζα διπλάσια του ήλιου μας και να το συμπίεζε ώστε να γίνει μια σφαίρα με διάμετρο 15 ως 20 χιλιόμετρα! Φανταστείτε να έπαιρνε τον πλανήτη Γη και να τον συμπίεζε ώστε να φτάσει τα 120 μέτρα. Ένα κυβικό εκατοστό αυτής της ύλης θα ζύγιζε πάνω από 1 δισεκατομμύριο τόνους.

Ακόμη και αυτή δεν είναι η τελευταία λέξη στο θέμα της συμπιεσμένης ύλης. Αν συρρικνώναμε τη γη ώσπου να φτάσει στο μέγεθος ενός γυάλινου βόλου, το βαρυτικό πεδίο της γης θα γινόταν τελικά τόσο ισχυρό ώστε ούτε και το φως δεν θα μπορούσε να διαφύγει. Σε αυτό το σημείο η μικροσκοπική γη μας θα φαινόταν να εξαφανίζεται μέσα σε μια λεγόμενη μαύρη τρύπα. Μολονότι οι περισσότεροι αστρονόμοι πιστεύουν ότι υπάρχουν μαύρες τρύπες, η ύπαρξή τους δεν έχει ακόμη αποδειχτεί, και δεν φαίνεται να είναι τόσο συνηθισμένες όσο πιστευόταν πριν από λίγα χρόνια.

[Πλαίσιο στη σελίδα 10]

Είναι Πραγματικά Αυτά τα Χρώματα;

Οι άνθρωποι που ανιχνεύουν τον ουρανό με ένα μικρό τηλεσκόπιο συνήθως νιώθουν κάποια απογοήτευση όταν εντοπίζουν για πρώτη φορά κάποιο γνωστό γαλαξία ή νεφέλωμα. Πού είναι τα όμορφα χρώματα που έχουν δει στις φωτογραφίες; «Τα χρώματα των γαλαξιών δεν είναι άμεσα ορατά από το ανθρώπινο μάτι, ακόμη και με τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια που υπάρχουν», σημειώνει ο αστρονόμος και επιστημονικός συγγραφέας Τίμοθι Φέρις, «επειδή το φως τους είναι τόσο αχνό ώστε δεν μπορεί να διεγείρει τους χρωματικούς υποδοχείς του αμφιβληστροειδούς». Αυτό έχει οδηγήσει μερικά άτομα στο συμπέρασμα ότι τα όμορφα χρώματα που βλέπουν στις αστρονομικές φωτογραφίες είναι πλαστά, και ότι απλώς έχουν προστεθεί με κάποιον τρόπο στην εμφάνιση. Ωστόσο, δεν έχουν έτσι τα πράγματα. «Τα χρώματα είναι πραγματικά», γράφει ο Φέρις, «και οι φωτογραφίες αντιπροσωπεύουν τις καλύτερες προσπάθειες των αστρονόμων να τα αναπαράγουν επακριβώς».

Στο βιβλίο του Γαλαξίες (Galaxies), ο Φέρις εξηγεί ότι οι φωτογραφίες αχνών μακρινών αντικειμένων, όπως είναι οι γαλαξίες ή τα περισσότερα νεφελώματα, «είναι εκθέσεις μεγάλης διάρκειας που λαβαίνονται σκοπεύοντας με ένα τηλεσκόπιο σε κάποιο γαλαξία και εκθέτοντας μια φωτογραφική πλάκα ίσως και για αρκετές ώρες ενώ το φως των άστρων διαποτίζει το φωτογραφικό γαλάκτωμα. Σε αυτό το χρονικό διάστημα ένας μηχανισμός οδήγησης αντισταθμίζει την περιστροφή της γης και διατηρεί το τηλεσκόπιο εστιασμένο στο γαλαξία, ενώ ο αστρονόμος, ή σε μερικές περιπτώσεις ένα αυτόματο σύστημα κατεύθυνσης, κάνει μικρομετρικές διορθώσεις».

Το Φοβερό Σύμπαν

‘Κάτι Λείπει’—Τι Ακριβώς;

ΑΦΟΥ ατενίσαμε τα άστρα μια ξάστερη, σκοτεινή νύχτα, μπαίνουμε μέσα, παγωμένοι και ζαλισμένοι, με το μυαλό μας να γυρίζει από την αχανή ομορφιά και τα πάμπολλα ερωτηματικά. Γιατί υπάρχει το σύμπαν; Από πού προήλθε; Πού πηγαίνει; Αυτά είναι τα ερωτήματα στα οποία πολλοί προσπαθούν να απαντήσουν.

Έπειτα από πέντε χρόνια έρευνας στην κοσμολογία, η οποία τον οδήγησε σε επιστημονικά συνέδρια και ερευνητικά κέντρα σε όλη την υφήλιο, ο επιστημονικός συγγραφέας Ντένις Όβερμπαϊ περιέγραψε μια συνομιλία που είχε με τον παγκοσμίου φήμης φυσικό Στίβεν Χόκινγκ: «Στο τέλος αυτό που ήθελα να μάθω από τον Χόκινγκ ήταν αυτό που ανέκαθεν ήθελα να μάθω από τον Χόκινγκ: Πού πηγαίνουμε όταν πεθαίνουμε».

Μολονότι έχουν κάποια δόση ειρωνείας, αυτά τα λόγια αποκαλύπτουν πολλά για την εποχή μας. Τα ερωτηματικά δεν αφορούν τόσο τα άστρα αυτά καθαυτά ούτε τις θεωρίες και τις αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις των κοσμολόγων που τα μελετούν. Οι άνθρωποι σήμερα εξακολουθούν να ποθούν απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα που βασανίζουν την ανθρωπότητα επί χιλιετηρίδες: Γιατί βρισκόμαστε εδώ; Υπάρχει Θεός; Πού πηγαίνουμε όταν πεθαίνουμε; Πού μπορούν να βρεθούν απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα; Μπορούν να βρεθούν στα άστρα;

Ένας άλλος επιστημονικός συγγραφέας, ο Τζον Μπόσλοου, παρατήρησε ότι, επειδή οι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη θρησκεία, επιστήμονες όπως οι κοσμολόγοι έχουν γίνει «οι τέλειοι ιερείς μιας άθρησκης εποχής. Αυτοί, και όχι οι θρησκευτικοί ηγέτες, ήταν εκείνοι που θα αποκάλυπταν τώρα σταδιακά όλα τα πολύτιμα μυστικά του σύμπαντος, όχι με το πρόσχημα πνευματικής φώτισης αλλά με τη μορφή εξισώσεων, ακατανόητων για όλους εκτός από τους μυημένους». Αλλά θα αποκαλύψουν αυτοί όλα τα μυστικά του σύμπαντος και θα απαντήσουν σε όλα τα ερωτήματα που βασανίζουν την ανθρωπότητα επί αιώνες;

Τι αποκαλύπτουν οι κοσμολόγοι τώρα; Οι περισσότεροι υιοθετούν κάποια εκδοχή της «θεολογίας» της μεγάλης έκρηξης, η οποία έχει γίνει η «επιστημονική» θρησκεία του καιρού μας, μολονότι διαφωνούν ακατάπαυστα για τις λεπτομέρειες. «Εντούτοις», σημείωσε ο Μπόσλοου, «στο πλαίσιο των νέων και αντιφατικών παρατηρήσεων, η θεωρία της μεγάλης έκρηξης αρχίζει να φαίνεται ολοένα και περισσότερο σαν ένα υπεραπλουστευμένο μοντέλο στην προσπάθεια ανεύρεσης ενός γεγονότος δημιουργίας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το μοντέλο της μεγάλης έκρηξης . . . αδυνατούσε ήδη όλο και περισσότερο να απαντήσει στα πιο θεμελιώδη ερωτήματα». Ο ίδιος πρόσθεσε πως «αρκετοί θεωρητικοί έχουν εκφράσει την άποψη ότι δεν θα επιβιώσει καν από τη δεκαετία του 1990».

Ίσως κάποιες από τις τωρινές κοσμολογικές υποθέσεις αποδειχτούν ορθές, ίσως όχι—όπως ακριβώς ίσως υπάρχουν πράγματι πλανήτες που ενώνονται στην αχνή λάμψη του νεφελώματος του Ωρίωνα, ίσως όχι. Το αναμφισβήτητο γεγονός είναι ότι κανένας στη γη δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. Οι θεωρίες είναι άφθονες, αλλά οι ειλικρινείς παρατηρητές συμφωνούν με την οξυδερκή παρατήρηση της Μάργκαρετ Γκέλερ ότι, παρά τα εντυπωσιακά λόγια, φαίνεται πως λείπει κάποιο θεμελιώδες στοιχείο από την τωρινή κατανόηση της επιστήμης σε σχέση με το σύμπαν.

Λείπει—Η Προθυμία να Δεχτούν τα Δυσάρεστα Γεγονότα

Οι περισσότεροι επιστήμονες—και αυτό περιλαμβάνει τους περισσότερους κοσμολόγους—υποστηρίζουν τη θεωρία της εξέλιξης. Δεν μπορούν να δεχτούν το γεγονός ότι η νοημοσύνη και ο σκοπός παίζουν κάποιο ρόλο στη δημιουργία, και ανατριχιάζουν ακόμη και με την απλή αναφορά στον Θεό ως Δημιουργό. Αρνούνται ακόμη και να εξετάσουν αυτή την αιρετική άποψη. Το εδάφιο Ψαλμός 10:4, ΜΝΚ, μιλάει υποτιμητικά για το υπεροπτικό άτομο που ‘δεν κάνει καμία έρευνα· όλες οι ιδέες του είναι: «Δεν υπάρχει Θεός»’. Η δημιουργική του θεότητα είναι η Τύχη. Αλλά καθώς αυξάνουν οι γνώσεις, και η τύχη μαζί με τη σύμπτωση καταρρέουν κάτω από το αυξανόμενο φορτίο των αποδείξεων, ο επιστήμονας αρχίζει να στρέφεται όλο και περισσότερο σε απαγορευμένες έννοιες όπως η ευφυΐα και το σχέδιο. Εξετάστε τα ακόλουθα παραδείγματα:

«Ένα συστατικό προφανώς λείπει από τις κοσμολογικές μελέτες. Η γένεση του Σύμπαντος, όπως και η λύση στον κύβο του Ρούμπικ, απαιτεί ευφυΐα», έγραψε ο αστροφυσικός Φρεντ Χόιλ στο βιβλίο του Το Νοήμον Σύμπαν (The Intelligent Universe), σελίδα 189.

«Όσο περισσότερο εξετάζω το σύμπαν και μελετώ τις λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής του, τόσο περισσότερες αποδείξεις βρίσκω για το γεγονός ότι το σύμπαν θα πρέπει να ήξερε, με κάποια έννοια, ότι θα ερχόμασταν εμείς».—Ενόχληση του Σύμπαντος (Disturbing the Universe), του Φρίμαν Ντάισον, σελίδα 250.

«Ποια χαρακτηριστικά του Σύμπαντος ήταν ουσιώδη για την εμφάνιση πλασμάτων όπως εμείς, και είναι αποτέλεσμα σύμπτωσης το ότι το Σύμπαν μας έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, ή μήπως υπάρχει κάποια βαθύτερη αιτία; . . . Υπάρχει κάποιο βαθύτερο σχέδιο που διασφαλίζει ότι το Σύμπαν είναι κομμένο και ραμμένο για το ανθρώπινο γένος;»—Κοσμικές Συμπτώσεις (Cosmic Coincidences), των Τζον Γκρίμπιν και Μάρτιν Ρις, σελίδες xiv, 4.

Ο Φρεντ Χόιλ επίσης σχολιάζει αυτές τις ιδιότητες, στη σελίδα 220 του βιβλίου του που αναφέρεται παραπάνω: «Αυτές οι ιδιότητες φαίνεται ότι ενυπάρχουν σε ολόκληρη τη δομή του φυσικού κόσμου σαν μια αλυσίδα ευνοϊκών συγκυριών. Αλλά υπάρχουν τόσο πολλές από αυτές τις απίθανες συμπτώσεις που είναι απαραίτητες για τη ζωή, ώστε απαιτείται κάποια εξήγηση γι’ αυτές».

«Δεν είναι μόνο το ότι ο άνθρωπος είναι προσαρμοσμένος στο σύμπαν. Το σύμπαν είναι προσαρμοσμένο στον άνθρωπο. Φαντάζεστε ένα σύμπαν στο οποίο η μία ή η άλλη από τις θεμελιώδεις φυσικές σταθερές, οι οποίες στερούνται διαστάσεων, αυξομειώνεται κατά ένα μικρό ποσοστό; Ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να έρθει σε ύπαρξη σε ένα τέτοιο σύμπαν. Αυτό είναι το κεντρικό σημείο της ανθρωπικής αρχής. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, ένας ζωογόνος παράγοντας βρίσκεται στο κέντρο ολόκληρου του μηχανισμού και του σχεδίου του κόσμου».—Η Ανθρωπική Κοσμολογική Αρχή (The Anthropic Cosmological Principle), των Τζον Μπάροου και Φρανκ Τίπλερ, σελίδα vii.

Ο Θεός, το Σχέδιο και οι Φυσικές Σταθερές

Ποιες είναι μερικές από αυτές τις θεμελιώδεις φυσικές σταθερές που είναι απαραίτητες για την ύπαρξη ζωής στο σύμπαν; Ένα άρθρο στην εφημερίδα Δι Όραντζ Κάουντι Ρέτζιστερ (The Orange County Register) με ημερομηνία 8 Ιανουαρίου 1995 παρέθετε μερικές από αυτές τις σταθερές. Τόνιζε πόσο επακριβώς ρυθμισμένα πρέπει να είναι αυτά τα χαρακτηριστικά, δηλώνοντας: «Οι ποσοτικές αξίες πολλών βασικών φυσικών σταθερών που ορίζουν το σύμπαν—για παράδειγμα, το φορτίο ενός ηλεκτρονίου, ή η καθορισμένη ταχύτητα του φωτός ή η αναλογία των εντάσεων των θεμελιωδών δυνάμεων στη φύση—είναι εκπληκτικά ακριβείς, μερικές ως και 120 δεκαδικά ψηφία. Η ανάπτυξη ενός ζωογόνου σύμπαντος εξαρτάται με αφάνταστα αποφασιστικό τρόπο από αυτά τα χαρακτηριστικά. Η παραμικρή απόκλιση—ένα νανοδευτερόλεπτο εδώ, ένα άνγκστρομ εκεί—και το σύμπαν μπορεί κάλλιστα να ήταν νεκρό και άγονο».

Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου κατόπιν ανέφερε αυτό που συνήθως δεν αναφέρεται: «Φαίνεται λογικότερο να συμπεράνουμε ότι κάποια μυστηριώδης τάση κρύβεται σε αυτή τη διαδικασία, ίσως η δράση μιας νοήμονης και σκόπιμης δύναμης που ρύθμισε με ακρίβεια το σύμπαν για να προετοιμάσει την άφιξή μας».

Ο Τζορτζ Γκρίνσταϊν, καθηγητής αστρονομίας και κοσμολογίας, ανέφερε ένα μακρύτερο κατάλογο αυτών των φυσικών σταθερών στο βιβλίο του Το Συμβιωτικό Σύμπαν (The Symbiotic Universe). Στον κατάλογο υπήρχαν κάποιες σταθερές τόσο επακριβώς ρυθμισμένες που, αν απόκλιναν στον ελάχιστο βαθμό, δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να υπάρξουν τα άτομα, τα άστρα ή το σύμπαν. Οι λεπτομέρειες αυτών των σχέσεων αναφέρονται στο συνοδευτικό πλαίσιο. Αυτές πρέπει να υπάρχουν για να είναι δυνατόν να υπάρχει φυσική ζωή. Είναι πολύπλοκες και ίσως να μην κατανοηθούν από όλους τους αναγνώστες, αλλά αυτές, και πολλές άλλες, τις γνωρίζουν οι αστροφυσικοί που είναι εκπαιδευμένοι σε αυτούς τους τομείς.

Καθώς αυτός ο κατάλογος μάκραινε, ο Γκρίνσταϊν κυριεύτηκε από δέος. Είπε: «Τόσο πολλές συμπτώσεις! Όσο περισσότερο διάβαζα τόσο περισσότερο πεπεισμένος ήμουν για το ότι αυτές οι ‘συμπτώσεις’ δεν μπορεί να συνέβησαν κατά τύχη. Αλλά, καθώς αύξανε αυτή η πεποίθηση, αύξανε και κάτι άλλο. Ακόμη και τώρα, μου είναι δύσκολο να εκφράσω αυτό το ‘κάτι’ με λόγια. Επρόκειτο για μια έντονη αποστροφή και, μερικές φορές, έφτανε σχεδόν στο σημείο να με επηρεάζει σωματικά. Κυριολεκτικά ένιωθα μεγάλη νευρικότητα. . . . Μήπως συνέβη να σκοντάψουμε ξαφνικά, και άθελά μας, στην επιστημονική απόδειξη της ύπαρξης ενός Ανώτατου Όντος; Μήπως ήταν ο Θεός εκείνος που παρενέβη και με μεγάλη προνοητικότητα σχεδίασε τον κόσμο για χάρη μας;»

Νιώθοντας αποστροφή και τρόμο στη σκέψη αυτή, ο Γκρίνσταϊν γρήγορα ανακάλεσε, επανέκτησε τον επιστημονικό του δογματισμό και διακήρυξε: «Ο Θεός δεν αποτελεί την εξήγηση». Χωρίς καμιά λογική αιτία—ήταν απλώς τόσο δυσάρεστη σκέψη ώστε δεν μπορούσε να τη χωνέψει!

Μια Φυσική Ανθρώπινη Ανάγκη

Με αυτά δεν θέλουμε να μειώσουμε το σκληρό έργο των ειλικρινών επιστημόνων, περιλαμβανομένων των κοσμολόγων. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά εκτιμούν ιδιαίτερα τις πολλές ανακαλύψεις τους σχετικά με τη δημιουργία οι οποίες αποκαλύπτουν τη δύναμη και τη σοφία και την αγάπη του αληθινού Θεού, του Ιεχωβά. Το εδάφιο Ρωμαίους 1:20 διακηρύττει: «Οι αόρατες ιδιότητές του βλέπονται καθαρά από τη δημιουργία του κόσμου και έπειτα, επειδή γίνονται αντιληπτές μέσω των πραγμάτων που έχουν φτιαχτεί, ακόμη και η αιώνια δύναμη και η Θειότητά του, ώστε αυτοί είναι αδικαιολόγητοι».

Οι έρευνες και οι κόποι των επιστημόνων είναι η φυσική ανθρώπινη αντίδραση σε μια ανάγκη που είναι τόσο βασική για την ανθρωπότητα όσο και η ανάγκη για τροφή, στέγη και ρουχισμό. Είναι η ανάγκη να μάθουμε τις απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα που αφορούν το μέλλον και το σκοπό της ζωής. Ο Θεός «έθεσε την αιωνιότητα στις καρδιές των ανθρώπων· εντούτοις αυτοί δεν μπορούν να κατανοήσουν τι έκανε ο Θεός από την αρχή ως το τέλος».—Εκκλησιαστής 3:11, Η Αγία Γραφή—Νέα Διεθνής Μετάφραση (The Holy Bible—New International Version).

Αυτά δεν είναι και τόσο άσχημα νέα. Σημαίνουν ότι οι άνθρωποι ποτέ δεν θα τα μάθουν όλα, αλλά ούτε και θα τους λείπουν ποτέ νέα πράγματα για να μαθαίνουν: «Είδον παν το έργον του Θεού, ότι άνθρωπος δεν δύναται να εύρη το έργον το οποίον έγεινεν υπό τον ήλιον· επειδή όσον και αν κοπιάση ο άνθρωπος ζητών, βεβαίως δεν θέλει ευρεί· έτι δε και ο σοφός εάν είπη να γνωρίση αυτό, δεν θέλει δυνηθή να εύρη».—Εκκλησιαστής 8:17.

Μερικοί επιστήμονες αντιτείνουν ότι κάνοντας τον Θεό «λύση» για κάποιο πρόβλημα σκοτώνουμε το κίνητρο για περαιτέρω έρευνες. Ωστόσο, όποιος αναγνωρίζει τον Θεό ως τον Δημιουργό των ουρανών και της γης έχει άφθονες, ακόμη πιο συναρπαστικές λεπτομέρειες να ανακαλύψει και ελκυστικά μυστήρια να εξερευνήσει. Είναι σαν να παίρνει πράσινο φως προκειμένου να προχωρήσει σε μια απολαυστική περιπέτεια ανακάλυψης και μάθησης!

Ποιος μπορεί να αντισταθεί στην πρόσκληση του εδαφίου Ησαΐας 40:26; «Σηκώσατε υψηλά τους οφθαλμούς σας και ιδέτε». Σηκώσαμε ψηλά τα μάτια μας σε αυτές τις λίγες σελίδες, και αυτό που είδαμε είναι το ‘κάτι που λείπει’ και το οποίο διαφεύγει από τους κοσμολόγους. Επίσης εντοπίσαμε τις θεμελιώδεις απαντήσεις στα επίμονα ερωτήματα που βασανίζουν το νου του ανθρώπου στη διάρκεια των αιώνων.

Οι Απαντήσεις Υπάρχουν σε ένα Βιβλίο

Οι απαντήσεις υπήρχαν ανέκαθεν, αλλά όπως οι θρησκευόμενοι των ημερών του Ιησού, πολλοί άνθρωποι έχουν κλείσει τα μάτια τους και τα αφτιά τους και έχουν σκληρύνει τις καρδιές τους απέναντι στις απαντήσεις που δεν ταιριάζουν με τις ανθρώπινες θεωρίες τους ή με τον τρόπο ζωής που έχουν επιλέξει. (Ματθαίος 13:14, 15) Ο Ιεχωβά μάς έχει πει από πού προήλθε το σύμπαν, πώς βρέθηκε εδώ η γη και ποιοι θα ζουν σε αυτήν. Μας έχει πει ότι οι άνθρωποι που κατοικούν στη γη πρέπει να την καλλιεργούν και να φροντίζουν στοργικά τα φυτά και τα ζώα που τη μοιράζονται με αυτούς. Επίσης μας έχει πει τι συμβαίνει όταν πεθαίνουν οι άνθρωποι, ότι μπορούν να επανέλθουν στη ζωή, και τι πρέπει να κάνουν για να ζήσουν στη γη για πάντα.

Αν σας ενδιαφέρει να λάβετε τις απαντήσεις στη γλώσσα του εμπνευσμένου Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής, σας παρακαλούμε να διαβάσετε τα ακόλουθα εδάφια: Γένεσις 1:1, 26-28· 2:15· Παροιμίαι 12:10· Ματθαίος 10:29· Ησαΐας 11:6-9· 45:18· Γένεσις 3:19· Ψαλμός 146:4· Εκκλησιαστής 9:5· Πράξεις 24:15· Ιωάννης 5:28, 29· 17:3· Ψαλμός 37:10, 11· Αποκάλυψη 21:3-5.

Γιατί να μη διαβάσετε αυτά τα εδάφια με την οικογένειά σας ή με ένα γείτονα ή με μερικούς φίλους στο σπίτι σας κάποιο βράδυ; Να είστε βέβαιοι ότι θα δώσουν το έναυσμα για μια πληροφοριακή και ζωντανή συζήτηση!

Σας γοητεύουν τα μυστήρια του σύμπαντος και σας συγκινεί η ομορφιά του; Γιατί να μη γνωρίσετε καλύτερα Εκείνον που το δημιούργησε; Η περιέργεια και ο θαυμασμός μας δεν σημαίνουν τίποτα για τους άψυχους ουρανούς, αλλά ο Ιεχωβά Θεός, ο Δημιουργός τους, είναι και δικός μας Δημιουργός, και αυτός φροντίζει τους πράους που ενδιαφέρονται να μάθουν για αυτόν και για τα δημιουργήματά του. Τώρα απευθύνεται η πρόσκληση σε όλη τη γη: «‘Έλα!’ Και όποιος ακούει ας πει: ‘Έλα!’ Και όποιος διψάει ας έρθει· και όποιος θέλει ας πάρει νερό ζωής δωρεάν».—Αποκάλυψη 22:17.

Τι συγκινητική πρόσκληση απευθύνει ο Ιεχωβά! Το σύμπαν δημιουργήθηκε, όχι από μια άλογη έκρηξη χωρίς σκοπό, αλλά από έναν Θεό άπειρης νοημοσύνης και συγκεκριμένου σκοπού που είχε εσάς υπόψη από την αρχή. Τα αποθέματα απεριόριστης ενέργειας που διαθέτει βρίσκονται υπό προσεκτικό έλεγχο και είναι πάντοτε διαθέσιμα για να στηρίζουν τους υπηρέτες του. (Ησαΐας 40:28-31, ΜΝΚ) Η ανταμοιβή που θα λάβετε αν τον γνωρίσετε θα είναι τόσο ατελεύτητη όσο και το ίδιο το μεγαλοπρεπές σύμπαν!

«Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργον των χειρών αυτού».—Ψαλμός 19:1.

[Πλαίσιο στη σελίδα 13]

Κατάλογος Μερικών Φυσικών Σταθερών που Είναι Αναγκαίες για να Υπάρχει Ζωή

Τα φορτία των ηλεκτρονίων και των πρωτονίων πρέπει να είναι ίσα και αντίθετα· τα νετρόνια πρέπει να είναι ελάχιστα τοις εκατό βαρύτερα από τα πρωτόνια· η θερμοκρασία του ήλιου πρέπει να ταιριάζει με τις απορροφητικές ιδιότητες της χλωροφύλλης για να γίνει φωτοσύνθεση· αν η ισχυρή δύναμη ήταν λίγο ασθενέστερη, ο ήλιος δεν θα μπορούσε να παραγάγει ενέργεια μέσω πυρηνικών αντιδράσεων, αλλά αν ήταν λίγο ισχυρότερη, τα καύσιμα που χρειάζονται για την παραγωγή ενέργειας θα ήταν εκρηκτικά ασταθή· χωρίς δύο διαφορετικούς αξιοσημείωτους συντονισμούς μεταξύ των ατόμων στους πυρήνες των κόκκινων γιγάντων, δεν θα μπορούσε να σχηματιστεί κανένα άλλο στοιχείο εκτός από το ήλιο· αν ο χώρος είχε λιγότερες από τρεις διαστάσεις, οι διασυνδέσεις για τη ροή του αίματος και το νευρικό σύστημα θα ήταν αδύνατες· και αν ο χώρος είχε πάνω από τρεις διαστάσεις, οι πλανήτες δεν θα μπορούσαν να έχουν σταθερή τροχιά γύρω από τον ήλιο.—Το Συμβιωτικό Σύμπαν, σελίδες 256, 257.

[Πλαίσιο στη σελίδα 14]

Μήπως Είδατε τη Χαμένη Μάζα Μου;

Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας, όπως όλοι οι σπειροειδείς γαλαξίες, περιστρέφεται μεγαλόπρεπα στο διάστημα σαν να ήταν ένας γιγάντιος κυκλώνας. Οι αστρονόμοι μπορούν να υπολογίσουν το ρυθμό περιστροφής πολλών γαλαξιών από το φάσμα του φωτός, και όταν το κάνουν αυτό, ανακαλύπτουν κάτι μυστηριώδες. Ο ρυθμός περιστροφής φαίνεται απίστευτος! Όλοι οι σπειροειδείς γαλαξίες φαίνεται να περιστρέφονται πάρα πολύ γρήγορα. Συμπεριφέρονται λες και τα ορατά άστρα του γαλαξία τα περιβάλλει μια πολύ μεγαλύτερη άλως σκοτεινής ύλης, αόρατη στο τηλεσκόπιο. «Δεν γνωρίζουμε τη μορφή της σκοτεινής ύλης», παραδέχεται ο αστρονόμος Τζέιμς Κέιλερ. Οι κοσμολόγοι υπολογίζουν ότι δεν υπάρχει εξήγηση για το 90 τοις εκατό της χαμένης μάζας. Προσπαθούν μανιωδώς να τη βρουν, είτε ως μαζικά νετρίνα ή ως κάποια άγνωστη αλλά υπεράφθονη μορφή ύλης.

Αν βρείτε τη χαμένη μάζα, μην παραλείψετε να το πείτε αμέσως στον κοσμολόγο της περιοχής σας!