Πολλαπλή Χημική Ευαισθησία—Μια Μυστηριώδης Πάθηση

Το σπίτι της Παμ βρισκόταν σε έναν οικισμό που περιβαλλόταν από βαμβακοφυτείες. Συχνά γινόταν αεροψεκασμός στις φυτείες με ζιζανιοκτόνα και εντομοκτόνα, και ο αέρας συνήθως παρέσυρε υπολείμματα χημικών ουσιών στα γύρω σπίτια, σε ένα από τα οποία έμενε και η Παμ.

Η ΠΑΜ άρχισε να υποφέρει από ισχυρούς πονοκεφάλους και ναυτία, και η υγεία της επιδεινωνόταν. Αργότερα, απέκτησε ευαισθησία σε ουσίες που φαινομενικά δεν σχετίζονταν με τα εντομοκτόνα​—όπως αυτές που έχουν να κάνουν με αρώματα, αποσμητικά και λοσιόν σώματος, υλικά καθαρισμού, χρώματα, καινούρια χαλιά, καπνό τσιγάρου, αποσμητικά χώρου και άλλες ουσίες. Τα συμπτώματα της Παμ είναι μεταξύ εκείνων που αποδίδονται συνήθως σε μια μυστηριώδη πάθηση η οποία ονομάζεται πολλαπλή χημική ευαισθησία [multiple chemical sensitivity (MCS)].a

«Όταν έρχομαι σε επαφή με κοινές χημικές ουσίες, αρχίζω να νιώθω μεγάλη κόπωση, καθώς και σύγχυση, ζαλάδα και ναυτία», εξήγησε η Παμ στο Ξύπνα! «Το σώμα μου πρήζεται, και μερικές φορές λαχανιάζω, παθαίνω κρίσεις πανικού, κλαίω ανεξέλεγκτα, με πιάνει ταχυκαρδία, ανεβαίνει ο σφυγμός μου και συσσωρεύεται υγρό στους πνεύμονές μου. Μάλιστα αυτό μου προκάλεσε και πνευμονία».

Μολονότι τα συμπτώματα της MCS διαφέρουν κάπως από άτομο σε άτομο, ενδέχεται να περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, υπερβολική κόπωση, πόνο στους μυς και στις αρθρώσεις, εκζέματα, εξανθήματα, συμπτώματα παρόμοια με της γρίπης, άσθμα, προβλήματα στα ιγμόρεια, άγχος, κατάθλιψη, προβλήματα μνήμης, δυσκολία στη συγκέντρωση, αϋπνία, ακανόνιστο καρδιακό παλμό, πρήξιμο, ναυτία, εμετούς, εντερικά προβλήματα και κρίσεις. Φυσικά, πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορούν να προκληθούν και από άλλες ασθένειες.

MCS​—Ένα Εντεινόμενο Πρόβλημα

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, έρευνες που έγιναν σε διάφορες ομάδες πληθυσμού δείχνουν ότι ένα ποσοστό 15 ως 37 τοις εκατό του πληθυσμού θεωρούν τον εαυτό τους ιδιαίτερα ευαίσθητο ή αλλεργικό σε κοινές χημικές ουσίες και οσμές, όπως αυτές που έχουν να κάνουν με τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τον καπνό του τσιγάρου, τα φρέσκα χρώματα, τα καινούρια χαλιά και τα αρώματα. Εντούτοις, μόνο στο 5 τοις εκατό, ή και λιγότερο, των περιπτώσεων​—ανάλογα με την ηλικία της κάθε ομάδας ερωτηθέντων—​είχε γίνει διάγνωση για MCS. Περίπου τα τρία τέταρτα αυτών των ατόμων ήταν γυναίκες.

Πολλά άτομα που πάσχουν από MCS λένε ότι το πρόβλημά τους δημιουργήθηκε από τα εντομοκτόνα και τα διαλυτικά. Και τα δύο αυτά προϊόντα είναι συνηθισμένα στο περιβάλλον, ιδιαίτερα τα διαλυτικά. Τα διαλυτικά είναι πτητικές (εύκολα εξατμιζόμενες) χημικές ουσίες που διασκορπίζουν ή διαλύουν άλλες ουσίες. Εμπεριέχονται σε χρώματα, βερνίκια, κόλλες, εντομοκτόνα και καθαριστικά.

Στα άρθρα που ακολουθούν, θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα με την MCS, θα εξετάσουμε τι μπορεί να βοηθήσει τα άτομα που πάσχουν από αυτή την πάθηση και θα δούμε πώς μπορούν να συνεργαστούν οι πάσχοντες και οι μη πάσχοντες για να κάνουν πιο ευχάριστη τη ζωή εκείνων που υποφέρουν από MCS.

[Υποσημείωση]

Όταν οι Χημικές Ουσίες σάς Προξενούν Αρρώστιες

ΠΟΛΛΕΣ πτυχές της πολλαπλής χημικής ευαισθησίας (MCS) αποτελούν μυστήριο. Εύλογα επικρατεί αρκετή διαφωνία στην ιατρική κοινότητα ως προς τη φύση αυτής της πάθησης. Μερικοί γιατροί πιστεύουν ότι τα αίτια της MCS είναι σωματικά, άλλοι πιστεύουν ότι είναι ψυχολογικά, ενώ κάποιοι τρίτοι υποστηρίζουν ότι υπάρχουν και σωματικοί και ψυχολογικοί παράγοντες. Μάλιστα μερικοί γιατροί εικάζουν ότι η MCS ίσως περιλαμβάνει αρκετές ασθένειες.a

Πολλά άτομα που πάσχουν από MCS λένε ότι η πάθησή τους προκλήθηκε όταν εκτέθηκαν αρχικά σε μεγάλη ποσότητα κάποιας τοξίνης, λόγου χάρη ενός εντομοκτόνου, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι ευθύνεται η επανειλημμένη ή χρόνια έκθεσή τους σε μικρότερες ποσότητες τοξίνης. Αφότου προσβληθούν από την MCS, οι πάσχοντες αντιδρούν με ποικίλα συμπτώματα σε διάφορες, φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους, χημικές ουσίες, όπως αρώματα και υλικά καθαρισμού, στις οποίες προηγουμένως δεν είχαν ευαισθησία. Έτσι προέκυψε ο όρος «πολλαπλή χημική ευαισθησία». Προσέξτε την περίπτωση της Τζόις.

Η Τζόις κόλλησε ψείρες όταν ήταν στο σχολείο. Τότε την ψέκασαν στο κεφάλι με ένα εντομοκτόνο. Η Τζόις παρουσίασε προβλήματα υγείας και έγινε ευαίσθητη σε πολλές χημικές ουσίες που παλιότερα δεν την ενοχλούσαν​—σε υλικά καθαρισμού οικιακής χρήσης, σε αποσμητικά χώρου, σε αρώματα, σε σαμπουάν και στη βενζίνη. «Τα μάτια μου πρήζονται ώσπου κλείνουν εντελώς», λέει η Τζόις, «και παθαίνω ιγμορίτιδα, πράγμα που μου δημιουργεί πονοκεφάλους και ναυτία τέτοιας έντασης ώστε είμαι άρρωστη μέρες ολόκληρες. . . . Έχω πάθει πνευμονία τόσο πολλές φορές ώστε οι πνεύμονές μου έχουν ουλές σαν να καπνίζω 40 χρόνια​—και δεν έχω καπνίσει ποτέ!»

Η χρόνια έκθεση σε μικρότερη ποσότητα κάποιας τοξίνης, που παρουσιάζεται και αυτή ως αίτιο της MCS, μπορεί να συμβεί τόσο σε εξωτερικούς όσο και σε εσωτερικούς χώρους. Μάλιστα τις πρόσφατες δεκαετίες, λόγω της αύξησης των ασθενειών που οφείλονται στη μόλυνση του αέρα των εσωτερικών χώρων, έχει δημιουργηθεί ο όρος «σύνδρομο των άρρωστων κτιρίων».

Το Σύνδρομο των Άρρωστων Κτιρίων

Το σύνδρομο των άρρωστων κτιρίων ήρθε στο προσκήνιο στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 όταν, για την εξοικονόμηση ενέργειας, πολλά σπίτια, σχολεία και γραφεία με φυσικό αερισμό αντικαταστάθηκαν από αεροστεγή, κλιματιζόμενα κτίρια. Σε αυτά τα κτίρια και στον εξοπλισμό τους χρησιμοποιούνταν συχνά μονωτικά υλικά, επεξεργασμένο ξύλο, πτητικές κόλλες, καθώς και συνθετικά υφάσματα και μοκέτες.

Κυρίως όταν είναι καινούρια, πολλά από αυτά τα προϊόντα απελευθερώνουν στον ανακυκλούμενο αέρα μικρές ποσότητες πιθανώς βλαβερών χημικών ουσιών, όπως η φορμαλδεΰδη. Οι μοκέτες επιτείνουν το πρόβλημα απορροφώντας διάφορα καθαριστικά και διαλυτικά, και απελευθερώνοντάς τα στη συνέχεια για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. «Οι αναθυμιάσεις από διάφορα διαλυτικά είναι οι πλέον διαδεδομένοι ρυπαντές του αέρα των εσωτερικών χώρων», λέει το βιβλίο Έκθεση σε Χημικές Ουσίες​—Μικρές Ποσότητες και Μεγάλοι Κίνδυνοι (Chemical Exposures​—Low Levels and High Stakes), και προσθέτει: «Τα διαλυτικά», με τη σειρά τους, «συγκαταλέγονται στις χημικές ουσίες που δημιουργούν το συχνότερο πρόβλημα σε όσους πάσχουν από χημική ευαισθησία».

Μολονότι φαίνεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν να εγκλιματιστούν στο εσωτερικό περιβάλλον τέτοιων κτιρίων, μερικοί παρουσιάζουν συμπτώματα που κυμαίνονται από άσθμα και άλλα αναπνευστικά προβλήματα μέχρι πονοκεφάλους και υπνηλία. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως εξαφανίζονται όταν τα άτομα απομακρύνονται από το συγκεκριμένο περιβάλλον. Αλλά σε μερικές περιπτώσεις, «οι ασθενείς ενδέχεται να παρουσιάσουν πολλαπλές χημικές ευαισθησίες», αναφέρει το βρετανικό ιατρικό περιοδικό Δε Λάνσετ (The Lancet). Αλλά γιατί μερικοί αρρωσταίνουν εξαιτίας των χημικών ουσιών ενώ άλλοι δεν αρρωσταίνουν; Αυτό είναι ένα βασικό ερώτημα, επειδή μερικά άτομα τα οποία φαίνεται ότι δεν επηρεάζονται δυσκολεύονται να κατανοήσουν εκείνους που αρρωσταίνουν.

Είμαστε Όλοι Διαφορετικοί

Καλό είναι να θυμόμαστε ότι όλοι αντιδρούμε διαφορετικά σε ποικίλους παράγοντες, είτε πρόκειται για χημικές ουσίες είτε για μικρόβια είτε για ιούς. Ορισμένα στοιχεία που επηρεάζουν τις αντιδράσεις μας είναι η γενετική μας κατασκευή, η ηλικία μας, το φύλο μας, η κατάσταση της υγείας μας, τα φάρμακα που μπορεί να παίρνουμε, κάποιες παλιές ασθένειες, καθώς και ορισμένοι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής μας, όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα ή τα ναρκωτικά.

Για παράδειγμα, όταν παίρνετε φάρμακα, διάφοροι παράγοντες που είναι μοναδικοί σε εσάς καθορίζουν «αν θα φέρει αποτελέσματα το φάρμακο και ποιες μπορεί να είναι οι παρενέργειές του», λέει το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist). Μερικές από αυτές τις παρενέργειες μπορεί να είναι σοβαρές, ίσως και θανατηφόρες. Φυσιολογικά, ορισμένες πρωτεΐνες που ονομάζονται ένζυμα αποβάλλουν από το σώμα τις ξένες χημικές ουσίες, λόγου χάρη τις χημικές ουσίες των φαρμάκων και των ρυπαντών που εισχωρούν στο σώμα μας κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων. Αλλά αν αυτά τα ένζυμα που έχουν την ευθύνη του «νοικοκυριού» είναι ελαττωματικά​—ίσως λόγω κληρονομικότητας, προγενέστερης βλάβης εξαιτίας τοξινών ή κακής διατροφής—​μπορεί να συσσωρευτούν ξένες χημικές ουσίες σε επικίνδυνες ποσότητες.b

Η MCS έχει παρομοιαστεί με μια ομάδα νόσων του αίματος οι οποίες σχετίζονται με τα ένζυμα και ονομάζονται πορφυρίες. Συχνά, τα άτομα που πάσχουν από ορισμένες πορφυρίες αντιδρούν στις χημικές ουσίες​—από καυσαέρια οχημάτων μέχρι αρώματα—​με τρόπο ο οποίος μοιάζει με την αντίδραση των ατόμων που πάσχουν από MCS.

Επηρεάζεται και η Διάνοια

Μια γυναίκα που πάσχει από MCS είπε στο Ξύπνα! ότι ορισμένες κοινές χημικές ουσίες την κάνουν να νιώθει σαν ναρκωμένη, και εξήγησε: «Έχει αλλάξει η προσωπικότητά μου​—θυμώνω, αναστατώνομαι, εκνευρίζομαι, φοβάμαι, νιώθω υπνηλία. . . . Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να διαρκέσουν από λίγες ώρες μέχρι αρκετές μέρες». Κατόπιν αυτή η γυναίκα νιώθει έντονο πονοκέφαλο, σαν να συνέρχεται από μέθη, και υποφέρει από κατάθλιψη, η οποία ποικίλλει σε ένταση κάθε φορά.

Αυτά τα συμπτώματα δεν είναι ασυνήθιστα για τους πάσχοντες από MCS. Η Δρ Κλόντια Μίλερ λέει ότι «σε περισσότερες από δέκα χώρες έχουν αναφερθεί ψυχολογικά προβλήματα εξαιτίας διαπιστωμένης έκθεσης σε χημικές ουσίες, είτε πρόκειται για έκθεση σε εντομοκτόνα είτε για το [σύνδρομο] των άρρωστων κτιρίων. . . . Γνωρίζουμε ότι οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε διαλυτικά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν κρίσεις πανικού και κατάθλιψη. . . . Γι’ αυτό, χρειάζεται να δείχνουμε μεγάλη κατανόηση στους άλλους και να θυμόμαστε ότι ο εγκέφαλος είναι ίσως το πιο ευαίσθητο όργανο του σώματος όσον αφορά την έκθεση σε χημικές ουσίες».

Μολονότι η έκθεση σε χημικές ουσίες μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά προβλήματα, πολλοί γιατροί πιστεύουν ότι συμβαίνει και το αντίστροφο—τα ψυχολογικά προβλήματα μπορούν να συντελέσουν στη δημιουργία χημικών ευαισθησιών. Η Δρ Μίλερ, που αναφέρθηκε παραπάνω, και ο Δρ Νίκολας Άσφορντ, οι οποίοι πιστεύουν ακράδαντα ότι τα αίτια της MCS είναι σωματικά, αναγνωρίζουν ότι «ψυχοκοινωνικά συμβάντα, όπως ο θάνατος του συζύγου ή το διαζύγιο, μπορούν να καταστείλουν τη λειτουργία του ανοσολογικού συστήματος και να δημιουργήσουν προδιάθεση σε ορισμένα άτομα κάνοντάς τα να αναπτύξουν αυξημένη ευαισθησία σε μικρές ποσότητες χημικών ουσιών. Φυσικά, η σχέση μεταξύ ψυχολογικών και σωματικών συστημάτων είναι περίπλοκη». Η Δρ Σέρι Ρότζερς, που πιστεύει και αυτή ότι τα αίτια της MCS είναι σωματικά, δηλώνει ότι «το άγχος κάνει το άτομο πιο ευαίσθητο στις χημικές ουσίες».

Υπάρχει κάτι που μπορούν να κάνουν όσοι πάσχουν από MCS για να βελτιώσουν την υγεία τους ή τουλάχιστον να μετριάσουν τα συμπτώματα;

Βοήθεια για τους Πάσχοντες από MCS

Μολονότι δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για την MCS, πολλοί ασθενείς μπόρεσαν να μετριάσουν τα συμπτώματά τους, ενώ άλλοι πέτυχαν μάλιστα να επανέλθουν σε μια σχετικά φυσιολογική ζωή. Τι τους βοήθησε να τα καταφέρουν; Μερικοί λένε ότι τους ωφέλησε η συμβουλή που τους έδωσε ο γιατρός να αποφεύγουν, όσο είναι δυνατόν, τις χημικές ουσίες οι οποίες προκαλούν τα συμπτώματά τους.c Η Τζούντι, που πάσχει από MCS, έχει βρει αποτελεσματική αυτή την τακτική. Ενώ ανέρρωνε από τον ιό του Έπσταϊν-Μπαρ, η Τζούντι εκτέθηκε σε μεγάλη ποσότητα εντομοκτόνου που χρησιμοποιήθηκε μέσα στο σπίτι της και κατόπιν παρουσίασε MCS.

Όπως συμβαίνει με πολλά άτομα που πάσχουν από MCS, η Τζούντι αντιδρά σε πάρα πολλές χημικές ουσίες οικιακής χρήσης. Γι’ αυτό κάνει όλη την καθαριότητα του σπιτιού και το πλύσιμο των ρούχων με αγνό σαπούνι και μαγειρική σόδα, ενώ θεωρεί το ξίδι εξαιρετικό μαλακτικό για τα ρούχα. Στην γκαρνταρόμπα της και στην κρεβατοκάμαρά της υπάρχουν υφάσματα μόνο από φυσικά υλικά. Όταν ο σύζυγός της παίρνει τα ρούχα του από το καθαριστήριο, δεν τα βάζει στην ντουλάπα τους αν δεν τα αφήσει πρώτα επί εβδομάδες σε έναν καλά αεριζόμενο χώρο.

Φυσικά, στο σημερινό κόσμο, τα άτομα που πάσχουν από MCS ίσως είναι αδύνατον να αποφύγουν κάθε επαφή με προβληματικές χημικές ουσίες. Το περιοδικό Ο Οικογενειακός Γιατρός στην Αμερική (American Family Physician) λέει: «Το κύριο πρόβλημα για τους πάσχοντες από MCS είναι ότι απομονώνονται και γίνονται αντικοινωνικοί στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την έκθεση σε χημικές ουσίες». Αυτό το άρθρο υποστηρίζει ότι οι ασθενείς, ενώ βρίσκονται υπό ιατρική παρακολούθηση, πρέπει να εργάζονται και να έχουν κοινωνικές επαφές, αυξάνοντας σταδιακά τη δραστηριότητά τους. Ταυτόχρονα, πρέπει να προσπαθούν να αντιμετωπίζουν τις κρίσεις πανικού και την ταχυκαρδία μαθαίνοντας μεθόδους χαλάρωσης και ελέγχου της αναπνοής. Ο στόχος είναι να βοηθηθούν οι ασθενείς να προσαρμοστούν σταδιακά στην έκθεση σε διάφορες χημικές ουσίες και όχι να αποφεύγουν εντελώς αυτές τις ουσίες.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που βοηθάει στη θεραπεία είναι ο καλός νυχτερινός ύπνος. Ο Ντέιβιντ, που πάσχει από MCS αλλά έχει καταφέρει να εξαλείψει σχεδόν όλα τα συμπτώματα, αποδίδει εν μέρει την ανάρρωσή του στο γεγονός ότι κοιμάται σε ένα υπνοδωμάτιο που αερίζεται πολύ καλά. Ο Έρνεστ και η σύζυγός του η Λορέν, που πάσχουν και οι δύο από MCS, έχουν διαπιστώσει και αυτοί ότι «ο καλός νυχτερινός ύπνος βοηθάει πολύ στην αντιμετώπιση της αναπόφευκτης έκθεσης στις χημικές ουσίες κατά τη διάρκεια της μέρας».

Φυσικά, η καλή διατροφή είναι πάντοτε ουσιώδης για να διατηρήσει ή να ξαναβρεί κανείς καλή υγεία. Μάλιστα έχει αναγνωριστεί ως «ο πιο σημαντικός παράγοντας για την προληπτική ιατρική φροντίδα». Λογικά, για να ξαναβρεί το σώμα την υγεία του, τουλάχιστον όσο είναι δυνατόν, τα συστήματά του πρέπει να λειτουργούν αποτελεσματικά. Τα συμπληρώματα διατροφής ίσως βοηθούν σε αυτό.

Η άσκηση συμβάλλει, επίσης, στην καλή υγεία. Επιπλέον, όταν ιδρώνετε βοηθάτε το σώμα σας να αποβάλει τις τοξίνες διαμέσου του δέρματος. Εξίσου σημαντικοί παράγοντες είναι το να έχει κανείς καλή διανοητική διάθεση και χιούμορ, καθώς επίσης το να λαβαίνει και να εκδηλώνει αγάπη. Μάλιστα «η αγάπη και το γέλιο» είναι η συνταγή που δίνει μια γιατρός σε όλους τους ασθενείς της που πάσχουν από MCS. Ναι, «η χαρούμενη καρδιά κάνει καλό ως γιατρικό».​—Παροιμίες 17:22.

Ωστόσο, οι πάσχοντες από MCS, λόγω της ευαισθησίας τους στα αρώματα, στα υλικά καθαρισμού, στα αποσμητικά και σε άλλες χημικές ουσίες με τις οποίες οι περισσότεροι από εμάς έρχονται σε επαφή στις καθημερινές τους δραστηριότητες, μπορεί να δυσκολεύονται πολύ να απολαύσουν τέτοια ευχάριστη συναναστροφή που τη χαρακτηρίζει η αγάπη. Πώς αντιμετωπίζουν αυτές τις καταστάσεις οι πάσχοντες από MCS; Και κάτι εξίσου σημαντικό: Τι μπορούν να κάνουν οι άλλοι για να τους βοηθήσουν; Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει αυτά τα ζητήματα.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 7]

Χρειάζεστε Τόσο Πολλές Χημικές Ουσίες;

Όλοι πρέπει να περιορίζουμε στο ελάχιστο την έκθεσή μας σε ενδεχομένως τοξικές χημικές ουσίες. Σε αυτές περιλαμβάνονται και ουσίες που έχουμε στο σπίτι. Το βιβλίο Έκθεση σε Χημικές Ουσίες (Chemical Exposures) λέει: «Φαίνεται ότι οι ρυπαντές του αέρα των εσωτερικών χώρων συγκαταλέγονται στα ισχυρότερα αίτια που προκαλούν χημικές ευαισθησίες. Στους εσωτερικούς χώρους υπάρχουν περίπλοκα μείγματα που περιέχουν σε μικρές ποσότητες εκατοντάδες διαφορετικές πτητικές οργανικές χημικές ουσίες».d

Ρωτήστε, λοιπόν, τον εαυτό σας αν χρειάζεστε πραγματικά όλες τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιείτε, κυρίως δε τα εντομοκτόνα και τα προϊόντα που περιέχουν πτητικά διαλυτικά. Έχετε δοκιμάσει μη τοξικές εναλλακτικές ουσίες; Αν όμως χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε μια ενδεχομένως επικίνδυνη χημική ουσία, φροντίστε να πάρετε πρώτα όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις. Επίσης, φροντίστε να την αποθηκεύετε σε ασφαλές μέρος όπου δεν μπορούν να φτάσουν τα παιδιά και όπου οι τυχόν αναθυμιάσεις δεν θα βλάψουν κάποιον. Να θυμάστε ότι ακόμη και χημικές ουσίες που βρίσκονται μέσα σε σφραγισμένα δοχεία ίσως αναδίδουν αναθυμιάσεις.

Η προσοχή ως προς τις χημικές ουσίες εφαρμόζεται και στο τι βάζουμε ή τι πέφτει κατά λάθος πάνω στο δέρμα μας. Πολλές χημικές ουσίες, περιλαμβανομένων και αρωμάτων, διεισδύουν στο κυκλοφορικό σύστημα διαμέσου του δέρματος. Γι’ αυτό, ορισμένα φάρμακα χορηγούνται με τη μορφή έμπλαστρου. Αν λοιπόν πέσει κατά λάθος κάποια τοξική χημική ουσία πάνω στο δέρμα σας, «η πρώτη και πιο άμεση θεραπεία που πρέπει να εφαρμόσετε είναι να ξεπλύνετε καλά τη χημική ουσία από το δέρμα σας», λέει το βιβλίο Κουρασμένοι ή Δηλητηριασμένοι; (Tired or Toxic?)

Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από πολλαπλή χημική ευαισθησία είναι ευαίσθητοι στα αρώματα. Το 95 τοις εκατό των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στα αρώματα είναι συνθετικές ενώσεις οι οποίες προέρχονται από το πετρέλαιο. Ακετόνη, καμφορά, βενζαλδεΰδη, αιθανόλη, γ-τερπινένιο και πολλές άλλες χημικές ουσίες συγκαταλέγονται στα χρησιμοποιούμενα συστατικά. Οι κίνδυνοι που εμπερικλείουν για την υγεία αυτές οι ουσίες έχουν δημοσιοποιηθεί​—στις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγου χάρη, από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος. Το ίδιο ισχύει και για τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα αποσμητικά χώρου. Σύμφωνα με το Ενημερωτικό Δελτίο του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας (University of California at Berkeley Wellness Letter), οι περιβαλλοντολόγοι, όταν ασχολούνται με τα αποσμητικά χώρου, «τα μελετούν ως ουσίες που ρυπαίνουν​—όχι που βελτιώνουν—​τον αέρα των εσωτερικών χώρων». Τα αποσμητικά χώρου δεν εξαλείφουν τις άσχημες οσμές, αλλά τις καλύπτουν.

Όπως αναφέρει το βιβλίο Υπολογισμένοι Κίνδυνοι (Calculated Risks), «μια από τις βασικότερες αρχές της τοξικολογίας [είναι ότι] όλες οι χημικές ουσίες είναι τοξικές όταν η έκθεση σε αυτές λαβαίνει χώρα υπό ορισμένες συνθήκες».

[Υποσημείωση]

Βοήθεια για Όσους Πάσχουν από MCS

Η ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ σε κοινές ουσίες, είτε κολόνιες είτε υλικά καθαρισμού, δημιουργεί στους πάσχοντες, όχι μόνο ιατρικό, αλλά και κοινωνικό πρόβλημα. Οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους κοινωνικά όντα, αλλά η πολλαπλή χημική ευαισθησία (MCS) αναγκάζει πολλούς κατά τα άλλα ενθουσιώδεις και ευχάριστους ανθρώπους να ζουν μοναχική ζωή. «Αντιμετώπισα και άλλα προβλήματα υγείας στο παρελθόν», λέει η Σέλι που πάσχει από MCS, «αλλά αυτό το πρόβλημα είναι το πιο άσχημο από όλα. Το χειρότερο είναι ότι σε κάνει να απομονώνεσαι».

Δυστυχώς, μερικές φορές οι άνθρωποι θεωρούν ιδιόρρυθμα τα άτομα που πάσχουν από MCS. Φυσικά, αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι η MCS αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο με το οποίο δεν έχει εξοικειωθεί ακόμη ο κόσμος. Αλλά η έλλειψη γνώσης για την MCS δεν πρέπει να μας κάνει καχύποπτους απέναντι στα άτομα που πάσχουν από αυτήν. Το περιοδικό Ο Οικογενειακός Γιατρός στην Αμερική (American Family Physician) λέει: «Αυτοί οι ασθενείς υποφέρουν στ’ αλήθεια εξαιτίας των συμπτωμάτων τους».

Το σοφό άτομο, αντί να βλέπει με μισό μάτι τους ανθρώπους που πάσχουν από MCS επειδή η πάθησή τους είναι μυστηριώδης και σχετικά άγνωστη, πρέπει να διέπεται από την αρχή του εδαφίου Παροιμίες 18:13: «Όταν κάποιος αποκρίνεται σε ένα ζήτημα πριν το ακούσει, αυτό είναι ανοησία από μέρους του και ταπείνωση». Πόσο καλύτερο είναι να εκδηλώνουμε χριστοειδή αγάπη σε όλους τους αρρώστους, χωρίς μεροληψία! Ποτέ δεν θα μετανιώσουμε για το ότι εκδηλώσαμε τέτοια αγάπη, άσχετα με το τι θα ανακαλύψει στο μέλλον η ιατρική επιστήμη.

Εκδήλωση Χριστοειδούς Αγάπης

Η χριστοειδής αγάπη μοιάζει με διαμάντι που έχει όμορφες έδρες για να ταιριάζει σε κάθε περίπτωση ή ανάγκη. Όταν ένας φίλος μας πάσχει από MCS, η χριστοειδής αγάπη πρέπει να μας υποκινεί να δείχνουμε συμπόνια και να μας βοηθάει να μπαίνουμε στη θέση του. Επίσης, η αγάπη «δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα»​—ή, θα μπορούσαμε να πούμε, τα δικά της δικαιώματα. Βάζει πρώτα την ευημερία των άλλων. Μας βοηθάει να είμαστε “μακρόθυμοι, να ανεχόμαστε τα πάντα, να πιστεύουμε τα πάντα και να υπομένουμε τα πάντα”. Αυτού του είδους η αγάπη «ποτέ δεν χάνεται».​—1 Κορινθίους 13:4-8.

Η Μαίρη δεν πάσχει από MCS, αλλά πάσχουν ορισμένοι φίλοι της. «Μου αρέσουν πολύ τα αρώματα», γράφει η Μαίρη, «αλλά προτιμώ να μη βάζω άρωμα όταν επισκέπτομαι άτομα που πάσχουν από MCS». Μιμούμενη τον Ιησού, η Μαίρη λέει με το δικό της τρόπο: «Θέλω να βοηθήσω». (Μάρκος 1:41) Ο Τρέβορ παρουσίασε MCS όταν ήταν μωρό. Η μητέρα του λέει: «Οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάζομαι έχουν κάνει το παν για να βοηθήσουν το γιο μου». Η Τζόι, μια Μάρτυρας του Ιεχωβά που ζει στην Αυστραλία και υποφέρει πολύ από την MCS, λέει ότι την ενθαρρύνουν οι φίλοι και οι συγγενείς που την επισκέπτονται τακτικά και δείχνουν ότι κατανοούν τα προβλήματά της.

Από την άλλη μεριά, τα άτομα που πάσχουν από MCS πρέπει να προσπαθούν να είναι υπομονετικά με όσους φορούν αρώματα όταν βρίσκονται κοντά τους. Ο Έρνεστ, του οποίου τα λόγια αναφέραμε στο προηγούμενο άρθρο, είπε στο Ξύπνα!: «Η πάθησή μας είναι ένα φορτίο που πρέπει να κουβαλάμε. Και οι άλλοι άνθρωποι έχουν προβλήματα. Το εκτιμούμε, λοιπόν, όταν μας βοηθούν στα δικά μας προβλήματα». Ναι, η καλύτερη τακτική είναι πάντοτε το να ζητάει κανείς ευγενικά τη συνεργασία, όχι να την επιβάλλει. «Όταν κάποιο άτομο που φοράει άρωμα ή κολόνια με ρωτάει γιατί δεν φαίνομαι καλά», λέει η Λορέν, «εγώ του απαντώ: “Έχω πρόβλημα με τα αρώματα το οποίο φαίνεται ότι έχει χειροτερέψει σήμερα”. Για τα άτομα που έχουν διάκριση, αυτό συχνά αρκεί». Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι, αν πάσχετε από MCS, δεν μπορείτε να θυμίζετε ευγενικά στους φίλους σας ότι χρειάζεστε τη βοήθειά τους.

Τονίζοντας τη θετική πλευρά του ζητήματος, η Παμ, της οποίας τα λόγια αναφέραμε παραπάνω, γράφει: «Όλα όσα υποφέρουμε τώρα είναι απλώς προσωρινά». Γιατί χρησιμοποίησε η Παμ την έκφραση «απλώς προσωρινά»; Επειδή η ελπίδα της, η οποία βασίζεται στην Αγία Γραφή, είναι ότι η Βασιλεία του Θεού σύντομα θα απαλλάξει τη γη από όλα τα παθήματα. Θα εξαλείψει ακόμη και το θάνατο​—κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουν τελικά ακόμη και τα υγιέστατα άτομα.​—Δανιήλ 2:44· Αποκάλυψη 21:3, 4.

Στο μεταξύ όλοι όσοι είναι προς το παρόν αναγκασμένοι να υποφέρουν από μια ανίατη πάθηση μπορούν να αποβλέπουν στον καιρό κατά τον οποίο, υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού, “κανένας άνθρωπος δεν θα λέει: «Είμαι άρρωστος»”. (Ησαΐας 33:24) Καθώς υπομένουμε οποιεσδήποτε δοκιμασίες συναντάμε στο παρόν σύστημα πραγμάτων, ας αγωνιζόμαστε όλοι να μοιάζουμε στον Ιησού και να συγκεντρώνουμε το βλέμμα μας στο βραβείο που έχει τεθεί μπροστά μας.​—Εβραίους 12:2· Ιακώβου 1:2-4.

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 9]

Να Εκδηλώνουμε Αγάπη Μεταξύ Μας

Οι ακόλουθες Γραφικές αρχές μπορεί να σας βοηθήσουν αν κάποιος φίλος ή συγγενής σας πάσχει από πολλαπλή χημική ευαισθησία (MCS) ή αν πάσχετε εσείς ο ίδιος:

«Όλα όσα θέλετε, λοιπόν, να κάνουν σε εσάς οι άνθρωποι πρέπει και εσείς, παρόμοια, να κάνετε σε αυτούς».​—Ματθαίος 7:12.

«Πρέπει να αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου».​—Ματθαίος 22:39.

«Ας σκεφτόμαστε ο ένας τον άλλον ώστε να παρακινούμε σε αγάπη και καλά έργα, μη παύοντας να συναθροιζόμαστε, όπως έχουν συνήθεια μερικοί, αλλά ενθαρρύνοντας ο ένας τον άλλον, και τόσο περισσότερο όσο βλέπετε την ημέρα να πλησιάζει». (Εβραίους 10:24, 25) Όλοι χρειαζόμαστε πνευματική ενθάρρυνση, κυρίως όταν είμαστε άρρωστοι. Είναι αξιέπαινοι πολλοί Χριστιανοί που, μολονότι πάσχουν από MCS, καταβάλλουν προσπάθειες για να παρευρίσκονται στις Χριστιανικές συναθροίσεις. Άλλοι που βρίσκονται σε σοβαρότερη κατάσταση τις παρακολουθούν μερικές φορές μέσω τηλεφωνικής σύνδεσης. Σε άλλες περιπτώσεις, έχουν δημιουργηθεί στις Αίθουσες Βασιλείας ειδικοί χώροι χωρίς αρώματα για τους πάσχοντες από MCS. Αλλά αυτό μπορεί να μην είναι πάντοτε εφικτό ή πρακτικό.

«Μην ξεχνάτε να κάνετε το καλό . . . , γιατί με τέτοιες θυσίες ευαρεστείται ο Θεός». (Εβραίους 13:16) Προσέξτε ότι το να κάνουμε το καλό συχνά απαιτεί προσωπικές θυσίες. Είστε προετοιμασμένοι να κάνετε θυσίες για να βοηθήσετε ένα άτομο που πάσχει από MCS; Από την άλλη μεριά, τα άτομα που πάσχουν από MCS πρέπει να έχουν λογικές προσδοκίες από τους άλλους. Οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι, λόγου χάρη, δεν μπορούν να θέτουν κανόνες σχετικά με τη χρήση αρωμάτων και κολόνιας ούτε μπορούν να κάνουν διαρκώς ανακοινώσεις για αυτό το ζήτημα. Επιπρόσθετα, στις συναθροίσεις έρχονται νεοενδιαφερόμενα άτομα και επισκέπτες που φορούν αρώματα​—και όλοι αυτοί είναι καλοδεχούμενοι. Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να τους φέρνουμε σε δύσκολη θέση ή να τους κάνουμε να μη νιώθουν άνετα επειδή φορούν αρώματα.

“Ας επιζητούμε ειρήνη και ας την επιδιώκουμε”. (1 Πέτρου 3:11) Προφανώς, τα ζητήματα που σχετίζονται με την υγεία δεν πρέπει να αποστερούν την ειρήνη από τους Χριστιανούς. «Η σοφία που κατεβαίνει από πάνω είναι . . . ειρηνική, λογική, . . . γεμάτη έλεος», λέει το εδάφιο Ιακώβου 3:17. Τα ειρηνικά άτομα, είτε πάσχουν από MCS είτε όχι, δεν είναι των άκρων ούτε απαιτητικά σε σχέση με τη χρήση ή την αποφυγή των χημικών προϊόντων. Παρόμοια, τα λογικά άτομα που είναι “γεμάτα έλεος” δεν θα επιμένουν στο δικαίωμά τους να φορούν αρώματα όταν συνειδητοποιούν ότι αυτά επηρεάζουν την υγεία κάποιου άλλου. Έτσι δείχνουν ότι και αυτοί επιζητούν «ειρηνικές συνθήκες» και είναι “ειρηνοποιοί”.​—Ιακώβου 3:18.

Από την άλλη μεριά, μια άκαμπτη, παράλογη στάση, είτε από μέρους του πάσχοντα από MCS είτε από μέρους κάποιου άλλου, δημιουργεί χάσμα μεταξύ των ανθρώπων. Μια τέτοια στάση δεν ωφελεί κανέναν και μπορεί μάλιστα να βλάψει τη σχέση του ατόμου με τον Θεό.​—1 Ιωάννη 4:20.

Φυσικά, οι Χριστιανοί έχουν ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα​—το πνεύμα του Ιεχωβά. Καθώς ζητούν τακτικά από τον Ιεχωβά να τους δίνει το πνεύμα του, καλλιεργούν τους θαυμάσιους καρπούς του, κυρίως την αγάπη​—τον “τέλειο δεσμό ενότητας”. (Κολοσσαείς 3:14) Ταυτόχρονα, ενεργώντας με υπομονή, αφήνουν αυτό το πνεύμα να αναπτύξει χριστοειδείς ιδιότητες στους άλλους.​—Γαλάτες 5:22, 23.

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Όπως και κάθε άλλος, έτσι και τα άτομα που πάσχουν από MCS έχουν την ίδια ανάγκη για φίλους