Παγκοσμιοποίηση​—Οι Ελπίδες και οι Φόβοι

«Η παγκοσμιοποίηση είναι το μεγάλο οικονομικό γεγονός της εποχής μας. . . . Δίνει τώρα πρωτοφανείς ευκαιρίες σε δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο».​—ΜΑΡΤΙΝ ΓΟΥΛΦ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ.

«Εμείς, οι κάτοικοι της Γης, είμαστε μια μεγάλη οικογένεια. Η νέα εποχή παρουσιάζει νέες προκλήσεις και νέα παγκόσμια προβλήματα, όπως οι περιβαλλοντικές καταστροφές, η εξάντληση των διαθέσιμων πόρων, οι αιματηρές συγκρούσεις και η φτώχεια».​—ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΣΕΒΑΡΤΝΑΝΤΖΕ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ.

ΤΟ Δεκέμβριο του 1999, η σύνοδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στο Σιάτλ των ΗΠΑ διακόπηκε από μια βίαιη διαδήλωση. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες και σπρέι με πιπέρι προκειμένου να αποκαταστήσει την τάξη. Τελικά έγιναν εκατοντάδες συλλήψεις διαδηλωτών.

Τι προκάλεσε την αποκαλούμενη Μάχη του Σιάτλ; Μια σειρά από ανησυχίες σχετικά με την εξασφάλιση εργασίας, το περιβάλλον και τις κοινωνικές αδικίες. Ωστόσο, για να το πούμε απλά, οι διαδηλωτές φοβούνταν την παγκοσμιοποίηση​—την επίδρασή της στους ανθρώπους και στον πλανήτη.

Οι φόβοι τους δεν έχουν μειωθεί. Από το 1999, οι διαδηλώσεις εναντίον της παγκοσμιοποίησης έχουν κλιμακωθεί σε μέγεθος και ένταση. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ηγέτες του κόσμου προσπαθούν τώρα να διεξάγουν τις συναντήσεις τους σε απομονωμένες περιοχές όπου θα είναι δύσκολο για τους διαδηλωτές να τις διαταράσσουν.

Ασφαλώς, δεν πιστεύουν όλοι ότι η παγκοσμιοποίηση είναι απειλή. Ενώ κάποιοι την κατηγορούν ως την αιτία των δεινών του κόσμου, άλλοι τη χαιρετίζουν ως την πανάκεια για τα περισσότερα προβλήματα του κόσμου. Είναι αλήθεια πως αυτή η συνεχιζόμενη αντιλογία φαίνεται να μην απασχολεί την πλειονότητα των ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους γνωρίζουν ελάχιστα για την παγκοσμιοποίηση. Όποια και αν είναι η άποψή σας, όμως, η παγκοσμιοποίηση ήδη σας επηρεάζει και πιθανόν θα σας επηρεάσει ακόμη περισσότερο στο μέλλον.

Τι Ακριβώς Είναι η Παγκοσμιοποίηση;

«Παγκοσμιοποίηση» είναι ο όρος που χρησιμοποιούν κάποιοι για να περιγράψουν την αυξανόμενη παγκόσμια αλληλεξάρτηση ανθρώπων και χωρών. Αυτή η διαδικασία επιταχύνθηκε εντυπωσιακά μέσα στην περασμένη δεκαετία περίπου, κυρίως λόγω της τεράστιας τεχνολογικής προόδου. (Βλέπε το πλαίσιο στη σελίδα 5.) Σε αυτή την περίοδο, οι συνασπισμοί που διαιρούσαν τον κόσμο στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ουσιαστικά παρήλθαν, οι εμπορικοί φραγμοί άρθηκαν, οι μεγάλες οικονομικές αγορές του κόσμου ενοποιήθηκαν και τα ταξίδια έγιναν φτηνότερα και ευκολότερα.

Αυτή η αναπτυσσόμενη παγκόσμια ενοποίηση έχει επιφέρει πλήθος συνεπειών​—οικονομικών, πολιτικών, πολιτισμικών και περιβαλλοντικών. Δυστυχώς, μερικές από αυτές τις συνέπειες θα μπορούσαν να είναι δυσμενείς. Η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη—1999 (Human Development Report 1999), των Ηνωμένων Εθνών, ανέφερε: «Οι ζωές των ανθρώπων όλου του κόσμου συνδέονται μεταξύ τους με πιο πλήρη, πιο ενεργό και πιο άμεσο τρόπο από οποτεδήποτε άλλοτε στο παρελθόν. Αυτό το γεγονός παρέχει πολλές ευκαιρίες, δίνοντας νέες δυνατότητες για ωφέλιμες αλλά και καταστροφικές εξελίξεις». Όπως συμβαίνει με πολλά ανθρώπινα επιτεύγματα, η παγκοσμιοποίηση έχει τη θετική και την αρνητική πλευρά της.

Ελπίδες για Μεγαλύτερη Ευημερία στον Κόσμο

Η παγκοσμιοποίηση «έχει εμπλουτίσει τον κόσμο από επιστημονική και πολιτισμική άποψη, καθώς επίσης έχει φέρει οικονομικά οφέλη σε πολλούς ανθρώπους», δηλώνει ο Αμάρτια Σεν, βραβευμένος με Νόμπελ οικονομικών επιστημών. Παρόμοια, η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη​—1999 τονίζει ότι η παγκοσμιοποίηση «προσφέρει τεράστιες προοπτικές για την εξάλειψη της φτώχειας τον 21ο αιώνα». Ο λόγος για αυτή την αισιόδοξη άποψη είναι η εντυπωσιακή αύξηση της ευημερίας που έχει επέλθει με την παγκοσμιοποίηση. Η μέση οικογένεια σήμερα στον πλανήτη έχει τριπλάσιο εισόδημα από αυτό που είχε πριν από 50 χρόνια.a

Ορισμένοι αναλυτές βλέπουν ένα άλλο πλεονέκτημα στην οικονομική ενοποίηση: Πιστεύουν ότι θα κάνει τις χώρες πιο απρόθυμες να διεξάγουν πολέμους. Ο Τόμας Λ. Φρίντμαν, στο βιβλίο του Τα Αυτοκίνητα «Λέξους» και η Ελιά (The Lexus and the Olive Tree), υποστηρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση «αυξάνει τα κίνητρα για την αποφυγή του πολέμου και το κόστος διεξαγωγής του πολέμου με περισσότερους τρόπους από ό,τι σε οποιαδήποτε προηγούμενη εποχή της σύγχρονης ιστορίας».

Επίσης, η αυξανόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της παγκόσμιας αλληλεγγύης. Κάποιοι οργανισμοί για τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορούν να χρησιμοποιούν το Ιντερνέτ για να προωθούν τους σκοπούς τους αποτελεσματικά. Λόγου χάρη, το 1997 επιτεύχθηκε μια διεθνής συνθήκη η οποία κήρυξε παράνομες τις νάρκες ξηράς, εν μέρει μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου χάρη στο οποίο κινητοποιήθηκαν διάφορες ομάδες υποστήριξης σε όλο τον κόσμο. Αυτή η προσέγγιση κοινών ανθρώπων χαιρετίστηκε ως «ένας νέος τρόπος άσκησης διεθνούς διπλωματίας, με τις κυβερνήσεις και τους πολίτες να συνεργάζονται στενά για να αντιμετωπίσουν μια παγκόσμια ανθρωπιστική κρίση».

Παρ’ όλα αυτά τα θετικά αποτελέσματα, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να φοβούνται ότι οι επιβλαβείς συνέπειες της παγκοσμιοποίησης υπερβαίνουν τα οφέλη.

Φόβοι για έναν Πιο Διαιρεμένο Κόσμο

Πιθανότατα η μεγαλύτερη ανησυχία σχετικά με την παγκοσμιοποίηση είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς. Μολονότι αναμφίβολα ο παγκόσμιος πλούτος έχει αυξηθεί, είναι συγκεντρωμένος σε λιγότερα χέρια και σε λιγότερες χώρες. Η καθαρή περιουσία των 200 πλουσιότερων ανθρώπων της γης ξεπερνάει τώρα το συνολικό εισόδημα του 40 τοις εκατό των ανθρώπων που κατοικούν στον πλανήτη​—περίπου 2,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Και ενώ οι μισθοί εξακολουθούν να αυξάνονται στις πλούσιες χώρες, στην πραγματικότητα το μέσο εισόδημα σε 80 φτωχές χώρες έχει μειωθεί τα προηγούμενα δέκα χρόνια.

Μια άλλη βασική ανησυχία έχει να κάνει με το περιβάλλον. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας στηρίζεται από τις δυνάμεις της αγοράς οι οποίες ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το κέρδος παρά για την προστασία του πλανήτη. Ο Αγκούς Πουρνόμο, επικεφαλής του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση στην Ινδονησία, περιγράφει το δίλημμα: «Βρισκόμαστε σε έναν διαρκή αγώνα δρόμου με την ανάπτυξη. . . . Φοβάμαι ότι σε μια δεκαετία όλοι μας θα ανησυχούμε για το περιβάλλον, αλλά τότε δεν θα υπάρχει τίποτα για να προστατέψουμε».

Οι άνθρωποι ανησυχούν επίσης για την εργασία τους. Οι εργασίες αλλά και τα εισοδήματα έχουν γίνει πιο επισφαλή, καθώς οι παγκόσμιες συγχωνεύσεις και ο έντονος ανταγωνισμός πιέζουν τις εταιρίες να εκσυγχρονίσουν τις διαδικασίες τους. Η πρόσληψη και η απόλυση εργαζομένων σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες της αγοράς είναι λογικές κινήσεις για μια εταιρία που ενδιαφέρεται για την αύξηση των κερδών της, οι οποίες όμως ταλανίζουν τη ζωή των ανθρώπων.

Η παγκοσμιοποίηση των οικονομικών αγορών έχει εισαγάγει έναν ακόμη αποσταθεροποιητικό παράγοντα. Οι διεθνείς επενδυτές μπορεί να τοποθετούν τεράστια χρηματικά ποσά σε αναπτυσσόμενες χώρες αλλά αργότερα αποσύρουν τα χρήματά τους ξαφνικά όταν δυσχεραίνει το οικονομικό τοπίο. Τέτοιες μαζικές αποσύρσεις μπορούν να βυθίσουν τη μια χώρα μετά την άλλη σε οικονομική κρίση. Η νομισματική κρίση στην Ανατολική Ασία το 1998 οδήγησε 13 εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία. Στην Ινδονησία, ακόμη και οι εργαζόμενοι που διατήρησαν την εργασία τους είδαν τον καθαρό μισθό τους να μειώνεται κατά το ήμισυ.

Εύλογα, λοιπόν, η παγκοσμιοποίηση γεννάει φόβους καθώς και ελπίδες. Έχετε λόγο να φοβάστε την παγκοσμιοποίηση; Ή μπορείτε να αναμένετε ότι θα φέρει μεγαλύτερη ευημερία στη ζωή σας; Μας έχει δώσει η παγκοσμιοποίηση λόγο να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον; Το ακόλουθο άρθρο μας θα ασχοληθεί με αυτές τις ερωτήσεις.

[Υποσημείωση]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 3]

Η καθαρή περιουσία των 200 πλουσιότερων ανθρώπων της γης ξεπερνάει το συνολικό εισόδημα του 40 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 5]

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Η τεχνολογία έφερε επανάσταση στις επικοινωνίες την περασμένη δεκαετία. Η πρόσβαση σε ανθρώπους και πληροφορίες​—ουσιαστικά οπουδήποτε στον κόσμο—​έχει γίνει γρηγορότερη, φτηνότερη και ευκολότερη.

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχουν τώρα πρόσβαση σε κάποια τηλεόραση, ακόμη και αν δεν είναι δική τους. Το 1995 υπήρχαν 235 τηλεοράσεις για κάθε 1.000 ανθρώπους παγκοσμίως, σχεδόν διπλάσιες από το 1980. Αρκεί μια μικρή δορυφορική κεραία για να δώσει τη δυνατότητα σε ανθρώπους απομονωμένων περιοχών να παρακολουθούν εκπομπές από όλο τον κόσμο. «Σήμερα ουσιαστικά καμία χώρα δεν μπορεί να αποκοπεί από τα παγκόσμια μέσα μαζικής επικοινωνίας», τονίζει ο Φράνσις Φουκουγιάμα, καθηγητής πολιτικής οικονομίας.

ΙΝΤΕΡΝΕΤ Περίπου 300.000 νέοι χρήστες συνδέονται με το Ιντερνέτ κάθε εβδομάδα. Το 1999 υπολογίστηκε ότι 700 εκατομμύρια άνθρωποι αναμενόταν να συνδεθούν μέχρι το 2001. «Το αποτέλεσμα», εξηγεί ο συγγραφέας Τόμας Λ. Φρίντμαν, «είναι ότι ποτέ πριν στην ιστορία του κόσμου δεν είχαν τη δυνατότητα τόσο πολλοί άνθρωποι να μάθουν σχετικά με τη ζωή, τα προϊόντα και τις ιδέες τόσο πολλών άλλων ανθρώπων».

ΤΗΛΕΦΩΝΟ Τα καλώδια οπτικών ινών και τα δορυφορικά δίκτυα έχουν μειώσει σημαντικά το κόστος των τηλεφωνικών επικοινωνιών. Το κόστος μιας τρίλεπτης τηλεφωνικής κλήσης από τη Νέα Υόρκη στο Λονδίνο μειώθηκε από 245 δολάρια (περ. 270 ευρώ) το 1930 σε 35 σεντς (περ. 0,4 ευρώ) το 1999. Τα ασύρματα δίκτυα έχουν κάνει το κινητό τηλέφωνο τόσο διαδεδομένο όσο και το κομπιούτερ. Μέχρι το τέλος του 2002, υπολογίζεται ότι ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα, και πολλοί από αυτούς θα έχουν πρόσβαση στο Ιντερνέτ από το κινητό τους τηλέφωνο.

ΜΙΚΡΟΤΣΙΠ Όλα τα παραπάνω μέσα, τα οποία συνεχώς αναβαθμίζονται, βασίζονται στα μικροτσίπ. Τα περασμένα 30 χρόνια, η υπολογιστική ισχύς των μικροτσίπ διπλασιαζόταν κάθε 18 μήνες. Ποτέ πριν δεν αποθηκεύονταν τόσο πολλές πληροφορίες σε τόσο λίγο χώρο.

Μπορεί η Παγκοσμιοποίηση να Λύσει Πράγματι τα Προβλήματά Μας;

«Η παγκόσμια γειτονιά μας σήμερα, όπως και οι περισσότερες γειτονιές, είναι κάθε άλλο παρά ιδεώδης. Έχει πολλές ατέλειες. Δεν αντιμετωπίζονται όλοι οι κάτοικοί της με δικαιοσύνη. Δεν έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες. Εκατομμύρια άνθρωποι είναι τόσο στερημένοι ώστε δεν θεωρούν καν ότι ανήκουν σε κάποια γειτονιά».​—«Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΑΣ» (“OUR GLOBAL NEIGHBOURHOOD”).

Η ΦΑΤΙΜΑ, κάτοικος μιας μεγάλης αφρικανικής πόλης, πιστεύει πως είναι τυχερή. Τουλάχιστον έχει ψυγείο. Αλλά το σπίτι της οικογένειάς της είναι απλώς μια μεταλλική παράγκα που έχει στηθεί ανάμεσα σε τρεις μαρμάρινους τάφους. Όπως μισό εκατομμύριο άλλοι κάτοικοι, η Φάτιμα μένει σε ένα τεράστιο νεκροταφείο. Ακόμη και στο νεκροταφείο υπάρχει συνωστισμός. «Πάρα πολλοί άνθρωποι μετακομίζουν σε αυτό το μέρος», παραπονιέται, «ιδιαίτερα εδώ στους τάφους».

Περίπου δεκαπέντε χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι της Φάτιμα υπάρχει ένα εξαιρετικό νέο συγκρότημα κατοικιών, με πολλά εκλεκτά εστιατόρια και ένα γήπεδο του γκολφ με 27 τρύπες. Το κόστος ενός αγώνα γκολφ είναι μεγαλύτερο από το κατά κεφαλή μηνιαίο εισόδημα σε αυτή την αφρικανική χώρα. Η φτώχεια έπληττε ανέκαθεν την πόλη, αλλά οι αγώνες γκολφ​—σύμβολο της ανώτερης τάξης—αποτελούν νεωτερισμό και συγχρόνως πρόκληση. Στην παγκόσμια γειτονιά μας, η πολυτέλεια και η ανέχεια συνυπάρχουν ανησυχητικά.

Η κοιλάδα Ουάντι Χαντραμάουτ, η οποία διασχίζει την άνυδρη γη της Υεμένης στη Μέση Ανατολή διαγράφοντας ελικοειδή πορεία, είναι ένα παλιό πέρασμα καραβανιών με διάσπαρτες αρχαίες πόλεις. Με την πρώτη ματιά φαίνεται ότι ο χρόνος έχει σταματήσει σε αυτή την απόμακρη κοιλάδα. Τα φαινόμενα όμως απατούν. Στην κοντινή πόλη Σίγιουν, το μουσείο έχει ζητήσει τη βοήθεια κάποιας απόφοιτου πανεπιστημίου προκειμένου να ετοιμάσει μια ιστοσελίδα στην οποία να παρουσιάζονται όλοι οι θησαυροί του. Αν και η απόφοιτος είναι μια ντόπια κοπέλα, σπούδασε στο Οχάιο των ΗΠΑ. Σήμερα, άνθρωποι και ιδέες μπορούν να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο όσο ποτέ προηγουμένως.

Μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα δυτικά, στη Σαχάρα, μια πομπή από τρία φορτηγά κινείται με δυσκολία προς τα νότια σε κάποιον απομονωμένο δρόμο. Ο Μασάλα, ένας από τους οδηγούς, εξηγεί ότι μεταφέρει τηλεοράσεις, βίντεο και δορυφορικές κεραίες. Ο ίδιος παραμένει ενήμερος για τα παγκόσμια γεγονότα παρακολουθώντας αμερικανικές ειδησεογραφικές εκπομπές. Στην πόλη μου «όλοι έχουμε δορυφορικές κεραίες», εξηγεί. Είναι λίγα τα μέρη πάνω στη γη που δεν έχουν επηρεαστεί από τα παγκόσμια μέσα μαζικής επικοινωνίας.

Η συνεχής ροή ανθρώπων, ιδεών, ειδήσεων, χρημάτων και τεχνολογίας σε όλο τον κόσμο έχει δημιουργήσει μια νέα παγκόσμια γειτονιά η οποία είναι δυνατόν να αποφέρει οφέλη. Η παγκοσμιοποίηση βοηθάει στο να γίνει ευρύτερα γνωστός ο τοπικός πολιτισμός της Υεμένης και δίνει τη δυνατότητα στον Μασάλα να κερδίζει μέχρι και 3.000 δολάρια (περ. 3.400 ευρώ) για ένα ταξίδι τριών εβδομάδων. Αλλά τα χρήματα δεν φτάνουν σε όλα τα χέρια. Η Φάτιμα και οι γείτονές της βλέπουν λίγους ανθρώπους να απολαμβάνουν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης, ενώ οι ίδιοι παραμένουν φτωχοί.

Μολονότι η παγκόσμια γειτονιά μας είναι κάθε άλλο παρά ιδεώδης, η πορεία της παγκόσμιας ενοποίησης είναι πιθανότατα αμετάκλητη. Μήπως οι άνθρωποι θα κλείσουν τις τηλεοράσεις τους, θα πετάξουν τα κινητά τους τηλέφωνα, θα καταστρέψουν τα κομπιούτερ τους και θα σταματήσουν να ταξιδεύουν σε άλλες χώρες; Μήπως θα προσπαθήσουν τα έθνη να απομονωθούν ολοκληρωτικά από τον υπόλοιπο κόσμο, από πολιτική και οικονομική άποψη; Κάτι τέτοιο φαίνεται εντελώς απίθανο. Κανένας δεν θέλει να απορρίψει τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Τι θα γίνει, όμως, με τα επακόλουθα προβλήματα; Αυτά προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία και επηρεάζουν τη ζωή όλων. Ας ανασκοπήσουμε σύντομα μερικές από τις πιο σοβαρές παρενέργειες της παγκοσμιοποίησης.

Το Διευρυνόμενο Χάσμα

Η κατανομή του παγκόσμιου πλούτου δεν ήταν ποτέ δίκαιη, αλλά η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας έχει διευρύνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Πράγματι, φαίνεται ότι μερικές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν ωφεληθεί από την ενοποίησή τους με την παγκόσμια οικονομία. Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκονται κάτω από το επίπεδο της φτώχειας στην Ινδία έχει μειωθεί από 39 τοις εκατό σε 26 τοις εκατό και ότι στην Ασία γενικά έχει σημειωθεί παρόμοια βελτίωση. Κάποια μελέτη δείχνει ότι, το 1998, μόνο το 15 τοις εκατό του πληθυσμού της Ανατολικής Ασίας ζούσε με 1 δολάριο (περ. 1,1 ευρώ) την ημέρα, σε σύγκριση με το αντίστοιχο 27 τοις εκατό πριν από δέκα χρόνια. Ωστόσο, η παγκόσμια εικόνα δεν είναι και τόσο ρόδινη.

Στο τμήμα της Αφρικής νότια της Σαχάρας και σε μερικές άλλες λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές, στην πραγματικότητα το εισόδημα μειώθηκε τα περασμένα 30 χρόνια. «Η διεθνής κοινότητα . . . ανέχεται την ύπαρξη περίπου 3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων​—σχεδόν της μισής ανθρωπότητας—​οι οποίοι συντηρούνται με 2 δολάρια (περ. 2,2 ευρώ) ή και λιγότερο την ημέρα σε έναν κόσμο που απολαμβάνει άνευ προηγουμένου ευημερία», σημειώνει ο Κόφι Ανάν, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ. Μια από τις κύριες αιτίες αυτού του τεράστιου κοινωνικού χάσματος είναι η οικονομική ιδιοτέλεια. «Οι ιδιωτικές οικονομικές αγορές ανά τον κόσμο αδιαφορούν για τους πολύ φτωχούς», εξηγεί ο Λάρι Σάμερς, πρώην υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ. «Οι μεγάλες τράπεζες δεν ενδιαφέρονται για φτωχές κοινότητες​—επειδή τα χρήματα δεν βρίσκονται εκεί».

Η τεράστια διαφορά εισοδήματος ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχούς διαχωρίζει ανθρώπους ακόμη και χώρες μεταξύ τους. Μέχρι πρόσφατα η περιουσία του πλουσιότερου ανθρώπου στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνούσε τη συνολική καθαρή περιουσία 100 εκατομμυρίων και πλέον συμπατριωτών του. Η παγκοσμιοποίηση έχει ευνοήσει επίσης την ανάπτυξη πλούσιων πολυεθνικών εταιριών οι οποίες ουσιαστικά έχουν αναλάβει τον έλεγχο της παγκόσμιας αγοράς όσον αφορά συγκεκριμένα προϊόντα. Λόγου χάρη, το 1998 μόλις δέκα εταιρίες είχαν τον έλεγχο του 86 τοις εκατό των τηλεπικοινωνιακών επιχειρήσεων που αποφέρουν κέρδη 262 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περ. 295 δισ. ευρώ). Η οικονομική επιρροή αυτών των πολυεθνικών εταιριών συνήθως υπερβαίνει αυτήν των κυβερνήσεων και, όπως επισημαίνει η Διεθνής Αμνηστία, «τα ανθρώπινα και τα εργατικά δικαιώματα δεν έχουν προτεραιότητα στην ατζέντα τους».

Οι οργανισμοί για τα ανθρώπινα δικαιώματα δικαιολογημένα ανησυχούν για το γεγονός ότι τα πλούτη του κόσμου συγκεντρώνονται στα χέρια λίγων προνομιούχων. Θα θέλατε να ζείτε σε μια γειτονιά στην οποία το πλουσιότερο 20 τοις εκατό των ανθρώπων κερδίζουν 74 φορές περισσότερα χρήματα από το φτωχότερο 20 τοις εκατό; Χάρη δε στην τηλεόραση, το φτωχό 20 τοις εκατό των ανθρώπων γνωρίζουν πολύ καλά πώς ζουν οι πλούσιοι συνάνθρωποί τους, μολονότι διακρίνουν ότι δεν υπάρχουν πιθανότητες να βελτιώσουν τη δική τους θέση. Αυτή η κατάφωρη αδικία στην παγκόσμια γειτονιά σπέρνει σαφώς πολλούς σπόρους δυσφορίας και απογοήτευσης.

Η Παγκοσμιοποίηση του Πολιτισμού

Μια άλλη αιτία ανησυχίας είναι οι συγκρούσεις πολιτισμών και η εξάπλωση των υλιστικών αξιών. Η ανταλλαγή ιδεών είναι ένα σημαντικό γνώρισμα της παγκοσμιοποίησης, και τίποτα άλλο δεν θα ήταν πιο χαρακτηριστικό δείγμα αυτού του φαινομένου από το Ιντερνέτ. Δυστυχώς, το Ιντερνέτ δεν χρησιμοποιείται μόνο για τη διάδοση ωφέλιμων πληροφοριών και για την εξάπλωση του πολιτισμού και του εμπορίου. Μερικές ιστοσελίδες του Δικτύου προωθούν την πορνογραφία, το ρατσισμό ή τα τυχερά παιχνίδια. Μερικές δίνουν μάλιστα συγκεκριμένες οδηγίες κατασκευής αυτοσχέδιων βομβών. Όπως τονίζει ο Τόμας Λ. Φρίντμαν, «στο Ιντερνέτ, το πρόβλημα απέχει μόλις μερικά κλικ με το ποντίκι. Μπορείς να περιπλανηθείς σε μια εικονική μπιραρία των νεοναζί ή σε μια πορνογραφική βιβλιοθήκη, . . . και δεν βρίσκεται κανένας εκεί για να σε σταματήσει ή να σε καθοδηγήσει».

Η τηλεόραση και οι κινηματογραφικές ταινίες ασκούν επίσης τεράστια επιρροή στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων. Τα μηνύματα που μεταδίδουν οι ταινίες στις οθόνες όλου του κόσμου συνήθως προέρχονται από το Χόλιγουντ, την κυριότερη βιομηχανία παραγωγής φαντασιώσεων στον κόσμο. Οι αξίες τις οποίες παρουσιάζει αυτή η τεράστια βιομηχανία της διασκέδασης συχνά προωθούν τον υλισμό, τη βία ή την ανηθικότητα. Αυτές οι αξίες ίσως είναι εντελώς ασυμβίβαστες με τον πολιτισμό πολλών χωρών του κόσμου. Εντούτοις, παντού οι κυβερνήσεις, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς αδυνατούν να ανακόψουν αυτό το κύμα.

«Μας αρέσει πολύ ο πολιτισμός των ΗΠΑ», εξήγησε σε έναν Βορειοαμερικανό επισκέπτη κάποιος κάτοικος της Αβάνας, στην Κούβα. «Γνωρίζουμε όλους τους σταρ του Χόλιγουντ». Ο Δυτικός πολιτισμός προωθεί επίσης το γρήγορο φαγητό (φαστ φουντ) και τα αναψυκτικά. Ένας Μαλαισιανός επιχειρηματίας παρατήρησε: «Οι άνθρωποι εδώ αγαπούν οτιδήποτε έχει σχέση με τη Δύση, ιδιαίτερα με την Αμερική. . . . Θέλουν να τρώνε Δυτικές τροφές και να μοιάζουν με τους Δυτικούς». Ο διευθυντής ενός Κολεγίου στην Αβάνα παραδέχτηκε με λύπη: «Η Κούβα δεν είναι πλέον νησί. Δεν υπάρχουν νησιά πια. Υπάρχει μόνο ένας κόσμος».

Ο διεισδυτικός Δυτικός πολιτισμός επηρεάζει τις ελπίδες και τις επιθυμίες των ανθρώπων. «Η τάση μας να συναγωνιζόμαστε τους γύρω μας από υλική άποψη άλλαξε μορφή, και έτσι τώρα, αντί να προσπαθούμε να αγοράζουμε αυτά που έχει και ο γείτονάς μας, επιδιώκουμε τον τρόπο ζωής των πλουσίων και διασήμων που βλέπουμε στις κινηματογραφικές ταινίες και στα τηλεοπτικά σόου», τόνισε η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη​—1998 (Human Development Report 1998). Προφανώς, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων δεν θα ζήσει ποτέ έναν τέτοιον τρόπο ζωής.

Είναι η Παγκοσμιοποίηση η Λύση;

Όπως συμβαίνει με πολλά εγχειρήματα της ανθρωπότητας, η παγκοσμιοποίηση έχει αποδειχτεί και χρήσιμη και επιζήμια. Έχει φέρει οικονομικά πλεονεκτήματα σε μερικούς και μας έχει εισαγάγει στην εποχή των παγκόσμιων επικοινωνιών. Ωστόσο, ευνοεί τους πλουσίους και τους ισχυρούς έναντι των φτωχών και των απόρων. Επίσης, οι εγκληματίες και οι νοσογόνοι ιοί έχουν αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της παγκοσμιοποίησης πιο αποτελεσματικά από τις κυβερνήσεις.​—Βλέπε τα πλαίσια στις σελίδες 8 και 9.

Κατά μεγάλο ποσοστό, η παγκοσμιοποίηση έχει μεγεθύνει τα προβλήματα τα οποία ήδη υπήρχαν στον ατελή κόσμο μας. Αντί να δώσει λύσεις στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κόσμος, έχει γίνει μέρος του προβλήματος. Οι κοινωνικές διαιρέσεις έχουν μεγαλώσει, και η απογοήτευση έχει αυξηθεί. Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να εκμεταλλευτούν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης και παράλληλα να προστατεύσουν τους πολίτες τους από τις υπερβάσεις της. Θα τα καταφέρουν; Μήπως η λύση είναι η παγκοσμιοποίηση με ανθρώπινο πρόσωπο; Το επόμενο άρθρο θα αναλύσει αυτές τις ερωτήσεις.

[Πλαίσια/Εικόνες στις σελίδες 8, 9]

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Δυστυχώς, τα μέσα για το εμπόριο και τις συναλλαγές μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε μέσα για τη διάπραξη εγκλημάτων. «Όπως οι πολυεθνικές εταιρίες ηγούνται στην κούρσα της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, παρόμοια και οι “πολυεθνικές του εγκλήματος”​—τα οργανωμένα συνδικάτα του εγκλήματος—​σπεύδουν να την εκμεταλλευτούν», εξηγεί η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη​—1999 (Human Development Report 1999). Πώς έχει ωφεληθεί το οργανωμένο έγκλημα από την παγκοσμιοποίηση;

Τα καρτέλ των ναρκωτικών έχουν βρει πολλές νέες ευκαιρίες να ξεπλένουν τα κέρδη τους τα οποία ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια. Η κατάργηση πολλών τελωνειακών ελέγχων και η αυξανόμενη μετακίνηση ανθρώπων επίσης διευκολύνουν ακόμη περισσότερο τα καρτέλ στη μεταφορά ναρκωτικών από μια χώρα ή μια ήπειρο σε άλλη. Είναι ενδιαφέρον ότι μέσα στη δεκαετία του 1990 η παραγωγή κοκαΐνης διπλασιάστηκε και η παραγωγή οπίου τριπλασιάστηκε. Διεθνή κυκλώματα της Μαφίας έχουν επίσης δημιουργήσει επικερδείς επιχειρήσεις με την πορνεία. Κάθε χρόνο στέλνουν περίπου 500.000 γυναίκες και κορίτσια​—τις περισσότερες χωρίς τη θέλησή τους—​στη Δυτική Ευρώπη γι’ αυτόν το σκοπό.

Τα συνδικάτα του εγκλήματος, όπως και οι πολυεθνικές εταιρίες, έχουν εδραιώσει την ισχύ τους τα πρόσφατα χρόνια. Πολλά έχουν παγκόσμια εμβέλεια, και υπολογίζεται ότι κερδίζουν συνολικά 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια (περ. 1,7 τρισ. ευρώ) το χρόνο​—περισσότερα χρήματα από το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της Γαλλίας.a

Το Ιντερνέτ έχει επίσης αποδειχτεί ιδανικό εργαλείο για ανέντιμα άτομα που ειδικεύονται στα κομπιούτερ. Το 1995 ένας χάκερ έκλεψε πληροφορίες οι οποίες αναφέρεται ότι άξιζαν 1 εκατομμύριο δολάρια (περ. 1,1 εκατ. ευρώ) καθώς και 20.000 αριθμούς προσωπικών πιστωτικών καρτών. «Η κλοπή μέσω της νέας τεχνολογίας είναι λιγότερο επικίνδυνη και πιο επικερδής», εξήγησε ο Χοσέ Αντόνιο Σολέ, Ισπανός τραπεζίτης.

Και οι τρομοκράτες επίσης χρησιμοποιούν τα μέσα της παγκοσμιοποίησης. Χάρη στην παγκόσμια μετάδοση των ειδήσεων, η απαγωγή κάποιων τουριστών από τη Δύση σε μια απομακρυσμένη γωνιά του πλανήτη μπορεί να δώσει άμεση δημοσιότητα σχεδόν σε οποιοδήποτε πολιτικό αίτημα.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΙ «ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ»

Οι ασθένειες, παρόμοια με τους ανθρώπους, μπορούν να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, και μερικές από αυτές είναι θανατηφόρες. «Οι εντυπωσιακές αυξήσεις στις μετακινήσεις ανθρώπων, αγαθών και ιδεών παγκοσμίως είναι η κύρια αιτία πίσω από την παγκοσμιοποίηση των ασθενειών», εξηγεί ο καθηγητής Τζόναθαν Μ. Μαν, επιδημιολόγος. «Εντελώς ξαφνικά, ο κόσμος έχει γίνει πολύ πιο ευπαθής σε εξάρσεις και, το πιο σοβαρό, στη διάδοση, ακόμη και στην παγκόσμια εξάπλωση, νέων και παλιών λοιμωδών νόσων».

Τίποτα δεν δείχνει τόσο δραματικά αυτή τη νέα παγκόσμια ευπάθεια όσο η πανδημία του AIDS, η οποία τώρα σκοτώνει περίπου τρία εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Σε μερικές χώρες της Αφρικής, οι εργαζόμενοι στον κλάδο της υγείας φοβούνται ότι τελικά η ασθένεια θα σκοτώσει τα δύο τρίτα όλων των νεαρών αντρών και γυναικών. «Παρ’ όλο που τις περασμένες χιλιετίες υπήρξαν επιδημίες, πόλεμοι και πείνες, ποτέ πριν στην ιστορία δεν έχουν σημειωθεί τόσο πολλοί θάνατοι νεαρών ενηλίκων», αναφέρει το Κοινό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών Κατά του HIV ⁄ AIDS.

Τα μικρόβια και οι ιοί δεν είναι οι μόνοι ανεπιθύμητοι παγκόσμιοι «ταξιδιώτες». Ζώα, φυτά και έντομα έχουν αποδράσει από το φυσικό τους περιβάλλον και έχουν εισβάλει σε άλλες ηπείρους. Ένα είδος δηλητηριώδους φιδιού από την Αυστραλία αποικίζει τώρα τα Νησιά του Ειρηνικού, προφανώς μπαίνοντας ως λαθρεπιβάτης σε αεροπλάνα. Έχει ήδη εξοντώσει σχεδόν όλα τα πουλιά του δάσους στο Γκουάμ. Ο υάκινθος του νερού από τη Νότια Αμερική έχει εξαπλωθεί σε 50 τροπικές χώρες, όπου φράζει κανάλια και καταστρέφει λίμνες με ψάρια. «Οι “ξένοι” εισβολείς κοστίζουν κάθε χρόνο στην παγκόσμια οικονομία πιθανόν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια καθώς επίσης εξαπλώνουν ασθένειες και προκαλούν μαζική οικολογική καταστροφή», αναφέρει η εφημερίδα Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν (International Herald Tribune).

[Υποσημείωση]

[Εικόνες]

ΛΑΘΡΑΙΑ ΧΡΗΜΑΤΑ

Σε φορτίο με παιδικά αρκουδάκια

ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΙΟ ΚΟΚΑΪΝΗΣ

Κοκαΐνη αξίας 4.000.000 δολαρίων (περ. 4,5 εκατ. ευρώ) βρέθηκε σε όχημα αναψυχής το οποίο εντοπίστηκε καθώς προσπαθούσε να περάσει τα σύνορα

ΒΙΟΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ

Στρατιώτες ερευνούν για άνθρακα στο Λόφο του Καπιτωλίου, στην Ουάσινγκτον, D.C.

ΒΟΜΒΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ

Έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου στο Ισραήλ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ AIDS

Η επιδημία του AIDS είναι τόσο εκτεταμένη στη Νότια Αφρική ώστε κάποια δημόσια νοσοκομεία διώχνουν τους ανθρώπους

ΕΙΣΒΟΛΗ ΕΙΔΩΝ

Καφέ δενδρόβια φίδια έχουν σχεδόν εξοντώσει τα πουλιά του δάσους στο Γκουάμ

ΥΑΚΙΝΘΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Αυτό το φυτό φράζει κανάλια και όχθες ποταμών σε περίπου 50 χώρες

[Ευχαριστίες]

Λαθρεμπόριο χρημάτων και κοκαΐνης: James R. Tourtellotte και Todd Reeves/U.S. Customs Service· βιοτρομοκρατία: Φωτογραφία AP/Kenneth Lambert· φλεγόμενο λεωφορείο: Φωτογραφία AP/HO/Israeli Defense Forces· παιδί: Φωτογραφία AP/Themba Hadebe· φίδι: Φωτογραφία από T. H. Fritts, USGS· υάκινθος του νερού: Staff CDFA, California Dept. of Food & Agriculture, Integrated Pest Control Branch

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας έχει διευρύνει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών

[Ευχαριστίες]

UN PHOTO 148048/​J. P. Laffont-SYGMA

[Εικόνες στη σελίδα 10]

Το Ιντερνέτ χρησιμοποιείται για την προώθηση της τρομοκρατίας

Η Παγκοσμιοποίηση που θα σας Ωφελήσει

«Για να επιτύχει η παγκοσμιοποίηση, πρέπει να επιτύχει και για τους πλούσιους και για τους φτωχούς εξίσου. Πρέπει να προσφέρει δικαιώματα και όχι μόνο πλούτη. Πρέπει να παράσχει κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, και όχι μόνο οικονομική ευημερία και καλύτερη επικοινωνία».​—ΚΟΦΙ ΑΝΑΝ, ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ.

ΟΠΩΣ τόνισε ο Κόφι Ανάν, η πραγματικά επιτυχημένη παγκοσμιοποίηση θα βελτίωνε τη ζωή κάθε κατοίκου της παγκόσμιας γειτονιάς. Αλλά τα όσα έχουμε δει τα πρόσφατα χρόνια απέχουν πολύ από αυτό το ιδεώδες. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η κοινωνική ισότητα έχουν μείνει πολύ πιο πίσω από την τεχνική και υλική πρόοδο.

Το κύριο πρόβλημα είναι ότι η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας υποκινείται από την επιθυμία για απόκτηση χρημάτων. Όταν το κίνητρο είναι το κέρδος, σπανίως λαβαίνονται υπόψη οι φτωχοί και οι μη προνομιούχοι ή οι μακροπρόθεσμες ανάγκες του πλανήτη. «Μια ανεξέλεγκτη παγκόσμια οικονομία που κυριαρχείται από εταιρίες οι οποίες αναγνωρίζουν το χρήμα ως τη μόνη τους αξία είναι εξ ορισμού ασταθής . . . και ουσιαστικά εξασθενίζει την ανθρωπότητα», λέει ο Δρ Ντέιβιντ Κ. Κόρτεν.

Θα μπορέσουν οι κυβερνήσεις του κόσμου να θέσουν υπό έλεγχο την παγκόσμια οικονομία με τέτοιον τρόπο ώστε να παράσχει κοινωνική δικαιοσύνη; Αυτό φαίνεται απίθανο να συμβεί. Έως τώρα, οι κυβερνήσεις δυσκολεύονται να λύσουν οποιοδήποτε παγκόσμιο πρόβλημα—είτε πρόκειται για το παγκόσμιο έγκλημα είτε για την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας είτε για την παγκόσμια φτώχεια. «Απαιτείται συλλογική δράση για τη διαφύλαξη των παγκόσμιων συμφερόντων», εξηγεί ο Ανάν, «αλλά στο σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποίησης, οι διαθέσιμοι μηχανισμοί για παγκόσμια δράση βρίσκονται σε εμβρυϊκό στάδιο».

Οι παγκόσμιοι μηχανισμοί για το χειρισμό των προβλημάτων της ανθρωπότητας δεν είναι η μόνη απαίτηση. Η Επιτροπή για την Παγκόσμια Διακυβέρνησηa υποστηρίζει ότι ο κόσμος χρειάζεται επίσης ηθικές αξίες. «Χωρίς παγκόσμια ηθική», σημειώνει η έκθεσή της, «οι προστριβές και οι εντάσεις ανάμεσα σε εκείνους που ζουν στην παγκόσμια γειτονιά θα πολλαπλασιαστούν. Χωρίς ηγεσία, ακόμη και οι πιο καλοσχεδιασμένοι θεσμοί και στρατηγικές θα αποτύχουν».

Τι είδους παγκόσμια ηθική πρότειναν; «Οι άνθρωποι πρέπει να μεταχειρίζονται τους άλλους όπως θα ήθελαν οι ίδιοι να τους μεταχειρίζονται οι άλλοι», ανέφερε η έκθεση. Ο Ιησούς Χριστός, ο μεγαλύτερος ηγέτης που έχει γνωρίσει ποτέ ο κόσμος, δίδαξε αυτόν τον κανόνα συμπεριφοράς περίπου πριν από δύο χιλιάδες χρόνια. (Ματθαίος 7:12) Ωστόσο, αυτή η αρχή εξακολουθεί να έχει την ίδια αξία. Η παγκοσμιοποίηση που θα βασιζόταν σε αυτόν τον κανόνα αναμφίβολα θα ήταν ωφέλιμη για όλους. Θα μπορούσε να συμβεί ποτέ αυτό;

Μια Διαφορετική Παγκόσμια Λύση

Η Αγία Γραφή προλέγει ότι στο κοντινό μέλλον μια παγκόσμια κυβέρνηση θα ενώσει την ανθρωπότητα με βάση την ανιδιοτέλεια και όχι τα χρήματα ή την τεχνολογία. Θα έχει επιτυχία επειδή διαθέτει τη δύναμη και τους μηχανισμούς για την ανάληψη παγκόσμιας δράσης προς όφελος όλων των ανθρώπων. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός έστρεψε την προσοχή σε αυτή την παγκόσμια κυβέρνηση όταν δίδαξε τους ακολούθους του να προσεύχονται “να έρθει η Βασιλεία του Θεού και να γίνει το θέλημα του Θεού στη γη”.—Ματθαίος 6:10.

Η Βασιλεία του Θεού, μια ουράνια κυβέρνηση στα χέρια του Ιησού Χριστού, θα εφαρμόσει στην πράξη μια νέα παγκόσμια ηθική​—αυτήν που δίδαξε ο ίδιος ο Ιησούς όταν ήταν στη γη. Η αγάπη για τον Θεό και η αγάπη για το συνάνθρωπο θα είναι οι κατευθυντήριες αρχές. (Ματθαίος 22:37-39) Πολλές προφητείες στη Γραφή περιγράφουν τι θα κάνει αυτή η νέα κυβέρνηση. Αναφορικά με τον Κυβερνήτη της, τον Ιησού Χριστό, η Γραφή υπόσχεται: «Με δικαιοσύνη θα κρίνει τους ασήμαντους, και με ευθύτητα θα παρέχει έλεγχο προς όφελος των πράων της γης». (Ησαΐας 11:4) Οι πλούσιοι και οι ισχυροί δεν θα εκμεταλλεύονται τους μη προνομιούχους. Ο Ιησούς θα «λυπηθεί τον ασήμαντο και τον φτωχό . . . Από την καταδυνάστευση και τη βία θα απολυτρώσει τις ψυχές τους».​—Ψαλμός 72:13, 14.

Τα περιβαλλοντικά προβλήματα θα τακτοποιηθούν κατάλληλα. Αντί για την επεκτεινόμενη ερημοποίηση, «η έρημη πεδιάδα θα χαρεί και θα ανθίσει σαν το σαφράνι». (Ησαΐας 35:1) Αντί για ελλείψεις τροφίμων, «θα υπάρχει πληθώρα σιτηρών στη γη».​—Ψαλμός 72:16.

Η Βασιλεία του Θεού ενώνει ανθρώπους κάθε προέλευσης. «Σε ενότητα θα τους φέρω, σαν ποίμνιο στο μαντρί», υπόσχεται ο Θεός. “Θα αλλάξω τη γλώσσα τους και θα την κάνω καθαρή, για να με υπηρετούν όλοι ώμο προς ώμο”. (Μιχαίας 2:12· Σοφονίας 3:9) Αυτή η “καθαρή γλώσσα”, η οποία περιλαμβάνει ένα κοινό σύνολο ηθικών και θρησκευτικών αξιών, ενώνει τους ανθρώπους ακόμη και τώρα.

Χάρη στη δυνατότητα για ταξίδια σε όλο τον κόσμο, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά διεξάγουν τακτικά μεγάλες διεθνείς συνελεύσεις, οι οποίες ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ διαφορετικών φυλετικών, εθνικών και πολιτισμικών ομάδων. Αυτές οι συνελεύσεις είναι ζωντανές αποδείξεις της ενότητας που περιλαμβάνει καρδιές και διάνοιες, και όχι την τεχνολογία και το εμπόριο. (Βλέπε το συνοδευτικό πλαίσιο.) Κάποια Ισπανίδα θεολόγος η οποία έχει παρακολουθήσει τέτοιες συνελεύσεις έγραψε: “Έφυγα ενισχυμένη, όχι μόνο από τις διαφωτιστικές Γραφικές ομιλίες, αλλά και από την ενότητα που επικρατεί μεταξύ αυτών των ανθρώπων, τις υψηλές ηθικές αρχές τους και τη θαυμάσια συμπεριφορά τους”.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά χρησιμοποιούν επίσης και άλλες πτυχές της παγκοσμιοποίησης προκειμένου να διευκολύνουν το κήρυγμα των καλών νέων σχετικά με τη Βασιλεία του Θεού. Το Ξύπνα!, για παράδειγμα, μεταφράζεται σε περισσότερες από 80 γλώσσες από πολλούς μεταφραστές σε όλο τον κόσμο οι οποίοι χρησιμοποιούν συστήματα κομπιούτερ και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Τέτοια μέσα βοηθούν τους Μάρτυρες του Ιεχωβά να κάνουν πραγματικά παγκόσμιο το Βιβλικό εκπαιδευτικό πρόγραμμά τους. Είναι σαφές ότι τα μέσα της παγκοσμιοποίησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να φέρουν πρόοδο, αλλά και καταστροφή.

Παρόμοια, αντί να δημιουργεί προβλήματα, όπως έχει συμβεί με την ανθρώπινη παγκοσμιοποίηση, η παγκόσμια κυβέρνηση την οποία έχει εγκαθιδρύσει ο Θεός θα παράσχει λύσεις. Έχουμε κάθε λόγο να εμπιστευόμαστε σε αυτή την ουράνια κυβέρνηση. “Δημιουργώ νέα γη”, υπόσχεται ο Θεός. «Τα παλιά δεν θα έρχονται στη μνήμη. . . . Να αγάλλεστε και να χαίρεστε παντοτινά για αυτό που δημιουργώ». (Ησαΐας 65:17, 18) Η «νέα γη» του Θεού πράγματι θα ωφελήσει τους ανθρώπους παγκόσμια.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 12]

ΣΕ ΕΠΑΦΗ, ΩΣΤΟΣΟ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΟΙ

Ενώ η τεχνολογία μπορεί να έχει κάνει τον κόσμο μικρότερο, οι διαιρέσεις παραμένουν. Η τηλεόραση, τα κινητά τηλέφωνα και το Ιντερνέτ έχουν αποδειχτεί χρήσιμα για να φέρνουν σε επαφή τους ανθρώπους, αλλά όχι για να τους ενώνουν. Η οικονομική ενοποίηση και το τέλος του ανταγωνισμού των υπερδυνάμεων έχουν μειώσει τον αριθμό των πολέμων μεταξύ κρατών, αλλά οι κτηνώδεις εμφύλιες συρράξεις συνεχίζουν να θανατώνουν και να ακρωτηριάζουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο.

Γιατί; Επειδή το μίσος μεταξύ αντίπαλων εθνικών, φυλετικών και θρησκευτικών ομάδων​—η υποβόσκουσα αιτία των εμφύλιων πολέμων—​δεν φαίνεται να υποχωρεί. Όσο δε για κάποιες παγκόσμιες επιχειρήσεις και συνδικάτα του εγκλήματος, αυτά φροντίζουν να υπάρχουν αρκετά και φτηνά όπλα για να διατηρούνται οι εμπόλεμες πλευρές καλά οπλισμένες. Η αληθινή ενότητα δεν μπορεί ποτέ να δημιουργηθεί από τα ηλεκτρονικά μέσα. Ούτε μια απότομη άνοδος στο χρηματιστήριο προάγει την κοινωνική δικαιοσύνη.

Από μερικές απόψεις η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας στην ουσία μπορεί να συμβάλει στη διάσπαση της ενότητας. Όταν έπειτα από μια απότομη άνοδο ακολουθεί ύφεση, οι φτωχοί μπορούν να γίνουν εύκολη λεία για τους εξτρεμιστές πολιτικούς οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις οικονομικές αδικίες για να πετύχουν τους δικούς τους σκοπούς. Ποια είναι η λύση; «Πρέπει να υπάρξει μια νέα αντίληψη για την εθνική και την παγκόσμια διακυβέρνηση​—η οποία θα έχει ως πυρήνα την ανθρώπινη πρόοδο και τη δικαιοσύνη», παραδέχεται η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη​—1999 (Human Development Report 1999). Αυτό ακριβώς πρόκειται να κάνει η Βασιλεία του Θεού.

[Εικόνες στη σελίδα 13]

Το παγκόσμιο Βιβλικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα των Μαρτύρων του Ιεχωβά έχει βοηθήσει να ενωθούν άνθρωποι κάθε προέλευσης