Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Γιατί με Φέρνουν σε Δύσκολη Θέση οι Γονείς Μου;
Στη μέση του μαθήματος της βιολογίας, σε πιάνει κάποια αδιαθεσία. Προς μεγάλη σου απελπισία, το σχολείο ειδοποιεί το σπίτι και, πριν περάσει πολλή ώρα, η μητέρα σου βρίσκεται εκεί—με τις παντόφλες, τα ροζ μπιγκουτί στα μαλλιά κι εκείνη την απαίσια κόκκινη αθλητική φόρμα που φοράει μέσα στο σπίτι. Σίγουρη ότι βρίσκεσαι σε κακά χάλια, σπεύδει να έρθει στο πλευρό σου χωρίς να την απασχολεί η εμφάνισή της. Αλλά για εσένα δεν μετράνε οι προσπάθειες που κάνει για να σε σώσει. Το μόνο που σκέφτεσαι είναι πόσο γελοία και άχαρη δείχνει η μητέρα σου μ’ αυτή την εμφάνιση. Κι όταν σ’ αρχίζει στις περιποιήσεις μπροστά στους συμμαθητές σου, εύχεσαι να ανοίξει η γη να σε καταπιεί. Νιώθεις τόσο αμήχανα!
ΤΕΤΟΙΟΥ είδους περιστατικά μπορεί να φαίνονται αστεία στους γύρω. Εσύ όμως δεν γελάς καθόλου. Εσύ βρίσκεσαι σε δύσκολη θέση και αισθάνεσαι τόσο μεγάλη πίεση που νομίζεις ότι θα μπορούσες και να πεθάνεις ακόμα. Απ’ αυτό βγήκε η έκφραση: ‘Πεθαίνω από ντροπή’. Και δεν είσαι το πρώτο άτομο που αισθάνεται έτσι. Οι αρχαίοι Εβραίοι, λόγου χάρη, αναγνώριζαν τον όλεθρο στον οποίο μπορεί να οδηγήσει η αμηχανία. Το Εβραϊκό Ταλμούδ παρομοίαζε το ντρόπιασμα ενός ατόμου σε δημόσιο χώρο με την έκχυση του αίματός του!
Υπάρχουν πολλές αιτίες εξαιτίας των οποίων μπορεί να έρθεις σε δύσκολη θέση, αλλά πολλοί νεαροί συμφωνούν ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη αιτία από τους ίδιους τους γονείς τους. Τα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι γονείς σου για να σε ταπεινώσουν φαίνονται ανεξάντλητα: να εκδηλώνουν τη στοργή τους δημοσίως, να καυχιούνται για τα επιτεύγματά σου, να φέρονται σαν παιδιά μπροστά στους φίλους σου, να επιμένουν να δώσεις κάποιο είδος «παράστασης» μπροστά στους επισκέπτες. Μέχρι και η εμφάνιση των γονέων σου μπορεί να σε κάνει να ντρέπεσαι! Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που μερικοί νεαροί τρέμουν στη σκέψη ότι θα τους δουν μαζί με τους γονείς τους.
Πώς γίνεται όμως να σε φέρνουν σε τόσο δύσκολη θέση οι γονείς σου; ‘Δεν ξέρουν να φερθούν καλύτερα;’ μπορεί να αναρωτιέσαι.
Γιατί σε Φέρνουν σε Δύσκολη Θέση
Ας εξετάσουμε το πώς νιώθεις εσύ σχετικά μ’ αυτό. Είσαι νέος, ή νέα, κι έτσι είναι ιδιαίτερα εύκολο να βρεθείς σε δύσκολη θέση, καθώς συνειδητοποιείς ολοένα και πιο πολύ ότι σ’ αυτόν τον κόσμο υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι απ’ όσους ανήκουν στον άμεσο οικογενειακό σου κύκλο. Θέλεις να γίνεσαι αποδεκτός από τους άλλους—ιδιαίτερα τους συνομηλίκους σου—και κάνεις ό,τι μπορείς για να ενεργείς «σωστά». Φυσικά, δεν θέλεις αυτή η αποδοχή να υπονομεύεται από τη συμπεριφορά των γονέων σου που σε φέρνει σε δύσκολη θέση. Όπως είπε μια νεαρή ονόματι Λίντα: ‘Όταν οι γονείς σου κάνουν κάτι που σε φέρνει σε δύσκολη θέση, αυτό που σε απασχολεί είναι: «Τι θα σκεφτούν οι φίλοι μου για εμένα;»’ Γιατί, λοιπόν, να μην μπορούν οι γονείς σου να λαβαίνουν περισσότερο υπόψη τους το πώς αισθάνεσαι;
Η ψυχολόγος Μπερνίς Μπερκ αναφέρει ότι μια μητέρα είπε στον εξαιρετικά ευαίσθητο έφηβο γιο της: «Αυτή είναι η δουλειά μου, να σε φέρνω σε δύσκολη θέση. Η μητέρα μου έφερνε εμένα σε δύσκολη θέση, κι εσύ θα φέρνεις τα παιδιά σου». Υπάρχει αρκετή δόση αλήθειας σ’ αυτή την κάπως ωμή δήλωση. Όχι, το να φέρνεις τον άλλον σε δύσκολη θέση δεν είναι κληρονομικό, είναι όμως κληρονομικό κάτι άλλο: η ατέλεια.
Οι γονείς είναι ατελείς. (Ρωμαίους 3:23) Δεν μπορεί κανείς να περιμένει απ’ αυτούς να μοιάζουν σαν μανεκέν ούτε μπορούν να ελέγχουν πάντα ό,τι λένε ή ό,τι κάνουν—όπως δεν μπορείς ούτε κι εσύ. Επίσης, έχουν το δικαίωμα να χαλαρώνουν κατά καιρούς και να διασκεδάζουν. Το να φέρονται μερικές φορές σαν νεότεροι—ή ακόμα κι εντελώς ανόητα—μπορεί να είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν το γεγονός ότι γερνάνε. Μην υπολογίζοντας τις συνέπειες που έχει αυτό σ’ εσένα, η μαμά σου μπορεί να σε ρεζιλέψει προβάροντας τα βήματα του τελευταίου χορού με τους φίλους σου· ο μπαμπάς σου ίσως προσπαθήσει να αποδείξει ότι μπορεί να συναγωνιστεί τους έφηβους στο μπάσκετ. Σε φέρνουν σε δύσκολη θέση; Μπορεί. Σίγουρα, όμως, δεν είχαν κατά νου να σε πληγώσουν.
Εξάλλου, οι γονείς σου θέλουν ό,τι είναι καλύτερο για εσένα, κι εξαιτίας της ατέλειας, μπορεί να το παρακάνουν όταν φαίνεται ότι κινδυνεύει η ευημερία σου. Για παράδειγμα, ο Βιβλικός συγγραφέας Λουκάς αφηγείται για τον καιρό που ο 12χρονος Ιησούς γιόρτασε το Πάσχα στην Ιερουσαλήμ με την οικογένειά του. Καθώς οι γονείς του γύριζαν σπίτι, πρόσεξαν ότι εκείνος έλειπε. Έκαναν εξονυχιστική έρευνα για να τον βρουν, και «ύστερα από τρεις μέρες, τον βρήκαν στο ναό να κάθεται ανάμεσα στους νομοδιδασκάλους, να τους ακούει και να τους κάνει ερωτήσεις». Αναμφίβολα, του Ιησού του άρεσε αυτή η συζήτηση που είχε με άντρες πολύ μεγαλύτερους από τον ίδιο. Παρ’ όλα αυτά, η μητέρα του μπαίνοντας μέσα, ίσως μπροστά σ’ όλους αυτούς τους εξέχοντες άντρες του έθνους, είπε: «Παιδί μου, γιατί μας το ’κανες αυτό; Ο πατέρας σου κι εγώ σε αναζητούσαμε με πολλή αγωνία».—Λουκάς 2:41-48, ΝΔΜ.
Άλλος ένας παράγοντας που πρέπει να λάβεις υπόψη σου είναι ότι οι γονείς σου έχουν τα δικά τους προβλήματα, προβλήματα τα οποία μπορεί να μη γνωρίζεις καν. Ίσως για τη συμπεριφορά τους ευθύνονται οικονομικές στενοχώριες, κάποια αρρώστια ή άλλου είδους πιέσεις.
Τέλος, οι περισσότεροι γονείς είναι υπερήφανοι για τα παιδιά τους. Τους αρέσει να τα δείχνουν και να καμαρώνουν. Ωστόσο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χίλιες δυο καταστάσεις δυνατές να σε φέρουν σε αμηχανία, λόγου χάρη να σου ζητάνε να παίξεις πιάνο μπροστά στις φίλες της μητέρας σου ή να πρέπει να ακούς τον πατέρα σου να λέει σε κάθε πρόθυμο ακροατή πόσο «ευφυές» παιδί είσαι!
Μάθε να Αντιμετωπίζεις την Κατάσταση
Σχετικά με τις περιπτώσεις που οι γονείς της τη φέρνουν σε δύσκολη θέση, μια νεαρή που λέγεται Τόνια λέει: «Κοκκινίζω πολύ». Αν και αυτό είναι φυσιολογική αντίδραση, υπάρχουν πιο παραγωγικοί τρόποι για να αντιμετωπίσεις την κατάσταση. Και μόνο το να θυμηθείς μερικά από τα σημεία που αναφέρθηκαν μέχρι τώρα μπορεί να σε βοηθήσει να ελέγξεις την ενόχληση που θα νιώσεις αρχικά. (Παροιμίαι 19:11) Επίσης, λάβε υπόψη σου και τις ακόλουθες υποδείξεις:
Πάψε να Στενοχωριέσαι: Έτσι κι αλλιώς, όσο κι αν στενοχωριέσαι, τα πράγματα πιθανώς δεν πρόκειται να αλλάξουν και πολύ. (Παράβαλε Ματθαίος 6:27.) Άλλωστε, δεν ευθύνεσαι εσύ για τους γονείς σου· εσύ είσαι ξεχωριστή προσωπικότητα. ‘Ο καθένας θα βαστάξη το δικό του φορτίο’, λέει το εδάφιο Γαλάτας 6:5, ΚΔΤΚ. Εκτός αυτού, η άσχημη θέση στην οποία βρίσκεσαι πιθανώς να μην είναι τόσο άσχημη όσο φαντάζεσαι. Η Δρ Τζόις Λ. Βέντραλ παρατηρεί ότι ‘κάθε έφηβος που βρίσκεται σε δύσκολη θέση φαντάζεται ότι υπάρχουν θεατές που τον παρακολουθούν’. Όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται και τόσο. Η Βέντραλ προσθέτει: «Τους πιο πολλούς τους ενδιαφέρει περισσότερο κάποιο σπυράκι που έχουν στη μύτη τους παρά ολόκληρο το ιστορικό της οικογένειάς σου». Να θυμάσαι ακόμα, ότι και οι συνομήλικοί σου ανησυχούν για την εντύπωση που δίνουν οι δικοί τους γονείς!
Μη Χειροτερεύεις μια Ήδη Άσχημη Κατάσταση: Το εδάφιο Παροιμίαι 27:12 λέει: «Ο έξυπνος άνθρωπος βλέπει το πρόβλημα να έρχεται και καλύπτεται». (Η Νέα Αγγλική Βίβλος [The New English Bible]) Αν τραβήξεις την προσοχή στο άτομό σου ξεφωνίζοντας ‘Καλέ, μαμά!’, το μόνο που θα καταφέρεις είναι να χειροτερέψεις την κατάσταση. Το να ‘καλυφτείς’ μη λέγοντας τίποτα ίσως να είναι μια σοφή κίνηση.—Εκκλησιαστής 3:7.
Δέξου την Απαραίτητη Διαπαιδαγώγηση: Όταν σε διορθώνουν δημοσίως, είναι φυσικό να έρχεσαι σε δύσκολη θέση. Αλλά συχνά αυτή η διαπαιδαγώγηση είναι καθ’ όλα δικαιολογημένη, και η αμηχανία απλώς αποτελεί ένα μέρος της. (Εβραίους 12:11) Τι γίνεται σε περιπτώσεις που φαίνεται ότι δεν χρειάζεται η διαπαιδαγώγηση; Θυμήσου πώς χειρίστηκε ο Ιησούς την κατάσταση τότε που τον διέκοψε η μητέρα του. Παρέμεινε ήρεμος και εξήγησε πώς είχαν τα πράγματα. Μάλιστα, η Αγία Γραφή λέει ότι εξακολούθησε να ‘υποτάσσεται’ στους γονείς του. (Λουκάς 2:49, 51) Γιατί να μην προσπαθήσεις να κάνεις κι εσύ το ίδιο;
Μίλησε στους Γονείς σου: Με ευγένεια και σεβασμό πες τους τι ακριβώς είναι αυτό που σε στενοχωρεί. Κάτι τέτοιο φέρνει αποτέλεσμα! Η Ρόζαλι, στη δική της περίπτωση, διαπίστωσε ότι «αν τους πεις πώς νιώθεις, κι αν το βρίσκουν λογικό, τότε συνήθως προσπαθούν να διορθωθούν». Ένας τρόπος να βοηθήσεις τους γονείς να δουν το ζήτημα από τη δική σου πλευρά είναι να τους ρωτήσεις τι πράγματα τους έφερναν σε δύσκολη θέση όταν ήταν νεότεροι. Αυτό μπορεί να τους κάνει να σκέφτονται τη δική σου κατάσταση.
Να Έρχεσαι στη Θέση τους: Σκέψου όλες τις φορές που έχεις φέρει εσύ σε δύσκολη θέση τους γονείς σου! Μήπως το έκανες με κακές προθέσεις; Και βέβαια όχι! Γιατί λοιπόν να πιστεύεις ότι οι γονείς σου μηχανεύονται επίτηδες πώς να σε φέρουν σε δύσκολη θέση;
Μη Χάνεις Ποτέ την Αίσθηση του Χιούμορ: Όπως παραδέχτηκε ένας έφηβος: «Πρέπει να κάνεις προσπάθειες και να γελάς με μερικά πράγματα· μετά σου φαίνονται κάπως αστεία». Ναι, γιατί να πάρεις ένα ατυχές συμβάν τόσο πολύ στα σοβαρά; Να θυμάσαι ότι υπάρχει ‘καιρός για γέλιο’, και μερικές φορές το να έχουμε αίσθηση του χιούμορ μετριάζει την ταπείνωση που μπορεί να νιώσουμε.—Εκκλησιαστής 3:4.
Όσο κι αν προσπαθείς πάντως, δεν μπορείς να αποφύγεις εντελώς το να έρχεσαι σε δύσκολη θέση. Αν όμως εφαρμόζεις τα παραπάνω, μπορείς κάλλιστα να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις εσύ τις καταστάσεις που λες ότι σε φέρνουν σε δύσκολη θέση.
Για παράδειγμα, η συγγραφέας Τζάμι Μπέρναρντ αφηγείται: «Η μητέρα μου με υποχρέωνε πάντα να της κρατάω το χέρι όταν διασχίζαμε το δρόμο, ακόμα κι όταν μεγάλωσα. Κάποια μέρα, έσπρωξα το χέρι της μακριά και διαμαρτυρήθηκα αγανακτισμένη: ‘Δεν το έχω πια ανάγκη, μαμά’. Εκείνη γύρισε προς το μέρος μου και είπε: ‘Το έχω εγώ’. Δεν ξέρω αν εννοούσε ότι χρειαζόταν κάποιον στον οποίο να στηρίζεται ή ότι νοσταλγούσε τον καιρό που ήμουν το ‘μωρό’ της ή ότι ήθελε να έρθει σε επαφή μαζί μου και δεν ήξερε ακριβώς με ποιον τρόπο. Αλλά τώρα, όταν της κρατάω το χέρι για να διασχίσουμε το δρόμο, νιώθω να φουντώνω—όχι από αμηχανία, αλλά από αγάπη».—Περιοδικό Σεβεντίν (Seventeen), Δεκέμβριος 1985.