ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Η λέξη «φιλοσοφία» σημαίνει κατά κυριολεξία «αγάπη για τη σοφία». Όπως χρησιμοποιείται σήμερα ο όρος, αναφέρεται στις προσπάθειες που κάνουν οι άνθρωποι να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν μέσω λογικής και εικασιών το σύνολο των ανθρώπινων εμπειριών, καθώς και τα βαθύτερα αίτια και τις αρχές που διέπουν την πραγματικότητα.

Οι λέξεις φιλοσοφία και φιλόσοφος εμφανίζονται μόνο μία φορά η καθεμιά στο πρωτότυπο κείμενο των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών. (Κολ 2:8· Πρ 17:18) Προφανώς, όταν ο Παύλος έγραψε στην εκκλησία των Κολοσσών της Μικράς Ασίας, υπήρχαν κάποιοι εκεί που κινδύνευαν να επηρεαστούν από “τη φιλοσοφία και την κενή απάτη, σύμφωνα με την παράδοση των ανθρώπων”. Οι φιλοσοφίες των αρχαίων Ελλήνων ήταν πολύ διαδεδομένες τότε. Αλλά τα συμφραζόμενα του εδαφίου Κολοσσαείς 2:8 δείχνουν ότι τον Παύλο τον ανησυχούσαν ιδιαίτερα οι Ιουδαΐζοντες οι οποίοι προσπαθούσαν να στρέψουν τους Χριστιανούς πίσω στην τήρηση του Μωσαϊκού Νόμου με τις υποχρεωτικές διατάξεις του για περιτομή, εορταστικές ημέρες και αποχή από τη βρώση ορισμένων τροφών. (Κολ 2:11, 16, 17) Ο Παύλος δεν ήταν αντίθετος στη γνώση, δεδομένου ότι προσευχόταν να γεμίσουν οι Χριστιανοί με αυτήν. Αλλά, όπως έδειξε ο ίδιος, για να αποκτήσει κάποιος αληθινή σοφία και ακριβή γνώση, πρέπει να κατανοήσει το ρόλο του Ιησού Χριστού στην επεξεργασία του σκοπού του Θεού. (Κολ 1:9, 10· 2:2, 3) Οι Κολοσσαείς έπρεπε να προσέχουν μη τυχόν υπάρξει κάποιος που με πειστικά επιχειρήματα τους αρπάξει ως λεία του μέσω ανθρώπινης λογίκευσης ή νοοτροπίας. Τέτοιου είδους φιλοσοφία θα περιλαμβανόταν στα «στοιχειώδη πράγματα [στοιχεῖα, Κείμενο] του κόσμου», δηλαδή στις αρχές ή στα βασικά συστατικά και στις υποκινούσες δυνάμεις του κόσμου, και δεν θα ήταν “σε συμφωνία με τον Χριστό”.—Κολ 2:4, 8.

Όταν ο Παύλος βρισκόταν στην Αθήνα, ήρθε αντιμέτωπος με “τους Επικούρειους και τους Στωικούς φιλοσόφους”. (Πρ 17:18) Αυτοί χαρακτήρισαν τον απόστολο «φλύαρο», χρησιμοποιώντας την αρχαία ελληνική λέξη σπερμολόγος, η οποία εφαρμόζεται κατά κυριολεξία στα πουλιά που συλλέγουν σπόρους. Η λέξη μεταφέρει επίσης την εικόνα κάποιου που συλλέγει «ψίχουλα» γνώσης και τα επαναλαμβάνει χωρίς συνοχή ή μεθοδικότητα. Εκείνοι οι φιλόσοφοι περιφρονούσαν τον Παύλο και το άγγελμά του. Βασικά η επικούρεια φιλοσοφία υποστήριζε ότι η εξεύρεση ηδονής, ιδίως ψυχικής, ήταν το ύψιστο αγαθό στη ζωή. (1Κο 15:32) Αν και παραδεχόταν την ύπαρξη θεών, θεωρούσε ότι αυτοί ήταν μακριά από την ανθρωπότητα και αδιάφοροι προς αυτήν. Η φιλοσοφία των Στωικών εξήρε τη μοίρα, ή αλλιώς το φυσικό πεπρωμένο, και θεωρούσε ότι ο άνθρωπος έπρεπε να είναι ιδιαίτερα ενάρετος αλλά και να αγωνίζεται να παραμένει απαθής απέναντι στον πόνο ή στην ηδονή. Ούτε οι Επικούρειοι ούτε οι Στωικοί πίστευαν στην ανάσταση. Στην ομιλία του ενώπιον αυτών των ανθρώπων, ο Παύλος τόνισε τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται το κάθε άτομο με τον Δημιουργό και την ευθύνη που έχει να λογοδοτήσει σε εκείνον, και κατόπιν συνέδεσε την ανάσταση του Χριστού με την «εγγύηση» που παρείχε αυτή στους ανθρώπους. Για τους αρχαίους Έλληνες που αναζητούσαν «σοφία», το άγγελμα για τον Χριστό αποτελούσε «ανοησία» (1Κο 1:22, 23), και όταν ο Παύλος αναφέρθηκε στην ανάσταση, πολλοί από τους ακροατές του άρχισαν να χλευάζουν, αν και κάποιοι έγιναν πιστοί.—Πρ 17:22-34.

Στις θεόπνευστες επιστολές του ο Παύλος τόνισε αρκετές φορές ότι η σοφία και ψευδώς αποκαλούμενη γνώση του κόσμου είναι ανοησία για τον Θεό, γι’ αυτό και οι Χριστιανοί πρέπει να την αποφεύγουν.—1Κο 1:18-31· 2:6-8, 13· 3:18-20· 1Τι 6:20.