1. (α) Πώς ξέπεσε η ακτινοβόλα ευημερία του Ισραήλ και έγινε όλεθρος; (β) Ωστόσο, γιατί μπορεί να χαρακτηριστεί ‘θεόπνευστο και ωφέλιμο’ το Πρώτο Βασιλέων;

ΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ του Δαβίδ είχαν επεκτείνει την επικράτεια του Ισραήλ ως τα θεόδοτα όριά του, από τον ποταμό Ευφράτη στο βορρά μέχρι τον ποταμό της Αιγύπτου στο νότο. (2 Σαμ. 8:3· 1 Βασ. 4:21) Όταν είχε πεθάνει ο Δαβίδ και κυβερνούσε στη θέση του ο γιος του, ο Σολομών, «ο Ιούδας και ο Ισραήλ ήσαν πολυάριθμοι ως η άμμος η παρά την θάλασσαν κατά το πλήθος, τρώγοντες και πίνοντες και ευθυμούντες». (1 Βασ. 4:20) Ο Σολομών κυβέρνησε με μεγάλη σοφία, σοφία που ξεπερνούσε κατά πολύ εκείνη των αρχαίων Ελλήνων. Οικοδόμησε ένα μεγαλοπρεπή ναό για τον Ιεχωβά. Όμως, ακόμη και ο Σολομών ξέπεσε στη λατρεία ψεύτικων θεών. Όταν πέθανε, το βασίλειο χωρίστηκε στα δυο, και μια σειρά από πονηρούς βασιλιάδες, που κυβέρνησαν στα αντίπαλα βασίλεια του Ισραήλ και του Ιούδα, ενήργησαν ολέθρια, φέρνοντας στεναχώριες στο λαό, ακριβώς όπως είχε προείπει ο Σαμουήλ. (1 Σαμ. 8:10-18) Σύμφωνα με την ανασκόπηση που γίνεται στο Πρώτο Βασιλέων, από τους 14 βασιλιάδες που κυβέρνησαν τον Ιούδα και τον Ισραήλ μετά το θάνατο του Σολομώντα, μόνο 2 κατάφεραν να κάνουν αυτό που ήταν ορθό στα μάτια του Ιεχωβά. Είναι, λοιπόν, αυτή η αφήγηση ‘θεόπνευστη και ωφέλιμη’; Και βέβαια, όπως θα δούμε από τις νουθεσίες, τις προφητείες και τους τύπους που περιέχει, καθώς και από τη σχέση που έχει με το θέμα της Βασιλείας, το οποίο επικρατεί σε ‘όλη τη Γραφή’.

2. Πώς έγινε 2 ρόλοι το υπόμνημα των βιβλίων Πρώτο και Δεύτερο Βασιλέων, και πώς συντάχθηκαν αυτοί οι ρόλοι;

² Το βιβλίο Βασιλέων ήταν αρχικά ένας ρόλος, ή τόμος, και στην εβραϊκή λεγόταν Μελαχίμ (Βασιλιάδες). Οι μεταφραστές της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα το ονόμασαν Βασιλείων και αυτοί ήταν οι πρώτοι που, για λόγους ευκολίας, το διαίρεσαν σε 2 ρόλους. Αργότερα, αυτοί οι ρόλοι ονομάστηκαν Τρίτο και Τέταρτο Βασιλέων, ονομασία που υπάρχει μέχρι σήμερα σε Καθολικές Γραφές. Ωστόσο, τώρα αυτά τα βιβλία είναι γενικώς γνωστά ως Πρώτο και Δεύτερο Βασιλέων. Διαφέρουν από το Πρώτο και Δεύτερο Σαμουήλ, επειδή κατονομάζουν προγενέστερα υπομνήματα τα οποία αποτέλεσαν την πηγή για την ύλη που χρησιμοποίησε αυτός που τα συνέταξε. Αυτός κάνει μέσα στα 2 βιβλία 15 αναφορές στο ‘βιβλίο των χρονικών των βασιλέων του Ιούδα’ και 18 στο ‘βιβλίο των χρονικών των βασιλέων του Ισραήλ’· κάνει επίσης αναφορές και στο ‘βιβλίο των πράξεων του Σολομώντος’. (1 Βασ. 15:7· 14:19· 11:41) Αν και αυτά τα άλλα αρχαία υπομνήματα έχουν χαθεί εντελώς, το θεόπνευστο κείμενο που συντάχθηκε απ’ αυτά παραμένει—είναι η ωφέλιμη αφήγηση των βιβλίων Πρώτο και Δεύτερο Βασιλέων.

3. (α) Ποιος είναι αναμφίβολα ο συγγραφέας των βιβλίων Βασιλέων, και γιατί απαντάτε έτσι; (β) Πότε ολοκληρώθηκε η συγγραφή, και ποια περίοδο καλύπτει το Πρώτο Βασιλέων;

³ Ποιος έγραψε τα βιβλία Βασιλέων; Η έμφαση που δίνουν τα βιβλία στο έργο των προφητών, ειδικότερα στο έργο του Ηλία και του Ελισσαιέ, δείχνει ότι αυτός πρέπει να ήταν προφήτης του Ιεχωβά. Οι ομοιότητες στη γλώσσα, στη σύνθεση και στο ύφος υποδηλώνουν ότι συγγραφέας είναι αυτός που έγραψε το βιβλίο του Ιερεμία. Πολλές εβραϊκές λέξεις και εκφράσεις δεν εμφανίζονται σε κανένα άλλο βιβλίο της Γραφής παρά μόνο στα βιβλία Βασιλέων και στο βιβλίο του Ιερεμία. Όμως, αν έγραψε ο Ιερεμίας τα βιβλία Βασιλέων, γιατί δεν αναφέρεται σ’ αυτά; Αυτό δεν ήταν απαραίτητο, επειδή το δικό του έργο είχε ήδη καλυφθεί στο ομώνυμο βιβλίο του. Επιπλέον, τα βιβλία Βασιλέων γράφτηκαν για να μεγαλύνουν τον Ιεχωβά και τη λατρεία Του, όχι για να αυξήσουν τη φήμη του Ιερεμία. Στην πραγματικότητα, τα βιβλία Βασιλέων και το βιβλίο του Ιερεμία, στο μεγαλύτερο μέρος τους, συμπληρώνουν το ένα το άλλο, γιατί το καθένα αναπληρώνει ό,τι παραλείπει το άλλο. Επιπρόσθετα, υπάρχουν παράλληλες αφηγήσεις, όπως λόγου χάρη τα εδάφια 2 Βασιλέων 24:18–25:30 και Ιερεμίας 39:1-10· 40:7–41:10· 52:1-34. Η Ιουδαϊκή παράδοση επιβεβαιώνει το ότι συγγραφέας των βιβλίων Πρώτο και Δεύτερο Βασιλέων ήταν ο Ιερεμίας. Χωρίς αμφιβολία, αυτός άρχισε να συντάσσει και τα 2 βιβλία στην Ιερουσαλήμ, και φαίνεται ότι το δεύτερο βιβλίο το ολοκλήρωσε στην Αίγυπτο γύρω στο 580 Π.Κ.Χ., αφού στον επίλογο του υπομνήματός του αναφέρεται σε γεγονότα που έλαβαν χώρα εκείνο το έτος. (2 Βασ. 25:27) Το Πρώτο Βασιλέων αρχίζει την ιστορία του Ισραήλ από το τέλος του βιβλίου Δεύτερο Σαμουήλ και τη συνεχίζει ως το 911 Π.Κ.Χ., τότε που πέθανε ο Ιωσαφάτ.—1 Βασ. 22:50.

4. Πώς επιβεβαιώνεται το Πρώτο Βασιλέων από την κοσμική ιστορία και την αρχαιολογία;

⁴ Το Πρώτο Βασιλέων καταλαμβάνει δικαιωματικά μια θέση στον κανόνα των Αγίων Γραφών, και το αποδέχονται όλες οι αυθεντίες. Επιπλέον, γεγονότα που αναφέρονται στο Πρώτο Βασιλέων επιβεβαιώνονται από την κοσμική ιστορία της Αιγύπτου και της Ασσυρίας. Και η αρχαιολογία υποστηρίζει, επίσης, πολλά από τα λεγόμενα του βιβλίου. Για παράδειγμα, στα εδάφια 1 Βασιλέων 7:45, 46 διαβάζουμε ότι «εν τη πεδιάδι του Ιορδάνου . . . μεταξύ Σοκχώθ και Σαρθάν» έφτιαχνε ο Χειράμ σκεύη από χυτό χαλκό για το ναό του Σολομώντα. Οι αρχαιολόγοι που έκαναν ανασκαφές στην τοποθεσία της αρχαίας Σοκχώθ έφεραν στο φως στοιχεία που δείχνουν ότι εκεί εξορύσσονταν μέταλλα.a Επιπρόσθετα, ένα ανάγλυφο σε κάποιον τοίχο του ναού στο Καρνάκ (οι Θήβαι της αρχαιότητας) κομπορρημονεί για την εισβολή του Αιγύπτιου βασιλιά Σεσόνκ (Σισάκ) στον Ιούδα, εισβολή που αναφέρεται στα εδάφια 1 Βασιλέων 14:25, 26.b

5. Ποια θεόπνευστη μαρτυρία αποδεικνύει την αυθεντικότητα του βιβλίου Πρώτο Βασιλέων;

⁵ Οι παραθέσεις που κάνουν από το Πρώτο Βασιλέων άλλοι Βιβλικοί συγγραφείς και οι εκπληρώσεις προφητειών υποστηρίζουν την αυθεντικότητά του. Ο Ιησούς ανέφερε τα γεγονότα που αφορούσαν τον Ηλία και τη χήρα από τα Σαρεπτά ως ιστορικές πραγματικότητες. (Λουκ. 4:24-26) Μιλώντας για τον Ιωάννη τον Βαφτιστή, ο Ιησούς είπε: «Αυτός είναι ο Ηλίας, όστις έμελλε να έλθη». (Ματθ. 11:13, 14) Εδώ ο Ιησούς αναφερόταν στην προφητεία του Μαλαχία, ο οποίος μίλησε κι αυτός για μια μελλοντική μέρα: ‘Ιδού, εγώ θέλω αποστείλει προς εσάς Ηλίαν τον προφήτην, πριν έλθη η ημέρα του Ιεχωβά η μεγάλη και επιφανής’. (Μαλ. 4:5) Ο Ιησούς επιβεβαίωσε περαιτέρω την κανονικότητα του βιβλίου Πρώτο Βασιλέων μιλώντας για τα όσα γράφει το βιβλίο αυτό σχετικά με τον Σολομώντα και με τη βασίλισσα του νότου.—Ματθ. 6:29· 12:42· παράβαλε 1 Βασιλέων 10:1-9.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΒΑΣΙΛΕΩΝ

6. Κάτω από ποιες περιστάσεις ανέρχεται στο θρόνο ο Σολομών, και πώς εδραιώνεται σταθερά στη βασιλεία;

⁶ Ο Σολομών γίνεται βασιλιάς (1:1–2:46). Το υπόμνημα του βιβλίου Πρώτο Βασιλέων αρχίζει με τον Δαβίδ ετοιμοθάνατο να πλησιάζει στο τέλος της 40χρονης βασιλείας του. Ο γιος του, ο Αδωνίας, με τη βοήθεια του Ιωάβ, του αρχηγού του στρατού, και του ιερέα Αβιάθαρ, συνωμοτεί για να πάρει τη βασιλεία. Ο προφήτης Νάθαν πληροφορεί τον Δαβίδ γι’ αυτό και με έμμεσο τρόπο τού υπενθυμίζει ότι εκείνος έχει ήδη ορίσει να γίνει ο Σολομών βασιλιάς μετά το θάνατό του. Γι’ αυτό, ο Δαβίδ βάζει τον Σαδώκ τον ιερέα να χρίσει βασιλιά τον Σολομώντα, παρότι οι συνωμότες γιορτάζουν τη διαδοχή του Αδωνία στο θρόνο. Ο Δαβίδ τώρα παραγγέλλει στον Σολομώντα να είναι ισχυρός, να αποδειχθεί άντρας και να περπατάει στις οδούς Ιεχωβά του Θεού του· ύστερα απ’ αυτό, ο Δαβίδ πεθαίνει και ενταφιάζεται «εν τη πόλει Δαβίδ». (2:10) Με τον καιρό, ο Σολομών εκτοπίζει τον Αβιάθαρ και εκτελεί τους ταραχοποιούς Αδωνία και Ιωάβ. Αργότερα, εκτελείται ο Σιμεΐ επειδή δεν δείχνει σεβασμό για τη γεμάτη έλεος προμήθεια που έγινε προκειμένου να διαφυλαχθεί η ζωή του. Η βασιλεία τώρα εδραιώνεται σταθερά στα χέρια του Σολομώντα.

7. Σε ποια προσευχή του Σολομώντα απαντάει ο Ιεχωβά, και ποιο αποτέλεσμα έχει αυτό στον Ισραήλ;

⁷ Η σοφή διακυβέρνηση του Σολομώντα (3:1–4:34). Ο Σολομών αποκτά σχέσεις με την Αίγυπτο αφού παντρεύεται την κόρη του Φαραώ. Προσεύχεται στον Ιεχωβά να του δώσει υπάκουη καρδιά, προκειμένου να κρίνει το λαό του Ιεχωβά με διάκριση. Επειδή δεν ζητάει μακροζωία ή πλούτη, ο Ιεχωβά υπόσχεται να του δώσει σοφή και γεμάτη διάκριση καρδιά, καθώς επίσης πλούτη και δόξα. Από τις αρχές κιόλας της βασιλείας του ο Σολομών δείχνει τη σοφία του, όταν παρουσιάζονται μπροστά του δυο γυναίκες που ισχυρίζονται ότι είναι μητέρες του ίδιου παιδιού. Ο Σολομών διατάζει τους άντρες του ‘να κόψουν στα δυο το ζωντανό παιδί’ και να δώσουν από μισό στην κάθε γυναίκα. (3:25) Η πραγματική μητέρα, μόλις το ακούει αυτό, τον θερμοπαρακαλάει να σώσει τη ζωή του παιδιού και του λέει να το πάρει η άλλη γυναίκα. Έτσι ο Σολομών καταλαβαίνει ποια είναι η πραγματική μητέρα, κι αυτή παίρνει το παιδί. Λόγω της θεόδοτης σοφίας του Σολομώντα, όλος ο Ισραήλ ευημερεί και είναι ευτυχισμένος και ασφαλής. Άνθρωποι από πολλές χώρες έρχονται να ακούσουν τα σοφά του λόγια.

8. (α) Τι κάνει ο Σολομών για την οικοδόμηση του ναού; Περιγράψτε μερικά από τα χαρακτηριστικά του ναού. (β) Ποιο περαιτέρω οικοδομικό πρόγραμμα φέρνει σε πέρας ο Σολομών;

⁸ Ο ναός του Σολομώντα (5:1–10:29). Ο Σολομών θυμάται τα λόγια που είπε ο Ιεχωβά στον πατέρα του, τον Δαβίδ: «Ο υιός σου, τον οποίον θέλω βάλει αντί σου επί τον θρόνον σου, ούτος θέλει οικοδομήσει τον οίκον εις το όνομά μου». (5:5) Γι’ αυτό, ο Σολομών κάνει προετοιμασίες για τούτο το έργο. Ο Χειράμ, ο βασιλιάς της Τύρου, τον βοηθάει στέλνοντας από το Λίβανο κορμούς από κέδρους και ‘πεύκα [αγριοκυπάρισσους, ΜΝΚ]’, και προμηθεύοντας ειδικευμένους εργάτες. Αυτοί, μαζί με τους εργάτες που έχει επιστρατεύσει ο Σολομών, αρχίζουν την εργασία για τον οίκο του Ιεχωβά το 4ο έτος της βασιλείας του Σολομώντα, 480 έτη μετά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. (6:1) Δεν χρησιμοποιούν σφυριά, τσεκούρια και σιδερένια εργαλεία στον τόπο της οικοδομής, επειδή όλες τις πέτρες τις προετοιμάζουν και τις κατεργάζονται στο λατομείο πριν τις μεταφέρουν στον τόπο του ναού για συναρμολόγηση. Ολόκληρο το εσωτερικό του ναού το επιστρώνουν όμορφα με χρυσό, αφού πρώτα καλύπτουν τους τοίχους με κέδρινα ξύλα και το πάτωμα με ξύλο από αγριοκυπάρισσο. Φτιάχνουν 2 χερουβείμ από ξύλο ελιάς—το καθένα έχει ύψος 10 πήχεις (4,5 μ.) και 10 πήχεις πλάτος από το ένα άκρο των φτερών μέχρι το άλλο—και τα τοποθετούν στο εσώτατο δωμάτιο. Στους τοίχους του ναού φτιάχνουν άλλα σκαλιστά χερουβείμ καθώς και φοινικόδεντρα και λουλούδια. Τελικά, έπειτα από εργασία 7 και πλέον ετών, ο μεγαλοπρεπής ναός αποπερατώνεται. Ο Σολομών συνεχίζει το οικοδομικό του πρόγραμμα: κτίζει έναν οίκο για τον εαυτό του, τον Οίκο του Δάσους του Λιβάνου, τη Στοά από Στύλους, τη Στοά για το Θρόνο και έναν οίκο για την κόρη του Φαραώ. Φτιάχνει, επίσης, 2 μεγάλους χάλκινους στύλους για τη στοά του οίκου του Ιεχωβά, τη χυτή θάλασσα για την αυλή, τα χάλκινα καρότσια, τις χάλκινες λεκάνες και τα χρυσά σκεύη.c

9. Ποια εκδήλωση του Ιεχωβά και ποια προσευχή του Σολομώντα χαρακτηρίζουν τη μεταφορά της κιβωτού της διαθήκης;

⁹ Τώρα έρχεται ο καιρός να φέρουν οι ιερείς την κιβωτό της διαθήκης του Ιεχωβά και να την τοποθετήσουν στο εσώτατο δωμάτιο, στα Άγια των Αγίων, κάτω από τα φτερά των χερουβείμ. Καθώς βγαίνουν οι ιερείς, ‘η δόξα του Ιεχωβά γεμίζει τον οίκο του Ιεχωβά’ κι έτσι οι ιερείς δεν μπορούν πια να σταθούν και να υπηρετήσουν. (8:11) Ο Σολομών ευλογεί την εκκλησία του Ισραήλ, και ευλογεί και αινεί τον Ιεχωβά. Γονατιστός και με τα χέρια υψωμένα προς τον ουρανό, αναγνωρίζει στην προσευχή που κάνει ότι οι ουρανοί των ουρανών δεν μπορούν να χωρέσουν τον Ιεχωβά, πόσο μάλλον αυτός ο επίγειος οίκος που οικοδόμησε αυτός. Προσεύχεται να ακούει ο Ιεχωβά όλους όσοι Τον φοβούνται καθώς θα προσεύχονται στραμμένοι προς αυτόν τον οίκο, ναι, ακόμη και αυτόν που είναι ξένος από χώρα μακρινή, «δια να γνωρίσωσι πάντες οι λαοί της γης το όνομά σου, να σε φοβώνται, καθώς ο λαός σου Ισραήλ».—8:43.

10. Με ποια υπόσχεση και με ποια προφητική προειδοποίηση απαντάει ο Ιεχωβά στην προσευχή του Σολομώντα;

¹⁰ Στη διάρκεια της 14ήμερης γιορτής που ακολουθεί, ο Σολομών θυσιάζει 22.000 βοοειδή και 120.000 πρόβατα. Ο Ιεχωβά λέει στον Σολομώντα ότι άκουσε την προσευχή του και ότι έχει αγιάσει το ναό θέτοντας ‘εκεί το όνομά του στον αιώνα’. Τώρα, αν ο Σολομών περπατήσει με ευθύτητα ενώπιον του Ιεχωβά, ο θρόνος της βασιλείας του θα στερεωθεί. Αν, όμως, ο Σολομών και οι γιοι του που θα τον διαδεχθούν εγκαταλείψουν τη λατρεία του Ιεχωβά και υπηρετήσουν άλλους θεούς, τότε, λέει ο Ιεχωβά: «Θέλω εκριζώσει τον Ισραήλ από προσώπου της γης, την οποίαν έδωκα εις αυτούς· και τον οίκον τούτον, τον οποίον ηγίασα δια το όνομά μου, θέλω απορρίψει από προσώπου μου· και ο Ισραήλ θέλει είσθαι εις παροιμίαν και εμπαιγμόν μεταξύ πάντων των λαών». ‘Και ο οίκος αυτός θα γίνει σωρός ερειπίων’.—9:3, 7, 8, ΜΝΚ.

11. Πόσο τεράστιος γίνεται ο πλούτος και πόσο μεγάλη η σοφία του Σολομώντα;

¹¹ Ο Σολομών χρειάστηκε 20 έτη για να τελειώσει τους 2 οίκους, τον οίκο του Ιεχωβά και τον οίκο του βασιλιά. Στη συνέχεια, οικοδομεί πολλές πόλεις σε όλη την επικράτειά του και φτιάχνει πλοία για να τα χρησιμοποιήσει στο εμπόριο με μακρινές χώρες. Έτσι, η βασίλισσα της Σεβά ακούει για τη μεγάλη σοφία που έχει δώσει ο Ιεχωβά στον Σολομώντα, και έρχεται να τον δοκιμάσει με περίπλοκα ερωτήματα. Αφού τον ακούει και βλέπει την ευημερία και την ευτυχία του λαού του, αναφωνεί: «Το ήμισυ δεν απηγγέλθη εις εμέ». (10:7) Ενόσω ο Ιεχωβά εξακολουθεί να δείχνει αγάπη στον Ισραήλ, ο Σολομών ‘μεγαλύνεται περισσότερο απ’ όλους τους βασιλιάδες της γης σε πλούτο και σε σοφία’.—10:23.

12. (α) Σε ποιο πράγμα αποτυχαίνει ο Σολομών, και ποιοι σπόροι ανταρσίας αρχίζουν να αναφύονται; (β) Τι προφητεύει ο Αχιά;

¹² Η απιστία και ο θάνατος του Σολομώντα (11:1-43). Αντίθετα με την εντολή που έχει δώσει ο Ιεχωβά, ο Σολομών παίρνει πολλές γυναίκες από άλλα έθνη—700 συζύγους και 300 παλλακίδες. (Δευτ. 17:17) Η καρδιά του αποπλανάται και υπηρετεί άλλους θεούς. Ο Ιεχωβά τού λέει ότι θα αποσπάσει το βασίλειο απ’ αυτόν, όχι στις μέρες του, αλλά στις μέρες του γιου του. Ωστόσο, ένα μέρος του βασιλείου, μια φυλή μαζί με τη φυλή Ιούδα, θα κυβερνιούνται από τους γιους του Σολομώντα. Ο Θεός αρχίζει να εγείρει στα γειτονικά έθνη αντιπάλους του Σολομώντα, και επίσης εγείρεται εναντίον του βασιλιά ο Ιεροβοάμ από τη φυλή Εφραΐμ. Ο προφήτης Αχιά λέει στον Ιεροβοάμ ότι θα γίνει βασιλιάς των 10 φυλών του Ισραήλ, και ο Ιεροβοάμ καταφεύγει στην Αίγυπτο για να σώσει τη ζωή του. Ο Σολομών πεθαίνει, αφού έχει βασιλεύσει 40 έτη· βασιλιάς γίνεται ο γιος του Ροβοάμ, το 997 Π.Κ.Χ.

13. Πώς επέρχεται διαίρεση στο βασίλειο όταν αναλαμβάνει τη βασιλεία ο Ροβοάμ, και πώς προσπαθεί ο Ιεροβοάμ να εξασφαλίσει το βασιλικό του αξίωμα;

¹³ Το βασίλειο διαιρείται (12:1–14:20). Ο Ιεροβοάμ επιστρέφει από την Αίγυπτο και πηγαίνει μαζί με το λαό να ζητήσει από τον Ροβοάμ να τους ανακουφίσει απ’ όλα τα βάρη που τους είχε επιβάλει ο Σολομών. Ο Ροβοάμ ακούει τους νεαρούς και όχι τις σοφές συμβουλές των πρεσβυτέρων του Ισραήλ κι έτσι αυξάνει τις δυσχέρειες. Ο Ισραήλ επαναστατεί και ανακηρύσσει τον Ιεροβοάμ βασιλιά των 10 βόρειων φυλών. Ο Ροβοάμ, που του έχουν μείνει μόνο οι φυλές Ιούδα και Βενιαμίν, συγκεντρώνει στρατό για να πολεμήσει τους στασιαστές, αλλά ο Ιεχωβά τον διατάζει να γυρίσει πίσω. Ο Ιεροβοάμ οικοδομεί τη Συχέμ για πρωτεύουσά του, αλλά νιώθει ακόμη ανασφάλεια. Φοβάται ότι ο λαός θα επιστρέψει στην Ιερουσαλήμ για να αποδώσει λατρεία στον Ιεχωβά και ότι θα πάει πάλι υπό τον Ροβοάμ. Για να αποτρέψει κάτι τέτοιο, στήνει 2 χρυσά μοσχάρια, ένα στη Δαν και ένα στη Βαιθήλ, και για την επίβλεψη της λατρείας διαλέγει ιερείς που δεν είναι από τη φυλή Λευί, αλλά από το λαό γενικά.d

14. Ποια προφητική προειδοποίηση δίνεται κατά του οίκου του Ιεροβοάμ, και ποιες αντιξοότητες αρχίζουν;

¹⁴ Ενώ ο Ιεροβοάμ προσφέρει θυσίες στο θυσιαστήριο στη Βαιθήλ, ο Ιεχωβά στέλνει έναν προφήτη να τον προειδοποιήσει ότι Αυτός θα εγείρει ένα βασιλιά από τη γραμμή του Δαβίδ, ο οποίος θα λέγεται Ιωσίας και θα λάβει δραστικά μέτρα γι’ αυτό το θυσιαστήριο της ψεύτικης λατρείας. Ως προμήνυμα, εκείνη τη στιγμή διασχίζεται το θυσιαστήριο. Αργότερα, ένα λιοντάρι σκοτώνει τον ίδιο τον προφήτη, επειδή δεν υπήκουσε στις οδηγίες που του είχε δώσει ο Ιεχωβά, να μη φάει ούτε να πιει ενόσω θα εκτελούσε την αποστολή του. Τώρα ο οίκος του Ιεροβοάμ αρχίζει να πλήττεται από αντιξοότητες. Το παιδί του πεθαίνει, ως αποτέλεσμα της κρίσης του Ιεχωβά, και ο προφήτης του Θεού Αχιά προλέγει ότι ο οίκος του Ιεροβοάμ θα εκκοπεί εντελώς, εξαιτίας της μεγάλης αμαρτίας που έκανε στήνοντας ψεύτικους θεούς στον Ισραήλ. Ο Ιεροβοάμ, αφού βασιλεύει 22 έτη, πεθαίνει και βασιλιάς στη θέση του γίνεται ο γιος του, ο Ναδάβ.

15. Ποια γεγονότα λαβαίνουν χώρα τον καιρό που κυβερνούν οι επόμενοι 3 βασιλιάδες του Ιούδα;

¹⁵ Στον Ιούδα: Ροβοάμ, Αβιάμ και Ασά (14:21–15:24). Στο μεταξύ, υπό την ηγεσία του Ροβοάμ, και ο Ιούδας κάνει κακά πράγματα ενώπιον του Ιεχωβά ασκώντας ειδωλολατρία. Ο βασιλιάς της Αιγύπτου εισβάλλει στη χώρα και παίρνει πολλούς από τους θησαυρούς του ναού. Αφού βασιλεύει 17 έτη, ο Ροβοάμ πεθαίνει και βασιλιάς γίνεται ο γιος του, ο Αβιάμ. Και αυτός επίσης εξακολουθεί να αμαρτάνει κατά του Ιεχωβά και πεθαίνει έπειτα από βασιλεία 3 ετών. Τώρα κυβερνάει ο Ασά, ο γιος του, και αντίθετα, αυτός υπηρετεί τον Ιεχωβά με πλήρη καρδιά και αφαιρεί τα βρωμερά είδωλα από τη χώρα. Γίνονται συνέχεια εχθροπραξίες ανάμεσα στον Ισραήλ και στον Ιούδα. Ο Ασά λαβαίνει βοήθεια από τη Συρία, και ο Ισραήλ αναγκάζεται να υποχωρήσει. Ο Ασά κυβερνάει 41 έτη και τον διαδέχεται ο γιος του, ο Ιωσαφάτ.

16. Ποια πολυτάραχα γεγονότα συμβαίνουν τώρα στον Ισραήλ, και γιατί;

¹⁶ Στον Ισραήλ: Ναδάβ, Βαασά, Ηλά, Ζιμβρί, Θιβνί, Αμρί και Αχαάβ (15:25–16:34). Τι πονηροί άνθρωποι! Ο Βαασά δολοφονεί τον Ναδάβ, μετά από 2 μόνο έτη βασιλείας του τελευταίου, και κατόπιν εξοντώνει ολόκληρο τον οίκο του Ιεροβοάμ. Συνεχίζει την ψεύτικη λατρεία, καθώς και τον πόλεμο εναντίον του Ιούδα. Ο Ιεχωβά προλέγει ότι θα αφανίσει τον οίκο του Βαασά, όπως έκανε και με τον οίκο του Ιεροβοάμ. Ο Βαασά βασιλεύει 24 έτη και κατόπιν τον διαδέχεται ο γιος του Ηλά, που δολοφονείται 2 έτη αργότερα από έναν υπηρέτη του, τον Ζιμβρί. Ο Ζιμβρί, μόλις ανέρχεται στο θρόνο, πατάσσει ολόκληρο τον οίκο του Βαασά. Όταν το μαθαίνει αυτό ο λαός, ανακηρύσσει βασιλιά τον Αμρί, που είναι αρχηγός του στρατού· και επιτίθενται στη Θερσά, την πρωτεύουσα του Ζιμβρί. Όταν βλέπει ο Ζιμβρί ότι όλα χάθηκαν, πυρπολεί τον οίκο του βασιλιά μέσα στον οποίο βρίσκεται ο ίδιος, κι έτσι πεθαίνει. Τώρα επιχειρεί να βασιλεύσει ο Θιβνί ως ανταγωνιστής βασιλιάς, αλλά μετά από λίγο καιρό οι οπαδοί του Αμρί υπερισχύουν του Θιβνί και τον φονεύουν.

17. (α) Για ποιο πράγμα διακρίνεται η βασιλεία του Αμρί; (β) Γιατί ξεπέφτει η αληθινή λατρεία στην πιο μεγάλη της παρακμή στη διάρκεια της βασιλείας του Αχαάβ;

¹⁷ Ο Αμρί αγοράζει το βουνό της Σαμάρειας και οικοδομεί εκεί την ομώνυμη πόλη. Εξακολουθεί να βαδίζει σε όλες τις οδούς του Ιεροβοάμ, προσβάλλοντας τον Ιεχωβά με ειδωλολατρία. Στην πραγματικότητα, είναι χειρότερος απ’ όλους όσοι έχουν προηγηθεί. Πεθαίνει, αφού βασιλεύει 12 έτη, και βασιλιάς γίνεται ο γιος του Αχαάβ. Ο Αχαάβ παντρεύεται την Ιεζάβελ, κόρη του βασιλιά της Σιδώνας, και έπειτα στήνει ένα θυσιαστήριο προς τιμή του Βάαλ στη Σαμάρεια. Αυτός ξεπερνάει σε πονηρία όλους όσοι έχουν προηγηθεί. Τον καιρό εκείνον, ο Χιήλ ο Βαιθηλίτης ανοικοδομεί την Ιεριχώ, πράγμα που του στοιχίζει τη ζωή του πρωτότοκου καθώς και του νεότερου γιου του. Η αληθινή λατρεία βρίσκεται στην πιο μεγάλη της παρακμή.

18. Με ποια ανακήρυξη αρχίζει ο Ηλίας το προφητικό του έργο στον Ισραήλ, και πώς επισημαίνει τον πραγματικό λόγο για τα προβλήματα που έχει ο Ισραήλ;

¹⁸ Το προφητικό έργο του Ηλία στον Ισραήλ (17:1–22:40). Ξαφνικά, παρουσιάζεται στη σκηνή ένας αγγελιοφόρος από τον Ιεχωβά. Αυτός είναι ο Ηλίας ο Θεσβίτης.e Είναι πράγματι τρομακτική η εναρκτήρια ανακήρυξη που κάνει προς τον Βασιλιά Αχαάβ: ‘Ζη Ιεχωβά ο Θεός του Ισραήλ, έμπροσθεν του οποίου παρίσταμαι, δεν θέλει είσθαι τα έτη ταύτα δρόσος και βροχή, ειμή δια του λόγου του στόματός μου’. (17:1) Το ίδιο ξαφνικά, ο Ηλίας αποσύρεται σε μια κοιλάδα ανατολικά του Ιορδάνη, σύμφωνα με την κατεύθυνση του Ιεχωβά. Στον Ισραήλ υπάρχει ξηρασία, αλλά τα κοράκια φέρνουν τροφή στον Ηλία. Όταν το ρυάκι της κοιλάδας ξεραίνεται, ο Ιεχωβά στέλνει τον προφήτη του να κατοικήσει στα Σαρεπτά της Σιδώνας. Λόγω της καλοσύνης που δείχνει στον Ηλία μια χήρα, ο Ιεχωβά διατηρεί θαυματουργικά το μικρό απόθεμα αλευριού και λαδιού που έχει εκείνη, για να μην πεθάνει ούτε η ίδια ούτε ο γιος της από την πείνα. Αργότερα, ο γιος αρρωσταίνει και πεθαίνει, αλλά ο Ηλίας ικετεύει τον Ιεχωβά, και Αυτός ξαναδίνει ζωή στο παιδί. Έπειτα, στο 3ο έτος της ξηρασίας, ο Ιεχωβά ξαναστέλνει τον Ηλία στον Αχαάβ. Ο Αχαάβ κατηγορεί τον Ηλία λέγοντάς του ότι ‘διαταράζει τον Ισραήλ [φέρνει εξοστρακισμό στον Ισραήλ, ΜΝΚ]’, αλλά ο Ηλίας λέει θαρραλέα στον Αχαάβ: «Συ και ο οίκος του πατρός σου» το κάνετε αυτό, επειδή ακολουθείτε τους Βααλείμ.—18:18.

19. Πώς τίθεται επί τάπητος το ζήτημα του ποιος είναι Θεός, και πώς αποδεικνύεται η υπεροχή του Ιεχωβά;

¹⁹ Ο Ηλίας καλεί τον Αχαάβ να συγκεντρώσει όλους τους προφήτες του Βάαλ στο Όρος Κάρμηλος. Δεν θα είναι πια δυνατό να ‘χωλαίνει κανείς μεταξύ δυο φρονημάτων’. Το ζήτημα τίθεται επί τάπητος: ο Ιεχωβά εναντίον του Βάαλ! Μπροστά σε όλο το λαό, οι 450 ιερείς του Βάαλ ετοιμάζουν ένα μοσχάρι, το βάζουν πάνω σε ξύλα στο θυσιαστήριο και προσεύχονται να κατεβεί φωτιά για να αναλώσει την προσφορά. Άδικα επικαλούνται τον Βάαλ από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, ενώ ο Ηλίας τούς χλευάζει. Αυτοί κραυγάζουν και κατακόβονται, αλλά δεν παίρνουν καμιά απάντηση! Έπειτα, ο μόνος αληθινός προφήτης εκεί, ο Ηλίας, κτίζει ένα θυσιαστήριο στο όνομα του Ιεχωβά και ετοιμάζει τα ξύλα και το μοσχάρι για τη θυσία. Βάζει το λαό να ρίξει 3 φορές νερό στην προσφορά και στα ξύλα για να μουσκέψουν, κι έπειτα ο Ηλίας προσεύχεται στον Ιεχωβά: ‘Απάντησέ μου, ω Ιεχωβά, απάντησέ μου, για να γνωρίσει ο λαός αυτός ότι εσύ Ιεχωβά είσαι ο αληθινός Θεός’. Τότε, πέφτει φωτιά από τον ουρανό και αναλώνει την προσφορά, τα ξύλα, τις πέτρες του θυσιαστηρίου, το χώμα και το νερό. Ο λαός, όταν το βλέπει αυτό, αμέσως πέφτει μπρούμυτα στη γη και λέει: ‘Ο Ιεχωβά είναι ο αληθινός Θεός! Ο Ιεχωβά είναι ο αληθινός Θεός!’ (18:37, 39, ΜΝΚ) Θάνατος στους προφήτες του Βάαλ! Ο Ηλίας φροντίζει προσωπικά για τη σφαγή τους, ώστε να μη γλιτώσει κανένας. Τότε ο Ιεχωβά δίνει βροχή, τερματίζοντας έτσι την ξηρασία στον Ισραήλ.

20. (α) Πώς παρουσιάζεται ο Ιεχωβά στον Ηλία στο Χωρήβ, και ποιες οδηγίες και παρηγοριά τού δίνει; (β) Ποιο αμάρτημα και έγκλημα διαπράττει ο Αχαάβ;

²⁰ Όταν τα νέα για την ταπείνωση του Βάαλ φτάνουν στην Ιεζάβελ, αυτή επιζητά να θανατωθεί ο Ηλίας. Από φόβο, αυτός και ο υπηρέτης του καταφεύγουν στην έρημο και ο Ιεχωβά τον κατευθύνει στο Χωρήβ. Εκεί, του παρουσιάζεται ο Ιεχωβά—όχι με θεαματικό τρόπο, δηλαδή με άνεμο, με σεισμό ή με φωτιά, αλλά με ‘ήχο λεπτού αέρος [ήρεμη, χαμηλή φωνή, ΜΝΚ]’. (19:11, 12) Ο Ιεχωβά τού λέει να χρίσει τον Αζαήλ βασιλιά της Συρίας, τον Ιηού βασιλιά του Ισραήλ και τον Ελισσαιέ προφήτη στη θέση του. Παρηγορεί τον Ηλία με την είδηση ότι 7.000 στον Ισραήλ «δεν έκλιναν εις τον Βάαλ». Ο Ηλίας πηγαίνει αμέσως και χρίει τον Ελισσαιέ, ρίχνοντας πάνω του το επίσημο ένδυμά του. Ο Αχαάβ τώρα κερδίζει 2 νίκες εναντίον των Συρίων, αλλά ο Ιεχωβά τον επιπλήττει επειδή έκανε συνθήκη με το βασιλιά τους αντί να τον θανατώσει. Κατόπιν, έχουμε την υπόθεση του Ναβουθαί, του οποίου το αμπέλι εποφθαλμιά ο Αχαάβ. Η Ιεζάβελ βάζει να ενοχοποιήσουν τον Ναβουθαί με ψευδομάρτυρες και να τον θανατώσουν, για να μπορέσει να πάρει ο Αχαάβ το αμπέλι. Τι ασυγχώρητο έγκλημα!

21. (α) Ποια καταδίκη απαγγέλλει ο Ηλίας κατά του Αχαάβ και του οίκου του, καθώς και κατά της Ιεζάβελ; (β) Ποια προφητεία εκπληρώνεται όταν πεθαίνει ο Αχαάβ;

²¹ Και πάλι εμφανίζεται ο Ηλίας. Λέει στον Αχαάβ ότι εκεί που πέθανε ο Ναβουθαί θα γλείψουν και το δικό του το αίμα οι σκύλοι και ότι ο οίκος του θα εξολοθρευτεί εντελώς, όπως οι οίκοι του Ιεροβοάμ και του Βαασά. Την Ιεζάβελ θα τη φάνε οι σκύλοι στο κτήμα της Ιεζραέλ. ‘Ουδείς τωόντι δεν εστάθη όμοιος του Αχαάβ, όστις επώλησεν εαυτόν εις το να πράττη πονηρά ενώπιον του Ιεχωβά, όπως εκίνει αυτόν Ιεζάβελ η γυνή αυτού’. (21:25) Ωστόσο, επειδή ο Αχαάβ ταπεινώνεται όταν ακούει τα λόγια του Ηλία, ο Ιεχωβά λέει ότι η συμφορά δεν θα έρθει στις μέρες του, αλλά στις μέρες του γιου του. Ο Αχαάβ τώρα συνεργάζεται με τον Ιωσαφάτ, το βασιλιά του Ιούδα, στη μάχη κατά της Συρίας και, παρά τη συμβουλή που τους δίνει ένας προφήτης του Ιεχωβά, ο Μιχαΐας, αυτοί πηγαίνουν να πολεμήσουν. Ο Αχαάβ πληγώνεται στη μάχη και πεθαίνει. Καθώς πλένουν το άρμα του στη δεξαμενή της Σαμάρειας, οι σκύλοι γλείφουν το αίμα του, ακριβώς όπως προφήτευσε ο Ηλίας. Στη θέση του γίνεται βασιλιάς στον Ισραήλ ο Οχοζίας, ο γιος του.

22. Τι χαρακτηρίζει τη βασιλεία του Ιωσαφάτ στον Ιούδα και τι τη βασιλεία του Οχοζία στον Ισραήλ;

²² Ο Ιωσαφάτ βασιλεύει στον Ιούδα (22:41-53). Ο Ιωσαφάτ, που συνόδευσε τον Αχαάβ στη μάχη κατά της Συρίας, είναι πιστός στον Ιεχωβά όπως ήταν και ο πατέρας του, ο Ασά, αλλά δεν αφαιρεί εντελώς τους υψηλούς τόπους της ψεύτικης λατρείας. Αφού βασιλεύει 25 έτη, πεθαίνει και βασιλιάς γίνεται ο γιος του Ιωράμ. Στο βορρά, στον Ισραήλ, ο Οχοζίας ακολουθεί τα αχνάρια του πατέρα του, προσβάλλοντας τον Ιεχωβά με τη λατρεία που αποδίδει στον Βάαλ.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

23. Ποια διαβεβαίωση και ποια ενθάρρυνση παρέχει το Πρώτο Βασιλέων σχετικά με την προσευχή;

²³ Μεγάλη είναι η ωφέλεια την οποία μπορεί να αντλήσει κανείς από τη θεϊκή εκπαίδευση που περιέχει το Πρώτο Βασιλέων. Εξετάστε πρώτα-πρώτα το ζήτημα της προσευχής, που σ’ αυτό το βιβλίο έρχεται τόσο συχνά στο προσκήνιο. Ο Σολομών, καθώς αντιμετώπιζε την τεράστια ευθύνη να είναι βασιλιάς του Ισραήλ, προσευχήθηκε ταπεινά στον Ιεχωβά, σαν να ήταν παιδί. Ζήτησε απλώς διάκριση και υπάκουη καρδιά, αλλά ο Ιεχωβά, εκτός από υπεράφθονη σοφία, του έδωσε και πλούτη και δόξα. (3:7-9, 12-14) Ας έχουμε κι εμείς σήμερα τη βεβαιότητα ότι δεν θα μείνουν αναπάντητες οι ταπεινές προσευχές που κάνουμε ζητώντας σοφία και κατεύθυνση στην υπηρεσία του Ιεχωβά! (Ιακ. 1:5) Ας προσευχόμαστε πάντα με θέρμη και από καρδιάς, με βαθιά εκτίμηση για όλη την καλοσύνη του Ιεχωβά, όπως έκανε και ο Σολομών στην αφιέρωση του ναού! (1 Βασ. 8:22-53) Ας έχουν πάντα οι προσευχές μας τη σφραγίδα της ανεπιφύλακτης εμπιστοσύνης και πεποίθησης στον Ιεχωβά, όπως και οι προσευχές που έκανε ο Ηλίας σε καιρό δοκιμασίας και ενώ βρισκόταν αντιμέτωπος μ’ ένα δαιμονολατρικό έθνος! Ο Ιεχωβά κάνει θαυμάσιες προμήθειες για εκείνους που τον επιζητούν μέσω προσευχής.—1 Βασ. 17:20-22· 18:36-40· 1 Ιωάν. 5:14.

24. Ποια προειδοποιητικά παραδείγματα αναφέρονται στο Πρώτο Βασιλέων, και γιατί πρέπει να τα λάβουν υπόψη τους ιδιαίτερα οι επίσκοποι;

²⁴ Επιπρόσθετα, πρέπει να παίρνουμε προειδοποίηση από τα παραδείγματα εκείνων που δεν ταπεινώθηκαν ενώπιον του Ιεχωβά. Πόσο ‘αντιτάσσεται στους υπερήφανους ο Θεός’! (1 Πέτρ. 5:5) Έτσι ήταν ο Αδωνίας, ο οποίος νόμισε ότι μπορούσε να παρακάμψει το θεοκρατικό διορισμό που είχε κάνει ο Ιεχωβά (1 Βασ. 1:5· 2:24, 25)· ο Σιμεΐ, ο οποίος νόμισε ότι μπορούσε να υπερβεί τα όρια και να επανέλθει (2:37, 41-46)· ο Σολομών στα τελευταία του χρόνια, του οποίου η ανυπακοή οδήγησε τον Ιεχωβά να εγείρει αντιπάλους (11:9-14, 23-26)· και οι βασιλιάδες του Ισραήλ, των οποίων η ψεύτικη θρησκεία αποδείχθηκε ολέθρια (13:33, 34· 14:7-11· 16:1-4). Επιπλέον, ήταν και η πονηρή και πλεονέκτρια Ιεζάβελ—η δύναμη που κρυβόταν πίσω από το θρόνο του Αχαάβ—της οποίας το διαβόητο παράδειγμα χρησιμοποιήθηκε 1.000 έτη αργότερα σε μια προειδοποίηση στην εκκλησία των Θυατείρων: «Έχω όμως κατά σου ολίγα, διότι αφίνεις την γυναίκα Ιεζάβελ, ήτις λέγει εαυτήν προφήτιν, να διδάσκη και να πλανά τους δούλους μου εις το να πορνεύωσι και να τρώγωσιν ειδωλόθυτα». (Αποκ. 2:20) Οι επίσκοποι πρέπει να διατηρούν τις εκκλησίες καθαρές και απαλλαγμένες από κάθε επιρροή σαν αυτή της Ιεζάβελ!—Παράβαλε Πράξεις 20:28-30.

25. Ποιες προφητείες του βιβλίου Πρώτο Βασιλέων είχαν αξιοσημείωτη εκπλήρωση, και πώς θα βοηθηθούμε αν τις θυμόμαστε εμείς σήμερα;

²⁵ Η δύναμη που έχει ο Ιεχωβά να προφητεύει φαίνεται καθαρά από την εκπλήρωση των πολλών προφητειών που αναφέρονται στο Πρώτο Βασιλέων. Για παράδειγμα, υπάρχει η αξιοσημείωτη πρόβλεψη που έλεγε, 300 και πλέον έτη νωρίτερα, ότι ο Ιωσίας θα ήταν εκείνος ο οποίος θα ‘διέσχιζε’ το θυσιαστήριο του Ιεροβοάμ στη Βαιθήλ. Πράγματι, ο Ιωσίας το έκανε αυτό! (1 Βασ. 13:1-3· 2 Βασ. 23:15) Ωστόσο, πιο αξιοσημείωτες είναι οι προφητείες που έχουν σχέση με τον οίκο του Ιεχωβά, τον οποίον οικοδόμησε ο Σολομών. Ο Ιεχωβά είπε στον Σολομώντα ότι, αν κατέληγε να ακολουθήσει ψεύτικους θεούς, το αποτέλεσμα θα ήταν να εκριζώσει ο Ιεχωβά τον Ισραήλ από προσώπου της γης και να απορρίψει από προσώπου Του τον οίκο που αγίασε για το όνομά Του. (1 Βασ. 9:7-8) Στα εδάφια 2 Χρονικών 36:17-21 διαβάζουμε πώς αποδείχθηκε πέρα για πέρα αληθινή αυτή η προφητεία. Επιπλέον, ο Ιησούς έδειξε ότι ο ναός που οικοδόμησε αργότερα ο Ηρώδης ο Μέγας στην ίδια τοποθεσία θα είχε την ίδια κατάληξη, για τον ίδιο λόγο. (Λουκ. 21:6) Πόσο αληθινό αποδείχθηκε κι αυτό επίσης! Εμείς θα πρέπει να θυμόμαστε αυτές τις καταστροφές και την αιτία για την οποία έγιναν, και αυτά θα πρέπει να μας υπενθυμίζουν να περπατούμε πάντα στις οδούς του αληθινού Θεού.

26. Ποια συναρπαστική πρόγευση δίνεται στο Πρώτο Βασιλέων για το ναό και τη Βασιλεία του Ιεχωβά;

²⁶ Η βασίλισσα της Σεβά ήρθε από τη μακρινή της χώρα και θαύμασε τη σοφία του Σολομώντα, την ευημερία του λαού του και τη δόξα της βασιλείας του, περιλαμβανομένου και του μεγαλόπρεπου οίκου του Ιεχωβά. Όμως, ακόμη και ο Σολομών ομολόγησε στον Ιεχωβά τα εξής: «Ο ουρανός και ο ουρανός των ουρανών δεν είναι ικανοί να σε χωρέσωσι· πόσον ολιγώτερον ο οίκος ούτος, τον οποίον ωκοδόμησα»! (1 Βασ. 8:27· 10:4-9) Αλλά αιώνες αργότερα, ο Χριστός Ιησούς ήρθε για να επιτελέσει ένα πνευματικό οικοδομικό έργο, που συνδέεται ιδιαίτερα με την αποκατάσταση της αληθινής λατρείας στο μεγάλο πνευματικό ναό του Ιεχωβά. (Εβρ. 8:1-5· 9:2-10, 23) Σ’ εκείνον, που είναι μεγαλύτερος από τον Σολομώντα, εκπληρώνεται η υπόσχεση του Ιεχωβά: «Θέλω στερεώσει τον θρόνον της βασιλείας σου επί τον Ισραήλ εις τον αιώνα». (1 Βασ. 9:5· Ματθ. 1:1, 6, 7, 16· 12:42· Λουκ. 1:32) Το Πρώτο Βασιλέων δίνει μια συναρπαστική πρόγευση της δόξας του πνευματικού ναού του Ιεχωβά και της ευημερίας, της χαράς και της μεγάλης ευτυχίας που νιώθουν όλοι όσοι έρχονται να ζήσουν υπό τη σοφή διακυβέρνηση της Βασιλείας του Ιεχωβά μέσω του Χριστού Ιησού. Η εκτίμηση που έχουμε για τη σπουδαιότητα της αληθινής λατρείας και για τη θαυμάσια προμήθεια που έχει κάνει ο Ιεχωβά, τη Βασιλεία του μέσω του Σπέρματος, αυξάνει συνεχώς!

[Υποσημειώσεις]

Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 12—2 Βασιλέων

Συγγραφέας: Ιερεμίας

Τόποι Συγγραφής: Ιερουσαλήμ και Αίγυπτος

Ολοκλήρωση Συγγραφής: 580 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: περ. 920-580 Π.Κ.Χ.

1. Ποιες ιστορίες αφηγείται το Δεύτερο Βασιλέων, και έτσι τι δικαιώνεται;

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Δεύτερο Βασιλέων συνεχίζει την περιγραφή της πολυτάραχης πορείας των βασιλείων του Ισραήλ και του Ιούδα. Ο Ελισσαιέ έλαβε το μανδύα του Ηλία και ευλογήθηκε με δυο μερίδες από το πνεύμα του Ηλία, γι’ αυτό και έκανε 16 θαύματα σε σύγκριση με τα 8 που έκανε ο Ηλίας. Εξακολούθησε να προφητεύει ότι θα επέλθει καταδίκη στον αποστάτη Ισραήλ, στον οποίο μόνο ο Ιηού υπήρξε μια σύντομη αναλαμπή ζήλου υπέρ του Ιεχωβά. Οι βασιλιάδες του Ισραήλ βυθίζονταν ολοένα και περισσότερο στην πονηρία, ώσπου το βόρειο βασίλειο τελικά κατατροπώθηκε από την Ασσυρία το 740 Π.Κ.Χ. Στο νότιο βασίλειο του Ιούδα, μερικοί εξέχοντες βασιλιάδες, ιδιαίτερα ο Ιωσαφάτ, ο Ιωάς, ο Εζεκίας και ο Ιωσίας, αναχαίτισαν για λίγο το κύμα της αποστασίας, αλλά τελικά ο Ναβουχοδονόσορ εκτέλεσε την κρίση του Ιεχωβά κατερειπώνοντας την Ιερουσαλήμ, το ναό της και τη γη του Ιούδα το 607 Π.Κ.Χ. Έτσι εκπληρώθηκαν οι προφητείες του Ιεχωβά και δικαιώθηκε ο λόγος του!

2. Τι μπορεί να λεχθεί για το συγγραφέα και την κανονικότητα του βιβλίου Δεύτερο Βασιλέων, και ποια περίοδο καλύπτει αυτό;

² Αφού το Δεύτερο Βασιλέων αρχικά ήταν μέρος του ίδιου ρόλου με το Πρώτο Βασιλέων, ό,τι έχει ήδη ειπωθεί σχετικά με το γεγονός ότι συγγραφέας ήταν ο Ιερεμίας ισχύει και εδώ, και ισχύουν επίσης οι ίδιες αποδείξεις περί κανονικότητας και αυθεντικότητας του βιβλίου. Αυτό ολοκληρώθηκε περίπου το 580 Π.Κ.Χ., και καλύπτει την περίοδο που αρχίζει με τη βασιλεία του Οχοζία στον Ισραήλ, γύρω στο 920 Π.Κ.Χ., και τελειώνει το 37ο έτος της «μετοικεσίας [εξορίας, ΜΝΚ]» του Ιωαχείν, το 580 Π.Κ.Χ.—1:1· 25:27.

3. Ποια αξιοσημείωτα αρχαιολογικά ευρήματα υποστηρίζουν το Δεύτερο Βασιλέων;

³ Τα αρχαιολογικά ευρήματα που υποστηρίζουν το υπόμνημα του βιβλίου Δεύτερο Βασιλέων παρέχουν επιπρόσθετες αποδείξεις για τη γνησιότητά του. Για παράδειγμα, υπάρχει η περίφημη Μωαβιτική Λίθος, η επιγραφή της οποίας αναφέρει την εκδοχή του Μωαβίτη βασιλιά Μησά για τον πόλεμο μεταξύ Μωάβ και Ισραήλ. (3:4, 5) Υπάρχει επίσης ο οβελίσκος από μαύρο βασάλτη του Ασσύριου Σαλμανασάρ Γ΄, που τώρα εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και που αναφέρει ονομαστικά ένα βασιλιά του Ισραήλ, τον Ιηού. Υπάρχουν οι επιγραφές του Ασσύριου βασιλιά Θεγλάθ-φελασάρ Γ΄ (Φουλ), οι οποίες αναφέρουν ονομαστικά μερικούς βασιλιάδες του Ισραήλ και του Ιούδα, περιλαμβανομένου του Μεναήμ, του Άχαζ και του Φεκά.—15:19, 20· 16:5-8.a

4. Τι αποδεικνύει ότι το Δεύτερο Βασιλέων είναι αναπόσπαστο μέρος της θεόπνευστης Γραφής;

⁴ Σαφή απόδειξη της αυθεντικότητας του βιβλίου παρέχει η μεγάλη ειλικρίνεια με την οποία περιγράφει αυτό την εκτέλεση των κρίσεων του Ιεχωβά στον ίδιο του το λαό. Καθώς βαδίζουν προς την καταστροφή πρώτα το βασίλειο του Ισραήλ και έπειτα το βασίλειο του Ιούδα, μας εντυπώνεται το πόσο αληθινή ήταν η προφητική κρίση του Ιεχωβά που αναφέρεται στα εδάφια Δευτερονόμιον 28:15–29:28. Όταν καταστράφηκαν εκείνα τα βασίλεια, ‘εξήφθη ο θυμός του Ιεχωβά εναντίον της γης εκείνης, δια να επιφέρη επ’ αυτήν πάσας τας κατάρας τας γεγραμμένας εν τω βιβλίω τούτω’. (Δευτ. 29:27· 2 Βασ. 17:18· 25:1, 9-11) Διάφορα άλλα περιστατικά που αναγράφονται στο Δεύτερο Βασιλέων αποσαφηνίζονται σε κάποια άλλα σημεία της Γραφής. Ο Ιησούς, στα εδάφια Λουκάς 4:24-27, αναφέρεται στον Ηλία και στη χήρα από τα Σαρεπτά και μιλάει για τον Ελισσαιέ και τον Νεεμάν, θέλοντας να δείξει γιατί δεν έγινε δεκτός ο ίδιος ως προφήτης στην περιοχή που μεγάλωσε. Έτσι, καταδεικνύεται ότι τόσο το Πρώτο όσο και το Δεύτερο Βασιλέων αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της Αγίας Γραφής.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΑΣΙΛΕΩΝ

5. Ποια επίπληξη και ποια ποινή απαγγέλλει ο Ηλίας στον Οχοζία, και γιατί;

⁵ Οχοζίας, βασιλιάς του Ισραήλ (1:1-18). Αυτός ο γιος του Αχαάβ πέφτει μέσα στο σπίτι του και αρρωσταίνει. Στέλνει κάποιους να πάνε να ρωτήσουν τον Βέελ-ζεβούλ, το θεό της Ακκαρών, αν πρόκειται να γίνει καλά. Ο Ηλίας σταματάει τους αγγελιοφόρους και τους στέλνει πίσω στο βασιλιά, επιπλήττοντάς τον που δεν ρώτησε τον αληθινό Θεό και λέγοντάς του ότι θα πεθάνει οπωσδήποτε, επειδή δεν στράφηκε στον Θεό του Ισραήλ. Όταν ο βασιλιάς στέλνει έναν αρχηγό μαζί με 50 άντρες να πιάσουν τον Ηλία και να τον φέρουν στο βασιλιά, ο Ηλίας καλεί φωτιά από τον ουρανό, η οποία τους κατακαίει. Το ίδιο συμβαίνει στο δεύτερο αρχηγό και στους 50 άντρες του. Ο βασιλιάς στέλνει και τρίτο αρχηγό με 50 άντρες, και αυτή τη φορά ο Ηλίας τούς χαρίζει τη ζωή, λόγω της γεμάτης σεβασμό ικεσίας του αρχηγού. Ο Ηλίας πηγαίνει μαζί τους στο βασιλιά και απαγγέλλει ξανά στον Οχοζία την ποινή του θανάτου. Ο βασιλιάς πεθαίνει, ακριβώς όπως είπε ο Ηλίας ότι θα συνέβαινε. Τότε γίνεται βασιλιάς στον Ισραήλ ο Ιωράμ, ο αδελφός του Οχοζία, γιατί ο Οχοζίας δεν έχει γιο για να πάρει τη θέση του.

6. Κάτω από ποιες περιστάσεις χωρίζει ο Ηλίας από τον Ελισσαιέ, και πώς αποδεικνύεται σύντομα ότι «το πνεύμα του Ηλία» αναπαύεται στον Ελισσαιέ;

⁶ Ο Ελισσαιέ διαδέχεται τον Ηλία (2:1-25). Έρχεται ο καιρός να ‘αναληφθεί’ ο Ηλίας. Ο Ελισσαιέ παραμένει μαζί του στη διάρκεια του ταξιδιού από τα Γάλγαλα στη Βαιθήλ, στην Ιεριχώ και τελικά στην απέναντι όχθη του Ιορδάνη. Ο Ηλίας χωρίζει τα νερά του Ιορδάνη, χτυπώντας τα με το επίσημο ένδυμά του. Ο Ελισσαιέ, καθώς βλέπει μια πύρινη πολεμική άμαξα και πύρινα άλογα να έρχονται και να μπαίνουν ανάμεσα σ’ αυτόν και στον Ηλία και καθώς βλέπει τον Ηλία να ανεβαίνει μέσα σ’ έναν ανεμοστρόβιλο, λαβαίνει τις δυο υποσχεμένες μερίδες από το πνεύμα του Ηλία. Σύντομα αποδεικνύει ότι «το πνεύμα του Ηλία» αναπαύεται πάνω του. (2:15) Παίρνει το ένδυμα του Ηλία, που έχει πέσει κάτω, και το χρησιμοποιεί για να ξαναχωρίσει τα νερά. Κατόπιν, θεραπεύει ‘τα κακά ύδατα’ της Ιεριχώ. Στο δρόμο για τη Βαιθήλ, κάποια μικρά αγόρια αρχίζουν να τον περιπαίζουν λέγοντας: «Ανάβαινε, φαλακρέ· ανάβαινε, φαλακρέ»! (2:23) Ο Ελισσαιέ επικαλείται τον Ιεχωβά, και από το δάσος βγαίνουν 2 θηλυκές αρκούδες και σκοτώνουν 42 απ’ αυτούς τους κακοήθεις νεαρούς.

7. Για ποιο λόγο σώζει ο Ιεχωβά τον Ιωσαφάτ και τον Ιωράμ;

⁷ Ιωράμ, βασιλιάς του Ισραήλ (3:1-27). Ο βασιλιάς αυτός συνεχίζει να κάνει ό,τι είναι κακό στα μάτια του Ιεχωβά και παραμένει προσκολλημένος στις αμαρτίες του Ιεροβοάμ. Ο βασιλιάς του Μωάβ πλήρωνε φόρο υποτέλειας στον Ισραήλ, αλλά τώρα επαναστατεί και ο Ιωράμ καταφέρνει να εξασφαλίσει τη βοήθεια του Βασιλιά Ιωσαφάτ του Ιούδα και του βασιλιά του Εδώμ στη μάχη που θα γίνει εναντίον του Μωάβ. Καθώς πηγαίνουν να επιτεθούν, οι στρατοί τους περνούν από μια άνυδρη περιοχή και κινδυνεύουν να αφανιστούν. Οι 3 βασιλιάδες πηγαίνουν στον Ελισσαιέ για να ζητήσουν πληροφορίες από τον Ιεχωβά, τον Θεό του. Λόγω του πιστού Ιωσαφάτ, ο Ιεχωβά τούς σώζει και τους χαρίζει τη νίκη επί του Μωάβ.

8. Ποια άλλα θαύματα κάνει ο Ελισσαιέ;

⁸ Τα άλλα θαύματα του Ελισσαιέ (4:1–8:15). Η χήρα ενός γιου των προφητών ζητάει βοήθεια από τον Ελισσαιέ, επειδή οι δανειστές της πρόκειται να πάρουν για δούλους τους 2 γιους της. Ο Ελισσαιέ πολλαπλασιάζει θαυματουργικά το μικρό απόθεμα λαδιού που έχει στο σπίτι της, ώστε να μπορέσει να πουλήσει όσο χρειάζεται για να πληρώσει τα χρέη της. Μια Σουναμίτισσα αναγνωρίζει ότι ο Ελισσαιέ είναι προφήτης του αληθινού Θεού και, μαζί με το σύζυγό της, ετοιμάζει ένα δωμάτιο για να το χρησιμοποιεί ο Ελισσαιέ όταν θα βρίσκεται στο Σουνάμ. Λόγω της καλοσύνης της, ο Ιεχωβά την ευλογεί χαρίζοντάς της ένα γιο. Ύστερα από μερικά χρόνια, το παιδί αρρωσταίνει και πεθαίνει. Η γυναίκα αμέσως αναζητά τον Ελισσαιέ. Αυτός πηγαίνει μαζί της στο σπίτι της, και με τη δύναμη του Ιεχωβά ανασταίνει το παιδί. Όταν ο Ελισσαιέ επιστρέφει στους γιους των προφητών στα Γάλγαλα, αφαιρεί θαυματουργικά ‘το θάνατο από το λέβητα’, καθιστώντας ακίνδυνα κάποια δηλητηριώδη κολοκύθια. Έπειτα, τρέφει 100 άντρες με 20 κριθαρένια ψωμιά, από τα οποία μάλιστα μένει και ‘υπόλοιπο’.—4:40, 44.

9. Ποια θαύματα γίνονται σε σχέση με τον Νεεμάν και μ’ ένα τσεκούρι;

⁹ Ο Νεεμάν, ο αρχηγός του συριακού στρατού, είναι λεπρός. Μια αιχμάλωτη μικρή Ισραηλίτισσα λέει στη σύζυγο του Νεεμάν ότι στη Σαμάρεια υπάρχει ένας προφήτης που μπορεί να τον θεραπεύσει. Ο Νεεμάν πηγαίνει να συναντήσει τον Ελισσαιέ, αλλά ο Ελισσαιέ, αντί να ασχοληθεί προσωπικά μαζί του, του στέλνει απλώς ένα μήνυμα: να πάει να πλυθεί 7 φορές στον Ιορδάνη Ποταμό. Ο Νεεμάν αγανακτεί μ’ αυτή τη φαινομενική έλλειψη σεβασμού. Μήπως οι ποταμοί της Δαμασκού δεν είναι καλύτεροι από τα νερά του Ισραήλ; Πείθεται όμως να υπακούσει στον Ελισσαιέ, και θεραπεύεται. Ο Ελισσαιέ αρνείται να δεχτεί κάποιο δώρο για αμοιβή, αλλά αργότερα ο υπηρέτης του, ο Γιεζεί, τρέχει να προφτάσει τον Νεεμάν και ζητάει να του δοθεί δώρο στο όνομα του Ελισσαιέ. Όταν επιστρέφει και προσπαθεί να εξαπατήσει τον Ελισσαιέ, ο Γιεζεί πατάσσεται με λέπρα. Γίνεται ακόμη ένα θαύμα όταν ο Ελισσαιέ κάνει ένα τσεκούρι να επιπλεύσει.

10. Πώς φανερώνονται οι ανώτερες δυνάμεις του Ιεχωβά, και πώς αναχαιτίζει ο Ελισσαιέ τους Συρίους;

¹⁰ Όταν ο Ελισσαιέ προειδοποιεί το βασιλιά του Ισραήλ ότι η Συρία συνωμοτεί να τον σκοτώσει, ο βασιλιάς της Συρίας στέλνει στρατιωτική δύναμη στη Δωθάν για να συλλάβει τον Ελισσαιέ. Ο υπηρέτης του Ελισσαιέ, βλέποντας την πόλη περικυκλωμένη από συριακά στρατεύματα, αρχίζει να φοβάται. Ο Ελισσαιέ τον διαβεβαιώνει: «Μη φοβού· διότι πλειότεροι είναι οι μεθ’ ημών παρά τους μετ’ αυτών». Έπειτα, προσεύχεται στον Ιεχωβά να αφήσει τον υπηρέτη του να δει τη μεγάλη δύναμη που είναι με τον Ελισσαιέ. ‘Και ιδού, το όρος είναι πλήρες ίππων και αμαξών πυρός περί τον Ελισσαιέ’. (6:16, 17) Όταν επιτίθενται οι Σύριοι, ο προφήτης ξαναπροσεύχεται στον Ιεχωβά, οι Σύριοι πατάσσονται με διανοητική τύφλωση και οδηγούνται στο βασιλιά του Ισραήλ. Ο Ελισσαιέ λέει στο βασιλιά να μην τους θανατώσει, αλλά να τους κάνει ένα συμπόσιο και έπειτα να τους στείλει στην πατρίδα τους.

11. Πώς εκπληρώνονται οι προφητείες του Ελισσαιέ αναφορικά με τους Συρίους και τον Βεν-αδάδ;

¹¹ Αργότερα, ο Βασιλιάς Βεν-αδάδ της Συρίας πολιορκεί τη Σαμάρεια, και επέρχεται μεγάλη πείνα. Ο βασιλιάς του Ισραήλ κατηγορεί τον Ελισσαιέ γι’ αυτό, αλλά ο προφήτης προλέγει ότι την επόμενη μέρα θα υπάρχει άφθονη τροφή. Τη νύχτα, ο Ιεχωβά κάνει τους Συρίους να ακούσουν το θόρυβο ενός μεγάλου στρατού, κι έτσι τρέπονται σε φυγή, αφήνοντας όλες τις προμήθειές τους στους Ισραηλίτες. Ύστερα από λίγο καιρό αρρωσταίνει ο Βεν-αδάδ. Όταν μαθαίνει ότι ο Ελισσαιέ έχει έρθει στη Δαμασκό, στέλνει τον Αζαήλ να ρωτήσει αν θα αναρρώσει. Η απάντηση του Ελισσαιέ δείχνει ότι ο βασιλιάς θα πεθάνει και ότι ο Αζαήλ θα γίνει βασιλιάς στη θέση του. Ο Αζαήλ φροντίζει να γίνει αυτό, σκοτώνοντας ο ίδιος το βασιλιά και αναλαμβάνοντας το βασιλικό αξίωμα.

12. Τι είδους βασιλιάς αποδεικνύεται ότι είναι ο γιος του Ιωσαφάτ, ο Ιωράμ;

¹² Ιωράμ, βασιλιάς του Ιούδα (8:16-29). Στο μεταξύ, στον Ιούδα βασιλιάς είναι τώρα ο γιος του Ιωσαφάτ, ο Ιωράμ. Αποδεικνύεται ότι αυτός δεν είναι καλύτερος από τους βασιλιάδες του Ισραήλ, επειδή κάνει ό,τι είναι κακό στα μάτια του Ιεχωβά. Η γυναίκα του, η Γοθολία, είναι κόρη του Αχαάβ και ο αδελφός της, που λέγεται κι αυτός Ιωράμ, βασιλεύει στον Ισραήλ. Όταν πεθαίνει ο Ιωράμ του Ιούδα, βασιλιάς στην Ιερουσαλήμ γίνεται ο γιος του, ο Οχοζίας.

13. Ποια αστραπιαία έφοδο κάνει ο Ιηού μόλις χρίεται;

¹³ Ιηού, βασιλιάς του Ισραήλ (9:1–10:36). Ο Ελισσαιέ στέλνει έναν από τους γιους των προφητών να χρίσει τον Ιηού βασιλιά του Ισραήλ και να του αναθέσει την αποστολή να πατάξει ολόκληρο τον οίκο του Αχαάβ. Ο Ιηού δεν χάνει καιρό. Πάει να βρει τον Ιωράμ, το βασιλιά του Ισραήλ, ο οποίος είναι στην Ιεζραέλ για να συνέλθει από τα τραύματα της μάχης. Ο φρουρός βλέπει ένα πλήθος ανθρώπων να πλησιάζει και τελικά αναφέρει στο βασιλιά τα εξής: «Η . . . πορεία είναι ως η πορεία του Ιηού υιού του Νιμσί· διότι οδεύει μανιωδώς». (9:20) Ο Ιωράμ του Ισραήλ και ο Οχοζίας του Ιούδα ρωτούν τον Ιηού ποιες είναι οι προθέσεις του. Ο Ιηού απαντάει με την εξής ερώτηση: «Τι ειρήνη, ενόσω πληθύνονται αι πορνείαι της Ιεζάβελ της μητρός σου και αι μαγείαι αυτής;» (9:22) Καθώς ο Ιωράμ γυρνάει για να τραπεί σε φυγή, ο Ιηού ρίχνει ένα βέλος που του τρυπάει την καρδιά. Το σώμα του το ρίχνουν εκεί, στο χωράφι του Ναβουθαί, ως επιπρόσθετη ανταπόδοση για το αθώο αίμα που έχυσε ο Αχαάβ. Αργότερα, ο Ιηού και οι άντρες του καταδιώκουν και πατάσσουν τον Οχοζία, ο οποίος πεθαίνει στη Μεγιδδώ. Δυο βασιλιάδες πεθαίνουν στην πρώτη αστραπιαία έφοδο που κάνει ο Ιηού.

14. Πώς εκπληρώνεται η προφητεία του Ηλία αναφορικά με την Ιεζάβελ;

¹⁴ Τώρα έρχεται η σειρά της Ιεζάβελ! Καθώς ο Ιηού μπαίνει θριαμβευτικά στην Ιεζραέλ, η Ιεζάβελ παρουσιάζεται στο παράθυρό της βαμμένη όσο πιο φανταχτερά μπορεί. Ο Ιηού δεν εντυπωσιάζεται. «Ρίψατε αυτήν κάτω»! φωνάζει σε μερικούς υπηρέτες. Αυτοί τη ρίχνουν, και το αίμα της πιτσιλάει τους τοίχους και τα άλογα, τα οποία και την τσαλαπατούν. Όταν πηγαίνουν να τη θάψουν, βρίσκουν μόνο το κρανίο της, τα πόδια της και τις παλάμες των χεριών της. Έτσι εκπληρώνεται η προφητεία του Ηλία, ‘την κατέφαγαν τα σκυλιά και έγινε ως κοπριά στο κτήμα της Ιεζραέλ’.—2 Βασ. 9:33, 36, 37· 1 Βασ. 21:23.

15. Ποιες διαφορετικές συναντήσεις έχει ο Ιηού καθώς πηγαίνει στη Σαμάρεια;

¹⁵ Κατόπιν, ο Ιηού διατάζει να σφάξουν τους 70 γιους του Αχαάβ και στοιβάζει τα κεφάλια τους στην πύλη της Ιεζραέλ. Πατάσσονται όλοι οι αυλοκόλακες του Αχαάβ που υπάρχουν στην Ιεζραέλ. Εμπρός λοιπόν τώρα, για την πρωτεύουσα του Ισραήλ, τη Σαμάρεια! Στο δρόμο, ο Ιηού συναντάει τους 42 αδελφούς του Οχοζία, που πηγαίνουν στην Ιεζραέλ χωρίς να ξέρουν τι συμβαίνει. Αυτοί συλλαμβάνονται και θανατώνονται. Τώρα όμως, γίνεται μια διαφορετική συνάντηση. Ο Ιωναδάβ, γιος του Ρηχάβ, πηγαίνει να συναντήσει τον Ιηού. Όταν ο Ιηού τον ρωτάει «Η καρδία σου είναι ευθεία, καθώς η καρδία μου μετά της καρδίας σου;» ο Ιωναδάβ απαντάει «Είναι». Τότε ο Ιηού τον ανεβάζει στην άμαξά του για να δει από πρώτο χέρι ότι ο Ιηού ‘δεν ανέχεται να υπάρχει κανένας ανταγωνιστής του Ιεχωβά’.—2 Βασ. 10:15· 10: 16, ΜΝΚ.

16. Πόσο πλήρης είναι η δράση που αναλαμβάνει ο Ιηού κατά του οίκου του Αχαάβ και κατά του Βάαλ;

¹⁶ Μόλις φτάνει στη Σαμάρεια, ο Ιηού εξοντώνει όλους όσοι απέμειναν από τον οίκο του Αχαάβ, σύμφωνα με το λόγο που είπε ο Ιεχωβά στον Ηλία. (1 Βασ. 21:21, 22) Αλλά τι θα γίνει με τη σιχαμερή θρησκεία του Βάαλ; Ο Ιηού διακηρύττει: «Ο Αχαάβ εδούλευσε τον Βάαλ ολίγον· ο Ιηού θέλει δουλεύσει αυτόν πολύ». (2 Βασ. 10:18) Ο Ιηού, αφού καλεί όλους αυτούς τους δαιμονολάτρες στον οίκο του Βάαλ, τους βάζει να φορέσουν ρούχα που να δείχνουν τι είναι, και βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει ανάμεσά τους κανένας λάτρης του Ιεχωβά. Έπειτα, στέλνει τους άντρες του να τους πατάξουν, να μην αφήσουν ούτε έναν να γλιτώσει. Κατεδαφίζουν τον οίκο του Βάαλ και κάνουν το μέρος αυτό αποχωρητήρια, τα οποία υπάρχουν μέχρι τον καιρό του Ιερεμία. «Ούτως ηφάνισεν ο Ιηού τον Βάαλ εκ του Ισραήλ».—10:28.

17. Ποιο σφάλμα κάνει ο Ιηού, και πώς αρχίζει ο Ιεχωβά να τιμωρεί τον Ισραήλ;

¹⁷ Όμως, ακόμη και ο ζηλωτής Ιηού κάνει κάποιο σφάλμα. Ποιο; Συνεχίζει να ακολουθεί τα χρυσά μοσχάρια που έστησε ο Ιεροβοάμ στη Βαιθήλ και στη Δαν. Δεν προσέχει ‘ο Ιηού να περιπατή εξ όλης της καρδίας αυτού εν τω νόμω Ιεχωβά του Θεού του Ισραήλ’. (10:31) Αλλά λόγω της δράσης που ανέλαβε κατά του οίκου του Αχαάβ, ο Ιεχωβά τού υπόσχεται ότι οι απόγονοί του θα βασιλεύσουν στον Ισραήλ επί 4 γενεές. Στις μέρες του Ιηού, ο Ιεχωβά αρχίζει να αφαιρεί το ανατολικό μέρος του βασιλείου, φέρνοντας τον Αζαήλ της Συρίας εναντίον του Ισραήλ. Ο Ιηού, αφού βασιλεύει 28 έτη, πεθαίνει, και τον διαδέχεται ο γιος του, ο Ιωάχαζ.

18. Πώς ματαιώνεται η συνωμοσία της Γοθολίας στον Ιούδα, και τι είναι αξιοσημείωτο σχετικά με τη βασιλεία του Ιωάς;

¹⁸ Ιωάς, βασιλιάς του Ιούδα (11:1–12:21). Η μητέρα του βασιλιά, η Γοθολία, είναι κόρη της Ιεζάβελ και στη σάρκα και στο πνεύμα. Όταν μαθαίνει το θάνατο του γιου της Οχοζία, δίνει διαταγή να εκτελέσουν ολόκληρη τη βασιλική οικογένεια και καταλαμβάνει η ίδια το θρόνο. Ο μόνος που διαφεύγει το θάνατο, επειδή τον κρύβουν, είναι ένας γιος του Οχοζία, ο Ιωάς, που είναι μωρό. Στο 7ο έτος της βασιλείας της Γοθολίας, ο ιερέας Ιωδαέ βάζει να χρίσουν τον Ιωάς βασιλιά και να θανατώσουν τη Γοθολία. Ο Ιωδαέ κατευθύνει το λαό στη λατρεία του Ιεχωβά, εκπαιδεύει το νεαρό βασιλιά για τα καθήκοντα που έχει απέναντι στον Θεό και διευθετεί να επισκευαστεί ο οίκος του Ιεχωβά. Δίνοντας δώρα, ο Ιωάς αποτρέπει μια επίθεση του Αζαήλ, του βασιλιά της Συρίας. Αφού κυβερνάει 40 έτη στην Ιερουσαλήμ, ο Ιωάς δολοφονείται από τους υπηρέτες του και αρχίζει να βασιλεύει στη θέση του ο γιος του Αμασίας.

19. (α) Ποια ψεύτικη λατρεία συνεχίζεται στη διάρκεια των βασιλειών του Ιωάχαζ και του Ιωάς στον Ισραήλ; (β) Πώς τερματίζει ο Ελισσαιέ την πορεία του ως προφήτης του Ιεχωβά;

¹⁹ Ιωάχαζ και Ιωάς, βασιλιάδες του Ισραήλ (13:1-25). Ο γιος του Ιηού, ο Ιωάχαζ, συνεχίζει την ειδωλολατρία, και ο Ισραήλ περιέρχεται στην εξουσία της Συρίας, μολονότι ο Ιωάχαζ δεν εκθρονίζεται. Αργότερα ο Ιεχωβά ελευθερώνει τους Ισραηλίτες, αλλά αυτοί συνεχίζουν να λατρεύουν τα μοσχάρια του Ιεροβοάμ. Όταν πεθαίνει ο Ιωάχαζ, τη θέση του βασιλιά του Ισραήλ την παίρνει ο γιος του, ο Ιωάς, ενώ ο άλλος Ιωάς βασιλεύει ακόμη στον Ιούδα. Ο Ιωάς του Ισραήλ συνεχίζει την ειδωλολατρία του πατέρα του. Μετά το θάνατό του, γίνεται βασιλιάς ο γιος του, ο Ιεροβοάμ. Στη διάρκεια της βασιλείας του Ιωάς, ο Ελισσαιέ αρρωσταίνει και πεθαίνει, αφού λέει την τελευταία του προφητεία, σύμφωνα με την οποία ο Ιωάς θα πατάξει 3 φορές τη Συρία, πράγμα που εκπληρώνεται επακριβώς. Το τελευταίο θαύμα που αποδίδεται στον Ελισσαιέ λαβαίνει χώρα μετά το θάνατό του, όταν ρίχνουν έναν νεκρό στον ίδιο τάφο μ’ αυτόν, με αποτέλεσμα ο νεκρός να ζωντανέψει μόλις αγγίξει τα κόκαλα του Ελισσαιέ.

20. Περιγράψτε τη βασιλεία του Αμασία στον Ιούδα.

²⁰ Αμασίας, βασιλιάς του Ιούδα (14:1-22). Ο Αμασίας κάνει ό,τι είναι ευθύ στα μάτια του Ιεχωβά, αλλά δεν καταστρέφει τους υψηλούς τόπους που χρησιμοποιούνται για λατρεία. Ο Ιωάς του Ισραήλ τον νικάει σε κάποιον πόλεμο. Αφού βασιλεύει 29 έτη, θανατώνεται κατόπιν συνωμοσίας. Τη θέση του βασιλιά την παίρνει ο γιος του Αζαρίας.

21. Τι συμβαίνει στον Ισραήλ στη διάρκεια της βασιλείας του Ιεροβοάμ Β΄;

²¹ Ιεροβοάμ Β΄, βασιλιάς του Ισραήλ (14:23-29). Ο δεύτερος Ιεροβοάμ που γίνεται βασιλιάς στον Ισραήλ συνεχίζει την ψεύτικη λατρεία του προπάτορά του. Βασιλεύει στη Σαμάρεια 41 έτη, και καταφέρνει να επανακτήσει τα χαμένα εδάφη του Ισραήλ. Τον διαδέχεται στο θρόνο ο γιος του Ζαχαρίας.

22. Τι λέγεται αναφορικά με τη βασιλεία του Αζαρία στον Ιούδα;

²² Αζαρίας (Οζίας), βασιλιάς του Ιούδα (15:1-7). Ο Αζαρίας κυβερνάει 52 έτη. Είναι ευθύς ενώπιον του Ιεχωβά, αλλά δεν καταστρέφει τους υψηλούς τόπους. Αργότερα, ο Ιεχωβά τον πλήττει με λέπρα και τα βασιλικά καθήκοντα τα αναλαμβάνει ο γιος του, ο Ιωθάμ, ο οποίος γίνεται βασιλιάς μετά το θάνατο του Αζαρία.

23. Από ποια κακά μαστίζεται ο Ισραήλ καθώς εγείρεται η ασσυριακή απειλή;

²³ Ζαχαρίας, Σαλλούμ, Μεναήμ, Φακείας και Φεκά, βασιλιάδες του Ισραήλ (15:8-31). Σύμφωνα με την υπόσχεση του Ιεχωβά, ο θρόνος του Ισραήλ παραμένει στον οίκο του Ιηού μέχρι την 4η γενεά, δηλαδή μέχρι τον Ζαχαρία. (10:30) Έτσι, αυτός γίνεται βασιλιάς στη Σαμάρεια, και 6 μήνες μετά ένας δολοφόνος τον πατάσσει. Ο σφετεριστής Σαλλούμ βασιλεύει μόνο 1 μήνα. Η ψεύτικη λατρεία, οι δολοφονίες και οι ραδιουργίες εξακολουθούν να μαστίζουν τον Ισραήλ, καθώς οι βασιλιάδες Μεναήμ, Φακείας και Φεκά περνούν διαδοχικά από το θρόνο. Στη διάρκεια της βασιλείας του Φεκά, η Ασσυρία επιτίθεται για να επιφέρει το τελικό χτύπημα. Ο Ωσηέ δολοφονεί τον Φεκά, και γίνεται ο ίδιος ο τελευταίος βασιλιάς του Ισραήλ.

24. Μετά τον Ιωθάμ, πώς αμαρτάνει ο Άχαζ του Ιούδα σε ό,τι αφορά τη λατρεία;

²⁴ Ιωθάμ και Άχαζ, βασιλιάδες του Ιούδα (15:32–16:20). Ο Ιωθάμ ασκεί την αγνή λατρεία, αλλά επιτρέπει να παραμείνουν οι υψηλοί τόποι. Ο γιος του Άχαζ μιμείται τους βασιλιάδες του γειτονικού Ισραήλ, κάνοντας ό,τι είναι κακό στα μάτια του Ιεχωβά. Όταν επιτίθενται εναντίον του οι βασιλιάδες του Ισραήλ και της Συρίας, αυτός καταφεύγει στο βασιλιά της Ασσυρίας για βοήθεια. Οι Ασσύριοι πηγαίνουν να τον βοηθήσουν, κυριεύουν τη Δαμασκό και ο Άχαζ πηγαίνει εκεί για να συναντήσει το βασιλιά της Ασσυρίας. Αφού βλέπει το θυσιαστήριο που έχουν για να αποδίδουν λατρεία, ο Άχαζ στήνει στην Ιερουσαλήμ ένα παρόμοιο θυσιαστήριο, και αρχίζει να κάνει θυσίες σ’ αυτό αντί να τις κάνει στο χάλκινο θυσιαστήριο που υπάρχει στο ναό του Ιεχωβά. Ο γιος του Εζεκίας τον διαδέχεται ως βασιλιάς του Ιούδα.

25. Πώς οδηγείται ο Ισραήλ σε αιχμαλωσία, και γιατί;

²⁵ Ωσηέ, ο τελευταίος βασιλιάς του Ισραήλ (17:1-41). Ο Ισραήλ περιέρχεται τώρα στην εξουσία της Ασσυρίας. Ο Ωσηέ επαναστατεί και ζητάει βοήθεια από την Αίγυπτο, αλλά στο 9ο έτος της βασιλείας του, η Ασσυρία νικάει τον Ισραήλ και τον οδηγεί σε αιχμαλωσία. Αυτό είναι το τέλος του δεκάφυλου βασιλείου του Ισραήλ. Γιατί; ‘Διότι οι υιοί του Ισραήλ ημάρτησαν εις Ιεχωβά τον Θεόν αυτών, και ελάτρευσαν τα είδωλα, περί των οποίων ο Ιεχωβά είπε προς αυτούς, Δεν θέλετε κάμει το πράγμα τούτο. Δια ταύτα ο Ιεχωβά ωργίσθη σφόδρα κατά του Ισραήλ και απέβαλεν αυτούς από προσώπου αυτού’. (17:7, 12, 18) Οι Ασσύριοι φέρνουν ανθρώπους από τα ανατολικά για να εγκατασταθούν στη γη, και αυτοί αρχίζουν να ‘φοβούνται τον Ιεχωβά’, αν και εξακολουθούν να λατρεύουν και τους δικούς τους θεούς.—17:33.

26, 27. (α) Πώς ο Εζεκίας του Ιούδα κάνει ό,τι είναι ορθό στα μάτια του Ιεχωβά; (β) Πώς απαντάει ο Ιεχωβά στην προσευχή που κάνει ο Εζεκίας ζητώντας να αναχαιτιστούν οι Ασσύριοι; (γ) Ποια περαιτέρω εκπλήρωση έχει η προφητεία του Ησαΐα;

²⁶ Εζεκίας, βασιλιάς του Ιούδα (18:1–20:21). Ο Εζεκίας κάνει ό,τι είναι ορθό στα μάτια του Ιεχωβά, σύμφωνα με τα όσα είχε κάνει ο προπάτοράς του, ο Δαβίδ. Ξεριζώνει την ψεύτικη λατρεία, γκρεμίζει τους υψηλούς τόπους και καταστρέφει μέχρι και το χάλκινο φίδι που έφτιαξε ο Μωυσής, επειδή τώρα ο λαός αποδίδει σ’ αυτό λατρεία. Ο Σενναχειρείμ, ο βασιλιάς της Ασσυρίας, εισβάλλει τώρα στον Ιούδα και κυριεύει πολλές οχυρωμένες πόλεις. Ο Εζεκίας προσπαθεί να τον εξαγοράσει δίνοντάς του υψηλό φόρο υποτέλειας, αλλά ο Σενναχειρείμ στέλνει τον αγγελιοφόρο του, τον Ραβ-σάκη, ο οποίος πηγαίνει στα τείχη της Ιερουσαλήμ, τους ζητάει να παραδοθούν και κοροϊδεύει τον Ιεχωβά μπροστά σε όλο το λαό. Ο προφήτης Ησαΐας καθησυχάζει τον πιστό Εζεκία δίνοντάς του ένα άγγελμα καταδίκης κατά του Σενναχειρείμ. ‘Να τι λέει ο Ιεχωβά· Μη φοβάσαι’. (19:6) Επειδή ο Σενναχειρείμ εξακολουθεί να εκτοξεύει απειλές, ο Εζεκίας εκλιπαρεί τον Ιεχωβά: ‘Τώρα λοιπόν, Ιεχωβά Θεέ ημών, σώσον ημάς, δέομαι, εκ της χειρός αυτού· δια να γνωρίσωσι πάντα τα βασίλεια της γης, ότι συ είσαι Ιεχωβά ο Θεός, ο μόνος’.—19:19.

²⁷ Απαντάει ο Ιεχωβά σ’ αυτή την ανιδιοτελή προσευχή; Πρώτα-πρώτα, στέλνει μέσω του Ησαΐα το μήνυμα ότι ‘ο ζήλος του Ιεχωβά των δυνάμεων’ θα αναχαιτίσει τον εχθρό. (19:31) Έπειτα, την ίδια εκείνη νύχτα, στέλνει τον άγγελό του να πατάξει 185.000 άτομα στο στρατόπεδο των Ασσυρίων. Το πρωί ‘όλοι τους είναι σώματα νεκρά’. (19:35) Ο Σενναχειρείμ επιστρέφει νικημένος, και κατοικεί στη Νινευή. Εκεί ο θεός του, ο Νισρώκ, τον εγκαταλείπει για άλλη μια φορά, αφού την ώρα που τον προσκυνάει για να του αποδώσει λατρεία, οι ίδιοι οι γιοι του τον σκοτώνουν, εκπληρώνοντας έτσι την προφητεία του Ησαΐα.—19:7, 37.

28. Για ποια πράγματα γίνεται ονομαστός ο Εζεκίας, αλλά σε ποιο ζήτημα αμαρτάνει;

²⁸ Ο Εζεκίας αρρωσταίνει και κινδυνεύει να πεθάνει, αλλά ο Ιεχωβά ακούει και πάλι την προσευχή του και του παρατείνει τη ζωή 15 επιπλέον έτη. Ο βασιλιάς της Βαβυλώνας στέλνει αγγελιοφόρους με δώρα, και ο Εζεκίας αποτολμά να τους δείξει όλο του το θησαυροφυλάκιο. Τότε ο Ησαΐας προφητεύει πως ό,τι υπάρχει στον οίκο του βασιλιά θα πάει κάποια μέρα στη Βαβυλώνα. Κατόπιν, ο Εζεκίας πεθαίνει, ονομαστός για τη μεγαλοδυναμία του και για τη σήραγγα που κατασκεύασε, από την οποία περνούσε το νερό που χρειαζόταν η Ιερουσαλήμ.

29. Τι είδους ειδωλολατρία καθιερώνει ο Μανασσής, ποια συμφορά προλέγει ο Ιεχωβά, και ποιο άλλο αμάρτημα διαπράττει ο Μανασσής;

²⁹ Μανασσής, Αμών και Ιωσίας, βασιλιάδες του Ιούδα (21:1–23:30). Ο Μανασσής διαδέχεται τον πατέρα του, τον Εζεκία, και βασιλεύει 55 έτη, κάνοντας σε μεγάλο βαθμό ό,τι είναι κακό στα μάτια του Ιεχωβά. Αυτός επαναφέρει τους υψηλούς τόπους της ψεύτικης λατρείας, στήνει θυσιαστήρια προς τιμή του Βάαλ, φτιάχνει έναν ιερό στύλο, όπως έκανε ο Αχαάβ, και μετατρέπει τον οίκο του Ιεχωβά σε τόπο ειδωλολατρίας. Ο Ιεχωβά προλέγει ότι θα φέρει συμφορά στην Ιερουσαλήμ, όπως έφερε και στη Σαμάρεια, ότι ‘θα τη σπογγίσει και θα την κάνει άνω κάτω’. Ο Μανασσής χύνει επίσης ‘πάρα πολύ’ αθώο αίμα. (21:13, 16) Τον διαδέχεται ο γιος του, ο Αμών, ο οποίος συνεχίζει να κάνει κακά πράγματα για 2 έτη, ώσπου δολοφονείται.

30. Γιατί και πώς επιστρέφει ο Ιωσίας στον Ιεχωβά με όλη του την καρδιά;

³⁰ Ο λαός κάνει τώρα βασιλιά τον Ιωσία, το γιο του Αμών. Στη διάρκεια της βασιλείας του, που διαρκεί 31 έτη, αυτός κάνει για λίγο τον Ιούδα να σταματήσει να βαδίζει προς την καταστροφή, επειδή ‘περπατάει σε όλες τις οδούς του Δαβίδ, του προπάτορά του’. (22:2) Αρχίζει να επισκευάζει τον οίκο του Ιεχωβά, και ο αρχιερέας βρίσκει εκεί το βιβλίο του Νόμου. Αυτό επιβεβαιώνει ότι το έθνος θα καταστραφεί επειδή δεν υπάκουσε στον Ιεχωβά, αλλά ο Ιωσίας παίρνει τη διαβεβαίωση ότι, λόγω της πιστότητάς του, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί στις μέρες του. Ο Ιωσίας καθαρίζει τον οίκο του Ιεχωβά και όλη τη χώρα από τη δαιμονολατρία, και συντρίβει τα είδωλα ακόμη και μέχρι τη Βαιθήλ, όπου καταστρέφει το θυσιαστήριο του Ιεροβοάμ, εκπληρώνοντας την προφητεία που αναφέρεται στα εδάφια 1 Βασιλέων 13:1, 2. Ξανακαθιερώνει το Πάσχα που γινόταν προς τιμή του Ιεχωβά. ‘Όμοιος αυτού δεν υπήρξε προ αυτού βασιλεύς, όστις επέστρεψεν εις τον Ιεχωβά εξ όλης αυτού της καρδίας και εξ όλης αυτού της ψυχής και εξ όλης αυτού της δυνάμεως, κατά πάντα τον νόμον του Μωυσέως’. (23:25) Παρ’ όλα αυτά, η οργή του Ιεχωβά εξακολουθεί ακόμη να μαίνεται εξαιτίας των αδικημάτων που διέπραξε ο Μανασσής. Ο Ιωσίας πεθαίνει σε μια συμπλοκή με το βασιλιά της Αιγύπτου στη Μεγιδδώ.

31. Ποιες δυσχέρειες υφίσταται ο Ιούδας μετά το θάνατο του Ιωσία;

³¹ Ιωάχαζ, Ιωακείμ και Ιωαχείν, βασιλιάδες του Ιούδα (23:31–24:17). Ύστερα από βασιλεία 3 μηνών, τον Ιωάχαζ, το γιο του Ιωσία, τον παίρνει αιχμάλωτο ο βασιλιάς της Αιγύπτου και στο θρόνο βάζει τον αδελφό του, τον Ελιακείμ, του οποίου το όνομα αλλάζει και το κάνει Ιωακείμ. Αυτός ακολουθεί την εσφαλμένη πορεία των προπατόρων του, και γίνεται υποτελής στον Ναβουχοδονόσορα, το βασιλιά της Βαβυλώνας, αλλά στασιάζει εναντίον του έπειτα από 3 έτη. Μετά το θάνατο του Ιωακείμ αρχίζει να βασιλεύει ο γιος του, ο Ιωαχείν. Ο Ναβουχοδονόσορ πολιορκεί την Ιερουσαλήμ και την κυριεύει· επίσης, παίρνει τους θησαυρούς του οίκου του Ιεχωβά και τους μεταφέρει στη Βαβυλώνα, ‘όπως είχε πει ο Ιεχωβά’ μέσω του Ησαΐα. (24:13· 20:17) Τον Ιωαχείν και χιλιάδες από τους υπηκόους του τους παίρνει εξόριστους στη Βαβυλώνα.

32. Ποια δραματικά γεγονότα οδηγούν στην ερήμωση της Ιερουσαλήμ και της χώρας;

³² Σεδεκίας, ο τελευταίος βασιλιάς του Ιούδα (24:18–25:30). Ο Ναβουχοδονόσορ κάνει βασιλιά ένα θείο του Ιωαχείν, τον Ματθανία, και αλλάζει το όνομά του κάνοντάς το Σεδεκία. Αυτός βασιλεύει 11 έτη στην Ιερουσαλήμ, και συνεχίζει να κάνει ό,τι είναι κακό στα μάτια του Ιεχωβά. Στασιάζει εναντίον της Βαβυλώνας κι έτσι, στο 9ο έτος του Σεδεκία, ο Ναβουχοδονόσορ και ολόκληρος ο στρατός του έρχονται και κτίζουν πολιορκητικό τείχος γύρω από την Ιερουσαλήμ. Ύστερα από 18 μήνες, την πόλη τη μαστίζει η πείνα. Τότε οι Βαβυλώνιοι παραβιάζουν τα τείχη και πιάνουν τον Σεδεκία αιχμάλωτο την ώρα που προσπαθεί να ξεφύγει. Σφάζουν τους γιους του μπροστά στα μάτια του και αυτόν τον τυφλώνουν. Τον επόμενο μήνα, καίνε όλα τα κυριότερα σπίτια της πόλης, περιλαμβανομένου και του οίκου του Ιεχωβά καθώς και του οίκου του βασιλιά, και κατεδαφίζουν τα τείχη της πόλης. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς που επιζούν οδηγούνται αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα. Κυβερνήτης των λίγων φτωχών που παραμένουν στην ύπαιθρο του Ιούδα διορίζεται ο Γεδαλίας. Ωστόσο, αυτός δολοφονείται, και ο λαός καταφεύγει στην Αίγυπτο. Έτσι, από τον 7ο μήνα του 607 Π.Κ.Χ., η χώρα είναι εντελώς ερημωμένη. Τα τελικά λόγια του βιβλίου Δεύτερο Βασιλέων μιλούν για την εύνοια που δείχνει ο βασιλιάς της Βαβυλώνας στον Ιωαχείν, στο 37ο έτος της αιχμαλωσίας του.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

33. Ποια θαυμάσια παραδείγματα προς μίμηση μας παρέχει το Δεύτερο Βασιλέων;

³³ Αν και περιγράφει τη μοιραία πτώση των βασιλείων του Ισραήλ και του Ιούδα, στο Δεύτερο Βασιλέων λάμπουν πολλά παραδείγματα ατόμων που ευλόγησε ο Ιεχωβά, γιατί έδειξαν αγάπη γι’ αυτόν και για τις δίκαιες αρχές του. Η Σουναμίτισσα ευλογήθηκε πλούσια για τη φιλοξενία που έδειξε στον προφήτη του Θεού, όπως είχε συμβεί νωρίτερα και με τη χήρα από τα Σαρεπτά. (4:8-17, 32-37) Η ικανότητα που έχει ο Ιεχωβά να προμηθεύει πάντοτε φάνηκε όταν ο Ελισσαιέ έθρεψε 100 άντρες με 20 ψωμιά, σαν τον Ιησού, ο οποίος θα έκανε αργότερα παρόμοια θαύματα. (2 Βασ. 4:42-44· Ματθ. 14:16-21· Μάρκ. 8:1-9) Σημειώστε πώς ευλογήθηκε ο Ιωναδάβ με το να προσκληθεί να ανεβεί στην άμαξα μαζί με τον Ιηού για να δει την καταστροφή των λάτρεων του Βάαλ. Και γιατί συνέβη αυτό; Επειδή ανέλαβε θετική δράση, βγήκε και χαιρέτισε τον ζηλωτή Ιηού. (2 Βασ. 10:15, 16) Τελικά, υπάρχουν και τα θαυμάσια παραδείγματα του Εζεκία και του Ιωσία, οι οποίοι έδειξαν ταπεινότητα και κατάλληλο σεβασμό για το όνομα του Ιεχωβά και το Νόμο του. (19:14-19· 22:11-13) Αυτά είναι υπέροχα παραδείγματα που μπορούμε να μιμούμαστε εμείς.

34. Τι μας διδάσκει το Δεύτερο Βασιλέων σχετικά με το σεβασμό απέναντι στους επίσημα διορισμένους δούλους και σχετικά με την ενοχή αίματος;

³⁴ Ο Ιεχωβά δεν ανέχεται καμιά έλλειψη σεβασμού απέναντι στους επίσημα διορισμένους δούλους του. Όταν οι κακοήθεις νεαροί περιέπαιξαν τον Ελισσαιέ ως προφήτη του Ιεχωβά, ο Ιεχωβά τούς το ανταπέδωσε πολύ γρήγορα. (2:23, 24) Επιπλέον, ο Ιεχωβά σέβεται το αίμα του αθώου. Η κρίση Του κατά του οίκου του Αχαάβ ήταν αυστηρή, όχι μόνο εξαιτίας της λατρείας του Βάαλ, αλλά και εξαιτίας της αιματοχυσίας που τη συνόδευσε. Γι’ αυτό, χρίστηκε ο Ιηού να εκδικηθεί για ‘το αίμα όλων των δούλων του Ιεχωβά που έχυσε το χέρι της Ιεζάβελ’. Όταν εκτελέστηκε η κρίση κατά του Ιωράμ, ο Ιηού θυμήθηκε πως ο Ιεχωβά είχε δηλώσει ότι αυτό γινόταν εξαιτίας ‘του αίματος του Ναβουθαί και του αίματος των γιων του’. (9:7, 26) Παρόμοια, η ενοχή αίματος του Μανασσή ήταν αυτό που τελικά επισφράγισε την καταδίκη του Ιούδα. Εκτός από την αμαρτία που διέπραξε όσον αφορά την ψεύτικη λατρεία, ο Μανασσής «ενέπλησε την Ιερουσαλήμ [με αίμα] απ’ άκρου έως άκρου». Παρ’ όλο που ο Μανασσής μετανόησε αργότερα για την κακή του πορεία, η ενοχή αίματος συνέχισε να υφίσταται. (2 Χρον. 33:12, 13) Ούτε καν η καλή βασιλεία του Ιωσία και το γεγονός ότι αυτός αφαίρεσε όλη την ειδωλολατρία δεν μπόρεσαν να εξαλείψουν την κοινοτική ενοχή αίματος που υπήρχε από τη βασιλεία του Μανασσή. Χρόνια αργότερα, ο Ιεχωβά, όταν άρχισε να φέρνει τους εκτελεστές του εναντίον της Ιερουσαλήμ, διακήρυξε ότι αυτό γινόταν επειδή ο Μανασσής ‘είχε γεμίσει την Ιερουσαλήμ με αίμα αθώο και ο Ιεχωβά δεν δέχτηκε να τον συγχωρήσει’. (2 Βασ. 21:16· 24:4) Παρόμοια, ο Ιησούς διακήρυξε ότι η Ιερουσαλήμ του 1ου αιώνα Κ.Χ. έπρεπε να αφανιστεί, επειδή οι ιερείς της ήταν γιοι εκείνων που έχυσαν το αίμα των προφητών, ώστε ‘να επέλθει σ’ αυτούς όλο το δίκαιο αίμα που χύθηκε στη γη’. (Ματθ. 23:29-36) Ο Θεός προειδοποιεί τον κόσμο ότι θα πάρει εκδίκηση για το αθώο αίμα που έχει χυθεί, ειδικά για το αίμα «των εσφαγμένων δια τον λόγον του Θεού».—Αποκ. 6:9, 10.

35. (α) Πώς επιβεβαιώνεται ότι ο Ηλίας, ο Ελισσαιέ και ο Ησαΐας είναι αληθινοί προφήτες; (β) Σε σχέση με τον Ηλία, τι λέει ο Πέτρος αναφορικά με τις προφητείες;

³⁵ Στο Δεύτερο Βασιλέων καταδεικνύεται, επίσης, η αλάθητη βεβαιότητα με την οποία ο Ιεχωβά εκπληρώνει τις προφητικές του κρίσεις. Η προσοχή μας εφιστάται σε 3 σημαντικούς προφήτες, τον Ηλία, τον Ελισσαιέ και τον Ησαΐα. Καταδεικνύεται πώς οι προφητείες του καθενός απ’ αυτούς εκπληρώθηκαν με εντυπωσιακό τρόπο. (2 Βασ. 9:36, 37· 10:10, 17· 3:14, 18, 24· 13:18, 19, 25· 19:20, 32-36· 20:16, 17· 24:13) Το ότι ο Ηλίας είναι αληθινός προφήτης επιβεβαιώθηκε, επίσης, από την εμφάνισή του, μαζί με τον προφήτη Μωυσή και τον Μεγάλο Προφήτη, τον Ιησού Χριστό, στη μεταμόρφωση που έγινε στο βουνό. (Ματθ. 17:1-5) Ο Πέτρος, αναφερόμενος στη μεγαλοπρέπεια εκείνου του περιστατικού, είπε τα εξής: «Έχομεν βεβαιότερον τον προφητικόν λόγον, εις τον οποίον κάμνετε καλά να προσέχητε ως εις λύχνον φέγγοντα εν σκοτεινώ τόπω, εωσού έλθη η αυγή της ημέρας και ο φωσφόρος ανατείλη εν ταις καρδίαις υμών».—2 Πέτρ. 1:19.

36. Γιατί έδειξε έλεος ο Ιεχωβά στο λαό του, και πώς γίνεται πιο βαθιά η εμπιστοσύνη μας στη Βασιλεία του Σπέρματος;

³⁶ Τα γεγονότα που καταγράφηκαν στο Δεύτερο Βασιλέων αποκαλύπτουν ξεκάθαρα ότι η κρίση του Ιεχωβά, εναντίον όλων εκείνων που ασκούν ψεύτικη θρησκεία και όλων εκείνων που χύνουν εκούσια αθώο αίμα, είναι η εξόντωση. Ωστόσο, ο Ιεχωβά έδειξε εύνοια και έλεος στο λαό του χάρη ‘της διαθήκης αυτού της μετά του Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ’. (2 Βασ. 13:23) Διαφύλαξε το λαό του «χάριν Δαβίδ του δούλου αυτού». (8:19) Στην εποχή μας, θα δείξει παρόμοιο έλεος σ’ εκείνους που στρέφονται σ’ Αυτόν. Καθώς εξετάζουμε το υπόμνημα και τις υποσχέσεις της Αγίας Γραφής, με πόσο πιο βαθιά εμπιστοσύνη αποβλέπουμε στη Βασιλεία που θα κυβερνάει ο ‘γιος του Δαβίδ’, ο Ιησούς Χριστός το υποσχεμένο Σπέρμα, και στην οποία δεν θα υπάρχει πια αιματοχυσία και πονηρία!—Ματθ. 1:1· Ησ. 2:4· Ψαλμ. 145:20.