Ανάπτυξη Χριστιανικών Τρόπων σ’ έναν Κόσμο που Στερείται Καλών Τρόπων

«Ιδού, τι καλόν και τι τερπνόν, να συγκατοικώσιν εν ομονοία αδελφοί»!—ΨΑΛΜΟΣ 133:1.

1. Τι έχει συμβεί με τους καλούς τρόπους;

«ΟΙ ΚΑΛΟΙ τρόποι έχουν υποστεί πλήγμα αυτά τα τελευταία 25 χρόνια», λέει η αρθρογράφος Αν Λάντερς. «Δεν πρόκειται απλώς για το ότι οι άντρες δεν ανοίγουν την πόρτα του αυτοκινήτου στις γυναίκες ή ότι δεν τους προσφέρουν τη θέση τους στον υπόγειο ή στα λεωφορεία. Το ζήτημα προχωράει ακόμη πιο βαθιά». Πράγματι, οπουδήποτε κι αν κοιτάξουμε μπορούμε να διακρίνουμε αποδείξεις του γεγονότος ότι ζούμε σ’ έναν κόσμο στον οποίο οι καλοί τρόποι χάνονται ολοένα και περισσότερο. Οι άνθρωποι σπρώχνουν στις ουρές, καπνίζουν σε ανελκυστήρες γεμάτους κόσμο, βάζουν τη μουσική πολύ δυνατά σε δημόσιους χώρους και τα παρόμοια. Η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι παρά τις αυξημένες ευκαιρίες για εκπαίδευση και παρά το ανεβασμένο βιοτικό επίπεδο, η δική μας εποχή είναι αναμφίβολα μια εποχή στην οποία το Ευχαριστώ και το Παρακαλώ έχουν γίνει ξένες λέξεις, και η αβρότητα και η ευγένεια έχουν ξεχαστεί σε μεγάλο βαθμό.

2. Γιατί δεν προκαλεί έκπληξη η σημερινή έλλειψη καλών τρόπων;

² Προκαλούν όλ’ αυτά έκπληξη; Όχι βέβαια. Απλώς μας θυμίζουν όσα εμπνεύστηκε να πει ο απόστολος Παύλος σχετικά με τη συμπεριφορά των ανθρώπων στις ‘έσχατες μέρες’, τότε που ‘θα έρχονταν καιροί κακοί’. Μεταξύ άλλων, ο Παύλος προείπε ότι οι άνθρωποι θα γίνονταν «φίλαυτοι, . . . αλαζόνες, υπερήφανοι, . . . αχάριστοι, . . . άσπλαγχνοι, . . . ακρατείς». (2 Τιμόθεον 3:1-3) Ακόμη και μια φευγαλέα ματιά αποκαλύπτει ότι αυτή η συμπεριφορά είναι σήμερα διαδεδομένη ανάμεσα σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, τάξης και εθνικότητας. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιες είναι οι αιτίες που συντελούν στη γενική έλλειψη καλών τρόπων;

Αιτίες των Κακών Τρόπων

3. Πώς ‘ο αέρας’ αυτού του συστήματος προάγει τους κακούς τρόπους;

³ Η λέξη «φίλαυτοι» περιγράφει κατάλληλα τη «γενιά του εγώ», φράση που αναφέρεται σ’ εκείνους οι οποίοι έχουν μεγαλώσει δίνοντας έμφαση στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, στον ατομικισμό και στο πώς να ‘εκφράζουν’ τον εαυτό τους. Αυτό το πνεύμα που διαποτίζει ‘τον αέρα’ γύρω μας βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τη συμβουλή την οποία δίνει η Αγία Γραφή ότι οι Χριστιανοί πρέπει να ‘μην φροντίζουν ο καθένας μόνον δια τα δικά του συμφέροντα αλλά και δια τα συμφέροντα των άλλων’. (Εφεσίους 2:2, 3, ΚΔΤΚ· Φιλιππησίους 2:4) Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Η γενιά που έχει ανατραφεί με την ιδέα ‘κάνε το δικό σου’ είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να ενδιαφερθεί και πολύ για το πώς η συμπεριφορά της θα επηρεάσει τους άλλους.

4. Πώς θεωρούνται σήμερα εκείνοι που περιφρονούν τους αποδεκτούς κανόνες, και ποια θα πρέπει να είναι η άποψη του Χριστιανού σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα;

⁴ Ένα πράγμα που παλιότερα έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στη διατήρηση κάποιας ευγένειας μεταξύ των ανθρώπων ήταν η πίεση που ασκούσε το περιβάλλον τους. Από παλιά, η έγνοια για το τι μπορεί να σκεφτούν οι άλλοι αποτελούσε παράγοντα που συγκρατούσε τους ανθρώπους. Ωστόσο σήμερα, όσο πιο σκανδαλιστική και εξωφρενική είναι μια πορεία ενέργειας τόσο πιο δημοφιλής είναι πιθανό να γίνει σε πολλούς ανθρώπους. Εκείνοι που αγνοούν τους αποδεκτούς κανόνες δεν θεωρείται πια ότι έχουν κακούς τρόπους ή ότι είναι άξεστοι, αλλά θεωρούνται ‘σικ’ και ‘σοφιστικέ’, ιδιαίτερα αξιοθαύμαστοι. Να θυμάστε, όμως, ότι η λέξη ‘σοφιστικέ’ αναφέρεται ‘στην έλλειψη φυσιολογικής, αγνής και αυθεντικής κατάστασης’. Η λέξη αυτή προέρχεται από την ίδια ελληνική ρίζα από την οποία προέρχεται και ο όρος που αποδίδεται ‘επιτήδεια επινοημένος’ στο εδάφιο 2 Πέτρου 1:16, ΜΝΚ. Σίγουρα, οι αληθινοί Χριστιανοί είναι καλό να αποφεύγουν τελείως μια τέτοια στάση.

5. Ποιος είναι ένας άλλος παράγοντας που συντελεί στην παρακμή των καλών τρόπων;

⁵ «Επειδή η κατά του πονηρού έργου απόφασις δεν εκτελείται ταχέως, δια τούτο η καρδία των υιών των ανθρώπων είναι όλη έκδοτος εις το να πράττη το κακόν», λέει το εδάφιο Εκκλησιαστής 8:11. Εδώ έγκειται ένας άλλος παράγοντας που συντελεί στην έλλειψη καλών τρόπων. Επειδή οι άνθρωποι μπορούν εύκολα να παραμένουν ατιμώρητοι, πωρώνονται σ’ ό,τι αφορά την παραβίαση των αποδεκτών κανόνων συμπεριφοράς. «Πολίτες, που θα συγκλονίζονταν πάρα πολύ αν τους ταύτιζαν δημόσια με τα κακοποιά στοιχεία, παραβιάζουν στη δημόσια ζωή τους χωρίς κανένα ενδοιασμό όλων των ειδών τους νόμους—νόμους της τροχαίας, νόμους για τα ναρκωτικά, νόμους για τη ρύπανση», λέει το άρθρο ενός συντάκτη της εφημερίδας New York Times (Νιου Γιορκ Τάιμς). Σαν αποτέλεσμα, «οι φασαρίες, οι βανδαλισμοί και τα διάφορα σχέδια και συνθήματα στους τοίχους» έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής μας εμπειρίας. Έτσι, η ευγένεια, καθώς και ο σεβασμός για τα δικαιώματα, την περιουσία και την ιδιωτική ζωή των άλλων υφίστανται περαιτέρω πλήγματα.

6. Πώς επηρεάζονται οι τρόποι των ανθρώπων από την πολυάσχολη ζωή τους, και πώς διέφερε ο Ιησούς απ’ αυτή την άποψη;

⁶ Επειδή οι καλοί τρόποι θεωρούνται γενικά ως τα μικροπράγματα της ζωής, οι άνθρωποι τους ξεχνάνε εύκολα όταν είναι βιαστικοί—και φαίνεται ότι σήμερα οι πιο πολλοί άνθρωποι είναι βιαστικοί τον περισσότερο καιρό. Σαν αποτέλεσμα, προσπερνάνε ο ένας τον άλλο χωρίς να πουν κουβέντα, χωρίς να αλλάξουν καθόλου την έκφρασή τους. Παραμερίζουν και σπρώχνουν τους άλλους στις ουρές ή, όταν οδηγούν, πηγαίνουν με ανυπομονησία από τη μια λουρίδα στην άλλη για να γλιτώσουν απλώς λίγα λεπτά ή δευτερόλεπτα. Συχνά, οι άνθρωποι είναι τόσο απασχολημένοι με τις προσωπικές τους υποθέσεις ή τα προγράμματά τους είναι τόσο φορτωμένα με τα πολλά πράγματα που πρέπει να κάνουν, ώστε όταν συμβεί κάτι ή έρθει κάποιος για επίσκεψη απροσδόκητα, τότε αυτό θεωρείται ενόχληση ή αδιακρισία. Αναλογιστείτε πόσο διαφορετικό είναι αυτό από τον τρόπο με τον οποίο φέρθηκε ο Ιησούς στους ανθρώπους που έρχονταν να τον συναντήσουν σε ακατάλληλες στιγμές.—Μάρκος 7:24-30· Λουκάς 9:10, 11· 18:15, 16· Ιωάννης 4:5-26.

7. Από τι πρέπει να φυλάγονται οι Χριστιανοί, σχετικά με τους τρόπους τους;

⁷ Μολονότι ζούμε σ’ έναν κόσμο στον οποίο τα πάντα γίνονται γρήγορα και οι απαιτήσεις αυξάνονται διαρκώς σ’ ό,τι αφορά το χρόνο και την ενεργητικότητά μας, είναι βέβαιο ότι το να αφήσουμε αυτές τις πιέσεις να μας κάνουν να ενεργούμε με αγένεια δεν πρόκειται να βελτιώσει καθόλου τα πράγματα. Αντίθετα, μια τέτοια πορεία αποτελεί την αιτία μεγάλου μέρους της αλόγιστης βίας για την οποία ακούμε—τσακωμούς, καβγάδες, βεντέτες, ακόμη και φόνους—που είναι αποτέλεσμα του ότι οι άνθρωποι ανταποδίδουν ‘αγένεια αντί αγένειας’. Όλ’ αυτά αποτελούν μέρος του πνεύματος του κόσμου, του οποίου οι Χριστιανοί δεν πρέπει να αποτελούν μέρος.—Ιωάννης 17:14· Ιακώβου 3:14-16.

Ανώτερα Πρότυπα Καλών Τρόπων

8. Μολονότι περιβάλλονται από ανθρώπους που στερούνται καλών τρόπων, τι ενθαρρύνονται να κάνουν οι Χριστιανοί;

⁸ Αφού περιβαλλόμαστε από ανθρώπους που ενδιαφέρονται ελάχιστα για τους άλλους, είναι εύκολο να υποκύψουμε στις πιέσεις και να χάσουμε τους καλούς τρόπους μας. Εντούτοις, καθώς θυμόμαστε τη νουθεσία της Αγίας Γραφής ‘να μη συμμορφωνόμαστε με τον αιώνα τούτον [μ’ αυτό το σύστημα πραγμάτων, ΜΝΚ]’, μπορούμε να παρατηρούμε τα πολλά εξέχοντα παραδείγματα που βρίσκονται στην Αγία Γραφή και να προσπαθούμε να διακρατούμε τους υψηλούς κανόνες των Χριστιανικών τρόπων, μέσα στο σημερινό κόσμο που στερείται καλών τρόπων. (Ρωμαίους 12:2, 21· Ματθαίος 5:16) Οι ενέργειές μας θα πρέπει να δείχνουν ότι συμφωνούμε ολόκαρδα με τον ψαλμωδό που διακήρυξε: «Ιδού, τι καλόν και τι τερπνόν, να συγκατοικώσιν εν ομονοία αδελφοί»!—Ψαλμός 133:1.

9. Τι αποκαλύπτουν οι Γραφές για τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται ο Ιεχωβά με τους ανθρώπους;

⁹ Το ύψιστο παράδειγμα στην εκδήλωση καλών τρόπων είναι ο Δημιουργός και Πατέρας όλων, ο ίδιος ο Ιεχωβά Θεός. Είναι συνηθισμένο για εκείνους που βρίσκονται σε υψηλές θέσεις ή έχουν εξουσία πάνω στους άλλους να παριστάνουν ότι κάποιοι είναι και να απαιτούν να εκπληρώνονται οι επιθυμίες τους. Ωστόσο, η ύψιστη Προσωπικότητα του σύμπαντος, ο Ιεχωβά Θεός, εκδηλώνει πάντοτε καλούς τρόπους σ’ εκείνους που είναι κατώτεροί του. Όταν έδωσε μια ευλογία στο φίλο του, τον Αβραάμ, είπε: «Ύψωσον τώρα [παρακαλώ, ΜΝΚ] τους οφθαλμούς σου, και ιδέ από του τόπου όπου είσαι». Και πάλι είπε: «Ανάβλεψον τώρα [παρακαλώ, ΜΝΚ] εις τον ουρανόν και αρίθμησον τα άστρα». (Γένεσις 13:14· 15:5) Όταν έδωσε στον Μωυσή ένα σημείο της δύναμής Του, ο Θεός είπε: «Βάλε τώρα την χείρα σου [παρακαλώ, ΜΝΚ] εις τον κόλπον σου». (Έξοδος 4:6) Πολλά χρόνια αργότερα, μέσω του προφήτη του, του Μιχαία, ο Ιεχωβά είπε ακόμη και στον πεισματικό λαό του: «Ακούσατε τώρα [παρακαλώ, ΜΝΚ], αρχηγοί του Ιακώβ και άρχοντες του οίκου Ισραήλ· . . . Ακούσατε λοιπόν [παρακαλώ, ΜΝΚ] τούτο, αρχηγοί του οίκου Ιακώβ». (Μιχαίας 3:1, 9) Απ’ αυτή την άποψη, έχουμε γίνει «μιμηταί του Θεού» με το να λέμε ‘Παρακαλώ’ στις σχέσεις μας με τους άλλους;—Εφεσίους 5:1.

10, 11. (α) Τι μπορεί να ειπωθεί σχετικά με τους τρόπους του Ιησού; (β) Πώς μπορούμε να μιμηθούμε τον Ιησού στην εκδήλωση καλών τρόπων προς όλους τους ανθρώπους;

¹⁰ Ο Ιησούς Χριστός, ο «ων εις τον κόλπον του Πατρός», αποτελεί άλλο ένα εξέχον παράδειγμα που είναι άξιο για μίμηση. (Ιωάννης 1:18) Στις σχέσεις του με τους ανθρώπους ήταν αφενός μεν τρυφερός και συμπονετικός, αφετέρου δε, δυναμικός και σταθερός· αλλά δεν φερόταν ποτέ με αγένεια ή έλλειψη καλοσύνης σε οποιονδήποτε. Σχολιάζοντας «το εξαιρετικό χάρισμα που είχε να νιώθει άνετα με όλων των ειδών τα άτομα», το βιβλίο The Man From Nazareth (Ο Άντρας Από τη Ναζαρέτ) λέει: «Τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά, συναναστρεφόταν με ίσους όρους τόσο με άντρες όσο και με γυναίκες. Αισθανόταν άνετα με τα μικρά παιδιά που διακρίνονταν για την αθωότητά τους, κι επίσης πολύ άνετα με τους απατεώνες που είχαν τύψεις συνείδησης, σαν τον Ζακχαίο. Αξιοσέβαστες νοικοκυρές, σαν τη Μαρία και τη Μάρθα, μπορούσαν να μιλάνε μαζί του με ανεπιτήδευτη ειλικρίνεια, αλλά και οι πόρνες έψαχναν να τον βρουν επειδή ήταν σίγουρες ότι θα τις καταλάβαινε και θα τους φερόταν φιλικά . . . Το γεγονός ότι δεν είχε κανέναν απολύτως περιορισμό, από εκείνους που χαρακτηρίζουν τους κοινούς ανθρώπους, αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές του ιδιότητες».

¹¹ Με το να φέρεται κανείς σ’ όλους με τον απαιτούμενο σεβασμό και ενδιαφέρον δείχνει ότι έχει αληθινά καλούς τρόπους, και καλά θα κάνουμε να μιμηθούμε τον Ιησού Χριστό σ’ αυτό. Ναι, οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν να δείχνουν σεβασμό σε ορισμένα άτομα, κυρίως σ’ εκείνα που βρίσκονται σε ανώτερη θέση από τους ίδιους. Αλλά εκείνα τα άτομα τα οποία θεωρούν κατώτερα ή ακόμη και στο ίδιο επίπεδο μ’ αυτούς, συχνά τα βλέπουν αφ’ υψηλού, τα κρατούν σε απόσταση και τους φέρονται με αγένεια. Κατά κάποιον τρόπο, φαίνεται ότι αυτό τους δίνει ένα αίσθημα ανωτερότητας και δύναμης. Αλλά έχει ειπωθεί σωστά ότι «η αγένεια αποτελεί κακή απομίμηση της ισχύος από μέρους του αδύναμου ανθρώπου». Γι’ αυτό, η Αγία Γραφή προτρέπει: ‘Να αναλαμβάνετε την ηγεσία στο να δίνετε τιμή ο ένας στον άλλον’. (Ρωμαίους 12:10, ΜΝΚ) Αν κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για να ακολουθούμε αυτή τη συμβουλή, θα καταφέρουμε σε μεγάλο βαθμό να εκδηλώνουμε καλούς τρόπους προς όλους τους ανθρώπους, όπως έκανε κι ο Ιησούς.

12. Ποια είναι η ουσία της διδασκαλίας του Ιησού σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις;

¹² Γι’ αυτή τη θετική ιδιότητα που υποκινεί κάποιον να πλησιάζει τους άλλους, δόθηκε επίσης το παράδειγμα στις διδασκαλίες του Ιησού, και κυρίως σ’ αυτή που ονομάζεται ο Χρυσός Κανόνας: «Λοιπόν πάντα όσα αν θέλητε να κάμνωσιν εις εσάς οι άνθρωποι, ούτω και σεις κάμνετε εις αυτούς». (Ματθαίος 7:12) Είναι ενδιαφέρον ότι στις Συνομιλίες, ένα από τα Τέσσερα Βιβλία του Κομφούκιου—που από παλιά θεωρούνται τα καλύτερα συγγράμματα της Ανατολής σ’ ό,τι αφορά την ηθική συμπεριφορά—ο δάσκαλος ρωτήθηκε από ένα μαθητή του αν υπήρχε μια μοναδική λέξη που θα μπορούσε να αποτελεί τη βάση για τον τρόπο ζωής. «Ίσως να ταιριάζει η λέξη ‘αμοιβαιότητα’», απάντησε ο δάσκαλος, κι έπειτα πρόσθεσε: «Να μην κάνετε στους άλλους ό,τι δεν θέλετε να κάνουν οι άλλοι σ’ εσάς». Όταν τα αντιπαραβάλουμε αυτά, μπορούμε να διακρίνουμε εύκολα την ανωτερότητα της διδασκαλίας του Ιησού. Γιατί θερμές, ευχάριστες και φιλικές σχέσεις μπορούν να υπάρξουν μόνο όταν παίρνει κανείς την πρωτοβουλία να ‘κάνει στους άλλους’ ό,τι είναι καλό.

Χριστιανικοί Τρόποι Βασισμένοι στη Χριστιανική Αγάπη

13, 14. (α) Τι έχει παρατηρηθεί πρόσφατα σχετικά με τους καλούς τρόπους; (β) Τι υποκινεί το σύγχρονο ενδιαφέρον για τους καλούς τρόπους και για την ετικέτα;

¹³ Λόγω της επικράτησης των κακών τρόπων, σήμερα συζητιέται αρκετά η επιστροφή στην κατάλληλη συμπεριφορά. «Στη δεκαετία του 1960, είχαμε μια εξέγερση κατά των καλών τρόπων», λέει η Μάρτζαμπελ Στιούαρτ, δημοφιλής συγγραφέας και δασκάλα που ασχολείται μ’ αυτό το ζήτημα, «αλλά μια καινούρια επανάσταση τους επαναφέρει. Οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τώρα τη σημασία τους και θέλουν να μάθουν ποιοι είναι οι κοινωνικοί κανόνες». Αυτό το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους καλούς τρόπους αντανακλάται στο γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλά βιβλία, εγχειρίδια, στήλες συμβουλών και τηλεοπτικές συζητήσεις που ασχολούνται με το καθετί, από το ποιο πηρούνι πρέπει να χρησιμοποιεί κανείς σ’ ένα επίσημο δείπνο μέχρι το πώς να μιλάει σε κάποιον άλλο, σήμερα που οι κοινωνικές και οικογενειακές σχέσεις είναι πολύπλοκες και αλλάζουν ταχύτατα.

¹⁴ Γιατί, όμως, αρχίζουν μερικοί άνθρωποι να αποκτούν μεγαλύτερη συναίσθηση των καλών τρόπων; «Στη σημερινή ανταγωνιστική κοινωνία», εξηγεί η Στιούαρτ, «οι καλοί τρόποι είναι ζήτημα επιβίωσης». Με άλλα λόγια, οι καλοί τρόποι θεωρούνται ως μέσο για να βοηθηθεί κάποιος να τα βγάλει πέρα και να πάει μπροστά. Έτσι, οι άνθρωποι διαβάζουν βιβλία και παρακολουθούν μαθήματα σχετικά με την ετικέτα [τους τρόπους κοινωνικής συμπεριφοράς], προκειμένου να μάθουν πώς να ντύνονται για να επιτύχουν, πώς να κάνουν καλή εντύπωση, πώς να γίνονται αποδεκτοί στις αίθουσες των διοικητικών συμβουλίων και τα λοιπά.a Ένα πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί με όλ’ αυτά είναι ότι οι καλοί τρόποι έχουν αποκτήσει σκοπιμότητα, σαν μια μάσκα που τη φοράει κάποιος όταν δίνει παράσταση και τη βγάζει όταν τελειώσει η παράσταση. Δεν προξενεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι ξανά και ξανά ακούμε να γίνονται τα πιο συγκλονιστικά εγκλήματα από ανθρώπους που έχουν υπεύθυνες θέσεις, και οι οποίοι έχουν πάρει την καλύτερη ‘ανατροφή’ και ανήκουν στην καλύτερη ‘τάξη’.

15, 16. (α) Τι λέει ένα άτομο, που είναι αυθεντία στους καλούς τρόπους, σχετικά με τους ‘εξοχότερους κανόνες συμπεριφοράς’; (β) Πώς τα εδάφια 1 Κορινθίους 13:4-7 σχετίζονται με τους αληθινούς Χριστιανικούς τρόπους;

¹⁵ Αυτό απέχει πάρα πολύ από τους καλούς τρόπους. Η Έιμι Βάντερμπιλτ, που χαίρει σεβασμού ως αυθεντία σ’ αυτό το θέμα, γράφει στο σύγγραμμά της New Complete Book of Etiquette (Νέο Πλήρες Βιβλίο Ετικέτας): «Οι εξοχότεροι κανόνες συμπεριφοράς βρίσκονται στο 13ο Κεφάλαιο της Πρώτης προς Κορινθίους, στη θαυμάσια διατριβή που κάνει ο Άγιος Παύλος για την αγαθοεργία. Αυτοί οι κανόνες δεν έχουν καμιά σχέση με το καλό ντύσιμο και με τους επιφανειακούς τρόπους. Έχουν σχέση με τα αισθήματα και τη στάση κάποιου, με την καλοσύνη και το ενδιαφέρον για τους άλλους».

¹⁶ Φυσικά, αυτό στο οποίο αναφερόταν η Έιμι Βάντερμπιλτ είναι το κείμενο των εδαφίων 1 Κορινθίους 13:4-7, όπου ο Παύλος περιγράφει λεπτομερειακά τις διάφορες πλευρές της Χριστιανικής αγάπης. Αναλογιστείτε τα αποτελέσματα που έχουν μερικά από τα σημεία που τόνισε. Για παράδειγμα, εκείνος που είναι ‘μακρόθυμος και αγαθοποιός [καλός, ΜΝΚ]’ θα δείχνει σίγουρα υπομονή και σεβασμό στις σχέσεις του με τους άλλους. Η φράση «δεν ασχημονεί [δεν συμπεριφέρεται με απρέπεια, ΜΝΚ]» είναι ένας άλλος τρόπος για να πούμε ‘συμπεριφέρεται με ευπρέπεια’, και η «ευπρέπεια» ορίζεται ως «συμμόρφωση με τους κανόνες της διακριτικότητας, της καταλληλότητας ή της ποιότητας». Έτσι, όπως αποδίδει αυτή τη φράση η New Testament in Modern English (Καινή Διαθήκη στη Σύγχρονη Αγγλική) του Τζ. Μπ. Φίλιπς, «Η αγάπη έχει καλούς τρόπους». Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι κάποιος που εκδηλώνει τέτοια αγάπη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί άτομο με κακούς τρόπους.

17. Ποιου πράγματος αποτελούν ένδειξη οι καλοί μας τρόποι;

¹⁷ Είναι λοιπόν σαφές ότι οι Χριστιανικοί τρόποι σχετίζονται άμεσα με τη Χριστιανική αγάπη. Δεν αποτελούν απλώς ένα μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού ή κάτι που το φοράει κανείς όταν τον συμφέρει. Αντίθετα, οι τρόποι μας—το πώς μεταχειριζόμαστε τους άλλους, το φέρσιμό μας, η συμπεριφορά μας και η συνήθης διαγωγή μας—αποτελούν ένδειξη του πόσο ενδιαφερόμαστε για τους άλλους ανθρώπους του πόσο βαθιά είναι η αγάπη που τρέφουμε γι’ αυτούς. Είτε είμαστε νέοι είτε ηλικιωμένοι, θα πρέπει να προσπαθούμε να ακολουθούμε τη συμβουλή της Αγίας Γραφής: «Κανείς να μη ζητή το δικό του συμφέρον, αλλά . . . το συμφέρον του άλλου». (1 Κορινθίους 10:24, ΚΔΤΚ) Έτσι, ως μια πλευρά της Χριστιανικής αγάπης, οι Χριστιανικοί τρόποι αποτελούν αναγνωριστικό σημάδι των αληθινών μαθητών του Ιησού Χριστού.—Ιωάννης 13:35.

Να Έχουμε Καλούς Τρόπους Πάντοτε

18. Τι θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε, παρά τα όσα βλέπουμε γύρω μας;

¹⁸ Σχετικά με τη γενιά μας, ο Ιησούς προείπε ότι «επειδή θέλει πληθυνθή η ανομία, η αγάπη των πολλών θέλει ψυχρανθή». (Ματθαίος 24:12) Αυτή η ψύχρανση της αγάπης αντανακλάται ξεκάθαρα στη χωρίς ενδιαφέρον και γεμάτη εγωκεντρισμό στάση που δείχνουν πάρα πολλοί άνθρωποι σήμερα. Ωστόσο, αντί να παρασυρθούμε και να αντιδράσουμε δείχνοντας την ίδια έλλειψη ενδιαφέροντος, χρειάζεται να θυμόμαστε τη συμβουλή του Παύλου: «Εις μηδένα μη ανταποδίδετε κακόν αντί κακού· προνοείτε τα καλά ενώπιον πάντων ανθρώπων· ει δυνατόν, όσον το αφ’ υμών [όσο εξαρτάται από εσάς, ΜΝΚ] ειρηνεύετε μετά πάντων ανθρώπων». (Ρωμαίους 12:17, 18) Θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να έχουμε καλούς τρόπους πάντοτε, είτε εκτιμούνται οι προσπάθειές μας είτε όχι.—Ματθαίος 5:43-47.

19. Πώς οι τρόποι μας επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ζωής μας;

¹⁹ Ναι, οι Χριστιανικοί τρόποι αποτελούν τη φυσική εξωτερική εκδήλωση της αγάπης και του ενδιαφέροντος που τρέφουμε στην καρδιά μας για τους άλλους. Ακριβώς όπως τα όσα λέμε αποκαλύπτουν τι είμαστε εσωτερικά, έτσι και οι τρόποι μας δείχνουν πόσο ενδιαφερόμαστε για τους άλλους ή αν δεν ενδιαφερόμαστε. (Ματθαίος 12:34, 35) Αφού έτσι έχουν τα πράγματα, οι καλοί τρόποι θα πρέπει να παίζουν σπουδαίο ρόλο σ’ όλες τις πτυχές της ζωής μας. Θα πρέπει να αποτελούν τρόπο ζωής. Πώς θα πρέπει να τους εφαρμόζουμε πληρέστερα; Πώς μπορούμε να αναπτύξουμε πληρέστερα ωφέλιμους Χριστιανικούς τρόπους; Αυτό θα το εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο.

‘Να Συμπεριφέρεστε με Τρόπο Αντάξιο των Καλών Νέων’

‘Μόνο να συμπεριφέρεστε με τρόπο αντάξιο των καλών νέων σχετικά με τον Χριστό’.—ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ 1:27, ΜΝΚ.

1. Ποια ευνοϊκά σχόλια υποκινήθηκε να κάνει ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης από ένα πρόσφατο γεγονός στην ίδια πόλη; (Ρωμαίους 13:3)

«ΠΑΝΩ από 1.000 Μάρτυρες» ήρθαν στο Δημαρχείο στο κάτω Μανχάταν, στις 29 Σεπτεμβρίου 1988, ανέφερε η εφημερίδα The New York Times (Δε Νιου Γιορκ Τάιμς). Ήρθαν για να υποστηρίξουν μια αίτηση οικοδόμησης, για την οποία γινόταν ακρόαση ενώπιον του Πολεοδομικού Συμβουλίου. Μολονότι απορρίφθηκε η αίτηση να δοθεί άδεια για την οικοδόμηση ενός νέου κτιρίου κατοικιών στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία των Μαρτύρων του Ιεχωβά, ο δήμαρχος «επαίνεσε τους Μάρτυρες ως ‘εξαιρετικά εύτακτους’ και είπε ότι ήταν ‘πραγματικά αξιοθαύμαστοι’».

2. Με ποιον τρόπο διαφέρουν οι τρόποι των Μαρτύρων, και γιατί;

² Φυσιολογικά, όταν συγκεντρώνονται πάνω από χίλια άτομα για να υποστηρίξουν κάποιον αντιδημοφιλή σκοπό, τι μπορεί να περιμένει κανείς; Τα σπρωξίματα, οι φωνές, ακόμη και οι απροκάλυπτες εκδηλώσεις δύναμης και βίας δεν είναι ασυνήθιστες. Γιατί διαφέρουν οι Μάρτυρες; Επειδή συνειδητοποιούν ότι πάντοτε η συμπεριφορά τους αντανακλά στο πιστεύω τους. Θυμούνται καλά τη Γραφική συμβουλή: «Να έχητε καλήν την διαγωγήν σας μεταξύ των εθνών, ίνα ενώ σας καταλαλούσιν ως κακοποιούς, εκ των καλών έργων, όταν ίδωσιν αυτά, δοξάσωσι τον Θεόν εν τη ημέρα της επισκέψεως».—1 Πέτρου 2:12.

Οι Καλοί Τρόποι Δοξάζουν τον Ιεχωβά

3. Τι ρόλο παίζουν οι τρόποι μας στην ενδόξαση του Ιεχωβά;

³ Είναι σαφές ότι το να δοξάζουμε τον Ιεχωβά Θεό με καλή διαγωγή αποτελεί μέρος της Χριστιανικής μας ευθύνης. (Ματθαίος 5:16) Φυσικά, η καλή διαγωγή περιλαμβάνει πολλά πράγματα—για παράδειγμα, περιλαμβάνει την εντιμότητα, την επιμέλεια και την καλή ηθική. Ωστόσο, αυτές οι ιδιότητες εκτιμούνται συνήθως μόνο από εκείνους που μας γνωρίζουν καλά ή από εκείνους με τους οποίους έχουμε τακτικά σχέσεις, όπως λόγου χάρη από τους φίλους, τους συγγενείς, τους εργοδότες, τους συναδέλφους και τους δασκάλους μας. Τι θα πούμε για τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων με τους οποίους ερχόμαστε σε τυπική επαφή μόνο; Σ’ αυτό το σημείο είναι που επεισέρχονται κυρίως οι καλοί τρόποι. Γιατί, σαν ένα όμορφο περιτύλιγμα που κάνει πιο ελκυστικό ένα πολύτιμο δώρο, έτσι και οι καλοί τρόποι κάνουν πιο ελκυστικά όσα έχουμε να προσφέρουμε. Οποιεσδήποτε άλλες καλές Χριστιανικές ιδιότητες κι αν έχουμε ή όσο αξιοθαύμαστες κι αν είναι οι προθέσεις μας, δεν θα έχουν τόσο καλά αποτελέσματα αν οι τρόποι μας είναι κακοί. Πώς μπορούν λοιπόν οι τρόποι μας να φέρουν δόξα στον Ιεχωβά;

4. Σε ποιους τομείς της ζωής θα πρέπει να δίνουμε προσοχή στους τρόπους μας;

⁴ ‘Μόνο να συμπεριφέρεστε με τρόπο αντάξιο των καλών νέων’, λέει ο Παύλος. (Φιλιππησίους 1:27, ΜΝΚ) Φυσικά, αυτό περιλαμβάνει τη δημόσια διακονία μας. Αλλά η συμπεριφορά και οι τρόποι μας στον τόπο της λατρείας μας, στη γειτονιά μας, στην εργασία, στο σχολείο, ναι σε κάθε πλευρά της ζωής μας, επιδρούν άμεσα στην αποτελεσματικότητα της διακονίας μας. «Μη δίδοντες μηδέν πρόσκομμα κατ’ ουδέν, δια να μη προσαφθή μώμος εις την διακονίαν», γράφει ο Παύλος. (2 Κορινθίους 6:3) Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι εφαρμόζουμε αυτή τη συμβουλή; Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, και κυρίως τους νεαρούς που βρίσκονται ανάμεσά μας, για να εκδηλώνουμε Χριστιανικούς τρόπους πάντοτε;

Στην Αίθουσα Βασιλείας

5. Τι θα πρέπει να αναγνωρίζουμε όταν είμαστε στην Αίθουσα Βασιλείας;

⁵ Η Αίθουσα Βασιλείας είναι ο τόπος της λατρείας μας. Βρισκόμαστε εκεί επειδή μας προσκαλεί ο Ιεχωβά και ο Γιος του, ο Ιησούς Χριστός. Απ’ αυτή την άποψη, είμαστε φιλοξενούμενοι στο σπίτι του Ιεχωβά. (Ψαλμός 15:1· Ματθαίος 18:20) Είστε εσείς ένας καλός φιλοξενούμενος όταν έρχεστε στην Αίθουσα Βασιλείας; Για να είμαστε, πρέπει να λαβαίνουμε υπόψη μας και να σεβόμαστε, όχι μόνο τον οικοδεσπότη, αλλά και τους άλλους φιλοξενούμενους. Τι περιλαμβάνει αυτό;

6. (α) Αν αργοπορούμε συνεχώς στις συναθροίσεις, τότε αυτό δείχνει έλλειψη ποιου πράγματος; (β) Τι μπορεί να γίνει για να υπερνικηθεί αυτό το πρόβλημα;

⁶ Πρώτα-πρώτα, υπάρχει το ζήτημα του να είμαστε εκεί έγκαιρα. Ομολογουμένως, αυτό δεν είναι πάντοτε εύκολο. Μερικοί ζουν μακριά· άλλοι έχουν οικογένεια και παιδιά που πρέπει να ετοιμάσουν. Η προσπάθεια που καταβάλλουν για να έρχονται τακτικά στις Χριστιανικές συναθροίσεις είναι πράγματι αξιέπαινη. Εντούτοις, έχει παρατηρηθεί ότι μερικοί το έχουν κάνει συνήθειά τους να φτάνουν στις συναθροίσεις αργοπορημένοι. Τι μπορούν να κάνουν για να το διορθώσουν αυτό; Πρώτα, πρέπει να αναγνωρίσει κανείς ότι το να είναι κατά συνήθεια αργοπορημένος στις Χριστιανικές συναθροίσεις δεν σημαίνει πάντοτε ότι δεν εκτιμάει την αξία των συναθροίσεων. Μερικοί που είναι συχνά αργοπορημένοι φαίνεται ότι απολαμβάνουν τις συναθροίσεις όσο κι όλοι οι άλλοι—από τη στιγμή που φτάνουν σ’ αυτές. Μάλλον, το πρόβλημα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κακού προγραμματισμού και έλλειψης ενδιαφέροντος για τους συγχριστιανούς. Ένας από τους λόγους για τους οποίους μας δίνεται η νουθεσία ‘να μη αφίνουμε το να συνερχώμεθα ομού’ είναι το ‘να φροντίζωμεν περί αλλήλων, παρακινούντες εις αγάπην και καλά έργα’. (Εβραίους 10:24, 25) Είναι πολύ δύσκολο να το κάνουμε αυτό, αν φτάνουμε συνεχώς αργοπορημένοι κι έτσι αποσπούμε την προσοχή και δημιουργούμε ενόχληση. Για να μην αργοπορούμε, οι ειδικοί προτείνουν να θέτουμε σαν στόχο μας να φτάνουμε αρκετά νωρίς αντί να πηγαίνουμε ακριβώς στην ώρα μας. Μήπως χρειάζεται να το εφαρμόσετε εσείς αυτό;

7. Εξηγήστε τι σχέση έχει το να δίνουμε προσοχή στις συναθροίσεις με τους καλούς τρόπους.

⁷ Οι καλοί τρόποι απαιτούν να προσέχουμε τους άλλους όταν μας μιλούν. (Παροιμίαι 4:1, 20) Αυτό εφαρμόζεται επίσης στις Χριστιανικές συναθροίσεις, όπου οι διάκονοι του Θεού μιλούν με σκοπό να μας μεταδώσουν κάποιο πνευματικό δώρο που θα μας εποικοδομήσει. Θα ήταν πράγματι εκδήλωση πολύ κακών τρόπων από μέρους μας, αν αποκοιμιόμασταν, αν ψιθυρίζαμε επανειλημμένα στο διπλανό μας, αν μασούσαμε τσίχλα ή καραμέλες, αν διαβάζαμε άλλη ύλη ή αν φροντίζαμε για άλλα ζητήματα στη διάρκεια της συνάθροισης. Ο νεαρός Ελιού, όχι μόνο κάθησε υπομονετικά όσο κράτησαν οι μακρηγορίες του Ιώβ και των τριών συντρόφων του, αλλά επίσης ‘εξακολούθησε να δίνει ακρόαση’ σε όσα έλεγαν και ‘κράτησε την προσοχή [του] στραμμένη’ σ’ αυτούς. (Ιώβ 32:11, 12, ΜΝΚ) Οι καλοί Χριστιανικοί τρόποι θα μας υποκινούν να δείχνουμε κατάλληλο σεβασμό για τον ομιλητή και για το άγγελμά του που βασίζεται στην Αγία Γραφή με το να του δίνουμε την αμέριστη προσοχή και υποστήριξή μας.

8. Πώς δείχνουμε ότι είμαστε όλοι μας μαθητές του Ιησού Χριστού;

⁸ Πριν και μετά τις συναθροίσεις, οι Χριστιανικοί τρόποι περιλαμβάνουν το να δείχνουμε ενεργό ενδιαφέρον για τους άλλους που είναι παρόντες στην Αίθουσα Βασιλείας. Ο Παύλος παρατήρησε ότι τα χρισμένα μέλη της Χριστιανικής εκκλησίας ‘δεν είναι πλέον ξένοι και πάροικοι αλλά . . . οικείοι [μέλη του σπιτικού, ΜΝΚ] του Θεού’. (Εφεσίους 2:19) Συμπεριφέρεστε εσείς στους συγχριστιανούς σας σαν να είναι ‘ξένοι’ και ‘πάροικοι’ ή σαν να είναι μέλη του ίδιου σπιτικού; Ένας φιλικός χαιρετισμός, μια θερμή χειραψία, ένα καλοσυνάτο χαμόγελο—όλ’ αυτά μπορεί να είναι μικρά πράγματα, αλλά αποτελούν μέρος της απόδειξης ότι είμαστε όλοι μας μαθητές του Ιησού Χριστού. Τη στιγμή που κάνουμε τέτοιες χειρονομίες όταν συναντάμε ξένους, δεν θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο «κυρίως σ’ αυτούς που έχουν την ίδια πίστη μ’ εμάς»;—Γαλάτας 6:10, ΝΔΜ.

9. Πώς μπορούν να διδαχτούν τα παιδιά να δείχνουν ενδιαφέρον για άτομα που δεν είναι της ηλικίας τους;

⁹ Μπορούν να διδαχτούν τα παιδιά να δείχνουν αυτού του είδους το ενδιαφέρον για άτομα που δεν είναι της ηλικίας τους; Μερικοί ενήλικοι μπορεί να πιστεύουν ότι τα παιδιά, αφού έχουν καθήσει και ακούσει μια ή δυο ώρες στις συναθροίσεις, μετά χρειάζεται να πάνε να παίξουν με τους μικρούς φίλους τους. Αλλά η Αίθουσα Βασιλείας δεν είναι τόπος για παιχνίδι. (Εκκλησιαστής 3:1, 17) Όταν ο δάσκαλος ρώτησε ένα αγόρι τεσσεράμισι χρονών πόσους αδελφούς και αδελφές είχε, εκείνο απάντησε: «Έχω τόσους πολλούς που δεν μπορώ να τους μετρήσω όλους». Αργότερα, όταν το ρώτησαν οι γονείς του σχετικά μ’ αυτό, το αγόρι εξήγησε: «Δεν ξέρω πόσους αδελφούς και αδελφές έχω. Όταν πάω στην Αίθουσα Βασιλείας, υπάρχουν πάρα πολλοί». Γι’ αυτό το αγόρι, όλοι όσοι παρευρίσκονται είναι αδελφοί του και αδελφές του.

Στη Δημόσια Διακονία μας

10. Ποια οδηγία που έδωσε ο Ιησούς μπορεί να μας βοηθήσει να ‘συμπεριφερόμαστε με τρόπο αντάξιο των καλών νέων’ στη διακονία μας;

¹⁰ Το να ‘συμπεριφερόμαστε με τρόπο αντάξιο των καλών νέων’ περιλαμβάνει φυσικά τη δημόσια διακονία μας. Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό που έχουμε είναι ένα ειρηνικό άγγελμα και οι τρόποι μας θα πρέπει να το αντανακλούν αυτό. (Εφεσίους 6:15) Η οδηγία που έδωσε ο Ιησούς είναι: «Εισερχόμενοι δε εις την οικίαν χαιρετήσατε αυτήν. Και εάν μεν η οικία ήναι αξία, ας έλθη η ειρήνη σας επ’ αυτήν». Με το να δείχνουμε θέρμη, φιλικότητα και σεβασμό, βοηθάμε τον οικοδεσπότη να καταλάβει ότι τρέφουμε γνήσιο ενδιαφέρον γι’ αυτόν. Ωστόσο, μερικές φορές, το άτομο που συναντάμε στην πόρτα μπορεί να είναι εχθρικό, να είναι ακόμη και επιθετικό. Μήπως θα ενοχληθούμε και θα αρχίσουμε να συμπεριφερόμαστε με παρόμοιο τρόπο; Σημειώστε τι είπε ο Ιησούς παρακάτω: «Αλλ’ εάν [η οικία] δεν ήναι αξία, η ειρήνη σας ας επιστρέψη εις εσάς». (Ματθαίος 10:12, 13) Οι τρόποι που δείχνουμε στις πόρτες θα πρέπει πάντοτε να ταιριάζουν με ‘τη διακονία της συμφιλίωσης’.—2 Κορινθίους 5:18, ΜΝΚ.

11. Πώς ο τρόπος με τον οποίο ντυνόμαστε και η προσωπική μας εμφάνιση επηρεάζουν το ρόλο μας ως διακόνων του Θεού;

¹¹ Οι τρόποι μας μιλάνε για εμάς και με άλλους τρόπους επίσης. Για παράδειγμα, ταιριάζει η προσωπική μας εμφάνιση με το ρόλο μας ως διακόνων του Λόγου του Θεού; Τι θα πούμε για τα πράγματα που χρησιμοποιούμε—την τσάντα με τα βιβλία, την Αγία Γραφή και τα Βιβλικά έντυπα; Ένας δημοσιογράφος κάποιας εφημερίδας δίνει την εξής συμβουλή στους επιχειρηματίες: «Να ντύνεστε για την εργασία σας, όχι για πάρτι, για κάποια ανεπίσημη συγκέντρωση ή για κάποιο αθλητικό γεγονός». Γιατί; Επειδή το ντύσιμό σας και η προσωπική σας εμφάνιση «αποτελούν ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα που δίνει στα γύρω άτομα πληροφορίες σχετικά με το ποιοι είστε και το τι είστε, ποια είναι η θέση σας στην κοινωνία». Όταν λοιπόν ασχολούμαστε με τη διακονική «εργασία» μας, το ντύσιμό μας και η εμφάνισή μας θα πρέπει να μην είναι ούτε ατημέλητα και απεριποίητα ούτε φανταχτερά και υπερβολικά, αλλά να είναι πάντοτε ‘αντάξια των καλών νέων’.—Παράβαλε 1 Τιμόθεον 2:9, 10.

12. Πώς μπορούμε να δείξουμε καλούς τρόπους σχετικά με τα δικαιώματα και την περιουσία του οικοδεσπότη;

¹² Μολονότι θα πρέπει να είμαστε «πάντοτε έτοιμοι εις απολογίαν [υπεράσπιση, ΜΝΚ]» των καλών νέων, οι καλοί Χριστιανικοί τρόποι απαιτούν να το κάνουμε αυτό «μετά πραότητος και φόβου [βαθύ σεβασμού, ΜΝΚ]». (1 Πέτρου 3:15) Αυτό περιλαμβάνει σεβασμό για τα δικαιώματα και την περιουσία του οικοδεσπότη. Προγραμματίζουμε έτσι το έργο μας ώστε να κάνουμε τις επισκέψεις σε λογικές ώρες; Είμαστε άγρυπνοι να παρατηρούμε μήπως διακόπτουμε κάποια αναγκαία εργασία ή μικροδουλειά; Είμαστε γενναιόδωροι στη χρήση των εκφράσεων «Μπορώ να . . . ;» «Παρακαλώ» και «Ευχαριστώ»; Προσπαθούμε να κάνουμε τον οικοδεσπότη να συμμετάσχει στη συζήτηση ή μήπως κυριαρχούμε εμείς σ’ αυτήν, από φόβο μήπως δεν πούμε όλα όσα έχουμε προετοιμάσει;

13. Δείξτε με παράδειγμα πώς οι καλοί τρόποι στη διακονία συχνά φέρνουν καλά αποτελέσματα.

¹³ Συχνά, οι καλοί τρόποι, που συνοδεύονται από ειλικρινές προσωπικό ενδιαφέρον, ανοίγουν το δρόμο για μια καλή μαρτυρία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα παιδιά που έχουν καλούς τρόπους κερδίζουν συχνά την προσοχή και το ενδιαφέρον των οικοδεσποτών, σε περιπτώσεις στις οποίες οι ενήλικοι μπορεί να μην το καταφέρουν αυτό. Μια 13χρονη Μάρτυρας από το Μεξικό συνάντησε ένα νεαρό κορίτσι που ήθελε να κάνει μελέτη. Εντούτοις, το κορίτσι αυτό είπε ότι θα έπρεπε να μελετάει χωρίς να το ξέρει ο πατέρας της. Αλλά η νεαρή ευαγγελιζόμενη πίστευε ότι, σ’ αυτή την περίπτωση, από σεβασμό για τον πατέρα, έπρεπε το ίδιο το κορίτσι να πάρει την άδειά του. Έτσι, προσφέρθηκε να μιλήσει με τον πατέρα και του είπε ότι αυτά που επρόκειτο να μελετήσουν ήταν πολύ σπουδαία. Εκείνος, αφού είδε πόσο σοβαρή ήταν η νεαρή αδελφή κι επειδή εκτίμησε το γεγονός ότι είχε έρθει απευθείας σ’ αυτόν, είπε: «Εφόσον αυτά που πρόκειται να μελετήσετε είναι τόσο σπουδαία, τότε θα πρέπει να μελετήσει ολόκληρη η οικογένειά μου». Το αποτέλεσμα ήταν ότι αυτή η 13χρονη άρχισε Γραφική μελέτη με ολόκληρη την οικογένεια, περιλαμβανομένου κι ενός παντρεμένου γιου και της γυναίκας του, καθώς και άλλων μεγάλων παιδιών.

Οι Καλοί Τρόποι Αρχίζουν στο Σπίτι

14. Πού αρχίζουν οι καλοί τρόποι, και ποιος παράγοντας παίζει σπουδαίο ρόλο;

¹⁴ Οι καλοί τρόποι των νεαρών Μαρτύρων αποτελούν συχνά θαυμάσια πιστοποίηση της εκπαίδευσης που προφανώς λαβαίνουν στο σπίτι. Πράγματι, οι τρόποι μας αντανακλούν τον τρόπο ζωής μας. Γι’ αυτόν το λόγο, αντίθετα με το τι μπορεί να σκέφτονται μερικοί, οι καλοί τρόποι θα πρέπει να παίζουν σπουδαίο ρόλο στο σπίτι. Σ’ αυτό, όπως και σε άλλες πλευρές της οικογενειακής ζωής, το παράδειγμα των γονέων είναι πρωταρχικής σπουδαιότητας. (2 Τιμόθεον 1:5) Με το να λέει κανείς στα παιδιά «Κάντε ό,τι λέω και όχι ό,τι κάνω», δεν πρόκειται να τα διδάξει καλούς τρόπους. Οι αμέτρητες λεπτομέρειες σχετικά με τους καλούς τρόπους μαθαίνονται, όχι απλώς με προφορικές οδηγίες, αλλά με παρατήρηση και μίμηση. «Οι γονείς δεν είναι μόνο οι καλύτεροι δάσκαλοι· είναι επίσης τα πρότυπα, γιατί τα παιδιά μας μαθαίνουν μιμούμενα τους τρόπους μας», παρατηρεί ο Μπέβερλι Φέλντμαν, αρθρογράφος που έγραψε το Kids Who Succeed (Παιδιά που Επιτυγχάνουν). Τι είδους τρόπους βλέπουν τα παιδιά σας σ’ εσάς;

15. Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κάνουν τους καλούς τρόπους συνήθεια για όλη τους τη ζωή;

¹⁵ «Οι πατέρες, μη παροργίζετε τα τέκνα σας», είναι η συμβουλή της Αγίας Γραφής. (Εφεσίους 6:4) Το παιδί παροργίζεται και απογοητεύεται όταν του λένε ότι θα πρέπει να είναι καλοσυνάτο και να λαβαίνει υπόψη του τους άλλους, κι ωστόσο βλέπει ότι οι γονείς του μαλώνουν, κουτσομπολεύουν, ενεργούν με αγένεια ή νευριάζουν εύκολα. Μπορεί να κατηγορήσει κανείς τα παιδιά αν ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο; Από την άλλη μεριά, το εδάφιο προχωρεί και λέει: ‘Αλλ’ εκτρέφετε αυτά εν παιδεία [με διαπαιδαγώγηση, ΜΝΚ] και νουθεσία Ιεχωβά’. Κι αυτό περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία των καλών τρόπων, όπως το να λένε «Γεια σας», «Παρακαλώ», «Ευχαριστώ» και «Συγνώμη», να δείχνουν σεβασμό για τους μεγαλύτερους και να μοιράζονται πράγματα με άλλους. (Λευιτικόν 19:32· Ρωμαίους 16:3-7, ΝΔΜ) Αυτές οι ιδιότητες, όταν τις μάθουν τα παιδιά στο σπίτι στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, θα έχουν αξία για όλη τους τη ζωή.—Παροιμίαι 22:6.

16. Ποιες προσπάθειες απαιτούνται, και με ποια αποτελέσματα;

¹⁶ Τόσο οι γονείς λοιπόν όσο και τα παιδιά θα πρέπει να εφαρμόζουν τους καλούς τρόπους ως μέρος της καθημερινής τους ζωής κι όχι να περιμένουν να έρθει κάποια ειδική περίσταση. Καθώς το κάνουν αυτό, οι γονείς θα πρέπει να είναι υπομονετικοί και ανεκτικοί σ’ ό,τι αφορά τα λάθη που σίγουρα θα κάνουν τα παιδιά. Δώστε τους να καταλάβουν πόσο σπουδαία είναι για σας η καλή τους συμπεριφορά, και να τα επαινείτε γρήγορα για την πρόοδο που σημειώνουν. Φυσικά, αυτό απαιτεί πολλή προσπάθεια από μέρους σας. Αλλά δεν είπαν οι Γραφές ότι η εμφύτευση θεοσεβών αρχών στα παιδιά θα πρέπει να γίνεται ‘όταν κάθεστε στο σπίτι σας, όταν περπατάτε στο δρόμο, όταν πλαγιάζετε κι όταν σηκώνεστε’; (Δευτερονόμιον 6:7) Όταν το κάνετε αυτό, δημιουργείται μια χαρούμενη και ωφέλιμη ατμόσφαιρα στο σπίτι, που συμβάλλει πολύ στο να ανατραφούν τα παιδιά σας έτσι ώστε όταν μεγαλώσουν να γίνουν ενήλικοι που θα βοηθούν και θα ενδιαφέρονται για τους άλλους, και θα έχουν καλούς τρόπους. Τότε θα γίνουν πηγή αίνου και τιμής για εσάς και για τον Δημιουργό τους, τον Ιεχωβά Θεό.

Ένας Λαός που Έχει Καλούς Τρόπους

17. Τι παρατηρείται στις Αίθουσες Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά;

¹⁷ Οι «πάνω από 1.000 Μάρτυρες» που συγκεντρώθηκαν έξω από το Δημαρχείο στην Πόλη της Νέας Υόρκης, εκείνο το απόγευμα του Σεπτεμβρίου, έδειξαν απλώς σε μικρή κλίμακα τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σε μόνιμη βάση. Κάπου αλλού, ένας άντρας ήρθε σε μια Αίθουσα Βασιλείας για πρώτη φορά κι έπειτα είπε: «Μέσα σε μια μέρα, συνάντησα περισσότερους ανθρώπους που, παρ’ ότι είναι εντελώς ξένοι, δείχνουν γνήσια αγάπη, απ’ όσους είχα συναντήσει ποτέ στην εκκλησία στην οποία μεγάλωσα». Το αποτέλεσμα; «Ήταν εμφανές ότι είχα βρει την αλήθεια», είπε ο ίδιος. Αυτός ο άντρας άλλαξε την πορεία της ζωής του, και μετά από εφτά μήνες αφιέρωσε τη ζωή του στον Ιεχωβά και βαφτίστηκε.—Παράβαλε 1 Κορινθίους 14:25.

18. Πώς έχει επηρεάσει τους έξω το επίπεδο των καλών τρόπων που εκδηλώνουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά;

¹⁸ Το επίπεδο καλών τρόπων και ευπρέπειας που εκδηλώνουν οι Μάρτυρες στις εθνικές και διεθνείς τους συνελεύσεις έχει αποτελέσει ζήτημα πολλών ευνοϊκών σχολίων. Σε ένα τέτοιο γεγονός στην Ιαπωνία, ο ξεναγός ενός τουριστικού λεωφορείου παρατήρησε: «Καθώς κατεβαίνατε εσείς από το λεωφορείο, ο καθένας σας, περιλαμβανομένων και των νεαρών, δεν παρέλειψε να μου πει ‘Ευχαριστώ πολύ’. Αυτό μου έδωσε μεγάλη χαρά!» Σε μια άλλη συνέλευση, ο σταθμάρχης ενός παραπλήσιου σιδηροδρομικού σταθμού είπε σ’ έναν Μάρτυρα: «Ήταν αληθινή καταστροφή και χάος, όταν έγινε παλιότερα μια συγκέντρωση 12.000 ανθρώπων στο Καζλ Χολ της Οσάκα». Αλλά συνέχισε και είπε: «Εσείς είστε πραγματικά εύτακτοι, και αυτό μας φέρνει ανακούφιση. Σας παρακαλώ να δώσετε τα σέβη μου σε όποιον είναι υπεύθυνος».

19. Τι πρέπει να είναι αποφασισμένος να κάνει ο καθένας μας σχετικά με τους καλούς τρόπους;

¹⁹ Τι δείχνουν τέτοια σχόλια; Ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σαν σύνολο πράγματι ‘συμπεριφέρονται με τρόπο άξιο των καλών νέων’. Τι γίνεται μ’ εμάς ατομικά; Σαν τα παιδιά που αποβλέπουν σ’ ένα στοργικό πατέρα, είθε όλοι μας, νέοι και ηλικιωμένοι, να αποβλέπουμε στον ουράνιο Πατέρα μας, τον Ιεχωβά, ώστε να διδαχτούμε και να γίνουμε άνθρωποι που έχουν καλούς τρόπους, ακόμη και μέσα σ’ έναν κόσμο που στερείται καλών τρόπων.—Δευτερονόμιον 8:5· Παροιμίαι 3:11, 12.

Θυμάστε;

◻ Γιατί απαιτούνται καλοί τρόποι ως μέρος της καλής διαγωγής;

◻ Ποιοι καλοί τρόποι είναι κατάλληλοι στον τόπο της λατρείας μας;

◻ Πώς μπορούν να εκδηλωθούν καλοί τρόποι στη διακονία αγρού;

◻ Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν καλούς τρόπους;

◻ Ποιο υψηλό επίπεδο καλών τρόπων θα πρέπει να προσπαθήσουμε να διακρατήσουμε;