Μελέτη 11

Να Χρησιμοποιείτε Καλή Ομιλία Κάθε Ημέρα

1. Τι θα κάνει την ομιλία μας ευάρεστη στον Ιεχωβά;

¹ ‘Ας ήναι ευάρεστα τα λόγια του στόματός μου ενώπιόν σου, Ιεχωβά’. (Ψαλμ. 19:14) Για να αληθεύει αυτό στη δική μας περίπτωση, πρέπει να μιλάμε για σωστά πράγματα και με τρόπο που να αρμόζει σε δούλους του Θεού. Θέλουμε η ομιλία μας να αποδεικνύει ότι είμαστε πιστοί δούλοι του Θεού κάθε ημέρα, όχι μόνο όταν βρισκόμαστε στην Αίθουσα Βασιλείας ή στη διακονία αγρού. Τότε η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας, στο έργο, στο σχολείο, θα έχει ευνοϊκό αντίκτυπο στη διακονία μας.—2 Κορ. 6:3.

2, 3. Γιατί έχει σημασία ο τρόπος της ομιλίας μας και η εκλογή λέξεων;

² Το πώς μιλάμε έχει σημασία. Ο τρόπος της ομιλίας μας περιλαμβάνει ακόμα και την έκφραση του προσώπου μας και τον τόνο της φωνής μας. Το πρόσωπό μας πρέπει να αντανακλά την ευτυχία που νιώθουμε ως δούλοι του Ιεχωβά. Οι φιλικοί τρόποι και το θερμό χαμόγελο ελκύουν τους ανθρώπους. Οι Γραφικές αλήθειες για τις οποίες μιλάμε είναι βέβαια σοβαρές αλλά και χαροποιούν την καρδιά. Γι’ αυτό να είστε ενθουσιώδεις! Το ανέκφραστο πρόσωπο δεν ταιριάζει στο άγγελμα της ελπίδας που διακηρύττουμε.

³ Καθώς εξοικειώνεστε με την καλή ομιλία, θα διαπιστώνετε ότι οι λέξεις και οι εκφράσεις έχουν «προσωπικότητα». Μπορεί να είναι πικρές ή γλυκές, ήπιες ή σκληρές, φιλικές ή εχθρικές, εποικοδομητικές ή εξαχρειωτικές. Επομένως, έχει ζωτική σημασία η εκλογή των σωστών λέξεων και εκφράσεων. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τα λόγια της αλήθειας, για τα καλά νέα της Βασιλείας.

4. Πώς μπορούμε να πλουτίσουμε το λεξιλόγιό μας;

⁴ Να πλουτίζετε το λεξιλόγιό σας. Μια ματιά σ’ ένα οποιοδήποτε λεξικό αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει έλλειψη λέξεων, λέξεων που μπορείτε να χρησιμοποιείτε προς αίνο του Ιεχωβά. Το ζήτημα όμως είναι: Πόσο καλά χρησιμοποιείτε το απόθεμα των διαθέσιμων λέξεων; Όταν διαβάζετε, ανοίγετε το λεξικό για να βρείτε τις λέξεις που δεν κατανοείτε πλήρως ή, τουλάχιστον, τις σημειώνετε για να τις βρείτε όταν θα τελειώσετε το άρθρο; Αυτό θα σας βοηθήσει να πλουτίσετε το λεξιλόγιό σας. Θα διαπιστώσετε επίσης ότι υπάρχουν πολλές λέξεις που ναι μεν τις ξέρετε, αλλά δεν τις χρησιμοποιείτε στην καθημερινή σας ομιλία. Κάντε ευσυνείδητες προσπάθειες να τις χρησιμοποιείτε όπου είναι κατάλληλο. Ο Χριστιανός διάκονος ή σπουδαστής σίγουρα θα ωφεληθεί αν καλλιεργεί συνέχεια την ικανότητα να μιλάει με τον αρμόζοντα τρόπο.

5, 6. Τι θα μας βοηθήσει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε σωστά τις λέξεις;

⁵ Μάθετε να χρησιμοποιείτε τη σωστή λέξη. Πιθανόν δυο λέξεις να έχουν παρόμοια αλλά ελαφρώς διαφορετική σημασία, κι έτσι να χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές περιπτώσεις. Αν το λαβαίνετε αυτό υπόψη σας, δεν θα προσβάλλετε τους ακροατές σας και θα βελτιώνετε τη σαφήνεια της ομιλίας σας. Είναι υποβοηθητικό να ανατρέχετε σ’ ένα καλό λεξικό. Μερικά λεξικά παραθέτουν κάτω από κάθε λέξη τόσο τα συνώνυμά της (λέξεις με παρεμφερή αλλά όχι ταυτόσημη έννοια) όσο και τα αντίθετά της (λέξεις με αντίθετη έννοια). Έτσι βρίσκετε, όχι μόνο ποικίλες εκφράσεις για την ίδια ιδέα, αλλά και διαφορετικές αποχρώσεις κάθε έννοιας. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο όταν θέλετε να βρείτε τη σωστή λέξη για μια συγκεκριμένη περίπτωση. Επιπλέον, όταν χρησιμοποιείτε τη σωστή λέξη, δεν πολυλογείτε άσκοπα και είστε επί του σημείου. Με την πολυλογία συνήθως χάνονται οι σκέψεις. Γι’ αυτό, εξασκηθείτε στη λακωνικότητα. Όταν το πετύχετε αυτό, τότε αρχίστε να ποικίλλετε τις εκφράσεις σας με περιγραφικές λέξεις που προσθέτουν χρώμα και νόημα.

⁶ Καθώς πλουτίζετε το λεξιλόγιό σας, να φροντίζετε να μαθαίνετε, όχι μόνο καινούριες λέξεις, αλλά και λέξεις που έχουν ειδικά χαρακτηριστικά: ρήματα που εκφράζουν έντονη δράση· επίθετα που προσθέτουν χρώμα· μεταβατικές εκφράσεις που βοηθάνε στην αποφυγή της μονοτονίας· εκφράσεις που δείχνουν θέρμη και έχουν έναν τόνο καλοσύνης. Όταν διαβάζετε τα έντυπα της Εταιρίας, μπορείτε να βρίσκετε μεγάλη ποικιλία λέξεων και φράσεων από τις οποίες μπορείτε να διαλέγετε.

7, 8. Ποιους κινδύνους που σχετίζονται με το πλούσιο λεξιλόγιο πρέπει να προσέχουμε;

⁷ Φυσικά, δεν θέλουμε να έχουμε πλουσιότερο λεξιλόγιο για να κάνουμε επίδειξη. Ο αντικειμενικός μας σκοπός είναι να μεταδίδουμε πληροφορίες, όχι να κάνουμε εντύπωση στους ακροατές μας. Πρέπει να έχουμε την ίδια ακριβώς άποψη μ’ αυτήν που είχε ο απόστολος Παύλος: «Εν τη εκκλησία πέντε λόγους προτιμώ να λαλήσω δια του νοός μου, δια να κατηχήσω και άλλους, παρά μυρίους λόγους με γλώσσαν αγνώριστον [ξένη, ΜΝΚ]». (1 Κορ. 14:9, 19) Αν είναι δύσκολο να κατανοηθεί τι λέει κάποιος, είναι σαν να μιλάει ξένη γλώσσα. Παρόμοια, είναι φρόνιμο να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε τεχνικούς όρους, όπου δεν είναι αναγκαίο, όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που δεν τους αρέσουν οι λεπτομέρειες. Ακόμα και στις συνηθισμένες συνομιλίες μας δεν πρέπει να προσπαθούμε να κάνουμε εντύπωση στους ακροατές μας με περίπλοκη ομιλία και υπερβολικά πολυσύλλαβες λέξεις. Είναι πιο σπουδαίο να καταλάβουν οι ακροατές μας αυτό που έχουμε να πούμε. Να θυμάστε ότι, σύμφωνα με το εδάφιο Παροιμίαι 15:2, «η γλώσσα των σοφών καλλωπίζει την γνώσιν». Η εκλογή καλών και ευκολονόητων λέξεων βοηθάει να γίνει η ομιλία μας ευχάριστη και ενδιαφέρουσα, αντί να είναι πληκτική και βαρετή.—Κολ. 4:6.

⁸ Είναι σπουδαίο επίσης να μάθετε να λέτε τις λέξεις σωστά. Να τις προφέρετε όπως πρέπει. Μπορείτε να μάθετε πώς προφέρονται ορισμένες λέξεις βρίσκοντάς τες σ’ ένα λεξικό και επίσης παρατηρώντας πώς τις προφέρουν άλλοι. Αυτό θα σας βοηθήσει να αποφεύγετε λάθη στην προφορά. Άλλοι κίνδυνοι που πρέπει να αποφεύγετε στην καθημερινή ομιλία είναι το να «μασάτε» τις λέξεις και το να μην προφέρετε καθαρά την κατάληξη των λέξεων. Μη μιλάτε μέσα από τα δόντια σας. Να έχετε καλή άρθρωση. Να ανοίγετε το στόμα για να προφέρετε καθαρά την κάθε λέξη.

9-12. Ποιο είδος ομιλίας δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε, και γιατί;

⁹ Γλώσσα που δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε. Ο Λόγος του Θεού μάς καθοδηγεί σχετικά με το ποιο είδος ομιλίας δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή. Ο απόστολος Παύλος μάς συμβουλεύει, για παράδειγμα, να μη λέμε πράγματα «τα οποία είναι απρεπή», όπως ‘βωμολοχίες’. (Εφεσ. 5:3, 4) Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε λέξεις και εκφράσεις που είναι άσεμνες και χυδαίες. Ο Παύλος έγραψε επίσης: «Μηδείς λόγος σαπρός ας μη εξέρχηται εκ του στόματός σας, αλλ’ όστις είναι καλός προς οικοδομήν της χρείας, δια να δώση χάριν εις τους ακούοντας». (Εφεσ. 4:29) Επομένως, οι Χριστιανοί δεν πρέπει να λένε βρισιές ούτε να μιλάνε με αγενή τρόπο. Μερικοί νομίζουν ότι μια τέτοια γλώσσα προσθέτει έμφαση σ’ αυτά που λένε. Αλλά υπάρχει αφθονία καλών λέξεων που έχουν δύναμη. Δεν είναι ανάγκη να μιμούμαστε τη βρώμικη γλώσσα τέτοιων ανθρώπων όταν τους μιλάμε. Η απλή γλώσσα βοηθάει, αλλά πρέπει να είναι καθαρή και σωστή.

¹⁰ Πρέπει, εξάλλου, να αποφεύγονται ορισμένες εκφράσεις και τρόποι ομιλίας που παραβιάζουν τους κανόνες της γραμματικής. Τέτοια γλώσσα χρησιμοποιούν συχνά οι κοσμικοί κωμικοί και έχει γίνει δημοφιλής στα μοντέρνα τραγούδια. Οι άνθρωποι έχουν την τάση να μιμούνται αυτή την τακτική. Αλλά δεν είναι καλό να υιοθετούν οι Χριστιανοί τέτοια υποδείγματα ομιλίας. Αν το κάνουμε αυτό, ταυτιζόμαστε με τον κόσμο και με τον τρόπο της ζωής του. Αυτοί που πουλάνε ναρκωτικά, καθώς και άλλοι που ολόκληρος ο τρόπος της ζωής τους είναι εγκληματικός ή ανήθικος, έχουν συχνά το δικό τους λεξιλόγιο, και χρησιμοποιούν ορισμένες λέξεις με τέτοιον τρόπο ώστε να μην τις καταλαβαίνει εύκολα κάποιος που τυχόν θα τις ακούσει. Αλλά το δικό μας επίπεδο ομιλίας δεν πρέπει να επηρεάζεται από τέτοιες κοσμικές επιρροές.—Ρωμ. 12:2.

¹¹ Οι Χριστιανοί πρέπει να προσέχουν να μη χρησιμοποιούν ανευλαβή γλώσσα. Μερικά άτομα χρησιμοποιούν τις λέξεις «Θεός» και «Κύριος», καθώς και «Ιησούς» και «Χριστός», απλώς και μόνο για να προσθέσουν έμφαση στα λόγια τους ή αντί για κάποια βρισιά. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται παράγωγα των λέξεων «Θεός» και «Χριστός» που είναι επίσης απαράδεκτα ως επιφωνήματα.—Έξοδ. 20:7· Ματθ. 5:34-37.

¹² Αυτά που λένε και κάνουν οι άνθρωποι μπορεί να μας εκνευρίζουν μερικές φορές. Ακόμα και σε τέτοιες περιπτώσεις, θα ήταν ακατάλληλο να απαντήσει ο Χριστιανός με θυμωμένα ή υβριστικά λόγια. Ο απόστολος λέει: «Απορρίψατε και σεις ταύτα πάντα, οργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αισχρολογίαν εκ του στόματός σας». (Κολ. 3:8) Ώστε, ακόμα και αν η ομιλία των άλλων σας εκνευρίζει, η σοφή πορεία είναι να κρατάτε το πνεύμα σας υπό έλεγχο.—Παρ. 14:29· Ιακ. 3:11.

13-16. Τι θα μας βοηθήσει να βελτιώσουμε τη γραμματική μας και τις συνήθειες της ομιλίας μας;

¹³ Σωστή γραμματική. Μερικά άτομα διαπιστώνουν ότι η γραμματική τους δεν είναι και τόσο καλή. Ίσως να μεγάλωσαν σε άλλη χώρα ή να μην είχαν την ευκαιρία να πάρουν αρκετή σχολική μόρφωση όταν ήταν νεότεροι. Δεν πρέπει να αποθαρρύνονται· αντίθετα, πρέπει να καταβάλλουν ειλικρινείς προσπάθειες για να βελτιωθούν, και να το κάνουν αυτό χάρη των καλών νέων. Υπάρχουν πράγματα που μπορούν να κάνουν για να βελτιωθούν. Για παράδειγμα, το οικογενειακό διάβασμα δίνει την ευκαιρία να γίνονται τέτοιες διορθώσεις. Πολλά απ’ αυτά που γνωρίζουμε για τη γραμματική τα μαθαίνουμε ακούγοντας άλλους να μιλάνε. Γι’ αυτό, να ακούτε προσεκτικά όταν μιλάνε ώριμοι, μορφωμένοι αδελφοί. Όταν διαβάζετε την Αγία Γραφή και τα έντυπα της Εταιρίας, να προσέχετε τι δομή έχουν οι προτάσεις και τον τύπο των λέξεων που χρησιμοποιούνται στις διάφορες περιπτώσεις. Να διαμορφώνετε την ομιλία σας σύμφωνα μ’ αυτά τα καλά παραδείγματα.

¹⁴ Οι νεότεροι πρέπει να επωφελούνται της ευκαιρίας να μάθουν καλή γραμματική και άρθρωση ενόσω πηγαίνουν στο σχολείο. Όταν δεν είστε βέβαιοι για κάποιο γραμματικό κανόνα, ζητήστε περισσότερες πληροφορίες από το δάσκαλό σας. Έχετε σοβαρούς λόγους να καταβάλλετε συνεχώς προσπάθειες, επειδή θέλετε να γίνετε αποτελεσματικοί διάκονοι των καλών νέων.

¹⁵ Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε καλή ομιλία κάθε ημέρα. Αυτός του οποίου ο τρόπος ομιλίας διακρίνεται από προχειρότητα στις καθημερινές του συζητήσεις δεν μπορεί να αναμένει να μιλήσει με τον αρμόζοντα τρόπο σε ειδικές περιπτώσεις. Απαιτείται εξάσκηση. Αν όμως χρησιμοποιείτε ποιοτική ομιλία στην καθημερινή σας ζωή, τότε θα σας είναι εύκολο και φυσικό να μιλάτε με τον ίδιο τρόπο όταν βρίσκεστε στο βήμα ή όταν δίνετε μαρτυρία σε άλλους για την αλήθεια του Θεού.

¹⁶ Η χρήση καλής ομιλίας κάθε ημέρα μάς βοηθάει να γεμίζουμε τη διάνοια και την καρδιά μας με ευάρεστα λόγια, με τα οποία μπορούμε να εκφράζουμε την εκτίμησή μας για τους μεγαλειώδεις σκοπούς που θα επιτελέσει ο Ιεχωβά μέσω της Βασιλείας του. Τότε θα διαπιστώνουμε και από προσωπική μας πείρα πόσο αληθινά είναι τα λόγια του Ιησού στο εδάφιο Λουκάς 6:45: «Ο αγαθός άνθρωπος εκ του αγαθού θησαυρού της καρδίας αυτού εκφέρει το αγαθόν».