Ο Σαγηνευτικός Κόσμος της Ψυχαγωγίας

ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ! Σε όποιο μέρος του κόσμου και αν ζείτε, αυτό το όνομα πιθανότατα σας φέρνει στο νου κινηματογραφικές ταινίες και ψυχαγωγία. Μερικοί το αποκαλούν παγκόσμια πρωτεύουσα της ψυχαγωγίας και Φανταχτερή Πόλη· κανένα άλλο μέρος δεν ταυτίζεται τόσο πολύ με τις επιχειρήσεις του θεάματος όσο αυτό το προάστιο του Λος Άντζελες, στην Καλιφόρνια. Σίγουρα φαίνεται ότι είναι το παγκόσμιο κέντρο της λάμψης και της σαγήνης. Όπως είπε ένας συγγραφέας: «Η εικόνα που έχει το Χόλιγουντ ως κατασκευαστής φανταχτερών κινηματογραφικών ονείρων έχει φτάσει σε όλο τον κόσμο».

Ψυχαγωγία—Μεγάλη Επιχείρηση

Αλλά δεν είναι μόνο η εικόνα του Χόλιγουντ αυτή που έχει εξαπλωθεί παγκόσμια· το «Χόλιγουντ» είναι μια τεράστια επιχείρηση με εξαγωγές σε όλη την υφήλιο. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το περιοδικό Τάιμ (Time), μετά τον αεροδιαστημικό εξοπλισμό η ψυχαγωγία είναι το μεγαλύτερο εξαγώγιμο προϊόν των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτή η βιομηχανία συγκεντρώνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, και ένα μεγάλο μέρος—περίπου το 20 τοις εκατό—προέρχεται από άλλες χώρες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισπράττουν χρήματα από το 35 τοις εκατό της παγκόσμιας αγοράς βιβλίων, το 50 τοις εκατό των παγκόσμιων εσόδων από ηχογραφήσεις, το 55 τοις εκατό των εσόδων από τις ταινίες και τις βιντεοταινίες σε όλο τον κόσμο και το 75 ως 85 τοις εκατό των εσόδων από την τηλεόραση παγκόσμια.

Σε αντάλλαγμα για αυτή την τεράστια περιουσία, το Χόλιγουντ ψυχαγωγεί τον κόσμο. Όχι πως ο κόσμος πάντοτε χαίρεται για αυτό—περισσότερες από μια χώρες έχουν παραπονεθεί για τον αμερικανικό πολιτιστικό ιμπεριαλισμό, αφού οι νέοι τους εγκαταλείπουν τα τοπικά έθιμα για χάρη του φανταχτερού τρόπου ζωής που εισάγεται από την Αμερική. Ωστόσο, με αυτό δεν θέλουμε να πούμε ότι η ψυχαγωγία προέρχεται μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλές χώρες έχουν τη δική τους βιομηχανία διασκέδασης—ταινίες, τηλεόραση, ηχογραφήσεις, βιβλία, αθλητισμό κτλ.

Ψυχαγωγία—Πόσο Εύκολη Είναι Σήμερα

Ανεξάρτητα από το ποιος ψυχαγωγεί ή ποιος θα έπρεπε να ψυχαγωγεί τον κόσμο, το αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή καθαυτή η ψυχαγωγία σήμερα είναι τόσο προσιτή, τόσο άφθονη, που έχουμε να κάνουμε με κάποιο είδος επανάστασης. Ας δούμε ένα παράδειγμα: Αν ζούσατε πριν από έναν αιώνα, πόσο συχνά θα σας ψυχαγωγούσαν εκπαιδευμένοι, ταλαντούχοι καλλιτέχνες; Ακόμη και αν ζούσατε στην πιο πλούσια χώρα, στα μάτια πολλών ανθρώπων της σημερινής γενιάς, πιθανώς θα φαινόσασταν στερημένοι όσον αφορά την ψυχαγωγία. Για παράδειγμα, θα χρειαζόταν να μπείτε στον κόπο να ταξιδέψετε για να παρακολουθήσετε κάποια όπερα ή μια συναυλία συμφωνικής μουσικής. Σήμερα απλώς ακούμε φορητά στερεοφωνικά που παίζουν όλα τα είδη μουσικής που υπάρχουν ή βυθιζόμαστε στον καναπέ του σπιτιού μας και, με το άγγιγμα ενός κουμπιού, ψυχαγωγούμαστε από οποιοδήποτε σχεδόν είδος παράστασης που μπορεί να φανταστεί κανείς.

Σε κάθε αναπτυγμένη χώρα μπορείτε να βρείτε σε πολλά σπίτια τουλάχιστον μια τηλεόραση, ένα βίντεο και ένα κόμπακτ ντισκ ή κασετόφωνο, καθώς επίσης και άλλες προηγμένες ηλεκτρονικές συσκευές. Μερικά παιδιά μεγαλώνουν σε σπίτια όπου οι συσκευές τηλεόρασης είναι σχεδόν τόσο κοινές όσο και οι καθρέφτες. Στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, πολλά χωριά και γειτονιές έχουν το τοπικό τους κέντρο τηλεόρασης όπου συγκεντρώνονται οι άνθρωποι τα βράδια για να ψυχαγωγηθούν. Οι άνθρωποι έχουν παθιαστεί με την τηλεόραση. Οι ελεύθερες ώρες γεμίζουν με ολοένα και περισσότερες μορφές ψυχαγωγίας.

Υπάρχει κάτι το εσφαλμένο σε αυτό; Υπάρχουν κίνδυνοι στη σύγχρονη ψυχαγωγία; Ή μήπως η σημερινή πληθώρα ψυχαγωγίας απλώς σημαίνει απεριόριστες δυνατότητες επιλογής; Ας ρίξουμε μια ισορροπημένη ματιά στο σαγηνευτικό κόσμο της ψυχαγωγίας.

Ισορροπημένη Άποψη για την Ψυχαγωγία

«ΟΛΟ δουλειά και καθόλου παιχνίδι κάνουν τον Τζακ βαρετό παιδί». Αυτή η δήλωση είναι τόσο γνωστή στις αγγλόφωνες χώρες σήμερα, που είναι εύκολο να ξεχάσει κανείς πόσο αληθινή είναι. Στην πραγματικότητα, «όλο δουλειά και καθόλου παιχνίδι» μπορούν να κάνουν πολύ χειρότερα πράγματα στον Τζακ από το να τον κάνουν βαρετό. Μπορούν να τον κάνουν εργασιομανή, μανιώδη εργάτη, ο οποίος αποκλείει οτιδήποτε άλλο.

Αναλογιστείτε, για παράδειγμα, ένα πρόβλημα που ανέκυψε στην Ιαπωνία, χώρα γνωστή για την αυστηρή νοοτροπία της ως προς τα θέματα εργασίας. Συχνά αναμένεται από τους υπαλλήλους να εργάζονται υπερωρίες κάθε βράδυ και τα σαββατοκύριακα. Το ειδησεογραφικό περιοδικό Μακλίνς (Maclean’s) του Καναδά ανέφερε ότι ο μέσος Ιάπωνας εργάτης δαπανά 2.088 ώρες στην εργασία του κάθε χρόνο, σε σύγκριση με τις 1.654 ώρες που αντιστοιχούν στο μέσο Καναδό εργάτη. Ωστόσο, το περιοδικό ανέφερε: «Οι ιαπωνικές επιχειρήσεις χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν ένα άλλο πρόβλημα: τους υπαλλήλους που πάθαιναν καρόσι, δηλαδή πέθαιναν από υπερβολική εργασία. Οι εφημερίδες ανέφεραν περιπτώσεις αντρών μεταξύ 40 και 50 χρονών, οι οποίοι έπαθαν καρδιακές προσβολές ή εγκεφαλικά επεισόδια έπειτα από συνεχή εργασία 100 ημερών χωρίς ούτε μια ημέρα ρεπό». Το ιαπωνικό υπουργείο εργασίας μάλιστα χρειάστηκε να εξαπολύσει μια διαφημιστική εκστρατεία, με ένα σωρό έξυπνα στιχάκια, για να παροτρύνει τους ανθρώπους να μη δουλεύουν τα σαββατοκύριακα, αλλά να ξεκουράζονται. Τι αντίθεση με μερικές Δυτικές χώρες, όπου πρέπει να παρακαλάει κανείς τους ανθρώπους για να δουλεύουν ολόκληρη την εβδομάδα!

Τα Οφέλη του Παιχνιδιού

Κατάλληλα, όμως, οι ειδικοί γενικά θεωρούν ότι η εργασιομανία είναι ασθένεια, όχι αρετή. Ο Τζακ έχει την ανάγκη να παίξει—και όχι μόνο όταν είναι παιδί· οι ενήλικοι όπως και τα παιδιά έχουν την ίδια ανάγκη. Γιατί; Τι αποκομίζουν οι άνθρωποι από την αναψυχή ή το παιχνίδι; Ένα εγχειρίδιο σχετικά με αυτό το θέμα ανέφερε έναν κατάλογο: «Προσωπική έκφραση, συντροφικότητα, διανοητική και σωματική ολοκλήρωση ή πληρότητα, σωματική υγεία, μια απαιτούμενη αντίθεση ή αλλαγή στο φορτωμένο από την εργασία πρόγραμμα, ανάπαυση και χαλάρωση, μια ευκαιρία να δοκιμάσετε κάτι νέο και να συναντήσετε καινούριους ανθρώπους, να οικοδομήσετε σχέσεις, να ενώσετε την οικογένεια, να έρθετε σε επαφή με τη φύση, . . . και απλώς να αισθανθείτε όμορφα χωρίς να αναλύσετε το γιατί. Όλα αυτά συναποτελούν τα οφέλη που βρίσκουν οι άνθρωποι στην αναψυχή τους».

Οι κοινωνιολόγοι έχουν γράψει πολλά βιβλία με θέμα την αναψυχή και το παιχνίδι, και συμφωνούν ότι η αναψυχή είναι απαραίτητη τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία. Σίγουρα, όμως, κανείς δεν καταλαβαίνει την ανθρώπινη φύση καλύτερα από τον Δημιουργό της ανθρωπότητας. Τι πιστεύει αυτός για το συγκεκριμένο θέμα;

Αντίθετα με ό,τι μπορεί να νομίζουν μερικοί, η Αγία Γραφή δεν είναι ενάντια στη διασκέδαση και στην αναψυχή. Μας λέει πως ο Ιεχωβά είναι ένας ευτυχισμένος Θεός και ότι αναμένει από τους δούλους του να είναι και αυτοί ευτυχισμένοι. (Ψαλμός 144:15β, ΜΝΚ· 1 Τιμόθεον 1:11, ΜΝΚ) Στα εδάφια Εκκλησιαστής 3:1-4 μαθαίνουμε ότι υπάρχει «[προσδιορισμένος, ΜΝΚ] καιρός του γελάν» και «καιρός του χορεύειν». Η εβραϊκή λέξη που σημαίνει «γελώ» εδώ σχετίζεται με λέξεις που έχουν την έννοια του «παίζω». Το ίδιο βιβλίο της Αγίας Γραφής μάς λέει ότι ‘για τον άνθρωπο δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να τρώει και, βέβαια, να πίνει και να κάνει την ψυχή του να βλέπει καλό λόγω της σκληρής του εργασίας’.—Εκκλησιαστής 2:24, ΜΝΚ.

Σήμερα, ένας από τους πιο δημοφιλείς τρόπους να απολαμβάνει κανείς τον ελεύθερο χρόνο του είναι να τον ψυχαγωγούν άλλοι, να χαλαρώνει και να απολαμβάνει μια επίδειξη του ταλέντου των άλλων. Ούτε και αυτό είναι εντελώς καινούριο. Η Αγία Γραφή δείχνει ότι επί χιλιετηρίδες οι άνθρωποι βρίσκουν απολαυστικό το να παρακολουθούν άλλους να χορεύουν, να τραγουδούν, να παίζουν μουσικά όργανα ή να συναγωνίζονται σε αθλήματα.

Ως ένα είδος αναψυχής, η ψυχαγωγία μπορεί να μας ωφελήσει πολύ. Σε ποιον δεν αρέσουν τα κατορθώματα ενός επιδέξιου αθλητή, η αρμονική χάρη μιας μπαλαρίνας, το σασπένς για την πλοκή μιας καλής, υγιούς, περιπετειώδους ταινίας ή η ρυθμική μελωδία που στριφογυρίζει στο μυαλό επί ώρα αφότου έχει σταματήσει η μουσική; Και χωρίς αμφιβολία οι περισσότεροι έχουμε απολαύσει την ξεκούραση που προσφέρει ένα καλό βιβλίο, γυρίζοντας τις σελίδες ολοένα και πιο γρήγορα καθώς μας απορροφούσε μια καλογραμμένη ιστορία.

Τέτοιου είδους ψυχαγωγία μπορεί όχι μόνο να μας ξεκουράσει αλλά να μας προσφέρει και περισσότερα πράγματα. Μπορεί επίσης να μας τονώσει, να μας ανυψώσει, να αγγίξει την καρδιά μας, να μας κάνει να γελάσουμε—ακόμη και να μας διδάξει. Η λογοτεχνία, για παράδειγμα, μπορεί να μας μάθει πολλά για την ανθρώπινη φύση. Τα έργα του Σέξπιρ το δείχνουν αυτό καθαρά.

Οι Κίνδυνοι της Ψυχαγωγίας

Ωστόσο, προκειμένου να έχουμε ισορροπημένη άποψη για τη σημερινή ψυχαγωγία, πρέπει να αναγνωρίζουμε τους κινδύνους καθώς και τα οφέλη της. Πολλά λέγονται σχετικά με τη φθοροποιά επιρροή της ψυχαγωγίας, αλλά, γενικά, οι κίνδυνοι μπορούν να χωριστούν σε δυο μεγάλες κατηγορίες: την ποσότητα και την ποιότητα, αυτή καθαυτή την ποσότητα της ψυχαγωγίας που είναι διαθέσιμη και το περιεχόμενό της. Ας εξετάσουμε πρώτα την ποιότητα.

Ζούμε σε σκοτεινούς καιρούς, τους οποίους η Αγία Γραφή αποκαλεί ‘κρίσιμους καιρούς, δύσκολους στην αντιμετώπισή τους’. (2 Τιμόθεον 3:1, ΜΝΚ) Δεν μας εκπλήσσει το ότι η σημερινή ψυχαγωγία αντανακλά την εποχή μας, συχνά στις πιο άσχημες όψεις της. Η σαδιστική βία, η χονδροειδής ανηθικότητα και οι πιο ποταπές ανθρώπινες αντιδράσεις—όπως ο ρατσισμός—όλα εκφράζονται μέσω της δημοφιλούς ψυχαγωγίας και τη μολύνουν σε ποικίλο βαθμό. Στην άκρη του φάσματος, αυτό που θα έπρεπε να είναι ψυχαγωγία δεν είναι παρά πορνογραφία και ακαθαρσία. Εξετάστε μερικά παραδείγματα.

Κινηματογράφος: Στη μεγαλύτερη τιμητική διάκριση του Χόλιγουντ, δηλαδή τα Όσκαρ, τρεις από τους άντρες που προτάθηκαν φέτος στην κατηγορία «καλύτερου ηθοποιού» είχαν παίξει ψυχοπαθείς δολοφόνους, των οποίων οι φόνοι προβάλλονται με κάθε λεπτομέρεια στην οθόνη. Όπως αναφέρεται, κάποιος χαρακτήρας δαγκώνει ένα μεγάλο κομμάτι από το πρόσωπο μιας γυναίκας καθώς τη βιάζει. Μια από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες της χρονιάς ήταν η ταινία Βασικό Ένστικτο. Με βάση τις κριτικές, αυτός ο τίτλος είναι πολύ ήπιος. Η ταινία αρχίζει με μια απόλυτα ρεαλιστική σεξουαλική σκηνή, στη διάρκεια της οποίας η γυναίκα καρφώνει επανειλημμένα το δεμένο εραστή της με ένα σκαρπέλο για το σπάσιμο του πάγου και η ίδια γεμίζει πιτσιλιές από αίμα.

Μουσική: Τόσο η μουσική ραπ όσο και η μουσική χέβι μέταλ πρόσφατα έχουν δεχτεί αυξανόμενα πυρά λόγω παρόμοιων προβλημάτων που σχετίζονται με το περιεχόμενό τους. Τραγούδια που εξυμνούν τη σεξουαλική υποβάθμιση και κακοποίηση της γυναίκας, τη βία και το μίσος για διάφορες φυλές και για τους αστυνομικούς, και ακόμη και το Σατανισμό, όλα έχουν βρεθεί σε δίσκους της μουσικής ραπ και χέβι μέταλ. Σε μερικές περιοχές, οι δίσκοι με τέτοιου είδους απροκάλυπτο υλικό πρέπει να φέρουν προειδοποιητικές ετικέτες. Έγινε γνωστό, όμως, πως ο ράπερ Άις-Τι παραδέχτηκε ότι βάζει στα τραγούδια του στίχους που σοκάρουν μόνο και μόνο για να κερδίσει μια τέτοια ετικέτα· αυτή αποτελεί εγγύηση ότι θα ελκύσει τους περίεργους. Ο αστέρας της ροκ, Πρινς, τραγούδησε με εγκωμιαστικά λόγια την αιμομειξία μεταξύ αδελφού και αδελφής. Συχνά, τα μουσικά βίντεο απλώς δίνουν σε αυτή τη χονδροειδή ανηθικότητα μια επιπλέον οπτική διάσταση. Το βίντεο κλιπ του τραγουδιού Τζάστιφαϊ Μάι Λαβ της ποπ σταρ Μαντόνα έγινε διαβόητο επειδή παρουσίαζε σαδομαζοχιστικές και ομοφυλοφιλικές πράξεις. Ακόμη και το αμερικανικό τηλεοπτικό κανάλι MTV, που είναι γνωστό ότι κατά καιρούς προβάλλει ανήθικα βίντεο χωρίς ενδοιασμούς, αρνήθηκε να προβάλει αυτό το βίντεο.

Βιβλία: Εξετάστε λίγα παραδείγματα που σταχυολογήθηκαν από πρόσφατες βιβλιοκριτικές. Το Αμέρικαν Ψυχώ (American Psycho) περιγράφει λεπτομερώς τις μακάβριες πράξεις ενός κατά συρροή δολοφόνου ο οποίος κάνει ανομολόγητες φρικαλεότητες, περιλαμβανομένου και του κανιβαλισμού, με τα σώματα των θυμάτων του. Το περιεχόμενο του Βοξ (Vox) επικεντρώνεται γύρω από μια παρατεταμένη τηλεφωνική συνομιλία στην οποία ένας άντρας και μια γυναίκα που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ προηγουμένως διεγείρουν σεξουαλικά ο ένας τον άλλον με ερωτικά λόγια. Το Ράπτορ (Raptor) περιγράφει τις διεστραμμένες σεξουαλικές περιπέτειες δυο ερμαφρόδιτων του έκτου αιώνα, ατόμων με σεξουαλικά χαρακτηριστικά και από τα δυο φύλα. Τα αισθηματικά μυθιστορήματα συνήθως επιδοκιμάζουν και εκθειάζουν την πορνεία και τη μοιχεία. Τα κόμικς, που κάποτε ήταν εντελώς αβλαβή για τα παιδιά, τώρα συχνά απεικονίζουν παραστατικά το σεξ, τη βία και τον αποκρυφισμό.

Αθλήματα: Οι εκκλήσεις για την απαγόρευση της πυγμαχίας συνεχίζονται. Παρά τις περαιτέρω αποδείξεις ότι κάθε χτύπημα νοκ άουτ επιφέρει κάποια ανεπανόρθωτη εγκεφαλική βλάβη, οι παχυλές αμοιβές και τα εκατομμύρια των θεατών συνεχίζουν να προσελκύουν τους πυγμάχους στο ρινγκ. Κυριολεκτικά εκατοντάδες πυγμάχοι έχουν χτυπηθεί μέχρι θανάτου με αυτόν τον τρόπο.

Ωστόσο, άλλα αθλήματα έχουν ακόμη υψηλότερα ποσοστά θανάτων. Δεν είναι ασυνήθιστο να διαβάζει κανείς για το ξέσπασμα βίας στους αγωνιστικούς χώρους ή μεταξύ των θεατών. Οχλαγωγίες που πυροδοτήθηκαν από τον εθνικισμό ή από το παροδηγημένο «ομαδικό πνεύμα» έχουν σκοτώσει εκατοντάδες ανθρώπους στα γήπεδα σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι ταυρομαχίες, τις οποίες η γερμανική εβδομαδιαία εφημερίδα Ντι Τσάιτ (Die Zeit) αποκαλεί «πιθανώς το πιο κτηνώδες αθλητικό γεγονός που επιβίωσε μέχρι τους σύγχρονους καιρούς», πρόσφατα έχουν γνωρίσει δημοτικότητα τεραστίων διαστάσεων στην Ισπανία και στη νότια Γαλλία. Αφού ένας ταύρος τρύπησε το διάσημο 21χρονο ταυρομάχο Χοσέ Κουμπέρο στην καρδιά, κατόπιν έκαναν περιφορά του χαμένου ήρωα μέσα στο φέρετρό του σε μια αρένα στη Μαδρίτη κάτω από τις επευφημίες 15.000 φανατικών οπαδών του που τον λάτρευαν. Ο θάνατός του προβλήθηκε σε επανάληψη στην ισπανική τηλεόραση ξανά και ξανά.

Ομολογουμένως, αυτές είναι ακραίες περιπτώσεις και δεν σημαίνουν ότι κάθε μορφή ψυχαγωγίας από αυτές τις διάφορες κατηγορίες είναι κακή. Αλλά η ισορροπημένη άποψη της ψυχαγωγίας πρέπει να δεχτεί ότι αυτές οι ακρότητες υπάρχουν και είναι δημοφιλείς. Γιατί; Έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι αυτό που πριν από μερικά χρόνια φαινόταν ακραίο τώρα οι άνθρωποι το θεωρούν συνηθισμένο; Οι ακρότητες τείνουν να γίνονται σταδιακά αποδεκτές από την πλειονότητα των ανθρώπων· οι άνθρωποι τις συνηθίζουν. Τι θα συνηθίσετε εσείς;

Το Ζήτημα της Ποσότητας

Όμως, ακόμη και αν κάθε μορφή ψυχαγωγίας ήταν εντελώς καθαρή, εξακολουθεί να υπάρχει το ζήτημα της μεγάλης ποσότητας. Η βιομηχανία της ψυχαγωγίας παράγει τεράστιες ποσότητες υλικού. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, εκδόθηκαν πάνω από 110.000 διαφορετικά βιβλία το 1991 και μόνο. Αν θα μπορούσατε να διαβάσετε ένα ολόκληρο βιβλίο κάθε μέρα, θα χρειαζόσασταν 300 και πλέον χρόνια για να διαβάσετε τα βιβλία που εκδόθηκαν σε έναν και μόνο χρόνο! Η κινηματογραφική βιομηχανία των Η.Π.Α. παράγει πολύ περισσότερες από 400 ταινίες κάθε χρόνο, και πολλές χώρες εισάγουν αυτές τις ταινίες και παράγουν επίσης δικές τους ταινίες. Η ινδική βιομηχανία παράγει εκατοντάδες ταινίες κάθε χρόνο. Και ποιος μπορεί να μετρήσει τους δίσκους, τους ψηφιακούς δίσκους και τις κασέτες που κυκλοφορούν κάθε χρόνο; Έπειτα υπάρχει και η τηλεόραση.

Σε μερικές αναπτυγμένες χώρες υπάρχουν άφθονα κανάλια διαθέσιμα στην τηλεόραση—καλωδιακοί σταθμοί, δορυφορικά κανάλια και κανονικές εκπομπές. Αυτό σημαίνει ότι ένα συνεχές ρεύμα ψυχαγωγίας μπορεί να ρέει μέσα στο σπίτι σε 24ωρη βάση. Αθλητισμός, μουσική, θεατρικά έργα, κωμωδίες, επιστημονική φαντασία, ζωντανές συζητήσεις, ταινίες, όλα με το άγγιγμα ενός κουμπιού. Με ένα βίντεο χιλιάδες ταινίες γίνονται επίσης διαθέσιμες, μαζί με αναρίθμητα εκπαιδευτικά βίντεο, μουσικά βίντεο, ακόμη και επιμορφωτικές βιντεοκασέτες με θέμα τη φύση, την ιστορία και την επιστήμη.

Αλλά πού βρίσκεται ο χρόνος για όλη αυτή την ψυχαγωγία; Η τεχνολογία μπορεί να είναι σε θέση να μας φέρνει το θαύμα της άμεσης ψυχαγωγίας—φανταστείτε πόσο έκπληκτος θα ήταν ο Μότσαρτ αν άκουγε μια από τις συμφωνίες του σε ένα φορητό στερεοφωνικό! Ωστόσο, η τεχνολογία δεν μπορεί να δημιουργήσει το χρόνο που είναι απαραίτητος για να χαρούμε όλες αυτές τις απολαύσεις. Στην πραγματικότητα, σε μερικές χώρες όπου η τεχνολογία είναι πολύ προηγμένη, παρατηρείται η τάση να είναι λιγότερος και όχι περισσότερος ο διαθέσιμος ελεύθερος χρόνος.

Έτσι, αν το επιτρέψουμε, η ψυχαγωγία θα μπορούσε εύκολα να απορροφήσει όλο τον ελεύθερο χρόνο μας. Και θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η ψυχαγωγία είναι μόνο ένα είδος αναψυχής, συνήθως το πιο παθητικό. Οι περισσότεροι έχουμε επίσης την ανάγκη να βγαίνουμε έξω και να κάνουμε κάτι που περιλαμβάνει περισσότερη δραστηριότητα, να συμμετέχουμε μάλλον παρά να καθόμαστε απλώς και να μας ψυχαγωγούν. Μπορούμε να κάνουμε βόλτες, να χαρούμε τη συντροφιά των φίλων, να παίξουμε παιχνίδια.

Αν είναι λάθος να επιτρέψουμε στην ψυχαγωγία να απορροφήσει όλο τον ελεύθερο χρόνο μας, πόσο χειρότερο θα ήταν να την αφήσουμε να απορροφήσει το χρόνο που θα πρέπει να αφιερώνουμε σε ανώτερες υποχρεώσεις, όπως αυτές προς τον Δημιουργό μας, την οικογένειά μας, την εργασία μας, τους φίλους μας! Είναι απολύτως απαραίτητο, λοιπόν, να έχουμε μια ισορροπημένη άποψη για την ψυχαγωγία! Πώς μπορούμε να αποφασίσουμε ποια ψυχαγωγία είναι κακή για εμάς, και πόση ψυχαγωγία είναι υπεραρκετή;

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Κάποιες μορφές ψυχαγωγίας μπορούν να αγγίξουν την καρδιά μας και να μας διδάξουν

Τι Είδους Ψυχαγωγία θα Επιλέξετε Εσείς;

ΤΟ ΝΑ έχουμε ισορροπημένη άποψη για την ψυχαγωγία είναι ένα πράγμα. Το να δείχνουμε ισορροπία ως προς το ποια ψυχαγωγία διαλέγουμε είναι πολύ διαφορετικό. Είναι σχετικά εύκολο να καταλάβουμε ότι η ψυχαγωγία έχει την κατάλληλη θέση της, αλλά μεγάλο μέρος της είναι άχρηστο και απλώς αποτελεί χάσιμο χρόνου. Εντούτοις, κάθε μέρα πρέπει να παίρνουμε αποφάσεις—και αυτό δεν είναι πάντοτε εύκολο.

Όπως είδαμε, η βιομηχανία της ψυχαγωγίας δεν κάνει τη λήψη αποφάσεων ευκολότερη. Υπάρχουν τόσο πολλές επιλογές που σαστίζει κανείς, αλλά επί χιλιάδες χρόνια η Αγία Γραφή δίνει στους ανθρώπους με ειλικρινή καρδιά την καθοδηγία που χρειάζονται. Η σύγχρονη τεχνολογία δεν έχει καταστήσει απαρχαιωμένες τις Γραφικές αρχές· απεναντίας, αυτές είναι τόσο χρήσιμες και απαραίτητες σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς όσο ποτέ προηγουμένως. Έτσι, ας δούμε πώς μπορούμε να θέσουμε σε εφαρμογή αυτές τις αρχές όσον αφορά τους δυο επικίνδυνους τομείς της διασκέδασης—το περιεχόμενό της και το χρόνο που απορροφάει.

Ποιες Είναι οι Κατευθυντήριες Γραμμές της Αγίας Γραφής;

Ένας νέος αυτοκτονεί, και αποκαλύπτεται ότι άκουγε πολλή μουσική χέβι μέταλ που ενθάρρυνε την αυτοκτονία. Ένα 14χρονο κορίτσι ξυλοκοπεί τη μητέρα του μέχρι θανάτου, και φαίνεται ότι και αυτό ήταν παθιασμένο με τη χέβι μέταλ. Ένα 15χρονο αγόρι σκοτώνει μια γυναίκα, και ο δικηγόρος του ισχυρίζεται ότι το επηρέασαν οι ταινίες τρόμου με μανιακούς δολοφόνους. Αρχίζει η προβολή μιας ταινίας με θέμα τη βία μεταξύ συμμοριών, και γίνονται συμπλοκές ανάμεσα σε συμμορίες μέσα στους ίδιους τους κινηματογράφους και μεταξύ των ατόμων που περιμένουν στην ουρά για να δουν την ταινία.

Ολοφάνερα, το περιεχόμενο της ψυχαγωγίας που εκλέγουμε έχει κάποια επίδραση πάνω μας. Μερικοί ειδικοί μπορεί να απορρίψουν τα παραπάνω περιστατικά ως μεμονωμένα και μη ενδεικτικά. Οι αρχές της Αγίας Γραφής, όμως, σχετίζονται άμεσα με αυτό το πρόβλημα. Για παράδειγμα, εξετάστε αυτά τα βαθυστόχαστα λόγια: ‘Αυτός που περπατάει με σοφά άτομα θα γίνει σοφός, αλλά αυτός που έχει σχέση με τους ανόητους θα έχει άσχημη κατάληξη’. (Παροιμίαι 13:20, ΜΝΚ) Άραγε ισοδυναμούν κάποιες μορφές ψυχαγωγίας ακριβώς με αυτό—να περπατάει, ή αλλιώς να συναναστρέφεται, κανείς με ανθρώπους που είναι ανόητοι ή άφρονες από ηθική άποψη; Παρόμοια, το εδάφιο 1 Κορινθίους 15:33 λέει: «Μη πλανάσθε· Φθείρουσι τα καλά ήθη αι κακαί συναναστροφαί». Δεν υπάρχουν διφορούμενα λόγια εδώ, ούτε ειδικοί με αντιμαχόμενες απόψεις που να εκτοξεύουν στατιστικές ο ένας στον άλλον. Είναι ένας απλός νόμος της ανθρώπινης φύσης. Αν συναναστρεφόμαστε τακτικά με αυτούς που είναι ηθικά εξαχρειωμένοι, οι συνήθειές μας θα επηρεαστούν αρνητικά.

Αυτές οι αρχές είναι εξίσου βοηθητικές όταν πρόκειται για την ειδωλοποίηση των αθλημάτων, των ταινιών, της τηλεόρασης και των αστέρων της μουσικής. Μολονότι οι αστέρες συχνά εξυμνούν τη βία και την ανηθικότητα τόσο στις παραστάσεις τους όσο και στην προσωπική τους ζωή, οι φανατικοί οπαδοί τους—ιδιαίτερα οι νεαροί—φαίνεται ότι εξακολουθούν να τους λατρεύουν. Η εφημερίδα Δε Γιουροπίαν (The European) πρόσφατα παρατήρησε: «Οι κοινωνιολόγοι υποδεικνύουν ότι σε μια αυξανόμενα άθρησκη κοινωνία οι αστέρες της μουσικής ποπ μπορεί να εκπληρώνουν το ρόλο τον οποίο κάποτε έπαιζε η θρησκεία στη ζωή πολλών νέων». Αλλά προσέξτε τι λέει το εδάφιο Ψαλμός 146:3: «Μη πεποίθατε [θέτετε την εμπιστοσύνη σας, ΜΝΚ] επ’ άρχοντας, επί υιόν ανθρώπου, εκ του οποίου δεν είναι σωτηρία». Και το εδάφιο Παροιμίαι 3:31 λέει: «Μη ζήλευε τον βίαιον άνθρωπον και μη εκλέξης μηδεμίαν εκ των οδών αυτού».

Μια άλλη βασική αρχή: Όταν παίρνουν αποφάσεις, οι Χριστιανοί θα πρέπει να λαβαίνουν υπόψη την επίδραση όχι μόνο στον εαυτό τους αλλά επίσης και στους άλλους μέσα στη Χριστιανική εκκλησία, περιλαμβανομένων και εκείνων που έχουν πιο ευαίσθητη συνείδηση. (1 Κορινθίους 10:23-33) Από τη θετική άποψη, οι αρχές της Αγίας Γραφής επίσης μας βοηθούν να καθορίσουμε ορισμένα κριτήρια για την ψυχαγωγία από την οποία μπορούμε να κάνουμε ασφαλείς επιλογές. Ο απόστολος Παύλος συμβούλεψε: «Το λοιπόν, αδελφοί, όσα είναι αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα καθαρά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, αν υπάρχη τις αρετή και εάν τις έπαινος, ταύτα συλλογίζεσθε».—Φιλιππησίους 4:8.

Αυτές οι αρχές έχουν καθοδηγήσει το λαό του Θεού επί αιώνες. Οι Χριστιανοί στην αρχαία Ρώμη δεν χρειάζονταν κάποιο ρητό νόμο που να τους λέει ότι οι μονομαχίες, με όλες τις σφαγές και το σαδισμό τους, δεν αποτελούσαν κατάλληλη ψυχαγωγία. Αυτοί απλώς εφάρμοζαν αρχές όπως αυτές που βρίσκονται παραπάνω και έτσι προστατεύονταν οι ίδιοι, οι οικογένειές τους και οι εκκλησίες τους.

Πώς να Επιλέξετε

Οι γνήσιοι Χριστιανοί κάνουν το ίδιο σήμερα. Όταν επιλέγουν κάποια ψυχαγωγία, πρώτα ελέγχουν από ηθική άποψη το περιεχόμενό της. Πώς; Πριν αγοράσουν ένα δίσκο, για παράδειγμα, κοιτάζουν το εξώφυλλό του. Πώς διαφημίζεται η μουσική; Μήπως προωθεί υποβαθμισμένες αξίες; Μίσος; Στασιασμό; Οργή; Σεξ και αποπλάνηση; Μερικές φορές οι στίχοι είναι διαθέσιμοι για να τους ελέγξει κανείς. Παρόμοια, τα εξώφυλλα των βιβλίων συχνά έχουν περιλήψεις των περιεχομένων και μερικές φορές είναι διαθέσιμες κάποιες κριτικές. Για τις ταινίες επίσης συνήθως υπάρχουν κριτικές στις τοπικές εφημερίδες και στα περιοδικά. Μερικές χώρες χρησιμοποιούν συστήματα κατάταξης ταινιών τα οποία μπορεί να βοηθήσουν παρέχοντας κατευθυντήριες γραμμές. Προφανώς, αν ο σημερινός εξαχρειωμένος κόσμος θεωρεί κάποια μορφή ψυχαγωγίας υπερβολικά σεξουαλική, ανήθικη ή βίαιη, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κάποιος Χριστιανός θα έθετε τα δικά του κριτήρια σε κατώτερο επίπεδο και εσκεμμένα θα την έβαζε στη διάνοια και στην καρδιά του.

Από την άλλη μεριά, ο σοφός Βασιλιάς Σολομών κάποτε συμβούλεψε: «Μη γίνου δίκαιος παραπολύ, και μη φρόνει σεαυτόν υπέρμετρα σοφόν· δια τι να αφανισθής;» (Εκκλησιαστής 7:16) Η αυτοδικαίωση είναι μια παγίδα στην οποία πολύ εύκολα μπορεί να πέσει κάποιος όταν πρόκειται για την ψυχαγωγία. Ίσως να είμαστε απόλυτα βέβαιοι για την επιλογή που έχουμε κάνει, αφού σταθμίσαμε τις αρχές της Αγίας Γραφής με προσοχή και προσευχή. Ωστόσο, ίσως διαπιστώσουμε ότι οι άλλοι που ζουν βάσει των ίδιων αρχών αποφασίζουν κάπως διαφορετικά. Μην αφήσετε αυτό να σας στερήσει τη χαρά σας. Ο καθένας από εμάς πρέπει να είναι υπεύθυνος για τις δικές του επιλογές.—Γαλάτας 6:4.

Πόση Είναι Υπεραρκετή;

Το σύστημα αξιών αυτού του κόσμου είναι τρομερά δυσανάλογο όσον αφορά την προτεραιότητα που δίνει στον ελεύθερο χρόνο. Για παράδειγμα, ένα άρθρο του εκδότη στο εμπορικό περιοδικό Πάρκα & Αναψυχή (Parks & Recreation) αποκάλεσε την αναψυχή «ουσία της ζωής». Παρόμοια, το περιοδικό Δε Νιου Γιορκ Τάιμς Μάγκαζιν (The New York Times Magazine) πρόσφατα έγραψε σχετικά με το σαββατόβραδο, που είναι δημοφιλής ώρα για αναψυχή: «Αν τις προσθέσετε, υπάρχουν περισσότερες εργάσιμες μέρες στη ζωή μας παρά σαββατόβραδα, αλλά το σαββατόβραδο είναι αυτό για το οποίο αξίζει να ζει κανείς». Μερικοί κοινωνιολόγοι μάλιστα επιχειρηματολογούν ότι, στις πιο ευημερούσες χώρες του κόσμου, η κοινωνία τώρα βασίζεται στον ελεύθερο χρόνο, και η ίδια η θρησκεία είναι απλώς ακόμη μια δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου.

Οι Χριστιανοί δεν εκπλήσσονται από αυτές τις διαστρεβλωμένες προτεραιότητες. Η Αγία Γραφή πριν από πολύ καιρό προείπε ότι, σε αυτές τις κρίσιμες ‘έσχατες μέρες’, οι άνθρωποι θα ‘αγαπούσαν τον εαυτό τους, . . . θα αγαπούσαν τις απολαύσεις μάλλον παρά τον Θεό’. (2 Τιμόθεον 3:1-4, ΜΝΚ) Αλλά οι αρχές της Αγίας Γραφής μάς βοηθούν να θέτουμε τις δικές μας προτεραιότητες στη σωστή σειρά. Όπως είπε ο Ιησούς, ‘θέλεις αγαπά [πρέπει να αγαπάς, ΜΝΚ] Ιεχωβά τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου, και εξ όλης της ψυχής σου, και εξ όλης της διανοίας σου, και εξ όλης της δυνάμεώς σου’. (Μάρκος 12:30) Συνεπώς, για τα άτομα που ανήκουν στο λαό του Θεού, η αγάπη τους προς Αυτόν έρχεται πρώτη στη ζωή. Αντί να υποβιβάζουν τη Χριστιανική διακονία τους σε δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου τους, αυτή είναι η κύρια προτεραιότητά τους. Ακόμη και η κοσμική τους εργασία απλώς υποστηρίζει αυτή τη ζωτική σταδιοδρομία.—Ματθαίος 6:33.

Έτσι όταν πρόκειται για την ψυχαγωγία, ο Χριστιανός πρέπει να υπολογίζει τη δαπάνη, να καθορίζει πόσο χρόνο θα του αποσπάσει σε σύγκριση με το πόσο χρόνο αξίζει. (Λουκάς 14:28) Αν η επιδίωξη οποιασδήποτε μορφής ψυχαγωγίας συνεπάγεται παραμέληση σημαντικών πραγμάτων, όπως η προσωπική και η οικογενειακή Γραφική μελέτη, ο χρόνος με τους ομοπίστους, η Χριστιανική διακονία ή οι απαραίτητες οικογενειακές υποχρεώσεις, τότε δεν αξίζει το τίμημα.

Τι Αποκαλύπτουν οι Επιλογές σας για Εσάς

Η ποσότητα του χρόνου που αφιερώνουμε στην ψυχαγωγία θα αποκαλύψει πολλά για τις προτεραιότητές μας, όπως ακριβώς και το περιεχόμενο της ψυχαγωγίας που επιλέγουμε θα αποκαλύψει πολλά για την ηθική μας και την ειλικρίνεια της αφιέρωσής μας. Οι επιλογές μας θα πουν στους ανθρώπους της κοινότητάς μας τι είδους άτομα είμαστε, τι αξίες αντιπροσωπεύουμε. Οι επιλογές μας θα πουν στους φίλους μας, στην οικογένειά μας και στην εκκλησία μας αν είμαστε ισορροπημένοι ή άκαμπτοι, σταθεροί ή υποκριτές, δίκαιοι ή αυτοδικαιούμενοι.

Ας αντιπροσωπεύουν οι αποφάσεις σας εσάς και την οικογένειά σας, εφόσον στέκεστε ενώπιον του Δημιουργού, ο οποίος εξετάζει τις καρδιές και τα κίνητρα όλων μας. Το εδάφιο Εβραίους 4:13, ΝΔΜ, λέει: «Δεν υπάρχει δημιούργημα . . . που να μπορεί να κρυφτεί απ’ το Θεό· όλα είναι γυμνά και φανερά μπροστά στα μάτια του· σ’ αυτόν θα δώσουμε λόγο». Μόνο ο Θεός μπορεί να δει την απάντηση στο ερώτημα που βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του θέματος: Μας καθοδηγούν πράγματι οι αρχές του σε κάθε πτυχή της ζωής;