Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 34—Ναούμ

Συγγραφέας: Ναούμ

Τόπος Συγγραφής: Ιούδας

Ολοκλήρωση Συγγραφής: Πριν από το 632 Π.Κ.Χ.

1. Τι είναι γνωστό για την αρχαία Νινευή;

‘Η ΕΞΑΓΓΕΛΙΑ κατά της Νινευή’. (Ναούμ 1:1, ΜΝΚ) Η προφητεία του Ναούμ αρχίζει μ’ αυτά τα δυσοίωνα λόγια. Αλλά, γιατί έκανε ο προφήτης αυτή την καταδικαστική διακήρυξη; Τι είναι γνωστό για την αρχαία Νινευή; Η ιστορία της συνοψίζεται από τον Ναούμ σε 3 λέξεις: ‘πόλις των αιμάτων’. (3:1) Δυο υψώματα στην ανατολική όχθη του ποταμού Τίγρη, απέναντι από τη σύγχρονη πόλη Μοσούλη στο βόρειο Ιράκ, δείχνουν ότι εκεί βρισκόταν η αρχαία Νινευή. Ήταν πολύ καλά οχυρωμένη με τείχη και τάφρους, και ήταν η πρωτεύουσα της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας στο τελευταίο μέρος της ιστορίας της. Η πόλη, όμως, ήρθε σε ύπαρξη στις μέρες του Νεβρώδ, ο οποίος ήταν ‘«κραταιός κυνηγός εναντίον του Ιεχωβά». . . . Αυτός μπήκε στην Ασσυρία και άρχισε να οικοδομεί τη Νινευή’. (Γέν. 10:9-11, ΜΝΚ) Επομένως, η Νινευή είχε κακή αρχή. Έγινε ιδιαίτερα ξακουστή στη διάρκεια της βασιλείας του Σαργών, του Σενναχειρείμ, του Εσαραδδών και του Ασσουρμπανιπάλ, στην τελευταία περίοδο της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας. Με πολέμους και κατακτήσεις, η Νινευή πλούτισε από τα λάφυρα και απέκτησε φήμη για την αμείλικτη και απάνθρωπη μεταχείριση που επιφύλασσαν οι κυβερνήτες της στα πλήθη των αιχμαλώτων.a Ο Κ. Γ. Σεράμ, στη σελίδα 266 του βιβλίου του Θεοί, Τάφοι και Λόγιοι (Gods, Graves and Scholars) (1954), λέει: «Η Νινευή χαράχτηκε στη συνείδηση της ανθρωπότητας μόνο για τους φόνους, τις λεηλασίες, την καταπίεση και την καταπάτηση των αδυνάτων· για τους πολέμους και την κάθε είδους σωματική βία· για τα όσα έκανε μια αιμοσταγής δυναστεία κυβερνητών, οι οποίοι, ασκώντας τρομοκρατία, δεν άφηναν το λαό να σηκώσει κεφάλι και οι οποίοι συχνά εξοντώνονταν από αντιπάλους πιο θηριώδεις από τους ίδιους».

2. Τι είδους θρησκεία είχε η Νινευή;

² Τι είναι γνωστό για τη θρησκεία της Νινευή; Εκεί λατρευόταν ένα πάνθεο πολυάριθμων θεών, πολλούς από τους οποίους τους είχαν πάρει από τη Βαβυλώνα. Οι κυβερνήτες της επικαλούνταν αυτούς τους θεούς, όταν πήγαιναν να καταστρέψουν και να αφανίσουν, ενώ οι άπληστοι ιερείς της προωθούσαν τις κατακτητικές εκστρατείες της πόλης, αποβλέποντας σε πλούσιες αμοιβές από τα λάφυρα. Στο βιβλίο του Αρχαίες Πόλεις (Ancient Cities) (1886, σελίδα 25) ο Γ. Μπ. Ράιτ λέει: «Λάτρευαν τη δύναμη και προσεύχονταν μόνο σε κολοσσιαία πέτρινα είδωλα—λιοντάρια και ταύρους των οποίων τα πελώρια άκρα, τα αετίσια φτερά και τα ανθρώπινα κεφάλια ήταν σύμβολα δύναμης, θάρρους και νίκης. Ο πόλεμος ήταν η απασχόληση του έθνους και οι ιερείς υποκινούσαν ακατάπαυστα πολέμους. Συντηρούνταν σε μεγάλο βαθμό από τα λάφυρα της νίκης, από τα οποία τους παραχωρούσαν πάντοτε ένα καθορισμένο ποσοστό, πριν πάρουν οι άλλοι το μερίδιό τους, γιατί αυτή η φυλή λεηλατών ήταν υπερβολικά θρησκευόμενη».

3. (α) Από ποια άποψη είναι κατάλληλη η σημασία του ονόματος του Ναούμ; (β) Σε ποια περίοδο ανήκει η προφητεία του Ναούμ;

³ Η προφητεία του Ναούμ, μολονότι μικρή, έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Τα μόνα που γνωρίζουμε για τον ίδιο τον προφήτη περιέχονται στο αρχικό εδάφιο: «Βιβλίον της οράσεως Ναούμ του Ελκοσαίου». Το όνομά του (στην εβραϊκή, Ναχούμ) σημαίνει «Παρηγορητής». Ασφαλώς, το άγγελμά του δεν ήταν καθόλου παρηγορητικό για τη Νινευή, αλλά, για τον αληθινό λαό του Θεού, σήμαινε σίγουρη και διαρκή απαλλαγή από έναν αδυσώπητο και ισχυρό εχθρό. Είναι, επίσης, παρηγορητικό το ότι ο Ναούμ δεν κάνει μνεία των αμαρτημάτων του δικού του λαού. Μολονότι δεν είναι γνωστό πού ακριβώς βρίσκεται η τοποθεσία Ελκός, φαίνεται πιθανό ότι η προφητεία γράφτηκε στον Ιούδα. (Ναούμ 1:15) Όταν ο Ναούμ κατέγραψε την προφητεία του, η πτώση της Νινευή, η οποία έλαβε χώρα το 632 Π.Κ.Χ., ήταν γεγονός που θα γινόταν στο μέλλον, και ο Ναούμ παραβάλλει το γεγονός αυτό με την πτώση της Νω Αμμών (Θήβες, στην Αίγυπτο), που έλαβε χώρα λίγο νωρίτερα. (3:8) Συνεπώς, ο Ναούμ πρέπει να έγραψε την προφητεία του κάπου μέσα σ’ αυτή την περίοδο.

4. Ποια χαρακτηριστικά γίνονται εμφανή στο ύφος με το οποίο είναι γραμμένο το βιβλίο του Ναούμ;

⁴ Το ύφος του βιβλίου είναι χαρακτηριστικό. Δεν έχει περιττές λέξεις. Το σθένος του και ο ρεαλισμός του αρμόζουν στο γεγονός ότι αποτελεί μέρος των θεόπνευστων συγγραμμάτων. Το βιβλίο του Ναούμ διακρίνεται από περιγραφική, συναισθηματική και συναρπαστική γλώσσα, από επιβλητικές εκφράσεις, σαφείς εξεικονίσεις, καθώς επίσης από παραστατική και εντυπωσιακή φρασεολογία. (1:2-8, 12-14· 2:4, 12· 3:1-5, 13-15, 18, 19) Το μεγαλύτερο μέρος του 1ου κεφαλαίου φαίνεται να είναι γραμμένο σε ποιητική μορφή, ως ακροστιχίδα. (1:8, υποσημείωση στη ΜΝΚ) Το ύφος του Ναούμ το πλουτίζει το γεγονός ότι ασχολείται μ’ ένα και μοναδικό θέμα. Ο ίδιος νιώθει απόλυτη αποστροφή για τον ύπουλο εχθρό του Ισραήλ. Δεν βλέπει παρά μόνο την καταδίκη της Νινευή.

5. Τι αποδεικνύει την αυθεντικότητα της προφητείας του Ναούμ;

⁵ Η αυθεντικότητα της προφητείας του Ναούμ αποδεικνύεται από την ακρίβεια της εκπλήρωσής της. Στην εποχή του Ναούμ, ποιος άλλος εκτός από έναν προφήτη του Ιεχωβά θα τολμούσε να προβλέψει ότι η υπερήφανη πρωτεύουσα της ασσυριακής παγκόσμιας δύναμης θα υφίστατο ρήγματα στις ‘πύλες των ποταμών’, ότι το παλάτι της θα διαλυόταν και ότι η ίδια επρόκειτο ‘να εκκενωθεί και να εκτιναχθεί και να ερημωθεί’; (2:6-10) Τα γεγονότα που επακολούθησαν έδειξαν ότι η προφητεία ήταν πράγματι θεόπνευστη. Τα χρονικά του Βαβυλώνιου βασιλιά Ναβοπολάσσαρ περιγράφουν την άλωση της Νινευή από τους Μήδους και τους Βαβυλώνιους: «Την πόλη [την κατάντησαν] λόφους ερειπίων και σω[ρούς (χαλασμάτων) . . .]».b Τόσο πλήρης ήταν η καταστροφή της Νινευή ώστε ακόμη και η τοποθεσία της ξεχάστηκε επί πολλούς αιώνες. Μερικοί επικριτές έφτασαν μάλιστα στο σημείο να χλευάζουν την Αγία Γραφή σ’ αυτό το θέμα, λέγοντας ότι ουδέποτε υπήρξε η Νινευή.

6. Ποια πράγματα έχουν ανακαλυφθεί στην τοποθεσία της αρχαίας Νινευή τα οποία τεκμηριώνουν την ακρίβεια του βιβλίου του Ναούμ;

⁶ Κι όμως, ως περαιτέρω απόδειξη της αυθεντικότητας του βιβλίου του Ναούμ, η τοποθεσία της Νινευή βρέθηκε, και άρχισαν εκεί ανασκαφές το 19ο αιώνα. Υπολογίστηκε ότι θα έπρεπε να εκσκαφούν εκατομμύρια τόνοι χώμα για να φανεί πλήρως η πόλη. Τι έφεραν στο φως οι ανασκαφές στη Νινευή; Πολλά πράγματα που υποστηρίζουν την ακρίβεια της προφητείας του Ναούμ! Για παράδειγμα, τα μνημεία της και οι επιγραφές της πιστοποιούν τις ωμότητές της, και υπάρχουν υπολείμματα από τεράστια αγάλματα φτερωτών ταύρων και λιονταριών. Δεν είναι παράξενο που ο Ναούμ την αποκάλεσε «κατοικητήριον των λεόντων»!—2:11.c

7. Τι υποστηρίζει την κανονικότητα του βιβλίου του Ναούμ;

⁷ Η κανονικότητα του βιβλίου του Ναούμ καταδεικνύεται από το γεγονός ότι οι Ιουδαίοι το αποδέχονται ως μέρος της θεόπνευστης Γραφής. Το βιβλίο είναι σε πλήρη αρμονία με την υπόλοιπη Αγία Γραφή. Η προφητεία διατυπώνεται εν ονόματι του Ιεχωβά, για του οποίου τις ιδιότητες και την υπεροχή δίνει πειστική μαρτυρία.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥΜ

8. Ποια καταδίκη αναγγέλλεται για τη Νινευή, αλλά ποια καλά νέα για τον Ιούδα;

⁸ Η εξαγγελία του Ιεχωβά κατά της Νινευή (1:1-15). ‘Ο Ιεχωβά είναι Θεός που απαιτεί αποκλειστική αφοσίωση και εκδικείται’. Με τα λόγια αυτά ο προφήτης προλογίζει την ‘εξαγγελία κατά της Νινευή’. (1:1, 2, ΜΝΚ) Μολονότι ο Ιεχωβά είναι μακρόθυμος, παρατηρήστε τον τώρα καθώς εκδηλώνει την εκδίκησή του με ανεμοστρόβιλο και θύελλα. Τα βουνά σείονται, οι λόφοι διαλύονται και η γη τρέμει. Ποιος μπορεί να σταθεί μπροστά στην έξαψη της οργής του; Εντούτοις, ο Ιεχωβά είναι φρούριο για «τους ελπίζοντας επ’ αυτόν». Αλλά η Νινευή είναι καταδικασμένη. Θα εξολοθρευτεί με πλημμύρα και «θλίψις δεν θέλει επέλθει εκ δευτέρου». (1:9) Ο Ιεχωβά θα εξαλείψει παντελώς το όνομά της και τους θεούς της. Θα τη θάψει. Αναζωογονητική αντίθεση αποτελούν τα καλά νέα για τον Ιούδα! Τι λένε αυτά; Ένας κήρυκας ειρήνης τούς καλεί να γιορτάσουν τις γιορτές τους και να αποδώσουν τις ευχές τους, γιατί ο εχθρός, «ο εξολοθρευτής [αχρείος, ΜΝΚ]», είναι καταδικασμένος. ‘Ολοτελώς θα αποκοπεί’.—1:15.

9. Ποια προφητική περιγραφή της ήττας της Νινευή μάς δίνεται;

⁹ Προφητική περιγραφή της καταστροφής της Νινευή (2:1–3:19). Ο Ναούμ προκαλεί χλευαστικά τη Νινευή να ενδυναμωθεί για να αντιμετωπίσει ‘τον κατασυντρίβοντα’ που επέρχεται. Ο Ιεχωβά θα ‘αποστρέψει [συγκεντρώσει, ΜΝΚ]’ ξανά τους δικούς του, ‘τη δόξα του Ιακώβ και του Ισραήλ’. Δείτε την ασπίδα και την κόκκινη περιβολή των δυνατών αντρών του και τα πύρινα σιδερένια εξαρτήματα ‘της άμαξάς του τη μέρα της προετοιμασίας του!’ Πολεμικές άμαξες «θέλουσι θορυβείσθαι [θα τρέχουν τρελά, ΜΝΚ]» στους δρόμους, σαν αστραπές. (2:2-4) Τώρα μας δίνεται μια προφητική περιγραφή της μάχης. Οι Νινευίτες σκοντάφτουν και σπεύδουν να υπερασπίσουν τα τείχη, αλλά μάταια. Οι πύλες των ποταμών ανοίγουν, το παλάτι διαλύεται και οι δούλες στενάζουν και χτυπούν τα στήθη τους. Δίνεται διαταγή να σταθούν οι άντρες που έχουν τραπεί σε φυγή, αλλά κανένας δεν γυρίζει πίσω. Η πόλη λαφυραγωγείται και ερημώνεται. Οι καρδιές διαλύονται. Πού είναι τώρα αυτό το κατοικητήριο των λιονταριών; Το λιοντάρι έχει γεμίσει τη σπηλιά του με θηράματα για τους σκύμνους του, αλλά ο Ιεχωβά διακηρύττει: «Ιδού, εγώ είμαι εναντίον σου». (2:13) Ναι, ο Ιεχωβά θα κατακάψει την πολεμική μηχανή της Νινευή, θα στείλει ρομφαία να καταφάγει τους σκύμνους της και θα εξολοθρεύσει το θήραμά της από τη γη.

10. Ως τι εκτίθεται η Νινευή, και πώς περιγράφεται περαιτέρω το τέλος της;

¹⁰ «Ουαί εις την πόλιν των αιμάτων· . . . είναι πλήρης ψεύδους και αρπαγής». Ακούστε τα μαστίγια που σκίζουν τον αέρα και το κροτάλισμα των τροχών. Δείτε τα άλογα που ορμούν, τα άρματα που αναπηδούν, τους ιππείς πάνω στα άλογά τους, τη φλόγα της ρομφαίας και την αστραπή της λόγχης—και κατόπιν, το σωρό των πτωμάτων. «Δεν είναι τέλος των πτωμάτων». (3:1, 3) Γιατί; Επειδή εκείνη παγίδευσε έθνη με τις πορνείες της και οικογένειες με τις μαγείες της. Δεύτερη φορά ο Ιεχωβά διακηρύττει: «Ιδού, εγώ είμαι εναντίον σου». (3:5) Η Νινευή θα εκτεθεί ως μοιχαλίδα και θα ερημωθεί· δεν θα έχει καλύτερη τύχη από τη Νω Αμμών (Θήβες), που την αιχμαλώτισε η Ασσυρία. Τα οχυρά της είναι σαν ώριμα σύκα, που «εάν σεισθώσι, θέλουσι βεβαίως πέσει εις το στόμα του τρώγοντος». (3:12) Οι πολεμιστές της είναι σαν γυναίκες. Τίποτα δεν μπορεί να σώσει τη Νινευή από τη φωτιά και τη ρομφαία. Οι «μεγιστάνες [φύλακές, ΜΝΚ]» της θα φύγουν σαν σμήνος από ακρίδες σε ηλιόλουστη μέρα και ο λαός της θα διασκορπιστεί. Ο βασιλιάς της Ασσυρίας θα γνωρίσει ότι δεν υπάρχει ανακούφιση ούτε ίαση από τη συντριβή αυτή. Όλοι όσοι ακούν την είδηση θα χειροκροτήσουν, επειδή όλοι έχουν υποφέρει από την κακία της Ασσυρίας.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

11. Ποιες θεμελιώδεις Βιβλικές αρχές καταδεικνύονται παραστατικά στο βιβλίο του Ναούμ;

¹¹ Η προφητεία του Ναούμ καταδεικνύει παραστατικά μερικές θεμελιώδεις Βιβλικές αρχές. Οι πρώτες λέξεις του οράματος επαναλαμβάνουν για ποιο λόγο έδωσε ο Θεός τη δεύτερη από τις Δέκα Εντολές: ‘Ο Ιεχωβά είναι Θεός που απαιτεί αποκλειστική αφοσίωση’. Αμέσως μετά, ο ίδιος κάνει γνωστό πως είναι σίγουρο ότι ‘θα εκδικηθεί τους εναντίους του’. Η αμείλικτη υπερηφάνεια της Ασσυρίας και οι ειδωλολατρικοί θεοί της δεν μπόρεσαν να τη σώσουν από την εκτέλεση της κρίσης του Ιεχωβά. Μπορούμε να έχουμε την πεποίθηση ότι, παρόμοια, στον ορισμένο καιρό ο Ιεχωβά θα απονείμει δικαιοσύνη σε όλους τους πονηρούς. ‘Ο Ιεχωβά είναι μακρόθυμος και μέγας την ισχύν, και ουδόλως θέλει αθωώσει τον ασεβή’. Έτσι, με την εξολόθρευση της κραταιάς Ασσυρίας, εξυψώνεται η δικαιοσύνη και η υπεροχή του Ιεχωβά. Πράγματι, η Νινευή «εξεκενώθη και εξετινάχθη και ηρημώθη».—1:2, ΜΝΚ· 1:3· 2:10.

12. Ποια αποκατάσταση αναγγέλλει ο Ναούμ, και πώς μπορεί να συνδεθεί η προφητεία του με την ελπίδα για τη Βασιλεία;

¹² Σε αντίθεση με την ‘πλήρη αποκοπή’ της Νινευή, ο Ναούμ αναγγέλλει την αποκατάσταση ‘της δόξας του Ιακώβ και του Ισραήλ’. Επίσης, ο Ιεχωβά στέλνει ευχάριστες ειδήσεις στο λαό του: «Ιδού, επί των ορέων οι πόδες του ευαγγελιζομένου, του κηρύττοντος ειρήνην». Αυτές οι ειδήσεις για ειρήνη έχουν σχέση με τη Βασιλεία του Θεού. Πώς το ξέρουμε; Αυτό γίνεται φανερό επειδή ο Ησαΐας χρησιμοποιεί την ίδια φράση, προσθέτοντας όμως και τα εξής λόγια: «Του ευαγγελιζομένου αγαθά, του κηρύττοντος σωτηρίαν, του λέγοντος προς την Σιών, Ο Θεός σου βασιλεύει»! (Ναούμ 1:15· 2:2· Ησ. 52:7) Αργότερα, ο απόστολος Παύλος στο εδάφιο Ρωμαίους 10:15 εφαρμόζει αυτή τη φράση σ’ εκείνους που αποστέλλει ο Ιεχωβά ως Χριστιανούς κήρυκες των καλών νέων. Αυτοί διακηρύττουν ‘τα καλά νέα της βασιλείας’. (Ματθ. 24:14) Σύμφωνα με τη σημασία του ονόματός του, ο Ναούμ δίνει πολλή παρηγοριά σε όλους όσοι επιζητούν την ειρήνη και τη σωτηρία που φέρνει η Βασιλεία του Θεού. Όλοι αυτοί θα διαπιστώσουν σίγουρα ότι ‘ο Ιεχωβά είναι αγαθός, οχύρωμα εν ημέρα θλίψεως, για τους ελπίζοντας επ’ αυτόν’.—Ναούμ 1:7.

[Υποσημειώσεις]