Πρέπει να Εμβολιαστεί η Οικογένειά Μου;

ΕΙΝΑΙ καιρός για τα παιδικά εμβόλια», λέει ο γιατρός. Αυτή η δήλωση μπορεί να ανησυχήσει το μικρό παιδί που την ακούει, αλλά συνήθως καταλήγει σε ένα καθησυχαστικό χαμόγελο και ένα συγκαταβατικό νεύμα από μέρους των γονέων.

Πρόσφατα, όμως, έχουν ανακύψει ερωτήματα σχετικά με ορισμένες συνήθειες εμβολιασμού παιδιών και ενηλίκων που είναι κοινώς αποδεκτές. Ποια εμβόλια είναι πραγματικά αναγκαία; Τι θα λεχτεί για τις παρενέργειες; Περιλαμβάνεται με κάποιον τρόπο το αίμα στην παραγωγή εμβολίων;

Αυτές είναι καλές ερωτήσεις προς εξέταση για μια Χριστιανική οικογένεια που ενδιαφέρεται για αυτό το θέμα. Οι απαντήσεις μπορεί να έχουν άμεσο αντίκτυπο στην υγεία και στο μέλλον του παιδιού σας, καθώς και στο δικό σας.

Το Ιστορικό των Εμβολίων

Στη δεκαετία του 1950, μπήκε στην κυκλοφορία ένα αποτελεσματικό εμβόλιο που ουσιαστικά έβαλε τέλος στο φόβο της πολιομυελίτιδας στις περισσότερες χώρες. Το 1980 ανακοινώθηκε ότι η μάστιγα της ευλογιάς εξαλείφτηκε από ολόκληρο τον κόσμο χάρη στα αποτελεσματικά προγράμματα εμβολιασμού. Αυτό φάνηκε να επιβεβαιώνει τα λόγια του Βενιαμίν Φραγκλίνου: «Καλύτερα ένα δράμι πρόληψη παρά μια οκά θεραπεία».

Σήμερα, τα προγράμματα εμβολιασμού έχουν, κατά κανόνα, αποδειχτεί αποτελεσματικά για τον έλεγχο πολλών ασθενειών—του τετάνου, της πολιομυελίτιδας, της διφθερίτιδας και του κοκίτη, για να αναφέρουμε μερικά μόνο ονόματα. Επιπλέον, έχει φανεί πως, όταν ο τακτικός εμβολιασμός παραμελείται για κάποιο λόγο, η ασθένεια επανέρχεται. Αυτό συνέβη με τον κοκίτη σε κάποια χώρα.

Τι επιτελεί ο εμβολιασμός; Βασικά, ενισχύει την άμυνα του οργανισμού ενάντια στην εισβολή μολυσματικών παραγόντων που καλούνται παθογόνοι παράγοντες και περιλαμβάνουν μικρόβια και ιούς, χρησιμοποιώντας τον έναν ή τον άλλον από τους δύο διαθέσιμους τρόπους. Ο πρώτος τρόπος καλείται ενεργητική ανοσοποίηση. Σε αυτή την περίπτωση, το εμβόλιο περιέχει έναν εξασθενημένο ή απονεκρωμένο παθογόνο παράγοντα (ή το δηλητήριό του) που έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε να μην είναι επικίνδυνο για τον οργανισμό του ανθρώπου. Οι αμυντικοί μηχανισμοί του ίδιου του οργανισμού αρχίζουν να παράγουν δολοφονικά κύτταρα που ονομάζονται αντισώματα, τα οποία μπορούν να καταπολεμήσουν τον πραγματικό λοιμώδη παράγοντα σε περίπτωση που αυτός εμφανιστεί. Αν το ανοσολογικό παρασκεύασμα περιέχει εκχύλισμα του δηλητηρίου (τοξίνης) του παθογόνου παράγοντα, ονομάζεται ανατοξίνη. Αν παρασκευάζεται από ζωντανούς εξασθενημένους παθογόνους μικροοργανισμούς ή από απονεκρωμένους μικροοργανισμούς, ονομάζεται ζωντανό ή νεκρό εμβόλιο, αντίστοιχα.

Όπως μπορείτε να φανταστείτε, τα εμβόλια αυτά δεν δημιουργούν άμεση ανοσία. Χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα για να παραγάγει ο οργανισμός προστατευτικά αντισώματα. Αυτά τα είδη ενεργητικής ανοσοποίησης περιλαμβάνουν όλα τα παιδικά εμβόλια και κάθε άλλη ένεση που κοινώς θεωρείται εμβόλιο. Εκτός από μια εξαίρεση (που θα συζητηθεί αργότερα), δεν περιλαμβάνουν τη χρήση αίματος σε κανένα στάδιο της παρασκευής τους.

Η άλλη διαδικασία ονομάζεται παθητική ανοσοποίηση. Αυτή προορίζεται συνήθως για τις καταστάσεις στις οποίες το άτομο προσβάλλεται από μια σοβαρή αρρώστια, όπως η λύσσα. Σε αυτή την περίπτωση, δεν υπάρχει χρόνος να δημιουργήσει ο οργανισμός τη δική του ανοσία. Έτσι, τα αντισώματα κάποιου άλλου, τα οποία είναι ήδη έτοιμα, μπορούν να χορηγηθούν με ένεση στο άτομο που έχει προσβληθεί για να καταπολεμήσουν τους παθογόνους παράγοντες. Η γ-σφαιρίνη, η αντιτοξίνη και ο υπεράνοσος ορός είναι ορισμένες άλλες ονομασίες εμβολίων τα οποία προέρχονται από παράγωγα του αίματος άνοσων ατόμων ή ζώων. Αυτή η δανεική, ή παθητική, ανοσοποίηση έχει σκοπό να δώσει στον οργανισμό άμεση, αν και μόνο προσωρινή, βοήθεια για την καταπολέμηση του εισβολέα. Το σώμα εξαλείφει σύντομα τα δανεικά αντισώματα ως ξένη πρωτεΐνη.

Πρέπει να Εμβολιαστεί το Παιδί Μου;

Εξετάζοντας αυτές τις πληροφορίες, μερικοί μπορεί ακόμη να αναρωτιούνται: ‘Ποια εμβόλια πρέπει να κάνει το παιδί μου;’ Στα περισσότερα μέρη του κόσμου όπου τα παιδικά εμβόλια είναι ευρέως διαθέσιμα, οι κλασικοί εμβολιασμοί έχουν ως αποτέλεσμα να μειώνεται δραστικά η εμφάνιση των παιδικών ασθενειών τις οποίες έχουν ως στόχο τους.

Επί αρκετά χρόνια, η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία, σε ομοφωνία με παρόμοιους οργανισμούς παγκόσμια, συστήνει τον κλασικό εμβολιασμό για τις ακόλουθες αρρώστιες: διφθερίτιδα, κοκίτη και τέτανο. Συνήθως, γίνεται ένα τριπλό εμβόλιο—το DPT—με τρεις αναμνηστικές (ενισχυτικές) δόσεις DPT που χορηγούνται με ένεση σε διαστήματα που απέχουν μεταξύ τους δύο τουλάχιστον μήνες. Εκτός από αυτό, γίνεται εμβολιασμός κατά της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς με ένα εμβόλιο—το MMR—σε παιδιά που έχουν περάσει το πρώτο έτος της ηλικίας τους. Επίσης, χορηγούνται τέσσερις δόσεις του εμβολίου της πολιομυελίτιδας από το στόμα (OPV) σε χρονοδιάγραμμα παρόμοιο με αυτό του DPT.a

Σε πολλά μέρη αυτή η κλασική σειρά εμβολίων είναι υποχρεωτική, αν και ο αριθμός των αναμνηστικών δόσεων μπορεί να διαφέρει. Πρόσφατα, λόγω αρκετών ξαφνικών περιστατικών ιλαράς, έχουν συστηθεί σε μερικές περιπτώσεις επιπρόσθετες δόσεις του εμβολίου της ιλαράς. Ίσως να είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε κάποιο γιατρό στην περιοχή σας για λεπτομέρειες σχετικά με αυτό.

Εκτός από αυτά, υπάρχει και το εμβόλιο κατά της πνευμονίας (Pneumovax). Αυτό φαίνεται να παρέχει ανοσία εφ’ όρου ζωής σε παιδιά και ενηλίκους οι οποίοι για κάποιο λόγο είναι ευάλωτοι σε ορισμένα είδη πνευμονίας.

Ένα άλλο παιδικό εμβόλιο ονομάζεται εμβόλιο κατά του Αιμοφίλου της γρίπης τύπου Β (Hib). Αυτό γίνεται για προστασία από τον κοινό αυτό παθογόνο παράγοντα που προσβάλλει στις παιδικές ηλικίες. Το μικρόβιο αυτό προκαλεί αρκετές αρρώστιες στα μωρά, ιδιαίτερα μια σοβαρή μορφή μηνιγγίτιδας. Γενικά, το εμβόλιο έχει αποδειχτεί ασφαλές, και συστήνεται όλο και περισσότερο ως μέρος της σειράς των παιδικών εμβολίων.

Παρεμπιπτόντως, δεν υπάρχει ακόμη κλασικός εμβολιασμός για την ανεμοβλογιά. Και ο εμβολιασμός για την ευλογιά δεν είναι πλέον διαθέσιμος επειδή, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ένα παγκόσμιο πρόγραμμα εμβολιασμού έχει εξαλείψει αυτή τη θανατηφόρα αρρώστια.

Τι θα Λεχτεί για τις Παρενέργειες;

Τι θα λεχτεί για τις παρενέργειες του εμβολιασμού; Στην περίπτωση των περισσότερων εμβολίων, εκτός από το συνηθισμένο ξαφνικό κλάμα και τα στιγμιαία δάκρυα του παιδιού, οι παρενέργειες είναι συνήθως περιορισμένες και προσωρινές—κυρίως πυρετός που διαρκεί μια μέρα περίπου. Ωστόσο, πολλοί γονείς ανησυχούν για τους κινδύνους που εγκυμονούν αυτά τα εμβόλια. Μια ιατρική μελέτη σχετικά με τις ανησυχίες των γονέων για την υγεία των παιδιών τους ανακάλυψε ότι το 57 τοις εκατό των γονέων που ρωτήθηκαν ανησυχούσαν για τις ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων.

Πρόσφατα, έχει δοθεί δημοσιότητα στη μεγάλη ανησυχία που επικρατεί σχετικά με ένα συστατικό του DPT, συγκεκριμένα το συστατικό κατά του κοκίτη. Η επιτυχία αυτού του εμβολίου έχει καταλήξει σε αξιοσημείωτη μείωση μιας αρρώστιας που προκαλούσε προηγουμένως το φόβο—από 200.000 περιστατικά το χρόνο σε μια μόνο χώρα πριν από το εμβόλιο σε 2.000 το χρόνο μετά την ευρεία χρήση του εμβολίου. Παρ’ όλα αυτά, έχουν σημειωθεί σοβαρές παρενέργειες—σπασμοί, ακόμη και εγκεφαλική βλάβη—σε ποσοστό περίπου 1 ανά 100.000 δόσεις του εμβολίου.

Αν και αυτές οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις είναι πολύ σπάνιες, προκαλούν κάποια ανησυχία σε πολλούς γονείς που διαπιστώνουν ότι δεν έχουν άλλη εκλογή από το να αφήσουν το παιδί τους να εμβολιαστεί προκειμένου να γίνει δεκτό στο σχολείο. Επειδή η αρρώστια του κοκίτη, αν και δεν είναι συνηθισμένη, είναι πολύ καταστρεπτική όταν πλήττει μια κοινότητα, οι ειδικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για το μέσο παιδί «το εμβόλιο είναι πολύ πιο ασφαλές από το να προσβληθεί από την αρρώστια». Οι ειδήμονες αυτοί συμβουλεύουν να γίνεται ο εμβολιασμός εκτός «αν μια προηγούμενη δόση είχε καταλήξει σε σπασμούς, εγκεφαλίτιδα, εστιακά νευρολογικά συμπτώματα ή κατάρρευση. Ούτε πρέπει να παίρνουν επιπρόσθετες δόσεις του εμβολίου βρέφη που παρουσιάζουν ‘παρατεταμένη υπνηλία, επεισόδια παρατεταμένων κραυγών (επίμονο κλάμα ή επίμονες κραυγές διάρκειας 3 ή περισσότερων ωρών) ή θερμοκρασία μεγαλύτερη από 40,5° C’».b

Σε πολλές χώρες η πραγματική λύση στο πρόβλημα είναι το ακυτταρικό εμβόλιο, σαν και αυτό που χορηγείται τώρα στην Ιαπωνία με πολύ ελπιδοφόρες προοπτικές. Αυτό το καινούριο και προφανώς ασφαλέστερο εμβόλιο αρχίζει να γίνεται διαθέσιμο και σε άλλες χώρες επίσης.

Τα άλλα κλασικά βρεφικά εμβόλια έχουν επανειλημμένα αποδειχτεί αποτελεσματικά και σχετικά ασφαλή.

Τι θα Λεχτεί για τα Εμβόλια των Ενηλίκων;

Όταν το άτομο φτάσει στην ενηλικίωση, υπάρχουν λίγα μόνο είδη ενεργητικής ανοσοποίησης που θα πρέπει να έχει υπόψη του. Σε ιδανικές συνθήκες, όλοι οι ενήλικοι πρέπει να έχουν ήδη ανοσία στην ιλαρά, στην παρωτίτιδα και στην ερυθρά είτε επειδή έχουν προσβληθεί είτε επειδή έχουν εμβολιαστεί στην παιδική τους ηλικία. Αν υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το αν υπάρχει τέτοιου είδους ανοσία, ο γιατρός πιθανόν να συστήσει να γίνει εμβόλιο MMR στον ενήλικο.

Μια ένεση ανατοξίνης τετάνου κάθε δέκα χρόνια περίπου θεωρείται καλή ιδέα για την πρόληψη του τετάνου. Οι ηλικιωμένοι και εκείνοι που υποφέρουν από κάποια χρόνια αρρώστια μπορεί να θέλουν να ρωτήσουν το γιατρό τους για τα ετήσια εμβόλια της γρίπης. Εκείνοι που ταξιδεύουν σε ορισμένα μέρη του κόσμου πρέπει να σκεφτούν αν θα εμβολιαστούν για αρρώστιες όπως ο κίτρινος πυρετός, η χολέρα, ο άνθρακας, ο τυφοειδής πυρετός και η πανώλη αν αυτές οι αρρώστιες ενδημούν εκεί που πηγαίνουν.

Ένα άλλο είδος ενεργητικής ανοσοποίησης αξίζει προσοχής επειδή αυτό είναι το μόνο είδος ενεργητικής ανοσοποίησης που παρασκευάζεται από αίμα. Είναι το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β που ονομάζεται Heptavax-B. Αυτό το εμβόλιο προορίζεται για ορισμένα άτομα, όπως τα μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού, τα οποία μπορεί συμπτωματικά να εκτεθούν σε παράγωγα αίματος ασθενών που είναι μολυσμένοι με ηπατίτιδα Β. Αν και χαιρετίστηκε ως εξαιρετική εξέλιξη, το εμβόλιο προκάλεσε ανησυχία σε πολλούς λόγω της μεθόδου παρασκευής του.

Βασικά, συγκεντρώνουν το αίμα επιλεγμένων φορέων του ιού της ηπατίτιδας Β, το επεξεργάζονται έτσι ώστε να σκοτωθούν όλοι οι ιοί και συλλέγουν από αυτό το αντιγόνο της ηπατίτιδας Β. Το βελτιωμένο και αδρανοποιημένο αυτό αντιγόνο μπορεί να χορηγηθεί με ένεση ως εμβόλιο. Εντούτοις, πολλοί αρνούνται να δεχτούν αυτό το εμβόλιο επειδή φοβούνται μήπως εισαγάγουν στον οργανισμό τους προϊόντα αίματος από μολυσμένα άτομα, όπως από αυτούς που επιδίδονται σε αχαλίνωτες σεξουαλικές δραστηριότητες. Επιπλέον, μερικοί Χριστιανοί έχουν συνειδητά αρνηθεί το εμβόλιο επειδή προέρχεται από το αίμα κάποιου άλλου ατόμου.c

Αυτές οι αντιρρήσεις για το εμβόλιο της ηπατίτιδας έχουν αρθεί αποτελεσματικά με την κυκλοφορία ενός διαφορετικού αλλά εξίσου ισχυρού εμβολίου για την ηπατίτιδα Β. Αυτό παρασκευάζεται μέσω της γενετικής μηχανικής με την οποία το εμβόλιο παράγεται από ζυμομύκητες χωρίς να περιλαμβάνεται καθόλου ανθρώπινο αίμα. Αν είστε μέλος νοσηλευτικού προσωπικού ή θεωρείστε για κάποιον άλλο λόγο υποψήφιος για το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β, ίσως να θέλετε να συζητήσετε αυτό το ζήτημα με το γιατρό σας.

Αίμα στην Παρασκευή των Εμβολίων

Αυτό εγείρει ένα σημαντικό ζήτημα για τους Χριστιανούς, οι οποίοι ενδιαφέρονται για την απαγόρευση της Αγίας Γραφής σχετικά με την κακή χρήση του αίματος. (Πράξεις 15:28, 29) Παρασκευάζονται άλλα εμβόλια από αίμα;

Κατά κανόνα, εκτός από το Heptavax-B, τα ενεργά εμβόλια δεν παρασκευάζονται από αίμα. Αυτό περιλαμβάνει, για παράδειγμα, όλα τα βρεφικά εμβόλια.

Το αντίθετο αληθεύει για την παθητική ανοσοποίηση. Μπορεί κανείς να το θεωρεί βέβαιο ότι όταν του γίνει σύσταση να εμβολιαστεί επειδή πιθανώς διατρέχει κίνδυνο μόλυνσης, όπως σε περίπτωση που πάτησε σκουριασμένο καρφί ή τον δάγκωσε σκύλος, οι ενέσεις που χορηγούνται (εκτός και αν είναι τακτικές αναμνηστικές δόσεις του εμβολίου) είναι υπεράνοσοι οροί και έχουν παρασκευαστεί με τη χρήση αίματος. Αυτό αληθεύει επίσης και για την ανοσοσφαιρίνη Rh (ρέζους) (Rhogam), η οποία συστήνεται σε ρέζους-αρνητικές μητέρες που για κάποιο λόγο έχουν εκτεθεί σε ρέζους-θετικό αίμα, όπως συμβαίνει κατά τη γέννηση ενός ρέζους-θετικού μωρού.

Εφόσον αυτοί οι οροί είναι εκείνοι που δημιουργούν ανησυχία σχετικά με το ζήτημα του αίματος, ποια στάση πρέπει να πάρουν οι ευσυνείδητοι Χριστιανοί; Προηγούμενα άρθρα σε αυτό το περιοδικό καθώς και στο συνοδευτικό του, τη Σκοπιά, έχουν παρουσιάσει με συνέπεια την εξής θέση: Αφήνεται στη Γραφικά εκπαιδευμένη συνείδηση του κάθε Χριστιανού να καθορίσει αν θα δεχτεί αυτή τη θεραπεία για τον εαυτό του και την οικογένειά του.d

Πρέπει να Εμβολιαστεί η Οικογένειά Μου;

Οι Χριστιανοί έχουν μεγάλο σεβασμό για τη ζωή και ειλικρινή επιθυμία να κάνουν το καλύτερο για την υγεία της οικογένειάς τους. Το αν συνειδητά θα αποφασίσετε να εμβολιαστεί η οικογένειά σας, αυτό είναι απόφαση που θα πρέπει να πάρετε εσείς προσωπικά.—Γαλάτας 6:5.

Κάποιος ειδικός συνόψισε καλά την κατάσταση ως εξής: «Οι γονείς πρέπει να είναι πληροφορημένοι σχετικά με κάθε ιατρική παρέμβαση που γίνεται στο παιδί τους. Είναι κάτι περισσότερο από απλοί νομικοί φρουροί του παιδιού τους. Είναι υπεύθυνοι για την ευημερία και την προστασία του παιδιού τους στην περίοδο της ζωής κατά την οποία το παιδί εξαρτάται από αυτούς». Σχετικά με το ζήτημα του εμβολιασμού, καθώς και με όλα τα άλλα ιατρικά ζητήματα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά παίρνουν πολύ στα σοβαρά αυτή την ευθύνη.—Από γιατρό συνεργάτη.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 24]

Εμβόλια που Δεν Προέρχονται από Αίμα

Παιδικά εμβόλια (DPT, OPV, MMR)

Εμβόλιο κατά του Αιμοφίλου της γρίπης τύπου Β (Hib)

Pneumovax

Ανατοξίνες

Αντιγριπικά εμβόλια

Recombivax-HB

Εμβόλια που Προέρχονται από Αίμα

Heptavax-B

Rhogam

Αντιτοξίνες

Αντιδηλητηριακοί οροί (για το δηλητήριο φιδιών και αραχνών)

Ανοσοσφαιρίνες (για διάφορες αρρώστιες)

Γ-σφαιρίνη

Σκευάσματα υπεράνοσου ορού (π.χ. αντιλυσσικός ορός)