Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Πώς Μπορώ να Ελέγχω τα Συναισθήματά Μου;
«Εξαγριώνομαι με τους γονείς μου και λέω πράγματα που δεν τα εννοώ. Θα τους αποφεύγω μέχρι να μου περάσει».—Κέιτ, 13 χρονών.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημά μου είναι η ανασφάλεια. Μερικές φορές αισθάνομαι ότι πεθαίνω μέσα μου».—Άιβαν, 19 χρονών.
ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ είναι ισχυρά. Επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεσαι και ενεργείς. Μπορούν να σε υποκινήσουν τόσο προς το καλό όσο και προς το κακό. Μερικές φορές, μπορεί μάλιστα να σε καταβάλλουν. «Σχεδόν ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένος με τον εαυτό μου», λέει ο 20χρονος Τζέικομπ. «Συχνά, δεν καταφέρνω να ανταποκριθώ στις προσδοκίες μου. Μερικές φορές βάζω τα κλάματα ή θυμώνω τόσο πολύ ώστε ξεσπάω στους γύρω μου. Είναι δύσκολο να ελέγξω τα αισθήματά μου».
Ωστόσο, το να γίνει κάποιος ώριμος, υπεύθυνος ενήλικος σημαίνει εν μέρει να μάθει να ελέγχει τα συναισθήματά του. Μερικοί ειδικοί σήμερα πιστεύουν ότι η ικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων και διατήρησης καλών σχέσεων με τους άλλους είναι πιο πολύτιμη από την ευστροφία. Ανεξάρτητα από αυτό, η Αγία Γραφή δίνει μεγάλη αξία στον έλεγχο των αισθημάτων. Λόγου χάρη, το εδάφιο Παροιμίες 25:28 λέει: «Σαν πόλη διανοιγμένη από ρήγματα, χωρίς τείχος, έτσι είναι ο άνθρωπος που δεν συγκρατεί το πνεύμα του». Γιατί είναι τόσο δύσκολο να ελέγχει κανείς τα αισθήματά του;
Πρόκληση για τους Νέους
Άνθρωποι κάθε ηλικίας και προέλευσης αγωνίζονται να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Ωστόσο, ο αγώνας μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολος στα μεταβατικά χρόνια από την εφηβεία στην ενήλικη ζωή. Το βιβλίο Αλλαγές στο Σώμα, Αλλαγές στη Ζωή (Changing Bodies, Changing Lives), της Ρουθ Μπελ, αναφέρει: «Οι περισσότεροι έφηβοι νιώθουν έναν κυκεώνα από παράλογα, όμορφα, τρομακτικά, ανάμεικτα συναισθήματα. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων έχουν ταυτόχρονα πολλά και διάφορα αισθήματα για τα ίδια πράγματα. . . . Τη μια στιγμή μπορεί να νιώθεις έτσι και την άλλη στιγμή να νιώθεις αλλιώς».
Ως νεαρό άτομο, σου λείπει επίσης η πείρα. (Παροιμίες 1:4) Έτσι λοιπόν, καθώς συναντάς νέες καταστάσεις και προκλήσεις για πρώτη φορά, είναι εντελώς φυσιολογικό να αισθάνεσαι κάποια ανασφάλεια, ίσως και να καταβάλλεσαι. Ευτυχώς, ο Δημιουργός σου καταλαβαίνει καλά τα αισθήματά σου. Γνωρίζει ακόμη και τις “ανησυχητικές σκέψεις” σου. (Ψαλμός 139:23) Στο Λόγο του έχει εκθέσει ορισμένες αρχές που μπορούν να φανούν υποβοηθητικές.
Κλειδί για τον Έλεγχο των Συναισθημάτων
Ένα κλειδί για να ελέγχεις τα συναισθήματά σου είναι το να μάθεις να ελέγχεις τις σκέψεις σου. Οι αρνητικές σκέψεις μπορούν να απομυζήσουν τη δύναμη που σου χρειάζεται για να αναλάβεις δράση. (Παροιμίες 24:10) Πώς, όμως, μπορείς να μάθεις να σκέφτεσαι θετικά και έτσι να βοηθηθείς ώστε να ελέγχεις τα συναισθήματά σου;
Ένας τρόπος είναι να μην εμμένεις σε αρνητικά πράγματα που σου προκαλούν αισθήματα κατάθλιψης ή ανασφάλειας. Ακολουθώντας τη Γραφική συμβουλή να προσηλώνεσαι σε πράγματα που είναι «σοβαρού ενδιαφέροντος» και «δίκαια», μπορείς να αντικαθιστάς τις αρνητικές σκέψεις με θετικές. (Φιλιππησίους 4:8) Αυτό ίσως να μην είναι εύκολο, αλλά με προσπάθεια μπορεί να γίνει.
Σκέψου το παράδειγμα μιας νεαρής ονόματι Τζάσμιν. «Όλα αυτά που αντιμετωπίζω με καταβάλλουν πολύ», είπε λυπημένη κάποια φορά. «Καινούρια εργασία, καινούριες ευθύνες. Είμαι συναισθηματικά εξαντλημένη. Νιώθω να ασφυκτιώ». Δεν είναι παράξενο να νιώθει έτσι ένα νεαρό άτομο μερικές φορές, και αυτό μπορεί να του προξενεί αισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας για τον εαυτό του. Η Γραφή μάς μιλάει για κάποιον νεαρό ονόματι Τιμόθεο, ο οποίος είχε εξαιρετικά προσόντα για να φέρει σε πέρας τις ευθύνες που του είχαν ανατεθεί. Ωστόσο, φαίνεται ότι πάλευε με αισθήματα ανεπάρκειας.—1 Τιμόθεο 4:11-16· 2 Τιμόθεο 1:6, 7.
Είναι πολύ πιθανό να νιώθεις ανασφάλεια όταν έχεις να αντιμετωπίσεις κάποια καινούρια ή άγνωστη εργασία. Ίσως λες μέσα σου: “Δεν θα καταφέρω ποτέ να το κάνω αυτό”. Αλλά μπορείς να ελέγξεις τέτοια αισθήματα ανασφάλειας αν δεν εμμένεις σε αρνητικές σκέψεις. Προσπάθησε να μάθεις να εκτελείς την εργασία επιδέξια. Να κάνεις ερωτήσεις και να ακολουθείς οδηγίες.—Παροιμίες 1:5, 7.
Όσο πιο επιδέξια μάθεις να κάνεις μια εργασία, τόσο λιγότερη ανασφάλεια θα νιώθεις. Μη σκέφτεσαι συνέχεια τις αδυναμίες σου, επιτρέποντάς τους να σε καθηλώνουν και να σε εμποδίζουν να κάνεις προσπάθειες για βελτίωση. Κάποτε, όταν ο απόστολος Παύλος δέχτηκε επικρίσεις, απάντησε: «Ακόμη και αν είμαι αδέξιος στο λόγο, σίγουρα δεν είμαι στη γνώση». (2 Κορινθίους 10:10· 11:6) Παρόμοια, μπορείς και εσύ να αυξήσεις την πεποίθησή σου αν αναγνωρίζεις τα δυνατά σου σημεία και αν στρέφεσαι στον Θεό για να σε βοηθήσει να αντιμετωπίζεις τις αδυναμίες σου. Ο Θεός μπορεί πραγματικά να σε βοηθήσει, όπως βοήθησε και άλλους στο παρελθόν.—Έξοδος 4:10.
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο μπορείς να ελέγχεις τα συναισθήματά σου είναι να θέτεις λογικούς, ρεαλιστικούς στόχους και να αποδέχεσαι τους περιορισμούς σου. Επίσης, να αποφεύγεις τις άδικες συγκρίσεις με τους άλλους. Στο εδάφιο Γαλάτες 6:4, η Γραφή δίνει μια καλή συμβουλή, λέγοντας: «Ο καθένας ας αποδεικνύει τι είναι το δικό του έργο, και τότε θα έχει λόγο για αγαλλίαση σε σχέση με τον εαυτό του μόνο και όχι σε σύγκριση με τον άλλον».
Να Καταστέλλεις το Θυμό
Μια άλλη μεγάλη δυσκολία ίσως είναι το να ελέγχεις το θυμό. Όπως συμβαίνει και με την Κέιτ, τα λόγια της οποίας αναφέρθηκαν στην αρχή, ο θυμός ωθεί πολλούς νέους να λένε και να κάνουν πράγματα που είναι επιβλαβή ή καταστροφικά.
Ομολογουμένως, είναι φυσιολογικό να νιώθουμε θυμό κατά καιρούς. Αλλά θυμήσου τον πρώτο δολοφόνο, τον Κάιν. Όταν εκείνος «άναψε από μεγάλο θυμό», ο Θεός τον προειδοποίησε ότι αυτός ο θυμός θα μπορούσε να τον οδηγήσει στη διάπραξη σοβαρής αμαρτίας. Ρώτησε τον Κάιν: «Εσύ θα . . . επιβληθείς άραγε [στην αμαρτία];» (Γένεση 4:5-7) Ο Κάιν απέτυχε να τηρήσει αυτή τη θεϊκή συμβουλή, αλλά με τη βοήθεια του Θεού εσύ μπορείς να ελέγξεις το θυμό σου και να αποφύγεις να αμαρτήσεις!
Και πάλι, αυτό σχετίζεται με τον έλεγχο των σκέψεών σου. Στο εδάφιο Παροιμίες 19:11, η Γραφή λέει: «Η ενόραση του ανθρώπου ασφαλώς καταστέλλει το θυμό του, και είναι ωραίο το να παραβλέπει την παράβαση». Όταν κάποιο άτομο σε αναστατώνει, προσπάθησε να καταλάβεις γιατί συμπεριφέρθηκε με αυτόν τον τρόπο. Προσπάθησε άραγε σκόπιμα να σε πληγώσει; Μήπως ενήργησε παρορμητικά ή από άγνοια; Το να είσαι επιεικής με τα λάθη των άλλων αντανακλά το έλεος του ίδιου του Θεού, και μπορεί να σε βοηθήσει να καταστέλλεις τα αισθήματα θυμού.
Τι θα λεχθεί, όμως, αν ο θυμός είναι δικαιολογημένος; Οι Γραφές λένε: «Να οργίζεστε και εντούτοις να μην αμαρτάνετε». (Εφεσίους 4:26) Αν είναι απαραίτητο, συζήτησε το θέμα με το άτομο. (Ματθαίος 5:23, 24) Ή ίσως το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να αφήσεις απλώς να ξεχαστεί το ζήτημα—να πάψεις να νιώθεις θυμό και να συνεχίσεις τη ζωή σου.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι φίλοι σου μπορεί να ασκήσουν επιρροή στο πώς τα πηγαίνεις με το θυμό. Γι’ αυτόν το λόγο η Γραφή παραγγέλλει: «Μην κάνεις συντροφιά με άνθρωπο θυμώδη· και με άνθρωπο οργίλο δεν πρέπει να συμπορεύεσαι, για να μην εξοικειωθείς με τους δρόμους του και πέσει σε παγίδα η ψυχή σου».—Παροιμίες 22:24, 25.
Το να περιστοιχίζεσαι από ανθρώπους που προσπαθούν να ελέγχουν το θυμό τους μπορεί να σε βοηθήσει να καλλιεργήσεις και εσύ εγκράτεια. Οι Χριστιανικές εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά είναι γεμάτες τέτοια ώριμα άτομα, πολλά εκ των οποίων είναι μεγαλύτερα και πιο έμπειρα από εσένα. Γνωρίσου με μερικά από αυτά. Παρατήρησε πώς αντιμετωπίζουν τα προβλήματα. Πιθανόν να μπορούν επίσης να σου προσφέρουν “επιδέξια κατεύθυνση” όταν περνάς δυσκολίες. (Παροιμίες 24:6) Ο Τζέικομπ, ο οποίος αναφέρθηκε παραπάνω, λέει: «Ένας ώριμος φίλος που μπορεί να μου υπενθυμίζει το Λόγο του Θεού είναι ανεκτίμητος. Όταν θυμάμαι ότι ο Ιεχωβά με αγαπάει παρά τις ανασφάλειές μου, είμαι σε θέση να έχω τον έλεγχο των πραγμάτων και να παραμένω ήρεμος».
Άλλα Πρακτικά Βήματα
Ένα δημοφιλές βιβλίο γυμναστικής λέει: «Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι ο τρόπος με τον οποίο κινείτε το σώμα σας επηρεάζει τη διάθεσή σας μέσω των βιοχημικών διεργασιών που λαβαίνουν χώρα μέσα σας. Τα επίπεδα ορμονών και οξυγόνου αλλάζουν ανάλογα με το είδος των κινήσεων που κάνετε». Δεν υπάρχει αμφιβολία—η σωματική άσκηση κάνει καλό. Η Γραφή μάς λέει: «Η σωματική άσκηση έχει κάποια αξία». (1 Τιμόθεο 4:8, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση [Today’s English Version]) Γιατί να μην ξεκινήσεις ένα ήπιο πρόγραμμα τακτικής άσκησης; Μπορεί να επιδράσει θετικά στο πώς αισθάνεσαι. Ένα υγιεινό διαιτολόγιο μπορεί επίσης να σε ωφελήσει.
Σκέψου, ακόμη, τις επιλογές σου στον τομέα της μουσικής και της ψυχαγωγίας. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Υπόμνημα του Χάρβαρντ για την Ψυχική Υγεία (The Harvard Mental Health Letter) έλεγε: «Η παρακολούθηση βίας . . . δημιουργεί αισθήματα θυμού και επιθετικότητας. . . . Οι άνθρωποι που έβλεπαν βίαιες ταινίες έκαναν πιο επιθετικές σκέψεις και είχαν αυξημένη πίεση αίματος». Επομένως, να παίρνεις σοφές αποφάσεις όσον αφορά το τι ακούς και τι βλέπεις.—Ψαλμός 1:1-3· 1 Κορινθίους 15:33.
Τελικά, ο καλύτερος τρόπος για να μάθεις να ελέγχεις τα συναισθήματά σου είναι να αναπτύξεις στενή φιλία με τον Δημιουργό σου. Εκείνος καλεί τον καθένα από εμάς να του μιλάμε μέσω προσευχής, να του αποκαλύπτουμε τα αισθήματα και τα συναισθήματά μας. «Μην ανησυχείτε για τίποτα», πρότρεψε ο απόστολος Παύλος. «Ας γνωστοποιούνται τα αιτήματά σας στον Θεό· και η ειρήνη του Θεού η οποία υπερέχει από κάθε σκέψη θα περιφρουρήσει τις καρδιές σας και τις διανοητικές σας δυνάμεις». Ναι, μπορείς να αναπτύξεις την εσωτερική δύναμη που απαιτείται για να αντιμετωπίζεις οποιαδήποτε κατάσταση στη ζωή. Ο απόστολος Παύλος πρόσθεσε: «Για όλα τα πράγματα έχω τη δύναμη χάρη σε αυτόν που μου δίνει δύναμη».—Φιλιππησίους 4:6, 7, 13.
Η νεαρή Μαλίκα λέει: «Έχω μάθει να προσεύχομαι, ξανά και ξανά. Το γεγονός ότι γνωρίζω πως ο Ιεχωβά ενδιαφέρεται με βοηθάει να είμαι ήρεμη και να ελέγχω καλύτερα τα συναισθήματά μου». Με τη βοήθεια του Θεού, μπορείς και εσύ να μάθεις να ελέγχεις τα συναισθήματά σου.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 19]
Ένα κλειδί για να ελέγχεις τα συναισθήματά σου είναι το να μάθεις να ελέγχεις τις σκέψεις σου
[Εικόνα στη σελίδα 20]
Η συναναστροφή με μεγαλύτερα άτομα μπορεί να σε διδάξει πώς να ελέγχεις τα αισθήματά σου