Το Χάσμα Μεταξύ Πλουσίων και Φτωχών
ΑΣΧΕΤΑ από τους όρους που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή τους, τα κράτη που διαθέτουν υψηλή ανάπτυξη, βιομηχανία και οικονομική ευρωστία έχουν να επιδείξουν υψηλό βιοτικό επίπεδο, ενώ εκείνα που έχουν λιγότερη βιομηχανία, και συνεπώς είναι λιγότερο αναπτυγμένα από οικονομική άποψη, επιβιώνουν με χαμηλότερο επίπεδο. Είναι σχεδόν σαν να ανήκουν σε δύο διαφορετικούς κόσμους.
Ασφαλώς, αυτοί οι δύο κόσμοι μπορεί να υπάρχουν ακόμη και μέσα στο ίδιο έθνος. Σκεφτείτε τις σχετικά εύπορες χώρες που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο άρθρο. Σε αυτές υπάρχουν και πλούσιοι και φτωχοί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγου χάρη, το 30 τοις εκατό περίπου του συνολικού εθνικού εισοδήματος καταλήγει στις τσέπες του 10 τοις εκατό των πλουσιότερων σπιτικών. Συγχρόνως, το φτωχότερο 20 τοις εκατό των σπιτικών πρέπει να επιβιώσει με το μόλις 5 τοις εκατό του συνολικού εισοδήματος. Ίδια ή παρόμοια μπορεί να είναι η κατάσταση στη χώρα όπου ζείτε, ιδιαίτερα αν η μεσαία τάξη είναι μικρή. Αλλά ακόμη και σε χώρες όπου η μεσαία τάξη είναι σχετικά μεγάλη, οι κυβερνήσεις δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να γεφυρώσουν εντελώς το οικονομικό χάσμα που χωρίζει εκείνους που έχουν και εκείνους που δεν έχουν.
Κανένας από τους Δύο Κόσμους Δεν Είναι Ιδανικός
Κανένας από τους δύο κόσμους δεν μπορεί δικαίως να ισχυριστεί πως είναι τέλειος. Σκεφτείτε τα προφανή μειονεκτήματα για εκείνους που ζουν στις φτωχότερες χώρες. Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι πολύ περιορισμένη. Μολονότι οι 9 πλουσιότερες χώρες που αναφέρονται στο πλαίσιο αυτής της σελίδας διαθέτουν 1 γιατρό για κάθε 242 ως 539 κατοίκους, οι 18 φτωχότερες χώρες βρίσκονται πολύ πιο πίσω, έχοντας 1 μόνο γιατρό για κάθε 3.707 ως 49.118 πολίτες τους. Δικαιολογημένα, λοιπόν, η αναμενόμενη διάρκεια ζωής στις πιο εύπορες χώρες είναι τα 73 χρόνια και άνω, ενώ στις μισές και πλέον από τις φτωχότερες, είναι πολύ πιο κάτω από τα 50 χρόνια.
Στις φτωχές χώρες, οι δυνατότητες για εκπαίδευση είναι επίσης πολύ λιγότερες, με αποτέλεσμα να καταδικάζονται συχνά τα παιδιά σε μια ζωή φτώχειας. Αυτή η έλλειψη φαίνεται καθαρά στα ποσοστά των εγγράμματων. Ενώ 7 από τις 9 πλουσιότερες χώρες έχουν ποσοστό εγγράμματων 100 τοις εκατό (οι υπόλοιπες 2 έχουν ποσοστό 96 και 97 τοις εκατό), οι 18 φτωχότερες χώρες έχουν ποσοστά εγγράμματων που κυμαίνονται από 81 τοις εκατό το υψηλότερο ως 16 τοις εκατό το χαμηλότερο, και 10 από αυτές βρίσκονται σε επίπεδο κάτω του 50 τοις εκατό.
Αλλά και οι κάτοικοι των εύπορων εθνών έχουν ορισμένα μειονεκτήματα. Μολονότι εκείνοι που ζουν στις φτωχές χώρες μπορεί να υποφέρουν από έλλειψη τροφίμων, εκείνοι που έχουν αφθονία οδηγούνται με αυξανόμενους ρυθμούς στο θάνατο εξαιτίας του υπερβολικού φαγητού. Το βιβλίο Μάχη Φαγητού (Food Fight) ισχυρίζεται ότι «η υπερκατανάλωση έχει αντικαταστήσει τον υποσιτισμό ως το μεγαλύτερο διατροφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κόσμος». Επίσης, το περιοδικό Δι Ατλάντικ Μάνθλι (The Atlantic Monthly) δηλώνει: «Περίπου εννέα εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν τώρα από “νοσηρή παχυσαρκία”, πράγμα που σημαίνει ότι είναι υπέρβαροι κατά [45 κιλά] ή και περισσότερο, ενώ ασθένειες που σχετίζονται με το βάρος οδηγούν σε 300.000 περίπου πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο σε αυτή τη χώρα». Το ίδιο άρθρο αναφέρει ότι «η παχυσαρκία μπορεί σύντομα να ξεπεράσει τόσο την πείνα όσο και τις μολυσματικές ασθένειες ως το πιο έντονο πρόβλημα δημόσιας υγείας στον κόσμο».a
Είναι γεγονός ότι οι πολίτες των εύπορων χωρών έχουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, αλλά συγχρόνως προσδίδουν μεγαλύτερη σημασία στα αποκτήματα παρά στις σχέσεις, θέτοντας έτσι πολύ μεγάλη έμφαση στο τι έχουν και πολύ μικρή στο τι είναι. Ως αποτέλεσμα, τείνουν να μετρούν τη σπουδαιότητα και την αξία ενός ατόμου με βάση την εργασία, το μισθό ή τα αποκτήματά του παρά με βάση τις γνώσεις, τη σοφία, τις ικανότητες ή τα θετικά χαρακτηριστικά του.
Τονίζοντας ότι η απλή ζωή είναι αυτή που συμβάλλει στην ευτυχία, ο τίτλος ενός άρθρου στο γερμανικό εβδομαδιαίο ειδησεογραφικό περιοδικό Φόκους (Focus) έθετε το ερώτημα: «Θα Μπορούσατε με Κάπως Λιγότερα;» Το άρθρο ανέφερε: «Οι περισσότεροι πολίτες του Δυτικού κόσμου δεν είναι πιο ευτυχισμένοι τώρα από ό,τι ήταν πριν από δεκαετίες, παρά την εντυπωσιακή αύξηση της ευημερίας. . . . Οποιοσδήποτε δίνει όλη του την καρδιά σε υλικά πράγματα έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει τελικά δυστυχισμένος».
Επίτευξη Τέλειας Ισορροπίας
Πράγματι, τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι και οι δύο κόσμοι, τόσο των πλουσίων όσο και των φτωχών, αν και έχουν ορισμένες θετικές πλευρές, έχουν και τις αρνητικές τους. Μολονότι ο κόσμος των φτωχών μπορεί να είναι υπερβολικά απλός, ο κόσμος των πλουσίων μπορεί να είναι υπερβολικά περίπλοκος. Πόσο επωφελές θα ήταν αν αυτοί οι δύο κόσμοι μπορούσαν να μάθουν ο ένας από τον άλλον! Είναι, όμως, ρεαλιστικό να πιστεύουμε ότι θα μπορέσει ποτέ να επιτευχθεί μια τέτοια τέλεια ισορροπία;
Από ανθρώπινη σκοπιά, ίσως πιστεύετε ότι αυτός ο στόχος, αν και επιθυμητός, είναι πέρα από τις ανθρώπινες δυνατότητες. Η δε ιστορία ενισχύει την άποψή σας. Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι καθόλου απελπιστική. Ίσως σας διαφεύγει η πιο λογική λύση στο πρόβλημα. Ποια θα μπορούσε να είναι αυτή;
[Υποσημείωση]
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]
«Η παχυσαρκία μπορεί σύντομα να ξεπεράσει τόσο την πείνα όσο και τις μολυσματικές ασθένειες ως το πιο έντονο πρόβλημα δημόσιας υγείας στον κόσμο».—Δι Ατλάντικ Μάνθλι
[Γράφημα στη σελίδα 5]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Οι χώρες αναφέρονται με αλφαβητική σειρά
Οι Εννιά Πλουσιότερες Χώρες
Αναμενόμενη Διάρκεια Ζωής Αντρών (έτη) Ποσοστό Εγγράμματων (%)
Βέλγιο
75,1 100
Καναδάς
76,4 96,6
Δανία
74,9 100
Ισλανδία
78,4 100
Ιαπωνία
78,4 100
Λουξεμβούργο
74,9 100
Νορβηγία
76,5 100
Ελβετία
77,7 100
Ηνωμένες Πολιτείες
74,4 95,5
Οι Δεκαοχτώ Φτωχότερες Χώρες
Αναμενόμενη Διάρκεια Ζωής Αντρών (έτη) Ποσοστό Εγγράμματων (%)
Μπενίν
50,4 37,5
Μπουρκίνα Φάσο
43 23
Μπουρούντι
42,5 48,1
Τσαντ
47 53,6
Κονγκό, Δημ. του
49 80,7
Αιθιοπία
47,3 38,7
Γουινέα-Μπισάου
45,1 36,8
Μαδαγασκάρη
53,8 80,2
Μαλάουι
37,6 60,3
Μάλι
44,7 40,3
Μοζαμβίκη
38,9 43,8
Νίγηρας
42,3 15,7
Νιγηρία
50,9 64,1
Ρουάντα
45,3 67
Σιέρα Λεόνε
40,3 36,3
Τανζανία
43,3 75,2
Υεμένη
59,2 46,4
Ζάμπια
35,3 78
[Ευχαριστίες]
Source: 2005 Britannica Book of the Year.
[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 4]
© Mark Henley/Panos Pictures