ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21

Πώς Μπορώ να Αντιμετωπίσω την Κριτική;

«Η μητέρα μου έμοιαζε με αστυνομικό​—πάντοτε έψαχνε να βρει τομείς στους οποίους αποτύχαινα. Πριν ακόμη προλάβω να τελειώσω τις δουλειές μου, αυτή επιθεωρούσε την εργασία μου ψάχνοντας για λάθη».​—Κρεγκ.

«Οι γονείς μου πάντοτε μου έκαναν κήρυγμα για κάποιο πράγμα. Έλεγαν ότι απλώς δεν μπορούσα να βάλω σε τάξη τη ζωή μου. Σχολείο, σπίτι, εκκλησία​—δεν με άφηναν στην ησυχία μου».​—Τζέιμς.

ΜΗΠΩΣ φαίνεται πως οτιδήποτε και αν κάνεις δεν είναι ποτέ αρκετά καλό για τους γονείς σου; Μήπως νιώθεις ότι η κάθε σου κίνηση εξετάζεται στο μικροσκόπιο​—ότι σε παρακολουθούν συνέχεια και σε κριτικάρουν διαρκώς, αλλά δεν περνάς ποτέ με επιτυχία την επιθεώρηση;

Ποια από τις επόμενες δηλώσεις ακούς πιο συχνά;

□ Το δωμάτιό σου είναι πάντα άνω κάτω.

□ Βλέπεις πολλή τηλεόραση.

□ Πέφτεις πολύ αργά για ύπνο.

□ Ποτέ δεν ξυπνάς στην ώρα σου.

Στην επόμενη σειρά, γράψε ποια υπενθύμιση ή κριτική που σου κάνουν οι γονείς σου σε ενοχλεί περισσότερο.

․․․․․

Είναι γεγονός ότι οι εντολές και η κριτική μπορεί να σε εκνευρίζουν. Δες όμως το ζήτημα και από την άλλη πλευρά: Αν οι γονείς σου δεν σου έδιναν ποτέ συμβουλή ή διαπαιδαγώγηση, δεν θα αναρωτιόσουν αν ενδιαφέρονται για εσένα; (Εβραίους 12:8) Πράγματι, η διαπαιδαγώγηση δείχνει ότι οι γονείς σου σε αγαπούν. Η Γραφή λέει ότι ο πατέρας ελέγχει «το γιο στον οποίο ευαρεστείται».​—Παροιμίες 3:12.

Επομένως, μπορείς να είσαι ευγνώμων που οι γονείς σου ενδιαφέρονται αρκετά για εσένα ώστε να σε διορθώνουν! Εξάλλου, είσαι σε νεαρή ηλικία και έχεις σχετικά λίγη πείρα. Αργά ή γρήγορα, θα χρειαστείς διόρθωση. Χωρίς καθοδηγία, θα μπορούσες εύκολα να κυριευτείς από «τις επιθυμίες που χαρακτηρίζουν τη νεότητα».​—2 Τιμόθεο 2:22.

Ναι, Αλλά Πληγώνομαι!

Ασφαλώς, «καμιά διαπαιδαγώγηση δεν φαίνεται προς το παρόν να φέρνει χαρά, αλλά λύπη». (Εβραίους 12:11) Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα όταν είσαι σε νεαρή ηλικία. Και δεν είναι καθόλου παράξενο! Η προσωπικότητά σου διαμορφώνεται ακόμη. Εξακολουθείς να αναπτύσσεσαι και να ανακαλύπτεις τον εαυτό σου. Έτσι λοιπόν, η κριτική​—ακόμη και όταν είναι καλομελετημένη και εκφράζεται με καλοσυνάτο τρόπο​—μπορεί να σου προκαλέσει δυσαρέσκεια.

Αυτή η αντίδραση είναι κατανοητή, επειδή ο τρόπος με τον οποίο αξιολογείς τον εαυτό σου μπορεί εύκολα να επηρεαστεί από το τι λένε οι άλλοι για εσένα. Και ιδιαίτερα η άποψη των γονέων σου επηρεάζει πολύ την αυτοεκτίμησή σου. Όταν, λοιπόν, κάποιος από τους γονείς σου σε διορθώνει ή δυσανασχετεί για τον τρόπο με τον οποίο κάνεις κάτι, αυτό μπορεί να σε καταρρακώνει.

Μήπως θα πρέπει να συμπεράνεις πως ό,τι και να κάνεις δεν είναι ποτέ αρκετά καλό ή πως είσαι σκέτη αποτυχία απλώς και μόνο επειδή οι γονείς σου σού υπέδειξαν κάποια αδύνατα σημεία σου; Όχι. Όλοι οι άνθρωποι υστερούμε απελπιστικά σε σχέση με την τελειότητα. (Εκκλησιαστής 7:20) Επίσης, τα λάθη που κάνουμε είναι μέρος της διαδικασίας της μάθησης. (Ιώβ 6:24) Αλλά τι γίνεται αν οι γονείς σου φαίνεται πως έχουν πολλά να πουν όταν κάνεις κάποιο λάθος και λίγα όταν κάνεις κάτι σωστό; Αυτό μπορεί να σε πληγώνει. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι είσαι σκέτη αποτυχία.

Πίσω από την Κριτική

Μερικές φορές οι γονείς μπορεί να φαίνονται υπερβολικά επικριτικοί, όχι επειδή εσύ έχεις κάνει κάτι κακό, αλλά επειδή απλώς εκείνοι δεν βρίσκονται σε καλή διάθεση. Μήπως η μαμά σου πέρασε δύσκολη μέρα; Μήπως παλεύει με κάποια αρρώστια; Τότε ίσως να έχει περισσότερο από ό,τι συνήθως την τάση να σου βάζει τις φωνές αν το δωμάτιό σου δεν είναι στην εντέλεια. Μήπως ο μπαμπάς σου είναι θυμωμένος και απογοητευμένος επειδή τα οικονομικά της οικογένειας δεν πάνε καλά; Τότε ίσως μιλήσει αστόχαστα «σαν να δίνει χτυπήματα με σπαθί». (Παροιμίες 12:18) Ομολογουμένως, τέτοια άδικη κριτική είναι εκνευριστική. Αλλά αντί να εστιάσεις την προσοχή σου στην αδικία​—πράγμα που απλώς θα σου φέρει μεγαλύτερη αναστάτωση​—προσπάθησε να παραβλέψεις τα λάθη των γονέων σου. Να θυμάσαι πως «όλοι σφάλλουμε πολλές φορές. Αν κάποιος δεν σφάλλει σε λόγο, αυτός είναι τέλειος άντρας».​—Ιακώβου 3:2.

Ως ατελείς άνθρωποι που είναι, και οι γονείς επίσης μπορεί να βασανίζονται από αισθήματα ανεπάρκειας. Στην πραγματικότητα, μια δική σου αποτυχία μπορεί να τους κάνει να νιώθουν ότι έχουν αποτύχει αυτοί. Λόγου χάρη, μια μητέρα μπορεί να επικρίνει την κόρη της όταν εκείνη φέρει κακή βαθμολογία από το σχολείο. Αλλά αυτό που ίσως σκέφτεται η μητέρα είναι: “Φοβάμαι πως δεν τα καταφέρνω καλά ως μητέρα επειδή δεν δίνω στην κόρη μου κίνητρα για να πετύχει”.

Όταν Δέχεσαι Πυρά, Δείξε Ψυχραιμία

Οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος για τον οποίο σου κάνουν κριτική, το ερώτημα είναι: Πώς μπορείς να την αντιμετωπίσεις; Πρώτα από όλα, πρόσεξε να μην ξεσπάσεις. Το εδάφιο Παροιμίες 17:27 λέει: «Όποιος συγκρατεί τα λόγια του κατέχει γνώση και ο άνθρωπος που έχει διάκριση είναι ψύχραιμος στο πνεύμα». Πώς μπορείς να παραμείνεις «ψύχραιμος στο πνεύμα» όταν δέχεσαι πυρά; Δοκίμασε τις εξής εισηγήσεις:

Άκουσε με προσοχή. Αντί να σπεύσεις να δικαιολογήσεις τις ενέργειές σου ή να υποστηρίξεις την αθωότητά σου, προσπάθησε να συγκρατήσεις τα αισθήματά σου και να συλλάβεις το νόημα αυτών που έχουν να σου πουν οι γονείς σου. Ο μαθητής Ιάκωβος είπε στους Χριστιανούς να είναι “γρήγοροι στο να ακούν, αργοί στο να μιλάνε, αργοί σε οργή”. (Ιακώβου 1:19) Αν διακόψεις θυμωμένα τους γονείς σου την ώρα που σου μιλάνε, τότε εκείνοι θα νομίσουν ότι δεν ακούς με προσοχή. Αυτό θα τους απογοητεύσει και θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε περισσότερες, όχι λιγότερες, συμβουλές.

Συγκέντρωσε την προσοχή σου στην ουσία. Μερικές φορές, ίσως πιστεύεις ότι ο τρόπος με τον οποίο σε συμβούλεψαν οι γονείς σου δεν ήταν τόσο καλοσυνάτος. Αντί, όμως, να μείνεις στο πώς σου μίλησαν, συγκέντρωσε την προσοχή σου στο τι σου είπαν. Ρώτησε τον εαυτό σου: “Ποιο σημείο από την κριτική που μου έκαναν ξέρω ότι είναι σωστό; Έχω ξανακούσει τους γονείς μου να διαμαρτύρονται για το ίδιο ζήτημα; Τι θα μου κόστιζε το να συμμορφωθώ με τις επιθυμίες τους;” Να θυμάσαι πως, ό,τι και αν φαντάζεσαι εκείνη τη στιγμή, το ενδιαφέρον των γονέων σου υποκινείται από αγάπη. Αν σε μισούσαν, δεν θα σε διαπαιδαγωγούσαν καθόλου.​—Παροιμίες 13:24.

Επανάλαβε τη συμβουλή τους με δικά σου λόγια. Αν διατυπώσεις τη συμβουλή των γονέων σου με δικά σου λόγια και τους την επαναλάβεις με τρόπο που δείχνει σεβασμό, τους διαβεβαιώνεις ότι άκουσες αυτά που είπαν. Λόγου χάρη, κάποιος από τους γονείς σου μπορεί να πει: «Αφήνεις πάντα το δωμάτιό σου άνω κάτω. Αν δεν το τακτοποιήσεις, δεν θα πας πουθενά!» Κατά τη δική σου άποψη το δωμάτιό σου μπορεί να είναι μια χαρά. Αλλά το να πεις κάτι τέτοιο δεν θα βοηθήσει σε τίποτα. Προσπάθησε να δεις τα πράγματα από τη δική τους οπτική γωνία. Θα ήταν καλύτερα να πεις, χωρίς διάθεση ειρωνείας, κάτι όπως: «Έχεις δίκιο. Το δωμάτιό μου είναι άνω κάτω. Θέλεις να το τακτοποιήσω τώρα αμέσως ή μετά το φαγητό;» Όταν αναγνωρίσεις με αυτόν τον τρόπο ότι οι ανησυχίες των γονέων σου είναι βάσιμες, αυξάνονται οι πιθανότητες να εκτονωθεί η ένταση. Κατόπιν, βέβαια, χρειάζεται να ενεργήσεις σύμφωνα με την υπόδειξή τους.​—Εφεσίους 6:1.

Περίμενε. Φύλαξε οποιαδήποτε δικαιολογία για αργότερα, όταν θα έχεις συμμορφωθεί με τις επιθυμίες των γονέων σου. «Αυτός που κρατάει τα χείλη του υπό έλεγχο ενεργεί φρόνιμα», λέει η Γραφή. (Παροιμίες 10:19) Όταν οι γονείς σου διαπιστώσουν ότι τους άκουσες πραγματικά, θα είναι πολύ πιο πρόθυμοι να ακούσουν και αυτοί εσένα.

Γράψε εδώ σε ποιο από τα παραπάνω τέσσερα βήματα χρειάζεται να προσπαθήσεις περισσότερο. ․․․․․

Γιατί Αξίζει τον Κόπο

Θα είχες την προθυμία να υποστείς κάποια ταλαιπωρία προκειμένου να ανακαλύψεις μια μεγάλη ποσότητα χρυσού; Η Γραφή λέει ότι η σοφία αξίζει πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε θησαυρό. (Παροιμίες 3:13, 14) Πώς μπορείς να αποκτήσεις σοφία; Το εδάφιο Παροιμίες 19:20 λέει: «Να ακούς συμβουλή και να δέχεσαι διαπαιδαγώγηση, ώστε να γίνεις σοφός στο μέλλον σου». Είναι αλήθεια ότι η συμβουλή και η διαπαιδαγώγηση μπορεί να προκαλέσουν κάποια δυσφορία. Αλλά αν βρίσκεις τα ψήγματα σοφίας σε οποιαδήποτε κριτική σού κάνουν και ενεργείς σε αρμονία με αυτά, τότε θα αποκτήσεις έναν θησαυρό που αξίζει περισσότερο από το χρυσάφι.

Πρέπει να παραδεχτούμε ότι η κριτική είναι μέρος της ζωής. Την υφίστασαι ήδη από τους γονείς σου και τους καθηγητές σου. Στο μέλλον, θα έχεις αναμφίβολα να αντιμετωπίσεις εργοδότες και άλλους. Αν μάθεις να χειρίζεσαι την κριτική στο σπίτι, θα γίνεις προοδευτικός μαθητής, πολύτιμος υπάλληλος και, γενικότερα, άτομο με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ασφαλώς, αξίζει να ανεχτείς λίγη κριτική για να έχεις τέτοια αποτελέσματα!

ΒΑΣΙΚΟ ΕΔΑΦΙΟ

«Ο σοφός θα ακούσει και θα λάβει περισσότερη εκπαίδευση».​—Παροιμίες 1:5.

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Για να σου είναι ευκολότερο να δεχτείς τη διόρθωση από τους γονείς σου

● Να εκτιμάς οποιονδήποτε έπαινο σου δίνουν μαζί με την κριτική.

● Να ζητάς διευκρινίσεις αν δεν κατάλαβες καλά ποιο είναι το πρόβλημα ή ποια είναι η λύση που περιμένουν.

ΓΝΩΡΙΖΕΣ ΟΤΙ . . . ;

Μερικοί πατέρες ή μητέρες δυσκολεύονται να φερθούν με αγάπη στα παιδιά τους επειδή οι δικοί τους γονείς δεν τους έδειξαν αρκετή αγάπη και κατανόηση.

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ!

Αυτό που θα κάνω την επόμενη φορά που θα με κριτικάρουν οι γονείς μου είναι ․․․․․

Αυτό που θα κάνω αν νιώσω πως οι γονείς μου είναι υπερβολικά επικριτικοί είναι ․․․․․

Αυτό που θα ήθελα να ρωτήσω το γονέα (τους γονείς) μου σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα είναι ․․․․․

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΨΗ ΣΟΥ;

● Γιατί μπορεί να σου φαίνεται δύσκολο να δεχτείς την κριτική;

● Τι μπορεί να υποκινεί τους γονείς σου να σου κάνουν κριτική;

● Πώς μπορείς να ωφεληθείς όσο το δυνατόν περισσότερο από οποιαδήποτε συμβουλή σού δίνουν;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 177]

«Σε όλη μου τη ζωή, η μητέρα μου μού έβαζε τις φωνές και εγώ της απαντούσα ανάλογα. Τώρα όμως προσπαθώ να εφαρμόσω αυτά που λέει ο Λόγος του Θεού. Και αυτό έχει αποτελέσματα. Η στάση της μαμάς έχει αρχίσει να αλλάζει. Εφαρμόζοντας την Αγία Γραφή, έφτασα στο σημείο να καταλαβαίνω τη μητέρα μου καλύτερα. Η σχέση μας βελτιώθηκε».​—Μαρλίν

[Εικόνα στη σελίδα 180]

Αν ξεδιαλέγεις τα ψήγματα σοφίας σε οποιαδήποτε κριτική σού κάνουν, θα αποκτήσεις έναν θησαυρό που αξίζει περισσότερο από το χρυσάφι