فصل ۱
«از من پیروی کن» منظور عیسی از این گفته چه بود؟
«چه کنم تا وارث حیات جاویدان شوم؟»
۱، ۲. بهترین دعوتی که ممکن است از کسی شود چیست و در این خصوص چه سؤالی درخور تأمّل است؟
در میان دعوتهایی که تا به حال از شما شده است، کدام یک بیش از همه مایهٔ شادی و افتخارتان بوده است؟ شاید دعوت به عروسیِ دوستی صمیمی، دعوت به یک مهمانی یا شاید دعوت به همکاری در فعالیتی بسیار مهم به خاطرتان آید. اما باید گفت، دعوتی از شما شده است که بسیار شادیآورتر و افتخارآمیزتر از این دعوتهاست. در واقع این دعوت از فردفرد ما به عمل آمده است و قبول یا رد آن تأثیری بسزا بر زندگی ما دارد. میتوان گفت که این تصمیم، مهمترین تصمیم زندگی ماست.
۲ این دعوت چیست؟ این دعوت از طرف عیسی مسیح، پسر یگانهٔ خدای قادر مطلق، یَهُوَه است و آن را در کتاب مقدّس میتوان یافت. در مَرقُس ۱۰:۲۱ عیسی میگوید: «بیا و از من پیروی کن.» این دعوت را در واقع عیسی از فردفرد ما کرده است. پس بجاست، از خود سؤال کنیم: ‹آیا من این دعوت را میپذیرم؟› شاید جواب این سؤال در نظر شما بدیهی باشد. به راستی چه کسی ممکن است به چنین دعوت پرافتخاری دست رد زند؟ اما باید گفت بسیاری آن را رد میکنند! به چه دلیل؟
۳، ۴. الف) مردی که از عیسی در مورد حیات جاویدان سؤال کرد، چه خصوصیاتی داشت که غالباً مردم طالب آنند؟ ب) احتمالاً کدام خصوصیات آن مرد جوان در نظر عیسی باارزش بود؟
۳ حدود ۲۰۰۰ سال پیش، عیسی شخصاً این دعوت را از مردی به عمل آورد. او مردی سرشناس و محترم بود. این مرد سه خصوصیت داشت که مردم، غالباً طالب آن هستند و حتی به آن رَشک میبرند؛ جوانی، ثروت و قدرت. آری، کتاب مقدّس توضیح میدهد که آن مرد «جوان» بود، «ثروت بسیار داشت» و «یکی از رئیسان» یعنی از بلندپایگان قوم بود. (مَتّی ۱۹:۲۰؛ لوقا ۱۸:۱۸، ۲۳) اما نکتهٔ مهم دیگری نیز در خصوص این مرد قابل تأمّل است. او در مورد شیوهٔ فوقالعادهٔ تعلیم عیسی چیزهایی شنیده بود که به دلش نشسته بود.
۴ در آن زمان، اکثر مردان بلندپایهٔ یهودی برای عیسی احترامی قائل نبودند. (یوحنا ۷:۴۸؛ ۱۲:۴۲) اما برخورد این مرد با عیسی متفاوت بود. کتاب مقدّس میگوید: «چون عیسی بهراه افتاد، مردی دواندوان آمده، در برابرش زانو زد و پرسید: ‹استاد نیکو، چه کنم تا وارث حیات جاویدان شوم؟›» (مَرقُس ۱۰:۱۷) رفتار این مرد جالب بود. این مرد دولتمند برای شنیدن سخنان عیسی با شوق به طرف او دوید؛ رفتاری که اغلب در میان افراد تهیدست و عامی جامعه دیده میشد. سپس در ملأ عام، به نشان احترام جلوی عیسی زانو زد؛ عملی که از تواضع و نیازش به خدا گواهی میداد. چنین خصوصیاتی در نظر عیسی باارزش بود. (مَتّی ۵:۳؛ ۱۸:۴) جای تعجب نیست که «عیسی به او نگریسته، محبتش کرد.» (مَرقُس ۱۰:۲۱) عیسی چه پاسخی به سؤال او داد؟
دعوتی بینظیر
۵. عیسی در جواب مرد ثروتمند چه گفت و چه نکتهای نشان میدهد که داشتن ثروت ضعف او نبود؟ (پاورقی نیز ملاحظه شود.)
۵ عیسی نشان داد که یَهُوَه در شریعت موسی نیز در خصوص این سؤال حیاتی، یعنی رسیدن به حیات جاویدان، اطلاعاتی داده است. پس از این که عیسی به چند قانون شریعت اشاره کرد، مرد جوان گفت که با وفاداری به شریعت عمل میکند. اما عیسی به دلیل بینش عمیقی که داشت، به خصوصیتی در وجود او پی برده بود. (یوحنا ۲:۲۵) عیسی متوجه شد که ضعف ریشهداری در وجود اوست که رابطهاش را با یَهُوَه تحت تأثیر قرار میدهد. از این رو، به او گفت: «تو را یک چیز کم است» و ادامه داد: «برو آنچه داری بفروش و بهایش را به تنگدستان بده.» (مَرقُس ۱۰:۲۱) آیا منظور عیسی این بود که شخص برای خدمت به خدا باید تهیدست باشد؟ خیر.a اگر ثروت ضعف آن مرد نبود، پس آن «یک چیز» که در او کم بود، چه بود؟ در واقع مسیح در اینجا مطلب بسیار مهمی را آشکار کرد.
۶. عیسی چه دعوتی از مردی ثروتمند کرد و عکسالعمل آن مرد کدام ضعف او را آشکار ساخت؟
۶ عیسی برای آشکار کردن ضعف آن مرد، دعوتی بینظیر از او میکند و میگوید: «بیا و از من پیروی کن.» تصوّرش را بکنید، پسر خدای قادر مطلق، شخصاً آن مرد را دعوت به پیروی نمود. عیسی همچنین پاداشی عظیم به او پیشنهاد کرد و چنین گفت: «در آسمان گنج خواهی داشت.» آیا آن مرد ثروتمند این فرصت بینظیر را غنیمت شمرد و دعوت پرافتخار عیسی را پذیرفت؟ کتاب مقدّس میگوید: «مرد از این سخن نومید شد و اندوهگین از آنجا رفت، زیرا ثروت بسیار داشت.» (مَرقُس ۱۰:۲۱، ۲۲) درخواست غیرمنتظرهٔ عیسی ضعف نهفته در دل آن مرد را آشکار کرد. او به دارایی و بیشک، مقام و اعتباری که برایش به همراه داشت، شدیداً دلبسته بود. متأسفانه عشق او به ثروت و شهرت بسیار بیشتر از علاقهٔ او به مسیح بود. بنابراین، آن «چیز» که در وجود او کم بود، محبت قلبی و ایثارگرانه به عیسی و یَهُوَه بود. به دلیل فقدان این محبت بود که او آن دعوت بینظیر را رد کرد. آیا دعوت عیسی تنها به آن مرد محدود میشود؟
۷. چرا میتوانیم اطمینان داشته باشیم که عیسی ما را نیز به پیروی از خود دعوت کرده است؟
۷ دعوت عیسی از آن مرد تنها به او و یا حتی گروهی خاص محدود نمیشود. عیسی گفت: «اگر کسی بخواهد مرا پیروی کند، باید . . . از پی من بیاید.» (لوقا ۹:۲۳) از این سخن عیسی میتوان به این حقیقت پی برد که اگر واقعاً «کسی بخواهد،» میتواند او را پیروی کند. در واقع یَهُوَه این گونه افراد صادق را به سوی پسر خود جذب میکند. (یوحنا ۶:۴۴) آیا عیسی فقط ثروتمندان را به پیروی از خود دعوت میکند یا آیا فقط فقرا را میپذیرد؟ آیا او در اینجا تنها افرادی از نژاد یا ملیتی خاص یا تنها مردم زمان خود را به پیروی از خود فرا میخواند؟ خیر. عیسی همه را به پیروی از خود دعوت میکند. آری، گفتهٔ عیسی که «بیا و از من پیروی کن» در حقیقت شما را نیز به پیروی از خود دعوت میکند. اما چرا بجاست از عیسی پیروی کنید؟ و پیروی از عیسی چه جنبههایی را در بر میگیرد؟
چرا از مسیح پیروی کنیم؟
۸. انسان چه نیازی دارد و چرا؟
۸ ما باید این حقیقت را بپذیریم که انسان نیازی فطری به هدایت و راهنمایی دارد. البته بسیاری حاضر به قبول این حقیقت نیستند. اِرْمیای نبی به الهام خدا چنین نوشت: ‹ای یَهُوَه میدانم که طریق انسان از آن او نیست و آدمی که راه میرود قادر بر هدایت قدمهای خویش نمیباشد.› (اِرْمیا ۱۰:۲۳) انسان نه توانایی حکمرانی بر همنوعان خود را دارد و نه حق آن را. انبوه صفحات سیاه تاریخ نشانگر ناتوانی و عدم موفقیت رهبران و پیشوایان است. (جامعه ۸:۹) در زمان عیسی رهبران به مردم ظلم و بیعدالتی روا میداشتند و آنها را گمراه میکردند. عیسی با بینش عمیقش به این ضعف در جامعه پی برده بود و آن مردم را به «گوسفندانی بیشبان» تشبیه کرد. (مَرقُس ۶:۳۴) همین امر در دوران ما نیز صدق میکند. جامعهٔ بشری و حتی فردفرد ما به رهبری قابل اعتماد و قابل احترام نیاز دارد. آیا عیسی میتواند چنین رهبری باشد؟ بله. در اینجا به برخی از دلایل آن میپردازیم.
۹. چه نکتهای عیسی را از رهبران دیگر متمایز میسازد؟
۹ اول این که عیسی برگزیدهٔ یَهُوَه خداست. در جوامع بشری رهبران را مردم ناکاملی برمیگزینند که به راحتی فریب میخورند و اغلب در قضاوتهای خود به خطا میروند. اما عیسی مسیح را انسانهای ناکامل برنگزیدهاند. عنوان او نیز این امر را آشکار میکند. مفهوم واژهٔ «مسیح» مسحشده است. یَهُوَه، خدای قادر مطلق بود که عیسی را مسح کرد، یا به عبارت دیگر برای مسندی مقدّس برگزید. یَهُوَه خدا در مورد پسر خود گفت: «این است خادم من که او را برگزیدهام، محبوب من که جانم از او خشنود است. روح خود را بر وی خواهم نهاد.» (مَتّی ۱۲:۱۸) هیچ کس بهتر از خالق ما نمیداند که ما به چگونه رهبری نیاز داریم. ما میتوانیم به رهبری که یَهُوَه خدا با حکمت بیپایانش برایمان برگزیده است، اعتماد کنیم.—امثال ۳:۵، ۶.
۱۰. چرا عیسی را میتوان رهبری درخور تقلید خواند؟
۱۰ دوم این که نمونهٔ کاملی که عیسی برای ما گذاشت، ذهن و دل ما را تحت تأثیر قرار میدهد. بهترین رهبر کسی است که خود برای پیروانش نمونهای درخور تقلید و تحسین باشد، رهبری که با رفتارش دیگران را برانگیزد که شخصیت خود را بهبود بخشند. شما چه خصوصیاتی را در یک رهبر خوب ارج مینهید؟ شجاعت؟ حکمت؟ رحمت؟ ایستادگی در برابر سختیها؟ با مطالعهٔ گزارش زندگی عیسی پی میبرید که عیسی علاوه بر این خصوصیات، از صفات نیکوی دیگری نیز برخوردار بود. عیسی آینهٔ تمام نمای خصوصیات پدر آسمانیاش بود. او خصوصیات الٰهی را به کمال متجلی ساخت. عیسی نمونهٔ بارز انسانی کامل بود. ما میتوانیم در هر عمل او، هر سخن او و هر احساس قلبیای که آشکار ساخت، نکتهای شایستهٔ تقلید بیابیم. کتاب مقدّس میگوید که «مسیح . . . سرمشقی گذاشت تا بر آثار قدمهای وی پا نهید.»—۱پِطرُس ۲:۲۱.
۱۱. عیسی چگونه ثابت کرد که «شبان نیکو» بود؟
۱۱ سوم این که عیسی چنان که خود گفت حقیقتاً «شبان نیکو» بود. (یوحنا ۱۰:۱۴) این تشبیه عیسی، برای مردم آن زمان به راحتی قابل درک بود. یک شبان برای نگهداری از گوسفندانی که به او سپرده میشد، باید سخت تلاش میکرد. ‹شبانی نیکو› برای رفاه و امنیت گلهاش، از جان مایه میگذاشت. داود یکی از نیاکان عیسی نیز که در جوانی شبانی میکرد، چند بار با به خطر انداختن جان خود گلهاش را از چنگ حیوانات درنده رهانید. (۱سموئیل ۱۷:۳۴-۳۶) عیسی برای نجات پیروانش پا از این نیز فراتر گذاشت. او جان خود را در راه آنان داد. (یوحنا ۱۰:۱۵) چند رهبر میشناسید که چنین ایثاری از خود نشان دهند؟
۱۲، ۱۳. الف) یک شبان از چه نظر گوسفندان خود را میشناسد و چرا میتوان گفت که گوسفندان نیز شبان خود را میشناسند؟ ب) چرا شما دوست دارید که عیسی راهنمایتان باشد؟
۱۲ عیسی به مفهوم دیگری نیز «شبان نیکو» بود. او گفت: «من گوسفندان خود را میشناسم و گوسفندان من مرا میشناسند.» (یوحنا ۱۰:۱۴) کمی روی این تشبیه عیسی تأمّل کنید. شاید از دید شما در یک گلهٔ گوسفند، گوسفندان همگی همشکل و یکسانند؛ اما شبانِ گله یکیک آن گوسفندان را به خوبی میشناسد. میداند که کدام یک آبستن است و به زودی برای زایمان به کمک نیاز دارد، کدام یک به تازگی زخمی شده یا مریض بوده است و کدام برّه هنوز برای پیمودن راه ضعیف و ناتوان است و باید او را در آغوش خود حمل کند. گوسفندان نیز شبان خود را میشناسند. آنها هرگز صدای شبان خود را با صدای شبانی دیگر اشتباه نمیگیرند. اگر در بانگ صدای او نهیب و هشداری بشنوند، به سرعت عکسالعمل نشان میدهند. شبان میداند آنها را به کجا هدایت کند. او میداند کدام چراگاهها سرسبزتر، کدام چشمهسارها پرآبتر و کدام مراتع امنتر است. گوسفندان نیز به هر کجا که او آنها را هدایت کند، میروند. آری، گوسفندان تا زمانی که شبانشان در کنار آنهاست احساس امنیت میکنند. — مزمور ۲۳.
۱۳ آیا میخواهید شخصی با خصوصیات این شبان دلسوز، راهنما و رهبر شما باشد؟ عیسی در مراقبت و محافظت از پیروانش سابقهای درخشان دارد. این شبان نیکو وعده داده است که اکنون و تا به ابد شما را به زندگیای شاد و هدفمند رهنمون سازد. (یوحنا ۱۰:۱۰، ۱۱؛ مکاشفه ۷:۱۶، ۱۷) به راستی پیروی از مسیح به چه معناست؟
پیروی از مسیح به چه معناست؟
۱۴، ۱۵. برای پیروی از مسیح، چرا تنها خود را مسیحی خواندن یا داشتن دلبستگی شدید به عیسی کافی نیست؟
۱۴ امروزه صدها میلیون نفر خود را مسیحی میخوانند و به احتمال زیاد تصوّر میکنند که دعوت عیسی را پذیرفتهاند. شاید در نوزادی به خواست والدینشان در کلیسایی غسل تعمید گرفته و هنوز به آن کلیسا تعلّق داشته باشند یا شاید حتی ادعا کنند که دلبستگی شدیدی به عیسی در خود حس میکنند و او را ناجی خود میدانند. آیا میتوان چنین افرادی را واقعاً پیرو مسیح خواند؟ آیا منظور عیسی از پیروی او همین بود؟ خیر، پیروی از عیسی مفهوم بسیار عمیقتری دارد.
۱۵ کشورهایی را در نظر بگیرید که اکثر جمعیتشان خود را مسیحی میخوانند. آیا این ملتها حقیقتاً از تعالیم مسیح اطاعت میکنند؟ خیر. در میان این ملتها همان بیعدالتی، نفرت، ظلم و جنایتی دیده میشود که در میان دیگر ملل جهان وجود دارد. رهبر هند، مهانداس گاندی که آیینش هندو بود، چنین گفت: «من هیچ کس را نمیشناسم که در خدمت به بشریت به پای عیسی برسد. در واقع مشکل مسیحیت نیست. مشکل، شما مسیحیان هستید، شما حتی بویی هم از تعالیم مسیح نبردهاید.»
۱۶، ۱۷. کسانی که خود را مسیحی میخوانند اغلب چه ضعفی دارند و چه امری پیروان واقعی مسیح را از آنان متمایز میکند؟
۱۶ عیسی اشاره کرد که پیروان واقعی او را بیش از هر چیز از اعمالشان میتوان شناخت، نه فقط از کلام یا نامی که بر خود میگذارند. برای نمونه عیسی گفت: «نه هر که مرا ‹سرورم، سرورم› خطاب کند به پادشاهی آسمان راه یابد، بلکه تنها آن که ارادهٔ پدر مرا که در آسمان است، بهجا آوَرَد.» (مَتّی ۷:۲۱) چرا بسیاری از کسانی که عیسی را سَرور خود میخوانند، خواست و ارادهٔ پدر او را به جا نمیآورند؟ بار دیگر مرد ثروتمندی را که نزد عیسی آمد به خاطر آورید. ضعف آن مرد را میتوان در اغلب کسانی که خود را مسیحی میخوانند نیز یافت؛ یعنی نداشتن محبت قلبی به عیسی و پدر او.
۱۷ اما، مگر میلیونها نفر از کسانی که خود را مسیحی میخوانند، مدعی نیستند که قلباً مسیح را دوست دارند؟ واضح است که دوست داشتن عیسی و یَهُوَه فقط در کلام نیست. عیسی گفت: «اگر کسی مرا دوست بدارد، کلام مرا نگاه خواهد داشت.» (یوحنا ۱۴:۲۳) سپس بار دیگر خود را در نقش شبان معرفی کرد و گفت: «گوسفندان من به صدای من گوش فرامیدهند؛ من آنها را میشناسم و آنها از پی من میآیند.» (یوحنا ۱۰:۲۷) آری، محبت واقعی به مسیح تنها در کلام و احساس خلاصه نمیشود، بلکه بیش از هر چیز با اعمال شخص ثابت میشود.
۱۸، ۱۹. الف) شناخت عیسی چه تأثیری بر ما دارد؟ ب) هدف این کتاب چیست؟ پ) آنانی که سالهاست از مسیح پیروی میکنند، از این کتاب چه بهرهای خواهند برد؟
۱۸ البته باید این حقیقت را بدانیم که اعمال ما بازتاب شخصیت باطنی ماست. پس کار را باید از سرچشمه، یعنی دلمان آغاز کنیم. به چه صورت؟ عیسی گفت: «این است حیات جاویدان، که تو را، تنها خدای حقیقی، و عیسی مسیح را که فرستادهای، بشناسند.» (یوحنا ۱۷:۳) کسب شناختی درست از عیسی و تعمّق در آنچه میآموزیم، دل یا شخصیت باطنی ما را شکل میدهد. این شناخت، محبت عیسی را در دلمان بیشتر و عمیقتر و انگیزهٔ ما را در پیروی از او قویتر و استوارتر میسازد.
۱۹ هدف این کتاب نیز همین است. هدف آن بیان شرحی کامل از زندگی و خدمت عیسی نیست، بلکه ارائهٔ تصویری روشن از چگونگی پیروی از اوست.b این کتاب به گونهای طراحی شده است که بتوانیم با کمک آن خود را در آینهٔ کلام خدا ببینیم و صادقانه به این سؤال پاسخ دهیم: ‹آیا حقیقتاً عیسی را پیروی میکنم؟› (یعقوب ۱:۲۳-۲۵) شاید سالیان سال است که عیسی را شبان و راهنمای خود میدانید. اما آیا موافق نیستید که همواره میتوان در پیروی از عیسی پیشرفت کرد؟ کتاب مقدّس ما را چنین ترغیب میکند: «خود را بیازمایید تا ببینید آیا در ایمان هستید یا نه. خود را محک بزنید.» (۲قُرِنتیان ۱۳:۵) آیا اطمینان دارید که مطابق راهنماییهای شبان نیکو و دلسوز، رهبری که یَهُوَه برگزیده است، عمل میکنید؟ اطمینان یافتن از این امر ارزش هر زحمتی را دارد.
۲۰. در فصل بعد به چه موضوعی میپردازیم؟
۲۰ امید است که مطالعهٔ این کتاب بر محبت شما به عیسی مسیح و یَهُوَه خدا بیفزاید. این محبت در هر قدمی که در زندگی برمیدارید، انگیزه و راهنمای شما خواهد بود و در این دنیای تاریک رو به نابودی، روشنترین راه را برای رسیدن به رضایت و آرامش پیش رویتان خواهد نهاد. از این طریق میتوانید یَهُوَه را که چنین شبان نیکویی برایمان برگزیده است، تا ابد جلال دهید و ستایش کنید. البته بدیهی است که برای کسب شناخت بیشتر در مورد مسیح، باید پایههای شناختمان را بر زیربنایی درست استوار سازیم. پس بجاست که در فصل ۲ به بررسی نقش عیسی در مقصود عالمگیر یَهُوَه بپردازیم.
a عیسی عموماً از پیروانش نمیخواست که از تمام داراییشان بگذرند. به علاوه، هرچند او اشاره کرد که راهیافتن به پادشاهی خدا برای شخصی ثروتمند بسیار دشوار است، اما افزود که «همه چیز برای خدا ممکن است.» (مَرقُس ۱۰:۲۳، ۲۷) ما میدانیم که در قرن اول شماری از افراد ثروتمند پیرو عیسی گشتند. البته در جماعت مسیحی پندهایی در خصوص مال و ثروت به آنها داده شد، اما از ایشان خواسته نشد که تمام داراییشان را به فقرا ببخشند. —۱تیموتائوس ۶:۱۷.
b در کتاب بزرگترین انسان همهٔ اعصار چاپ شاهدان یَهُوَه میتوانید شرح رویدادهای زندگی عیسی را به ترتیب وقوع آن بیابید.