«هر روزه» بر طبق وقف خود زندگی کنیم
«اگر کسی بخواهد مرا پیروی کند میباید نفس خود را انکار نموده [«تیر شکنجهٔ»، د ج] . . . خود را هر روزه بردارد و مرا متابعت کند.» — لوقا ۹:۲۳.
۱. یک طریقی که می‌توانیم موفقیت خود را به عنوان مسیحی بسنجیم، کدام است؟
«آیا واقعاً انسانهای وقف‌شده‌ای بودیم؟» بنا بر گفتهٔ جان اف. کندی، سی و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده، جواب این پرسش عاملی در سنجش موفقیت کسانی است که در مقام مسئولیت دولتی قرار دارند. این پرسش می‌تواند با مفهوم عمیق‌تری به عنوان آزمایشی برای موفقیت ما همچون خادمان مسیحی، به کار آید.
۲. چگونه یک فرهنگ، کلمهٔ «وقف» را توضیح می‌دهد؟
۲ اما وقف چیست؟ نهمین فرهنگ جدید دانشگاهی وبستر این کلمه را به عنوان «عمل یا آیین وقف به موجودی الهی یا استفاده‌ای مقدس،» «اختصاص دادن یا کنار گذاشتن برای مقصودی بخصوص،» و «تخصیص فداکارانه» توضیح می‌دهد. ظاهراً منظور جان اف. کندی از استفادهٔ این کلمه، «تخصیص فداکارانه» بود. وقف، برای مسیحیان مفهومی بیش از این دارد.
۳. وقف مسیحی چیست؟
۳ عیسی مسیح به رسولانش گفت: «اگر کسی خواهد متابعت من کند باید خود را انکار کرده و [«تیر شکنجهٔ»، د ج] . . . خود را برداشته از عقب من آید.» (متی ۱۶:۲۴) هدف استفادهٔ الهی قرار گرفتن، فقط شامل این نیست که عمل پرستش را در روز یکشنبه یا هنگام بازدید از مکانی مذهبی انجام دهیم. آن کل شیوهٔ زندگی شخص را دربر می‌گیرد. مسیحی بودن به این معنی است که در حین خدمت به یَهُوَه، خدایی که عیسی مسیح به او خدمت کرد، خود را انکار یا حاشا کنیم. به علاوه، یک مسیحی به وسیلهٔ تاب آوردن تحت هرگونه رنجی که به علت پیرو مسیح شدن ممکن است به وجود آید، «تیر شکنجهٔ» خود را برمی‌دارد.
نمونهٔ کامل
۴. تعمید عیسی نمایانگر چه بود؟
۴ عیسی در مدتی که بر روی زمین بود، نشان داد که وقف شدن به یَهُوَه چه چیزی را دربر می‌گیرد. او احساسات خود را چنین بیان کرد: «قربانی و هدیه را نخواستی لکن جسدی برای من مهیا ساختی.» سپس چنین اضافه کرد: «اینک میآ‌یم (در طومار کتاب در حقّ من مکتوب است) تا ارادهٔ ترا ایخدا بجا آورم.» (عبرانیان ۱۰:۵-۷) او به عنوان عضوی از قومی وقف‌شده، در هنگام تولد به یَهُوَه وقف شد. با وجود این، در آغاز خدمت روحانی زمینی‌اش، خودش را برای تعمید تقدیم کرد که سمبول اهدای خود برای انجام ارادهٔ یَهُوَه بود، و شامل تقدیم زندگیش به عنوان قربانی فدیه می‌شد. او بدین ترتیب نمونه‌ای را برای مسیحیان به جا گذاشت تا هرچه که یَهُوَه می‌خواهد انجام دهند.
۵. چگونه عیسی در مورد چیزهای مادی، دیدی شایان تقلید نشان داد؟
۵ عیسی پس از تعمیدش، راه زندگیی را در پیش گرفت که سرانجام منجر به مرگی فداکارانه شد. او علاقه نداشت که در پی ثروت یا زندگی راحت باشد. بلکه، زندگی وی پیرامون خدمت روحانیش دور می‌زد. او به شاگردانش تذکر داد که «اوّل ملکوت خدا و عدالت او را بطلبید» و خود نیز بر طبق این کلام زندگی کرد. (متی ۶:۳۳) شگفت‌آور است، او حتی یکبار گفت: «روباهان را سوراخها و مرغان هوا را آشیانها است لیکن پسر انسانرا جای سر نهادن نیست.» (متی ۸:۲۰) او می‌توانست تعالیم خود را طوری ارائه دهد که از آنها پولی به چنگ آورد. او نجار بود و می‌توانست وقتی را از خدمت روحانیش کنار بگذارد تا قطعه‌ای زیبا از اثاث خانه ساخته و بفروشد و بدینسان چند سکهٔ نقرهٔ اضافی داشته باشد. اما او از مهارتهای خود برای رسیدن به رفاه مادی استفاده نکرد. آیا ما به عنوان خادمان وقف‌شدهٔ خدا، در داشتن دیدی صحیح نسبت به چیزهای مادی، از عیسی تقلید می‌کنیم؟ — متی ۶:۲۴-۳۴.
۶. چگونه می‌توانیم خادم فداکار و وقف‌شدهٔ خدا باشیم و بدین ترتیب از عیسی تقلید کنیم؟
۶ عیسی خدمت به خدا را در درجهٔ اول قرار داد و بدین ترتیب جویای منافع شخصی خود نشد. زندگی او در طول سه سال و نیم خدمت روحانی عمومیش، زندگیی فداکارانه بود. عیسی در فرصتی، پس از یک روزی پرمشغله، بدون اینکه حتی وقتی برای غذا خوردن داشته باشد، مایل به تعلیم مردمی بود که «مانند گوسفندان بی‌شبان پریشان‌حال و پراکنده بودند.» (متی ۹:۳۶؛ مرقس ۶:۳۱-۳۴) او با اینکه ‹از سفر خسته شده بود،› در صحبت با زنی سامری که بر سر چاه یعقوب در سوخار آمد، پیشقدم شد. (یوحنا ۴:۶،۷؛ ۱۳-۱۵) او همیشه رفاه دیگران را بر رفاه خویش مقدم می‌شمرد. (یوحنا ۱۱:۵-۱۵) ما می‌توانیم به این وسیله که سخاوتمندانه منافع خود را برای خدمت به خدا و دیگران قربانی کنیم، از عیسی تقلید کنیم. (یوحنا ۶:۳۸) اگر در نظر بگیریم که چگونه می‌توانیم واقعاً خدا را خشنود سازیم، نه اینکه فقط کمترین کار لازمه را انجام دهیم، در آن صورت بر طبق وقف خود زندگی خواهیم کرد.
۷. چگونه می‌توانیم همیشه عزت را به یَهُوَه بدهیم و بدین ترتیب از عیسی تقلید کنیم؟
۷ عیسی به هیچوجه سعی نکرد که با کمک کردن به مردم، توجه را به سوی خود جلب کند. او به خدا وقف شده بود تا اراده‌اش را به جا آورد. بنابراین همیشه مطمئن می‌شد برای هر کاری که به انجام می‌رسید، یَهُوَه، پدرش، جلال را دریافت کند. هنگامی که یکی از رؤسا او را «استادِ نیکو» خطاب کرد، و کلمهٔ «نیکو» را به صورت عنوان به کار برد، عیسی او را با این گفته اصلاح کرد: «هیچکس نیکو نیست جز یکی که خدا باشد.» (لوقا ۱۸:۱۸،۱۹؛ یوحنا ۵:۱۸،۲۹) آیا ما نیز مانند عیسی در این کار که عزت را از طرف خود به سوی یَهُوَه معطوف کنیم، سریع هستیم؟
۸. الف) عیسی به عنوان مردی وقف‌شده چگونه خود را از دنیا مجزا کرد؟ ب) ما چطور باید از او تقلید کنیم؟
۸ عیسی در سراسر مسیر وقف‌شدهٔ زندگیش بر روی زمین، نشان داد که خود را به خدمت الهی اختصاص داده بود. او خود را پاک حفظ کرد تا بتواند خود را به عنوان «برّهٔ بیعیب و بیداغ» تقدیم کند و قربانی فدیه باشد. (۱پطرس ۱:۱۹؛ عبرانیان ۷:۲۶) او تمام احکام شریعت موسی را مراعات کرد و بدینسان آن شریعت را تکمیل نمود. (متی ۵:۱۷؛ ۲قرنتیان ۱:۲۰) او بر طبق تعالیم خود که در مورد اصول اخلاقی بود، زندگی کرد. (متی ۵:۲۷،۲۸) هیچکس نتوانست او را به حق به سبب انگیزه‌های بد متهم کند. در واقع، او ‹از ناراستی نفرت داشت.› (عبرانیان ۱:۹، ا ش) بیاییم به عنوان بندگان خدا از عیسی تقلید کنیم و زندگی و حتی انگیزه‌هایمان را در نظر خدا پاک نگهداریم.
نمونه‌های هشداردهنده
۹. پولس به چه نمونهٔ هشداردهنده‌ای اشاره کرد، و چرا باید به این نمونه توجه کنیم؟
۹ برخلاف نمونهٔ عیسی، نمونه‌های هشداردهنده‌ای را از اسرائیلیان دارا هستیم. آنها حتی پس از اینکه اظهار کردند هر آنچه را که یَهُوَه گفته بود انجام دهند، به جا خواهند آورد، در انجام ارادهٔ او کوتاهی کردند. (دانیال ۹:۱۱) پولس رسول، مسیحیان را تشویق کرد تا از آنچه که برای اسرائیلیان رخ داد، درس بگیرند. بیاییم بعضی از رویدادهایی را که پولس در اولین نامه‌اش به قرنتیان، به آنها اشاره کرد بررسی کنیم و ببینیم که خادمان خدا در زمان ما از چه دامهایی باید دوری کنند. — ۱قرنتیان ۱۰:۱-۶،۱۱.
۱۰. الف) چگونه اسرائیلیان ‹خواهشمند بدی بودند›؟ ب) چرا دومین باری که اسرائیلیان در خصوص غذا شکایت کردند، بیشتر مسئول بودند، و ما از این نمونهٔ هشداردهنده چه می‌توانیم یاد بگیریم؟
۱۰ پولس ابتدا به ما هشدار داد که «خواهشمند بدی نباشیم.» (۱قرنتیان ۱۰:۶) این ممکن است موقعی را به یادت بیاورد که اسرائیلیان بابت اینکه فقط منّ برای خوردن داشتند، گله و شکایت کردند. یَهُوَه برای آنها بلدرچین فرستاد. حدود یک سال قبل از آن، درست قبل از اینکه اسرائیلیان وقف خود را به یَهُوَه اظهار کنند، در صحرای سِین موردی مشابه اتفاق افتاده بود. (خروج ۱۶:۱-۳؛ ۱۲،۱۳) اما این بار وضعیت کمی متفاوت بود. اولین بار هنگامی که یَهُوَه بلدرچین را فراهم کرد، اسرائیلیان را برای گله کردنشان مسئول قلمداد نکرد. ولی این دفعه، موقعیت فرق می‌کرد. «گوشت هنوز در میان دندان ایشان میبود پیش از آنکه خائیده شود که غضب خداوند بر ایشان افروخته شده خداوند قومرا ببلای بسیار سخت مبتلا ساخت.» (اعداد ۱۱:۴-۶،۳۱-۳۴) چه چیزی تغییر کرده بود؟ آنها به عنوان قومی وقف‌شده، اکنون بابت اعمالشان مسئول شمرده می‌شدند. با وجود اینکه قول داده بودند هرچه که یَهُوَه گفته بود انجام دهند، عدم قدردانی آنها از تدارکات یَهُوَه، موجب شد از او گله کنند! امروزه از سفرهٔ یَهُوَه گله کردن نیز موردی مشابه است. بعضیها در قدردانی از تدارکات روحانی یَهُوَه از طریق «غلام امین و دانا»، کوتاهی می‌کنند. (متی ۲۴:۴۵-۴۷) ولی به یاد بیاور که وقف ما مستلزم این است که با سپاسگزاری، آنچه را که یَهُوَه برای ما انجام داده است به خاطر داشته باشیم و غذای روحانیی را که یَهُوَه تأمین می‌کند، بپذیریم.
۱۱. الف) چگونه اسرائیلیان، پرستش یَهُوَه را با بت‌پرستی آلوده کردند؟ ب) چگونه می‌توانیم تحت تأثیر نوعی بت‌پرستی قرار بگیریم؟
۱۱ سپس پولس چنین هشدار داد: «نه بت‌پرست شوید مثل بعضی از ایشان.» (۱قرنتیان ۱۰:۷) بدیهی است که پولس رسول در اینجا به پرستش گوساله اشاره می‌کرد که درست پس از اینکه اسرائیلیان در کوه سینا با یَهُوَه عهد بستند، واقع شد. ممکن است بگویی، ‹من هرگز به عنوان یک خادم وقف‌شدهٔ یَهُوَه گرفتار بت‌پرستی نخواهم شد.› ولی دقت کن که از دیدگاه اسرائیلیان، آنها از پرستش یَهُوَه دست نکشیدند؛ ولی در عین حال، به گوساله‌پرستی پرداختند — کاری که نزد یَهُوَه نفرت‌انگیز بود. این نوع پرستش، چه چیزی را دربر داشت؟ مردم جلوی این گوساله، قربانیها گذراندند و سپس «برای خوردن و نوشیدن نشستند و بجهة لعب برپا شدند.» (خروج ۳۲:۴-۶) امروزه عده‌ای ممکن است ادعا کنند که یَهُوَه را می‌پرستند. اما شاید زندگیشان را نه بر پرستش یَهُوَه، بلکه بر لذت از چیزهای این دنیا متمرکز کرده‌اند، و سعی می‌کنند خدمت خود به یَهُوَه را در حول و حوش این چیزها تطبیق دهند. درست است، این به اندازهٔ تعظیم در برابر گوساله‌ای طلایی جنبهٔ افراطی ندارد، ولی در اصل زیاد فرق هم ندارد. از آرزوی شخصی خود خدایی ساختن بسیار دور از زندگی کردن بر طبق وقف خود به یَهُوَه است. — فیلپیان ۳:۱۹.
۱۲. ما از تجربهٔ اسرائیلیان با بعل فغور، در مورد انکار خود چه یاد می‌گیریم؟
۱۲ نمونهٔ هشداردهندهٔ بعدیی که پولس ذکر کرد، شامل نوعی سرگرمی نیز می‌شد. «نه زنا کنیم چنانکه بعضی از ایشان کردند و در یکروز بیست و سه هزار نفر هلاک گشتند.» (۱قرنتیان ۱۰:۸) لذت غیراخلاقیی که توسط دختران موآب ارائه شد، اسرائیلیان را اغوا کرد و آنها را به سوی پرستش بعل فغور در شِطّیم کشاند. (اعداد ۲۵:۱-۳،۹) انکار خود برای انجام ارادهٔ یَهُوَه، شامل پذیرفتن معیارهای او برای آنچه که از لحاظ اخلاقی پاک است، می‌باشد. (متی ۵:۲۷-۳۰) در این عصر که معیارها رو به وخامت می‌روند، به ما یادآوری می‌شود که لازم است خود را از هرگونه رفتار غیراخلاقی پاک نگهداریم و در این تصمیم‌گیری که چه چیزی خوب و چه چیزی بد است، تسلیم اختیار یَهُوَه شویم. — ۱قرنتیان ۶:۹-۱۱.
۱۳. چگونه نمونهٔ فینحاس به ما کمک می‌کند تا بفهمیم وقف به یَهُوَه چه چیزی را دربر می‌گیرد؟
۱۳ در حالی که عدهٔ بسیاری در شِطّیم به دام فسق گرفتار شدند، بعضیها بر طبق وقف قومی خود به یَهُوَه، عمل کردند. در میان آنها فینحاس، در غیرت برجسته بود. وقتی که او متوجه شد که یکی از سران اسرائیلی، زنی مدیانی را به خیمه‌اش می‌آورد، فینحاس بی‌درنگ نیزه‌ای به دستش گرفت و به شکم آنها فرو برد. یَهُوَه به موسی گفت: «فینحاس . . . غضب مرا از بنی‌اسرائیل برگردانید چونکه [«در میان آنها به هیچوجه هیچ رقابتی را نسبت به من تحمل نکرد»، د ج] . . . تا بنی اسرائیل را در غیرت خود هلاک نسازم.» (اعداد ۲۵:۱۱) مفهوم وقف این است که به هیچوجه هیچ رقابتی را نسبت به یَهُوَه تحمل نکنیم. ما نمی‌توانیم بگذاریم که چیزی مکانی را در قلبمان، که باید مختص وقف به یَهُوَه باشد، بگیرد. غیرت ما برای یَهُوَه همچنین ما را برمی‌انگیزد تا با عدم تحمل فساد شدید اخلاقی و گزارش آن به پیران، جماعت را پاک نگهداریم.
۱۴. الف) چگونه اسرائیلیان یَهُوَه را امتحان کردند؟ ب) چگونه وقف کامل به یَهُوَه، ما را یاری می‌کند که ‹خسته نشویم›؟
۱۴ پولس به نمونهٔ هشداردهندهٔ دیگری اشاره کرد: «خداوند را امتحان نکنیم بطوریکه بعضی از ایشان امتحان کردند و بوسیله مارها هلاک گردیدند.» (۱قرنتیان ۱۰:۹، ا ش) پولس در اینجا راجع به زمانی صحبت می‌کرد که اسرائیلیان وقتی ‹دلشان بسبب راه تنگ شد،› از خدا به موسی شکایت کردند. (اعداد ۲۱:۴) آیا هیچوقت این اشتباه از تو سر می‌زند؟ آیا هنگامی که خودت را به یَهُوَه وقف کردی، فکر می‌کردی که حارمجدون در آستانه است؟ آیا صبر یَهُوَه بیش از آنچه که انتظار داشتی بوده است؟ به خاطر بیاور، ما فقط برای مدت معینی یا صرفاً تا حارمجدون، خود را به یَهُوَه وقف نکرده‌ایم. وقف ما تا ابد ادامه می‌یابد. پس، «از نیکوکاری خسته نشویم زیرا که در موسم آن درو خواهیم کرد اگر ملول نشویم.» — غلاطیان ۶:۹.
۱۵. الف) اسرائیلیان از چه کسانی شکایت کردند؟ ب) چگونه وقفمان به یَهُوَه ما را برمی‌انگیزد که به اولیای تئوکراتیک احترام نشان دهیم؟
۱۵ سرانجام، پولس در مورد ‹شکایت کردن› از خادمانی که از طرف یَهُوَه منصوب شده‌اند، هشدار داد. (۱قرنتیان ۱۰:۱۰، ا ش) هنگامی که ۱۰ نفر از ۱۲ جاسوسی که برای تفتیش زمین کنعان فرستاده شده بودند، خبرهای بد آوردند، اسرائیلیان بشدت از موسی و هارون شکایت کردند. آنها حتی در مورد تعویض رهبر خود موسی و بازگشتشان به مصر صحبت کردند. (اعداد ۱۴:۱-۴) آیا ما امروزه کسانی را که به واسطهٔ تأثیر روح‌القدس یَهُوَه برای هدایت ما تعیین شده‌اند، می‌پذیریم؟ با دیدن سفرهٔ سخاوتمندانه و روحانیی که توسط غلام امین و دانا تهیه می‌شود، صریحاً مشخص می‌شود که عیسی از چه کسی برای توزیع ‹خوراک در وقت معیّن› استفاده می‌کند. (متی ۲۴:۴۵) با تمام جان، خود را به یَهُوَه وقف کردن مستلزم این است که به خادمان منصوب او احترام نشان دهیم. به این امید که هرگز مانند برخی از شکایت‌کنندگان امروزی نباشیم که توجه خود را به سوی هدایت‌کننده‌ای جدید جلب کرده‌اند تا به اصطلاح، آنها را به دنیا برگردانند.
آیا این نهایت سعی من است؟
۱۶. خادمان وقف‌شدهٔ یَهُوَه چه پرسشهایی را می‌توانند از خود بپرسند؟
۱۶ اگر اسرائیلیان به یاد می‌آوردند که وقفشان به یَهُوَه بدون قید و شرط است، دچار خطاهای فجیع نمی‌شدند. عیسی مسیح، همانند اسرائیلیان بی‌وفا رفتار نکرد، بلکه تا پایان بر طبق وقف خود زندگی کرد. ما به عنوان پیروان مسیح، نمونهٔ وقف او را که با تمام جان بود، دنبال می‌کنیم، و «نه بحسب شهوات انسانی بلکه موافق ارادهٔ خدا» زندگی می‌کنیم. (۱پطرس ۴:۲؛ با ۲قرنتیان ۵:۱۵ مقایسه شود.) امروز ارادهٔ یَهُوَه این است که «جمیع مردم نجات یابند و بمعرفت راستی گرایند.» (۱تیموتاؤس ۲:۴) ما باید با این هدف «بشارتِ ملکوت» را قبل از اینکه انتها برسد، موعظه کنیم. (متی ۲۴:۱۴) تا چه اندازه برای این خدمت تلاش می‌کنیم؟ می‌توانیم از خودمان بپرسیم، ‹آیا این حداکثر سعی من است؟› (۲تیموتاؤس ۲:۱۵) شرایط فرق می‌کنند. یَهُوَه خشنود می‌شود که «بحسب آنچه که کسی دارد» به او خدمت شود، «نه بحسب آنچه که ندارد.» (۲قرنتیان ۸:۱۲؛ لوقا ۲۱:۱-۴) هیچکس نباید عمق و خلوص نیت وقف شخص دیگری را قضاوت کند. هر کس باید شخصاً وسعت تخصیص خود را به یَهُوَه ارزیابی کند. (غلاطیان ۶:۴) محبت ما نسبت به یَهُوَه باید ما را برانگیزد که بپرسیم، ‹چطور می‌توانم یَهُوَه را شاد کنم؟›
۱۷. چه رابطه‌ای بین تخصیص و قدردانی وجود دارد؟ با مثال توضیح بده.
۱۷ همچنانکه قدردانی ما از یَهُوَه فزونی می‌یابد، تخصیص ما به او عمیقتر می‌شود. یک پسر ۱۴ ساله در ژاپن، خود را به یَهُوَه وقف کرد و این وقف را به وسیلهٔ تعمید در آب نشان داد. بعد خواست تحصیلات عالی را ادامه داده و دانشمند بشود. او هرگز به خدمت تمام‌وقت فکر نمی‌کرد، ولی به عنوان خادم وقف‌شده نمی‌خواست یَهُوَه و سازمان مرئی وی را ترک کند. برای تحقق بخشیدن به هدف شغلی‌اش به دانشکده رفت. در آنجا فارغ‌التحصیلان دانشگاه را دید که مجبور می‌شوند تمام زندگی خود را وقف شرکت یا مطالعاتشان کنند. با حیرت فکر کرد، ‹من اینجا چه کار می‌کنم؟› آیا واقعاً می‌توانم شیوهٔ زندگی آنان را دنبال کنم و خودم را وقف کار دنیوی کنم؟ مگر من قبلاً خودم را به یَهُوَه وقف نکرده‌ام؟ او با قدردانی مجدد پیشگام دائمی شد. درک او از وقفش عمیقتر شد و او را سوق داد که در قلب خود مصمم شده و به هر جا که به او نیاز است برود. او در مدرسهٔ تربیت خادمین شرکت کرد و مأموریت یافت که به عنوان میسیونر در کشوری خارجی خدمت کند.
۱۸. الف) وقف ما به یَهُوَه چه وسعتی را دربر می‌گیرد؟ ب) چه پاداشی را می‌توانیم از وقف خود به یَهُوَه برداشت کنیم؟
۱۸ وقف، تمام زندگی ما را دربر می‌گیرد. ما باید خود را انکار کنیم و «هر روزه» از عیسی، این نمونهٔ خوب، پیروی کنیم. (لوقا ۹:۲۳) ما در حالی که خود را انکار کرده‌ایم، از یَهُوَه اجازهٔ غیبت و مرخصی نمی‌خواهیم. زندگی ما مطابق با اصولی است که یَهُوَه برای خادمانش برقرار می‌کند. حتی در جاهایی که می‌توانیم انتخاب شخصی داشته باشیم، سودمند است که ببینیم آیا نهایت سعی خود را می‌کنیم تا زندگیی داشته باشیم که به یَهُوَه وقف شده است؟ وقتی هر روزه به او خدمت کنیم و برای خرسندی او نهایت سعی خود را انجام دهیم، به عنوان مسیحی، موفق خواهیم شد و با تبسم حاکی از رضایت یَهُوَه، کسی که شایستهٔ تخصیص ما با تمام جان است، برکت خواهیم یافت.
آیا می‌توانی توضیح دهی؟
◻ وقف برای عیسی مسیح شامل چه چیزی بود؟
◻ چرا باید از شکایت بر ضد یَهُوَه خودداری کنیم؟
◻ از چه راهی می‌توانیم از رخنهٔ زیرکانهٔ بت‌پرستی در زندگیمان جلوگیری کنیم؟
◻ به یاد آوردن چه چیزی به ما کمک خواهد کرد که در انجام ارادهٔ خدا ‹خسته نشویم›؟
[تصویر در صفحهٔ ۳۱]
مسیحیان وقف‌شده ‹از نیکوکاری خسته نمی‌شوند›