تسلی‌خاطر از جانب ‹خدای جمیع تسلّیات›
«متبارک باد خدا و پدر خداوند ما عیسی مسیح که پدر رحمتها و خدای جمیع تسلّیاتست. که ما را در هر تنگئ ما تسلّی میدهد.» — ۲ قرنتیان ۱:۳،۴.
۱، ۲. داغدیدگان به چه نوع تسلیی نیاز دارند؟
افراد داغدیده به تسلی واقعی نیاز دارند نه سخنان تکراری و کلیشه‌ای. همهٔ ما شنیده‌ام که ‹زمان مرهم دردهاست›، ولی در مراحل اولیهٔ داغداری کدام شخص سوگواری از این سخن تسلی‌خاطر می‌یابد؟ مسیحیان می‌دانند که خدا وعدهٔ رستاخیز را داده است، اما این امر نمی‌تواند مانع بروز احساسات و ضربهٔ عاطفی شدید ناشی از ضایعهٔ از دست دادن ناگهانی عزیزی شود. و به طور حتم اگر فرزندی را از دست داده باشی، فرزندان دیگر نمی‌توانند جایگزین آن عزیز شوند.
۲ هنگام چنین ضایعاتی، تسلی واقعی یعنی تسلیی که مبنایی استوار بر وعده‌های خدا دارد، کمک بزرگی برای ماست. همچنین به همدلی نیاز داریم. این موضوع به طور حتم در مورد مردم روآندا، و بخصوص صدها خانوادهٔ شاهدان یَهُوَه که عزیزان خویش را در این قتل‌عام قومی و شیطانی از دست داده‌اند، صدق میکند. همهٔ داغدیدگان از جانب چه کسی می‌توانند تسلی‌خاطر پیدا کنند؟
یَهُوَه — خدای تسلّی
۳. چگونه یَهُوَه سرمشقی برای تسلی بخشیدن بجا گذاشته است؟
۳ یَهُوَه در تسلی بخشیدن به ما سرمشقی بجا گذاشته است. او یگانه پسر مولود خویش، مسیح عیسی را به زمین فرستاد تا به ما تسلی و امید جاودان ببخشد. عیسی چنین آموزش داد: «خدا جهانرا اینقدر محبّت نمود که پسر یگانهٔ خود را داد تا هر که بر او ایمان آورد هلاک نگردد بلکه حیات جاودانی یابد.» (یوحنا ۳:۱۶) او همچنین به پیروان خویش گفت: «کسی محبّتِ بزرگتر از این ندارد که جان خود را بجهة دوستان خود بدهد.» (یوحنا ۱۵:۱۳) در جای دیگر چنین گفت: «چنانکه پسر انسان نیامد تا مخدوم شود بلکه تا خدمت کند و جان خود را در راه بسیاری فدا سازد.» (متی ۲۰:۲۸) و پولس اظهار کرد: «خدا محبّت خود را در ما ثابت میکند از اینکه هنگامیکه ما هنوز گناهکار بودیم مسیح در راه ما مرد.» (رومیان ۵:۸) به کمک این آیات و بسیاری آیات دیگر به محبت خدا و مسیح عیسی پی می‌بریم.
۴. چرا بخصوص پولس رسول مدیون یَهُوَه بود؟
۴ پولس رسول بخصوص از لطف بدون استحقاق یَهُوَه آگاه بود. او از یک وضعیت مردهٔ روحانی رهایی یافته بود، از شکنجه‌گر متعصب پیروان مسیح، خود به یک مسیحی شکنجه‌شده مبدل شد. (افسسیان ۲:۱-۵) وی تجربیات خود را چنین توصیف میکند: «زیرا من کهترین رسولان هستم و لایق نیستم که به رسول خوانده شوم چونکه بر کلیسای خدا جفا میرسانیدم. لیکن بفیض [«لطف بدون استحقاق»، د ج] خدا آنچه هستم هستم و فیض او که بر من بود باطل نگشت بلکه بیش از همهٔ ایشان مشقّت کشیدم امّا نه من بلکه فیض خدا که با من بود.» — ۱قرنتیان ۱۵:۹،۱۰.
۵. پولس دربارهٔ تسلیی که از جانب خداست چه نوشت؟
۵ به همین دلیل پولس به شایستگی نوشت: «متبارک باد خدا و پدر خداوند ما عیسی مسیح که پدر رحمتها و خدای جمیع تسلّیاتست. که ما را در هر تنگئ ما تسلّی میدهد تا ما بتوانیم دیگرانرا در هر مصیبتیکه باشد تسلّی نمائیم بآ‌ن تسلّیکه خود از خدا یافته‌ایم. زیرا به اندازهٔ که دردهای مسیح در ما زیاده شود بهمین قسم تسلّئ ما نیز بوسیلهٔ مسیح میافزاید. امّا خواه زحمت کشیم این است برای تسلّی و نجات شما و خواه تسلّی پذیریم این هم بجهة تسلّی و نجات شما است که میسّر میشود از صبر داشتن در همین دردهائیکه ما هم میبینیم. و امید ما برای شما استوار میشود زیرا میدانیم که چنانکه شما شریک دردها هستید همچنین شریک تسلّی نیز خواهید بود.» — ۲قرنتیان ۱:۳-۷.
۶. مفهوم واژهٔ یونانیی که «تسلّی» ترجمه شده است چیست؟
۶ چه سخنان الهام‌بخشی! واژهٔ یونانی که در اینجا «تسلّی» ترجمه شده است به «فراخواندن کسی پیش خویش» برمی‌گردد. بنابراین، «به معنی بودن در کنار کسی است که تحت آزمایش سخت قرار دارد؛ برای تشویق او.» (راهنمای زبانشناسی عهد جدید یونانی) یک محقق کتاب مقدس نوشت: «این واژه . . . همیشه معنایی بسیار عمیقتر از همدردی تسکین‌بخش دارد. . . . تسلی مسیحی شهامت را با خود به همراه دارد، تسلیی است که انسان را قادر می‌سازد تا با هر آنچه که زندگی بر سر او می‌آورد به نحوی موفقیت‌آمیز مقابله کند.» همینطور شامل سخنان تسلی‌بخشی است که بر پایهٔ وعده و امیدی استوار یعنی رستاخیز مردگان بنا شده است.
عیسی و پولس، تسلی‌دهندگانی دلسوز
۷. پولس چگونه برای برادران مسیحی خود باعث تسلی بود؟
۷ پولس سرمشق بسیار خوبی در تسلی بخشیدن بود! او به برادران در تسالونیکی نوشت: «بلکه در میان شما بملایمت بسر میبردیم مثل دایهٔ که اطفال خود را میپرورد. بدین طرز شائق شما شده راضی میبودیم که نه همان انجیل خدا را بشما دهیم بلکه جانهای خود را نیز از بسکه عزیز ما بودید. چنانکه میدانید که هر یکی از شما را چون پدر فرزندان خود را نصیحت و دلداری مینمودیم». درست همانند والدینی بامحبت و دلسوز، همهٔ ما می‌توانیم صمیمیت و همدردی خود را در وقت احتیاج به دیگران ابراز کنیم. — ۱تسالونیکیان ۲:۷،۸،۱۱.
۸. چرا آموزش عیسی برای داغدیدگان تسلی‌بخش است؟
۸ پولس با نشان دادن چنین مراقبت و مهربانیی تنها از سرمشق بزرگ خود عیسی پیروی می‌کرد. دعوت دلسوزانهٔ عیسی را از همهٔ ما که در متی ۱۱:۲۸-۳۰ آمده است به یاد آور: «بیائید نزد من ای تمام زحمت‌کشان و گران‌باران و من شما را آرامی خواهم بخشید. یوغ مرا بر خود گیرید و از من تعلیم یابید زیرا که حلیم و افتاده‌دل میباشم و در نفوس خود آرامی خواهید یافت. زیرا یوغ من خفیف است و بار من سبک.» آری، آموزش عیسی نیروبخش است زیرا حاکی از امید و وعده است، وعدهٔ رستاخیز. مثلاً هنگامی که بروشور وقتی کسی که دوستش دارید می‌میرد را به مردم عرضه می‌کنیم در واقع این امید و وعده را به آنها عرضه کرده‌ایم. این امید می‌تواند همهٔ ما را یاری کند، حتی اگر مدت مدیدی سوگوار بوده باشیم.
چگونه سوگواران را تسلی بخشیم
۹. چرا نباید با داغدیدگان با کم‌حوصلگی رفتار کنیم؟
۹ اندوه ناشی از مرگ یک عزیز تنها به دوران معینی بلافاصله پس از وقوع آن محدود نمی‌شود. برخی افراد این بار اندوه را در تمام طول زندگی خود تحمل می‌کنند، بخصوص کسانی که فرزندان خود را از دست داده باشند. یک زوج وفادار مسیحی در اسپانیا پسر ۱۱ سالهٔ خود را در سال ۱۹۶۳ در اثر بیماری مننژیت از دست دادند. حتی امروز نیز هنگام صحبت در مورد پکیتو اشک می‌ریزند. سالگردها، عکسها، یادگاریها، می‌توانند خاطرات غم‌انگیزی را زنده سازند. با این حال، هیچگاه نباید از خود بی‌حوصلگی نشان دهیم و تصور کنیم که دیگران باید بر ضایعهٔ خود فائق آمده باشند. یک صاحبنظر امور پزشکی چنین اذعان میکند: «افسردگی و عدم تعادل عاطفی می‌تواند سالها ادامه یابد.» به خاطر داشته باش، درست همانطور که یک جراحت می‌تواند اثر یا داغی از خود بجای گذارد که ممکن است تمام عمر بر ما بماند، در مورد بسیاری از داغهای عاطفی نیز چنین است.
۱۰. برای کمک به داغدیدگان چه باید بکنیم؟
۱۰ بعضی از کارهای عملی که می‌توانیم برای تسلی داغدیدگان در جماعت مسیحی انجام دهیم کدامند؟ با صداقت تمام شاید به برادر یا خواهری که نیاز به تسلی دارد بگوییم، «اگر کاری از دستم برمی‌آید، بگو.» ولی چند بار شنیده‌ای که داغداری عملاً به تو تلفن بزند و بگوید، «یک کاری هست که می‌توانی برایم بکنی»؟ واضح است که اگر بخواهیم شخص سوگواری را تسلی دهیم ما خود باید در موقع مناسب پیشقدم شویم. پس، روش مؤثر چیست؟ در اینجا چند پیشنهاد عملی آمده است.
۱۱. چگونه گوش فرا دادن به سخنان دیگران مایهٔ تسلی‌خاطر آنان است؟
۱۱ گوش کن: یکی از مفیدترین کارهایی که می‌توانی انجام دهی این است که با گوش دادن به سخنان شخص داغدیده در غم او شریک شوی. می‌توانی بپرسی، «می‌خواهی راجع به این مسئله صحبت کنی؟» وسپس بگذار که شخص خود تصمیم بگیرد. یک مسیحی از هنگام مرگ پدرش چنین یاد میکند: «واقعاً برایم کمک بزرگی بود وقتی دیگران از من می‌پرسیدند که چه شد و بعد واقعاً به حرفهایم گوش می‌کردند.» همانطور که یعقوب پند داد، در شنیدن تند باش. (یعقوب ۱:۱۹) با صبر و حوصله و همدردی به سخنان شخص گوش کن. کتاب مقدس در رومیان ۱۲:۱۵ توصیه میکند: «ماتم نمائید با ماتمیان». بخاطر داشته باش که عیسی با مرتا و مریم گریست. — یوحنا ۱۱:۳۵.
۱۲. چه نوع اطمینان‌خاطری می‌توانیم به سوگواران بدهیم؟
۱۲ مراتب اطمینان خاطر شخص را فراهم آور: به یاد داشته باش که شخص سوگوار ممکن است در ابتدا احساس تقصیر کند و تصور کند که هر چه از دستش برمی‌آمده انجام نداده است. به او اطمینان بده که هر کار ممکن را انجام داده است (یا هر چیز دیگری که می‌دانی حقیقت است و جنبهٔ مثبت دارد). به او اطمینان بده که احساس او طبیعی است. به او در مورد کسان دیگری که می‌دانی با موفقیت از ضایعات مشابهی بهبود یافته‌اند سخن بگو. به عبارت دیگر، از خود حساسیت و همدردی نشان بده. کمک مهربانانهٔ ما می‌تواند بسیار مؤثر باشد! سلیمان چنین نوشت: «سخنیکه در محلّش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکارئ نقره است». — امثال ۱۶:۲۴؛ ۲۵:۱۱؛ ۱تسالونیکیان ۵:۱۱،۱۴.
۱۳. اگر ما همیشه آمادهٔ کمک باشیم، چه کمکی به داغدیده خواهد شد؟
۱۳ همیشه آمادهٔ کمک باش: سعی کن آمادهٔ کمک باشی نه فقط برای چند روز اول که بسیاری از دوستان و خویشاوندان شخص داغدیده حضور دارند بلکه حتی اگر لازم باشد ماهها بعد، یعنی هنگامی که بقیه به سر زندگی روزمرهٔ خود بازگشته‌اند. طول دورهٔ سوگواری می‌تواند بسته به شخص بسیار متفاوت باشد. علاقه و همدردی مسیحی ما در هر زمانی که لازم آید می‌تواند بسیار مؤثر باشد. کتاب مقدس می‌گوید که «دوستی هست که از برادرْ چسبنده‌تر میباشد». بنابراین، ضرب‌المثل «دوست آن باشد که گیرد دست دوست در پریشان‌حالی و درماندگی»، حقیقتی است بارز که باید بر طبق آن عمل کرد. — امثال ۱۸:۲۴؛ با اعمال ۲۸:۱۵ مقایسه شود.
۱۴. برای تسلی شخص سوگوار از چه مطالبی می‌توانیم صحبت کنیم؟
۱۴ این نیز کمک بزرگ دیگری است که اگر به موقع انجام شود بسیار مؤثر است. خصوصیات خوب شخص متوفی را بازگو کن: خاطرات مثبتی را که از او به یاد داری نقل کن. از بردن نام شخص متوفی ابا نکن. طوری رفتار نکن که گویی آن عزیز از دست رفته هیچگاه وجود نداشته و خیالی بوده است. نقل آنچه که در یکی از نشریات دانشگاه پزشکی هاروارد آمده است تسلی بخش است: «هنگامی که شخص سوگوار سرانجام بتواند به شخص متوفی بدون احساس تأثر شدید فکر کند، به نوعی بهبودی دست یافته است . . . در حینی که واقعیت جدید پذیرفته و درک میشود، اندوه در گنجینهٔ خاطرات رنگ می‌بازد.» «گنجینهٔ خاطرات» — براستی که به یاد آوردن اوقات پرارزشی که با عزیز خود گذرانده‌ایم بسیار تسلی بخش است! یک شاهد یَهُوَه که چندین سال پیش، پدر خویش را از دست داد چنین اظهار کرد: «خاطرهٔ شیرینی که از پدرم به یاد دارم خواندن کتاب مقدس با او بود وقتی که تازه مطالعهٔ حقیقت را آغاز کرده بود. و خاطرهٔ دیگر، هنگامی بود که در حالی که کنار رودخانه دراز کشیده بودیم راجع به مشکلات من صحبت می‌کردیم. من پدرم را فقط سه یا چهار سال یکبار می‌دیدم و به همین دلیل آن لحظات برایم خیلی ارزش داشتند.»
۱۵. چگونه می‌توان در کمک پیشقدم بود؟
۱۵ در فرصت مناسب پیشقدم شو: بعضی داغداران بهتر از دیگران با موقعیت خود سازگاری پیدا می‌کنند. پس به اقتضای اوضاع قدمهای مؤثری برای کمک بردار. یک زن مسیحی داغدار چنین گفت: «بسیاری گفتند، ‹اگر کاری از دستمان برمی‌آید، بگو›. ولی یک خواهر چیزی نپرسید. یکراست به اتاق خواب رفت، ملافه‌ها را از روی تخت باز کرد و شست. خواهر دیگری یک سطل آب و مقداری مایع پاک‌کننده برداشت و جایی را که شوهرم استفراغ کرده بود شست. اینها دوستان واقعی بودند، و من هیچوقت فراموششان نخواهم کرد.» در هر جا که نیاز آشکاری به چشم می‌خورد، پیشقدم شو، مثلاً با آماده کردن غذا، نظافت، یا انجام خرده‌کاریهای دیگر. البته، باید مراقب بود که مزاحم زندگی خصوصی شخص داغدار نشویم. پس باید سخنان پولس را به خاطر بسپاریم: «مانند برگزیدگان مقدّس و محبوب خدا احشای رحمت و مهربانی و تواضع و تحمّل و حلمرا بپوشید». مهربانی، صبر و شکیبایی، و محبت هیچگاه ناموفق نخواهند بود. — کولسیان ۳:۱۲؛ ۱قرنتیان ۱۳:۴-۸.
۱۶. چرا یک نامه یا کارت می‌تواند تسلی‌خاطر با خود به همراه آورد؟
۱۶ یک نامه یا کارت تسلی‌بخش بنویس: اغلب ارزش یک نامهٔ تسلیت و یا یک کارت زیبا برای اظهار همدردی نادیده گرفته میشود. مزیت آن چیست؟ می‌توان آن را بارها خواند. لزومی ندارد که چنین نامه‌ای طولانی باشد، ولی باید بازگوکنندهٔ احساس همدردی تو باشد. همچنین باید دارای آهنگ روحانی باشد ولی نباید حالت وعظ داشته باشد. فقط این پیام اصلی که «هر وقت که بخواهی در اختیار تو هستیم» می‌تواند تسلی‌بخش باشد.
۱۷. دعا چگونه می‌تواند تسلی‌بخش باشد؟
۱۷ با آنها دعا کن: ارزش دعاهای خود را با هم‌ایمانان داغدیدهٔ مسیحی دستکم نگیر. کتاب مقدس در یعقوب ۵:۱۶ می‌گوید: «دعای مرد عادل . . . قوّت بسیار دارد». به عنوان مثال، این امر که شخص سوگوار دعای ما را برای خودش بشنود به او کمک میکند تا از احساسات منفیی همچون احساس تقصیر رهایی یابد. شیطان در هنگام ناتوانی، یا ناامیدی ما سعی میکند با «مکرها»، یا «نیرنگهای» خود، ما را بتدریج ضعیف کند. در اینجاست که نیاز به تسلی و پشتیبانی دعا داریم، همانطور که پولس اظهار داشت: «با دعا و التماس تمام در هر وقت در روح دعا کنید و برای همین به اصرار و التماسِ تمام بجهة همهٔ مقدّسین بیدار باشید». — افسسیان ۶:۱۱،۱۸؛ با یعقوب ۵:۱۳-۱۵ مقایسه شود.
از چه چیزی باید اجتناب کرد
۱۸، ۱۹. چگونه می‌توانیم در سخنانمان از خود حساسیت و تدبیر نشان دهیم؟
۱۸ وقتی کسی سوگوار است چیزهایی است که نباید گفت و کارهایی است که نباید انجام داد، امثال ۱۲:۱۸ هشدار میدهد: «هستند که مثل ضرب شمشیر حرفهای باطل میزنند. امّا زبان حکیمان شفا میبخشد». گاهی بدون آنکه متوجه باشیم از خود بی‌تدبیری نشان می‌دهیم. به عنوان مثال، ممکن است بگوییم، «می‌توانم احساساتت را درک کنم.» ولی آیا واقعاً چنین است؟ آیا تو نیز دقیقاً چنین ضایعه‌ای را متحمل شده‌ای؟ حتی اگر چنین نیز باشد، افراد واکنشهای متفاوت از خود نشان می‌دهند. واکنشهای تو ممکن است مشابه واکنشهای شخص داغدیده نباشد. بهتر و بااحساستر است که بگوییم، «واقعاً با تو همدردی می‌کنم چون خودم موقعی که [عزیزم را] چند وقت پیش از دست دادم حالتهای مشابهی را پشت سر گذاشتم.»
۱۹ همینطور بهتر است از اظهارنظر در مورد اینکه آیا شخص متوفی رستاخیز خواهد یافت یا نه خودداری کنیم. بعضی برادران و خواهرانمان از اظهارنظرها و مقایساتی که در مورد آیندهٔ همسر متوفای بی‌ایمانشان ابراز شده بود عمیقاً متأثر شدند. داوری اینکه چه کسی رستاخیز می‌یابد با ما نیست. می‌توانیم آسوده‌خاطر باشیم که یَهُوَه، کسی که قلبها را می‌بیند، بسیار بسیار رحیمتر از ماست. — مزمور ۸۶:۱۵؛ لوقا ۶:۳۵-۳۷.
آیات تسلی‌بخش
۲۰، ۲۱. بعضی از آیاتی که می‌توانند برای شخص سوگوار تسلی‌بخش باشند کدامند؟
۲۰ یکی از بهترین منابع کمک، اگر به موقع عنوان شود، تأمل در مورد وعده‌های یَهُوَه برای مردگان است. این نکات از کتاب مقدس در هر حال مفید خواهند بود چه شخص داغدیده یک شاهد یَهُوَه باشد و یا کسی باشد که در هنگام خدمت موعظه با او برخورد کرده‌ایم. بعضی از این آیات کدامند؟ میدانیم که یَهُوَه خدای جمیع تسلیات است، زیرا خود گفت: «من هستم من که شما را تسلّی میدهم.» او همچنین گفت: «مثل کسیکه مادرش او را تسلّی دهد همچنین من شما را تسلّی خواهم داد.» — اشعیا ۵۱:۱۲؛ ۶۶:۱۳.
۲۱ مزمورنویسی چنین نگاشته است: «این در مصیبتم تسلّئ من است. زیرا قول تو مرا زنده ساخت. ای خداوند داوریهای ترا از قدیم بیاد آوردم. و خویشتن را تسلّی دادم. پس رحمت تو برای تسلّئ من بشود. موافق کلام تو با بندهٔ خویش.» توجه کن که واژهٔ «تسلّی» در این آیات بارها تکرار میشود. آری، ما می‌توانیم با روی آوردن به کلام خدا در هنگام مصیبت و پریشانی تسلی حقیقی را برای خود و دیگران بیابیم. این امر همراه با محبت و دلسوزی برادرانمان، می‌تواند ما را یاری کند تا با موفقیت ضایعهٔ خویش را پشت سر گذاریم و زندگی خویش را با فعالیت سروربخش روحانی مسیحی پر سازیم. — مزمور ۱۱۹:۵۰،۵۲،۷۶.
۲۲. چه چشم‌اندازی در انتظار ماست؟
۲۲ همینطور می‌توانیم با مشغول کردن خود به کمک به دیگر افسردگان تا حدی بر اندوه خویش غلبه یابیم. در حینی که توجه خویش را به نیاز دیگران، به تسلی معطوف می‌کنیم، ما خود نیز به شادی و رضایتی که از دادن به معنای روحانی آن حاصل میشود دست می‌یابیم. (اعمال ۲۰:۳۵) بیا تجسم روز رستاخیز را که در طی آن مردم همهٔ ملتهای سابق، نسلی پس از نسل دیگر به عزیزان از دست رفتهٔ خود که به زندگی باز می‌گردند خوشامد می‌گویند، با آنها در میان بگذاریم. چه چشم‌اندازی! در آن هنگام در حالی که به یاد می‌آوریم که یَهُوَه خدایی است ‹که تسلّی‌دهندهٔ افتادگانست› چه اشکهای شادیی فرو خواهد ریخت! — ۲قرنتیان ۷:۶.
آیا به یاد می‌آوری؟
◻ چگونه یَهُوَه «خدای جمیع تسلّیاتست»؟
◻ عیسی و پولس چگونه داغدیدگان را تسلی می‌دادند؟
◻ چه کارهایی می‌توانیم برای تسلی شخص داغدیده انجام دهیم؟
◻ هنگامی که با یک شخص سوگوار مواجه می‌شویم از چه چیزی باید پرهیز کنیم؟
◻ آیات مورد علاقه‌ات برای وقت سوگواری کدامند؟
[تصویر در صفحهٔ ۳۰]
با ملاحظه و تدبیر برای کمک به شخص داغدیده پیشقدم شو