نقش ارزشمند زن در میان نخستین خادمان خدا

‏«خداوند خدا گفت خوب نیست که آدم تنها باشد پس برایش معاونی موافق [«مکمل»،‏ د ج] وی بسازم.‏»‏ —‏ پیدایش ۲:‏۱۸‏.‏

۱.‏ چگونه یک واژه‌نامهٔ کتاب مقدس،‏ اوضاع و احوالی را که زنان در زمان باستان داشتند،‏ توصیف می‌کند؟‏

‏«در هیچ جایی از کشورهای باستانی مدیترانه یا خاورنزدیک به زنان آزادیی که در جامعهٔ امروزی غربی از آن برخوردارند،‏ داده نشده بود.‏ اطاعت زن از مرد،‏ درست همانطور که بردگان مطیع آزادان،‏ و جوانان مطیع پیران بودند،‏ الگوی همیشگی بود.‏ .‏ .‏ .‏ به فرزندان مذکر بیش از فرزندان مؤنث ارج نهاده می‌شد،‏ و نوزادانی که دختر بودند،‏ گاهی اوقات بدون حفاظ،‏ سر راه گذاشته می‌شدند تا بمیرند.‏» این،‏ شیوهٔ توصیف یک واژه‌نامهٔ کتاب مقدس از اوضاع و احوال زنان در زمان باستان است.‏

۲،‏ ۳.‏ الف)‏ بر طبق یک گزارش،‏ امروزه موقعیت بسیاری از زنان چگونه است؟‏ ب)‏ چه پرسشهایی مطرح می‌شوند؟‏

^۲ امروزه این وضعیت در بسیاری از مناطق دنیا چندان بهتر نیست.‏ در سال ۱۹۹۴،‏ گزارش سالانهٔ وزارت امور خارجه در ایالات متحده در مورد حقوق بشر،‏ برای اولین بار توجه را به سوی نحوهٔ برخورد با زنان معطوف کرد.‏ سرمقاله‌ای در روزنامهٔ نیویورک تایمز،‏ راجع به این گزارش چنین نقل کرد:‏ «اطلاعات داده شده در ۱۹۳ کشور نشان می‌دهد که تبعیض روزانه واقعیتی است که وجود دارد.‏»‏

^۳ از آنجایی که تعداد زیادی از زنان،‏ با زمینه‌های گوناگون فرهنگی،‏ در جماعتهای قوم یَهُوَه در سراسر جهان شرکت می‌کنند،‏ پرسشهایی مطرح می‌شوند:‏ آیا نحوهٔ برخوردی که توصیف شد،‏ نوع برخوردی است که خدا در ابتدا برای زنان در نظر داشت؟‏ در میان پرستش‌کنندگان یَهُوَه در دوران کتاب مقدس،‏ چگونه با زنان برخورد می‌شد؟‏ و امروزه نحوهٔ برخورد با زنان باید چگونه باشد؟‏

‏‹معاون› و «مکمل»‏

۴.‏ پس از اینکه اولین انسان برای مدتی در باغ عدن تنها بود،‏ یَهُوَه چه چیزی را مشاهده کرد،‏ و سپس خدا چه کاری را انجام داد؟‏

^۴ پس از اینکه آدم مدتی در باغ عدن تنها بود،‏ یَهُوَه گفت:‏ «خوب نیست که آدم تنها باشد پس برایش معاونی موافق [«مکمل»،‏ د ج‏] وی بسازم.‏» (‏پیدایش ۲:‏۱۸‏)‏ اگرچه آدم مرد کاملی بود،‏ ولی برای اجرای مقصود آفریدگار چیز دیگری نیز لازم بود.‏ یَهُوَه برای برطرف کردن این نیاز،‏ زن را آفرید و اولین عقد ازدواج را به اجرا درآورد.‏ —‏ پیدایش ۲:‏​۲۱-‏۲۴‏.‏

۵.‏ الف)‏ چگونه کلمهٔ عبریی که از لحاظ دستوری اسم است و ‹معاون› ترجمه می‌شود،‏ اغلب توسط نویسندگان کتاب مقدس به کار رفته است؟‏ ب)‏ این حقیقت که یَهُوَه به اولین زن به عنوان «مکمل» اشاره کرد،‏ نشانگر چیست؟‏

^۵ آیا کلمه‌های ‹معاون› و «مکمل» نشانگر این هستند که نقشی که از طرف خدا به زن محول شده،‏ تحقیرآمیز بود؟‏ برعکس.‏ نویسندگان کتاب مقدس اغلب لغت عبری (‏اِزِر‏)‏ را که از لحاظ دستوری اسم است و به «معاون» یا «مددکار» ترجمه می‌شود،‏ برای خدا به کار می‌برند.‏ به عنوان مثال،‏ یَهُوَه در عمل ثابت می‌کند که «اعانت و سپر ما» است.‏ (‏مزمور ۳۳:‏۲۰؛‏ خروج ۱۸:‏۴؛‏ تثنیه ۳۳:‏⁠۷‏)‏ حتی در هوشع ۱۳:‏​۹ یَهُوَه به خود به عنوان ‹معاون› اشاره می‌کند.‏ در مورد لغت عبری (‏نِقِد‏)‏ که «مکمل» ترجمه می‌شود،‏ یک محقق کتاب مقدس چنین توضیح می‌دهد:‏ «کمکی که مطالبه می‌شود،‏ فقط یاری در کار روزانهٔ او یا تولید مثل نیست .‏ .‏ .‏ بلکه حمایت و همراهی دوجانبه‌ای است که فراهم می‌سازد.‏»‏

۶.‏ پس از آفرینش زن،‏ چه چیزی گفته شد،‏ و چرا؟‏

^۶ بنابراین،‏ در توصیف یَهُوَه از زن به عنوان ‹معاون› و «مکمل» هیچ نکتهٔ تحقیرآمیزی وجود ندارد.‏ زن،‏ دارای سرشت ذهنی،‏ عاطفی،‏ و جسمی منحصر بفرد خویش بود.‏ او یک قرینهٔ مناسب و مکملی مورد پسند برای مرد بود.‏ هر یک از آنها با دیگری تفاوت داشت،‏ ولی با وجود این،‏ به هر یک از آنها نیاز بود تا در مطابقت با مقصود آفریدگار ‹زمین را پر سازند.‏› بدیهی است که پس از آفرینش هر دو نفر،‏ یعنی مرد و زن بود که «خدا هر چه ساخته بود دید و همانا بسیار نیکو بود.‏» —‏ پیدایش ۱:‏​۲۸،‏۳۱‏.‏

۷،‏ ۸.‏ الف)‏ ورود گناه در عدن چگونه بر نقش زن اثر گذاشت؟‏ ب)‏ چه پرسشهایی در خصوص تکمیل پیدایش ۳:‏۱۶ در میان پرستش‌کنندگان یَهُوَه مطرح می‌شوند؟‏

^۷ با ورود گناه،‏ وضعیت مرد و زن تغییر پیدا کرد.‏ یَهُوَه محکومیت هر دوی آنها را به عنوان گناهکار اعلام کرد.‏ وقتی که یَهُوَه به حوا گفت:‏ «الم .‏ .‏ .‏ حمل ترا بسیار افزون گردانم،‏» از عاقبتی سخن گفت که آن را مجاز می‌شمرد،‏ عاقبتی که گویی خود موجبش شده بود.‏ او چنین اضافه کرد:‏ «با الم فرزندان خواهی زائید و اشتیاق تو بشوهرت خواهد بود و او بر تو حکمرانی خواهد کرد.‏» (‏پیدایش ۳:‏۱۶‏)‏ از آن موقع به بعد،‏ بسیاری از زنان اغلب به طور بی‌رحمانه‌ای تحت تسلط شوهران خود قرار گرفته‌اند.‏ به جای اینکه به عنوان معاون یا مکمل از آنها قدردانی شود،‏ بارها مانند خدمتکار یا کنیز با آنها رفتار شده است.‏

^۸ با وجود این،‏ تکمیل پیدایش ۳:‏​۱۶ چه مفهومی برای پرستش‌کنندگان مؤنث یَهُوَه داشت؟‏ آیا آنها به درجهٔ خوار و حقیرانه‌ای تنزل کردند؟‏ البته که نه!‏ ولی در مورد حکایتهای کتاب مقدس که از عادات و رسومی سخن می‌گویند که زنان را تحت تأثیر قرار می‌دادند و ممکن است در برخی از جوامع امروزه غیرقابل قبول به نظر برسند،‏ چه می‌توان گفت؟‏

درک آداب و رسوم مربوط به کتاب مقدس

۹.‏ وقتی آداب و رسومی را که زنان دوران کتاب مقدس را دربر می‌گیرند بررسی می‌کنیم،‏ کدام سه نکته را باید به خاطر بسپاریم؟‏

^۹ در دوران کتاب مقدس،‏ در میان خادمان خدا با زنان بخوبی رفتار می‌شد.‏ البته،‏ در حین بررسی رسومی که در آن روزگار،‏ زنان را دربر می‌گرفتند،‏ مفید است که چند نکته را به خاطر بسپاریم.‏ نکتهٔ نخست این است که وقتی کتاب مقدس دربارهٔ موقعیتهای ناخوشایندی سخن می‌گوید که به سبب سلطهٔ خودخواهانه توسط مردان شریر به وجود آمدند،‏ به این مفهوم نیست که خدا از چنین رفتاری با زنان خشنود بود.‏ دوم اینکه،‏ اگرچه یَهُوَه برای مدتی نسبت به برخی رسوم در میان خادمانش شکیبایی نشان داد،‏ ولی برای حفاظت از زنان این رسوم را کنترل کرد.‏ سوم اینکه،‏ باید مراقب باشیم تا آداب و رسوم باستان را با معیارهای امروزی نسنجیم.‏ برخی از رسومی که ممکن است برای مردمی که امروزه زندگی می‌کنند،‏ ناخوشایند به نظر برسند،‏ لزوماً توسط زنان آن زمان،‏ تحقیرآمیز به نظر نمی‌آمدند.‏ بگذار چند مثال را بررسی کنیم.‏

۱۰.‏ یَهُوَه چه دیدی نسبت به عمل چندهمسری داشت،‏ و چه چیزی نشان می‌دهد که او هرگز از معیار اصلی خود در مورد تک‌همسری دست نکشید؟‏

^۱۰ چندهمسری:‏a برطبق مقصود اصلی یَهُوَه،‏ یک زن نباید با زن دیگری در شوهر خود سهیم می‌شد.‏ خدا فقط یک زن برای آدم آفرید.‏ (‏پیدایش ۲:‏​۲۱،‏۲۲‏)‏ پس از سرکشی در باغ عدن،‏ عمل چندهمسری،‏ نخست در تبار قائن ظاهر شد.‏ سرانجام،‏ این کار به صورت رسم درآمد و عده‌ای از پرستش‌کنندگان یَهُوَه آن را پذیرفتند.‏ (‏پیدایش ۴:‏۱۹؛‏ ۱۶:‏​۱-‏۳؛‏ ۲۹:‏​۲۱-‏۲۸‏)‏ هرچند یَهُوَه چندهمسری را مجاز شمرد و این امر در افزایش جمعیت اسرائیل سودمند بود،‏ لکن با کنترل عملکرد،‏ نسبت به زنان توجه نشان داد تا آنها و فرزندانشان محافظت شوند.‏ (‏خروج ۲۱:‏​۱۰،‏۱۱؛‏ تثنیه ۲۱:‏​۱۵-‏۱۷‏)‏ علاوه بر این،‏ یَهُوَه هرگز از معیار اصلی خود یعنی تک‌همسری دست نکشید.‏ نوح و پسرانش که فرمان «بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید» دوباره برای آنان تکرار شد،‏ همگی یک همسر داشتند.‏ (‏پیدایش ۷:‏۷؛‏ ۹:‏۱؛‏ ۲پطرس ۲:‏⁠۵‏)‏ هنگامی که خدا بطور سمبولی به رابطه‌اش با اسرائیل اشاره کرد،‏ خود را به عنوان شوهری تک‌همسر توصیف کرد.‏ (‏اشعیا ۵۴:‏​۱،‏۵‏)‏ سپس عیسی مسیح نیز معیار اصلی خدا را دربارهٔ تک‌همسری دوباره وضع کرد و این معیار در جماعت اولیهٔ مسیحی به کار گرفته شد.‏ —‏ متی ۱۹:‏​۴-‏۸؛‏ ۱تیموتاؤس ۳:‏​۲،‏۱۲‏.‏

۱۱.‏ چرا در دوران کتاب مقدس مهریه پرداخت می‌شد،‏ و آیا این امر زن را حقیر می‌کرد؟‏

^۱۱ پرداخت مهریه:‏ کتاب اسرائیل باستان —‏ زندگی و اوضاع آن،‏ چنین نقل می‌کند:‏ «بدیهی است که این تعهد پرداخت مبلغی پول یا چیزی معادل آن به خانوادهٔ دختر،‏ ظاهراً جلوه‌ای از خرید به ازدواج اسرائیلی می‌دهد.‏ اما به نظر می‌رسد که [مهریه] آن قیمتی نیست که برای زن پرداخت شود،‏ بلکه به عنوان غرامتی است که به خانواده داده می‌شود.‏»‏ (‏چاپ حروف به طور مایل از طرف ماست.‏)‏ بنابراین پرداخت مهریه به خانوادهٔ زن،‏ به عنوان غرامت یا جبرانی برای فقدان خدمات وی و برای تلاش و هزینه‌ای به کار می‌رفت که خانواده‌اش صرف مراقبت از او کرده بود.‏ از اینرو،‏ به جای خوار کردن زن،‏ تأییدی بر ارزش او در مقابل خانواده‌اش بود.‏ —‏ پیدایش ۳۴:‏​۱۱،‏۱۲؛‏ خروج ۲۲:‏۱۶‏؛‏ برج دیده‌بانی ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۸۹،‏ صفحه‌های ۲۱-‏۲۴،‏ (‏انگل‍.‏)‏ ملاحظه شود.‏

۱۲.‏ الف)‏ نوشته‌های مقدس چگونه گاهگاهی به مردان و زنان متأهل اشاره می‌کنند،‏ و آیا این واژه‌ها برای زنان،‏ ناخوشایند بودند؟‏ ب)‏ چه چیزی دربارهٔ واژه‌هایی که یَهُوَه در عدن به کار برد،‏ قابل توجه است؟‏ (‏پاورقی ملاحظه شود.‏)‏

^۱۲ شوهران به عنوان «مالکان»:‏ رویدادی که در زندگی ابراهیم و ساره در حدود سال ۱۹۱۸ ق.‏ د.‏ م.‏ رخ داد،‏ نشانگر این است که از قرار معلوم در زمان آنان مرسوم شده بود که به مرد متأهل به عنوان «مالک» (‏عبری،‏ بَعْل)‏ و به زن متأهل به عنوان ‹مایملک› (‏عبری،‏ بِعولَه)‏ نظر افکنده شود.‏ (‏پیدایش ۲۰:‏⁠۳‏)‏ از آن پس،‏ این اصطلاحات گاهگاهی در نوشته‌های مقدس استفاده شده‌اند،‏ و هیچ نشانه‌ای از اینکه چنین بیانی برای زنان قبل از دوران مسیح ناخوشایند بود،‏ وجود ندارد.‏b (‏تثنیه ۲۲:‏۲۲‏)‏ ولی قرار نبود که با زنان به عنوان ملک رفتار شود.‏ ملک یا ثروت می‌توانست خریداری شود،‏ به فروش برسد،‏ و حتی به ارث برده شود،‏ ولی چنین امری در مورد زن صدق نمی‌کرد.‏ مثلی در کتاب مقدس می‌گوید:‏ ‏«خانه و دولت ارث اجدادی است،‏ امّا زوجهٔ عاقله از جانب خداوند است.‏» —‏ امثال ۱۹:‏۱۴؛‏ تثنیه ۲۱:‏⁠۱۴‏.‏

نقشی ارزشمند

۱۳.‏ هنگامی که مردان خداترس از مثال یَهُوَه پیروی کرده و از شریعت او اطاعت کردند،‏ چه نتیجه‌ای برای زنان داشت؟‏

^۱۳ پس نقش زن در میان خادمان خدا در دوران پیش از مسیح چه بود؟‏ چگونه به آنها نگریسته و با آنها رفتار می‌شد؟‏ به عبارت ساده‌ای،‏ وقتی مردان خداترس از مثال خود یَهُوَه پیروی کرده و از شریعت وی اطاعت کردند،‏ زنان ارزش خویش را حفظ کرده و از حقوق و امتیازات بسیاری برخوردار شدند.‏

۱۴،‏ ۱۵.‏ چه نشانه‌هایی مبنی بر اینکه زنان در اسرائیل مورد احترام قرار می‌گرفتند،‏ وجود دارند،‏ و چرا یَهُوَه بدرستی انتظار داشت که پرستش‌کنندگان ذکور وی به آنها احترام بگذارند؟‏

^۱۴ باید به زنان احترام گذاشته می‌شد.‏ دستور شریعت خدا به اسرائیل،‏ این بود که هم به پدران و هم به مادران احترام گذاشته شود.‏ (‏خروج ۲۰:‏۱۲؛‏ ۲۱:‏​۱۵،‏۱۷‏)‏ لاویان ۱۹:‏⁠۳ می‌گوید:‏ «هر یکی از شما مادر و پدر خود را احترام نماید.‏» هنگامی که بتشبع در فرصتی نزد پسرش سلیمان رسید،‏ «پادشاه» با ادای احترام،‏ «باستقبالش برخاسته او را تعظیم نمود.‏» (‏۱پادشاهان ۲:‏۱۹‏)‏ دایرة‌المعارف یهودی چنین اظهار می‌کند:‏ «تشبیهات نبوی محبت خدا به اسرائیل با محبت شوهری به همسرش فقط در جامعه‌ای می‌توانسته به وجود آید که به زنان در آن جامعه احترام گذاشته می‌شد.‏»‏

^۱۵ یَهُوَه از پرستش‌کنندگان ذکورش انتظار دارد که زنان را محترم بشمارند،‏ زیرا او آنان را محترم می‌شمارد.‏ نشانه‌هایی از این موضوع در آیه‌هایی یافت می‌شوند که یَهُوَه تجربه‌های زنان را به طور تشبیهی به کار می‌برد و احساسات خود را به احساسات زنان تشبیه می‌کند.‏ (‏اشعیا ۴۲:‏۱۴؛‏ ۴۹:‏۱۵؛‏ ۶۶:‏۱۳‏)‏ این به خوانندگان کمک می‌کند تا درک کنند که یَهُوَه چگونه احساس می‌کند.‏ جالب توجه است که لغت عبری برای «رحمت» یا «دلسوزی» که یَهُوَه در مورد خویش به کار می‌برد،‏ رابطهٔ نزدیکی با کلمهٔ «رَحِم» دارد و می‌تواند به عنوان «حس مادرانه» توصیف شود.‏ —‏ خروج ۳۳:‏۱۹؛‏ اشعیا ۵۴:‏⁠۷‏.‏

۱۶.‏ چه مثالهایی نشان می‌دهند که پند زنان پرهیزکار ارزشمند بود؟‏

^۱۶ پند زنان پرهیزکار ارزشمند بود.‏ هنگامی که ابراهیم خداترس در توجه به پند همسر پرهیزکار خود،‏ ساره،‏ شک و تردید نشان داد،‏ یَهُوَه به او گفت:‏ «سخن او را بشنو.‏» (‏پیدایش ۲۱:‏​۱۰-‏۱۲‏)‏ زنان حِتّی عیسو «باعث تلخئ جان اسحق و رِفْقَه شدند.‏» عاقبت،‏ رفقه نگرانیی را که در صورت ازدواج پسرشان یعقوب با یک حِتّی،‏ دچار آن می‌شد،‏ ابراز کرد.‏ عکس‌العمل اسحاق چه بود؟‏ گزارش کتاب مقدس می‌گوید:‏ «اسحق یعقوبرا خوانده او را برکت داد و او را امر فرموده گفت زنی از دختران کنعان مگیر.‏» بله،‏ با وجود اینکه رفقه پند صریحی ارائه نداده بود،‏ شوهر او تصمیمی گرفت که احساسات وی را در آن به حساب آورد.‏ (‏پیدایش ۲۶:‏​۳۴،‏۳۵؛‏ ۲۷:‏۴۶؛‏ ۲۸:‏⁠۱‏)‏ بعدها داوود پادشاه با گوش کردن به تقاضای اَبیجایَل از خونریزی اجتناب کرد و از به گردن گرفتن خون مبرا شد.‏ —‏ ۱سموئیل ۲۵:‏​۳۲-‏۳۵‏.‏

۱۷.‏ چه چیزی نشان می‌دهد که زنان در خانواده تا حدودی اختیار داشتند؟‏

^۱۷ زنان تا اندازه‌ای در خانواده اختیار داشتند.‏ به فرزندان چنین تأکید شد:‏ «ای پسر من تأدیب پدر خود را بشنو،‏ و تعلیم مادر خویشرا ترک منما.‏» (‏امثال ۱:‏⁠۸‏)‏ شرح «زن صالحه» در امثال باب ۳۱ نمایانگر این موضوع است که یک زن متأهل و سخت‌کوش نه تنها خانواده‌ای را اداره می‌کرد،‏ بلکه همچنین می‌توانست معاملات املاک را انجام دهد،‏ مزرعه‌ای حاصلخیز ایجاد کند،‏ تجارتی کوچک به کار اندازد،‏ و به سبب سخنان حکیمانه‌اش معروف باشد.‏ مهمتر از همه ترس محترمانه‌ای بود که یک زن قابل ستایش،‏ از یَهُوَه داشت.‏ جای تعجب نیست که ارزش چنین زنی «از لعلها گرانتر» بود!‏ لعل گرانبهای قرمز به منظور استفاده در جواهرآلات و چیزهای تزئینی مغتنم شمرده می‌شد.‏ —‏ امثال ۳۱:‏​۱۰-‏۳۱‏.‏

زنانی که مورد لطف خاص خدا قرار گرفتند

۱۸.‏ به چه طریقی لطف خاصی نثار برخی از زنان در دوران کتاب مقدس شد؟‏

^۱۸ توجه یَهُوَه نسبت به زنان در لطف خاص او که به عده‌ای از آنان در زمان کتاب مقدس عطا کرد،‏ منعکس شد.‏ فرشتگان به ملاقات هاجر،‏ ساره و زن مانوح رفتند و دستورات الهی را به آنها رساندند.‏ (‏پیدایش ۱۶:‏​۷-‏۱۲؛‏ ۱۸:‏​۹-‏۱۵؛‏ داوران ۱۳:‏​۲-‏۵‏)‏ در خیمه ‹زنانی برای خدمت› و در دربار سلیمان ،‏ خوانندگان زن وجود داشتند.‏ —‏ خروج ۳۸:‏۸؛‏ ۱سموئیل ۲:‏۲۲؛‏ جامعه ۲:‏۸‏.‏

۱۹.‏ یَهُوَه از چه طریقی گاهی از زنان استفاده کرد تا نمایندهٔ او باشند؟‏

^۱۹ یَهُوَه چندین بار در تاریخ اسرائیل از زن به عنوان نماینده یا سخنگوی خود استفاده کرد.‏ ما راجع به دبورهٔ نبی چنین می‌خوانیم:‏ «بنی اسرائیل بجهة داوری نزد وی میآ‌مدند.‏» (‏داوران ۴:‏⁠۵‏)‏ در پیروزیی که اسرائیل بر یابین،‏ پادشاه کنعانی،‏ داشت دبوره براستی از امتیاز خاصی برخوردار بود.‏ بدون تردید،‏ او حداقل تا حدودی آهنگساز سرود پیروزیی بود که سرانجام بخشی از گزارش الهام‌شده و به ثبت رسیدهٔ یَهُوَه شد.‏c (‏داوران باب ۵‏)‏ قرنها بعد،‏ یوشیّای پادشاه به منظور پرسش از یَهُوَه،‏ یک هیئت نمایندگی را که کاهن اعظم جزء آنان بود،‏ نزد حُلدَهٔ نبی فرستاد.‏ حلده توانست به طرز آمرانه‌ای پاسخ دهد:‏ «یَهُوَه خدای اسرائیل چنین می‌گوید.‏» (‏۲پادشاهان ۲۲:‏​۱۱-‏۱۵‏)‏ در آن موقع پادشاه به آن هیئت نمایندگی دستور داد که نزد نبیه‌ای بروند،‏ فقط برای اینکه دستوری از جانب یَهُوَه دریافت کنند.‏ —‏ با ملاکی ۲:‏⁠۷ مقایسه شود.‏

۲۰.‏ چه مثالهایی نشانگر توجه یَهُوَه به احساسات و رفاه زنان است؟‏

^۲۰ توجه یَهُوَه به رفاه زنان،‏ از مواردی که او به نفع برخی از پرستش‌کنندگان مؤنثش عمل کرد،‏ ثابت می‌شود.‏ او دو بار مداخله کرد تا همسر زیبای ابراهیم،‏ ساره را از اینکه مورد تجاوز قرار گیرد،‏ محافظت کند.‏ (‏پیدایش ۱۲:‏​۱۴-‏۲۰؛‏ ۲۰:‏​۱-‏۷‏)‏ یَهُوَه،‏ همسر یعقوب،‏ لیه را که کمتر به او محبت می‌شد،‏ با ‹گشودن رحم او› مورد لطف قرار داد تا پسری به دنیا بیاورد.‏ (‏پیدایش ۲۹:‏​۳۱،‏۳۲‏)‏ هنگامی که دو قابلهٔ خداترس اسرائیلی زندگی خود را به خطر انداختند تا فرزندان ذکور عبری را از کشتار نوزادان در مصر نجات دهند،‏ یَهُوَه با قدردانی «خانها برای ایشان بساخت.‏» (‏خروج ۱:‏​۱۷،‏۲۰،‏۲۱‏)‏ او همچنین به دعای صمیمانهٔ حنّا پاسخ داد.‏ (‏۱سموئیل ۱:‏۱۰،‏۲۰‏)‏ و هنگامی که بیوهٔ یک نبی،‏ با شخص طلبکاری برخورد کرد که آماده بود فرزندان وی را برای تصفیهٔ بدهیش از او بگیرد،‏ یَهُوَه آن بیوه‌زن را در مخمصه ترک نکرد.‏ خدا از روی محبت،‏ الیشع نبی را قادر ساخت تا موجودی روغن وی را بیفزاید تا او بتواند قرض خویش را بپردازد.‏ بدین ترتیب او خانواده و آبروی خویش را حفظ کرد.‏ —‏ خروج ۲۲:‏​۲۲،‏۲۳؛‏ ۲پادشاهان ۴:‏​۱-‏۷‏.‏

۲۱.‏ نوشته‌های مقدس عبری چه توصیفی از سهم زنان ارائه می‌دهد؟‏

^۲۱ بنابراین،‏ نوشته‌های مقدس عبری،‏ نه تنها دید حقیرانه‌ای را نسبت به زنان تأیید نمی‌کند،‏ بلکه توصیف متعادلی را در مورد سهم آنان در میان خادمان خدا ارائه می‌دهد.‏ هرچند یَهُوَه پرستش‌کنندگان مؤنث خویش را از تکمیل پیدایش ۳:‏۱۶ محافظت نکرد،‏ ولی مردان پرهیزکاری که از مثال یَهُوَه پیروی کردند و شریعت او را مورد توجه قرار دادند،‏ با زنان با متانت و احترام رفتار کردند.‏

۲۲.‏ موقعی که عیسی بر روی زمین بود،‏ نقش زنان چگونه تغییر یافته بود،‏ و چه سؤالهایی مطرح می‌شوند؟‏

^۲۲ در قرنهای پس از اتمام نوشته‌های مقدس عبری،‏ نقش زنان در بین یهودیان تغییر یافت.‏ موقعی که عیسی به روی زمین آمد،‏ رسوم خاخامی بشدت زنان را در امتیازات مذهبی و زندگی اجتماعیشان محدود کرده بود.‏ آیا چنین رسومی بر شیوهٔ رفتار عیسی با زنان،‏ اثر گذاشت؟‏ امروزه چگونه باید با زنان مسیحی رفتار نمود؟‏ این پرسشها در مقالهٔ بعدی مورد بحث قرار خواهند گرفت.‏

‏[پاورقی‌ها]‏

چگونه پاسخ می‌دهی؟‏

◻ کلمه‌های ‹معاون› و «مکمل» چه چیزی را دربارهٔ نقش زن که از طرف خدا به او محول شده است،‏ نشان می‌دهد؟‏

◻ هنگام بررسی رسومی که بر زنان دوران کتاب مقدس اثر می‌گذاشت،‏ چه چیزی را باید به خاطر بسپاریم؟‏

◻ چه چیزی نشان می‌دهد که زنان نقش محترمانه‌ای را در میان خادمان خدا در دوران اولیه دارا بودند؟‏

◻ یَهُوَه از چه راههایی لطف خاص خود را بر زنان دوران پیش از مسیح اعطا کرد؟‏