کتابخانهٔ آنلاین نشریات شاهدان یَهُوَه
کتابخانهٔ آنلاین
نشریات شاهدان یَهُوَه
فارسی
  • کتاب مقدّس
  • نشریات
  • جلسات
  • پرس فصل ۴ ص ۳۲-‏۴۰
  • شخصی که جمیع انبیا بر او شهادت داده‌اند

ویدیویی برای انتخاب شما موجود نیست.

متأسفانه، پخش ویدیو ممکن نیست.

  • شخصی که جمیع انبیا بر او شهادت داده‌اند
  • پرستش خدای واحد حقیقی
  • عنوان‌های فرعی
  • مطالب مشابه
  • نبوّت‌ها چه چیزی را آشکار ساختند؟‏
  • به مسیح ایمان بورزیم
  • کسی که تمام انبیا دربارهٔ او شهادت دادند
    متحد در پرستش تنها خدای حقیقی
  • ذریت مار—‏چگونه فاش شده است؟‏
    برج دیده‌بانی ۱۹۹۶
  • یگانه طریق مُؤدّی به حیات
    برج دیده‌بانی ۱۹۹۹
  • خدا برای نجات بشر چه کرده است؟‏
    معرفتی که بشر را به زندگی جاودانی هدایت می‌کند
لینک‌های بیشتر
پرستش خدای واحد حقیقی
پرس فصل ۴ ص ۳۲-‏۴۰

فصل چهار

شخصی که جمیع انبیا بر او شهادت داده‌اند

۱.‏ زندگی ماقبل بشری عیسی چه چیزی را در مورد رابطهٔ او با یَهُوَه نشان می‌دهد؟‏

‏«پدر پسر را دوست می‌دارد و هر آنچه خود می‌کند بدو می‌نماید.‏» (‏ یوحنّا ۵:‏۲۰‏)‏ این پسر از رابطهٔ بسیار صمیمی و گرمی با پدر خود یَهُوَه برخوردار بود؛‏ رابطه‌ای که از زمان خلقتش یعنی هزاره‌های بی‌شمار پیش از تولّد بشری‌اش آغاز شده بود.‏ او یگانه پسر مولود خدا و تنها آفریده‌ای بود که مستقیماً به دست شخص یَهُوَه خلق شد.‏ هر چیز دیگر در آسمان و روی زمین از طریق این پسر نخست‌زاده و عزیز به وجود آمده است.‏ (‏ کُولُسیان ۱:‏۱۵،‏ ۱۶‏)‏ او همچنین در مقام کلمه یا سخنگوی خدا انجام وظیفه می‌کرد و ارادهٔ الٰهی از طریق وی به دیگران ابلاغ می‌شد.‏ همین شخص که خدا لطف و علاقهٔ خاصی به وی داشت تبدیل به انسان شد یعنی عیسی مسیح.‏ —‏ امثال ۸:‏۲۲-‏۳۰؛‏ یوحنّا ۱:‏۱۴،‏ ۱۸؛‏ ۱۲:‏۴۹،‏ ۵۰‏.‏

۲.‏ نبوّت‌های کتاب مقدّس تا چه حد به عیسی اشاره می‌کنند؟‏

۲ پیش از آنکه نخستین پسر خدا به نحو معجزه‌آسایی به صورت انسان درآید نبوّت‌های بسیاری در مورد او به تحریر درآمده بودند.‏ در این باره،‏ پِطْرُس رسول خطاب به کُرنیلیوس گفت:‏ «جمیع انبیا بر او شهادت می‌دهند.‏» (‏ اَعمال ۱۰:‏۴۳‏)‏ نقش عیسی در کتاب مقدّس به قدری مشخص شده است که فرشته‌ای به یوحنّای رسول گفت:‏ «شهادتی که دربارهٔ عیسی داده شده الهام‌بخش تمام نبوّت‌ها است.‏» (‏ مکاشفه ۱۹:‏۱۰‏،‏ انجیل شریف )‏ آن نبوّت‌ها هویت او را به عنوان مسیح بوضوح مشخص می‌سازند و به نقش‌های مختلف او در به انجام رسیدن مقاصد خدا اشاره می‌کنند.‏ امروز،‏ این نبوّت‌ها باید از اهمیت خاصی برای ما برخوردار باشند.‏

نبوّت‌ها چه چیزی را آشکار ساختند؟‏

۳.‏ الف)‏ در نبوّت پیدایش ۳:‏۱۵ مار،‏ «زن» و ‹ذریّت مار› نمایانگر چه کسانی هستند؟‏ ب)‏ چرا خادمین یَهُوَه علاقهٔ شدیدی به ‹کوبیده شدن سر مار› دارند؟‏

۳ یَهُوَه نخستین نبوّت را بعد از عصیانی که در باغ عدن رخ داد بیان کرد و به مار گفت:‏ «عداوت در میان تو و زن،‏ و در میان ذریّت تو و ذریّت وی می‌گذارم؛‏ او سر تو را خواهد کوبید و تو پاشنهٔ وی را خواهی کوبید.‏» (‏ پیدایش ۳:‏۱۵‏)‏ مار مظهر شیطان بود و این نبوّت در واقع خطاب به شیطان ایراد شد.‏ «زن،‏» سازمان آسمانی و امین یَهُوَه است که همچون همسری وفادار برای او می‌باشد.‏ ‹ذریّت مار› از تمام فرشتگان و انسان‌هایی تشکیل شده است که روحیهٔ شیطان را از خود نشان می‌دهند و با یَهُوَه و قوم او مخالفت می‌کنند.‏ ‹کوبیده شدن سر مار› به معنی نابودی آیندهٔ این فرشتهٔ عصیانگر است؛‏ فرشته‌ای که به یَهُوَه تهمت زده و مصیبت عظیمی را برای انسان‌ها سبب شده است.‏ حال چگونه می‌توان هویت بخش اصلی ‹ذریّتی› را که سر مار را می‌کوبد تشخیص داد؟‏ این مسئله طی قرون متمادی «سرّی» مقدّس باقی مانده بود.‏ —‏ رومیان ۱۶:‏۲۴،‏۲۰،‏ ۲۵‏.‏

۴.‏ دودمان عیسی چگونه به ما کمک می‌کند هویت او را به عنوان ذریّت موعود تشخیص دهیم؟‏

۴ تقریباً ۲۰۰۰ سال پس از آغاز تاریخ بشر،‏ یَهُوَه جزئیات بیشتری در این رابطه بیان کرد و مشخص نمود که ذریّت در خاندان ابراهیم پدیدار خواهد شد.‏ (‏ پیدایش ۲۲:‏۱۵-‏۱۸‏)‏ لیکن خدا تعیین‌کنندهٔ این بود که ذریّت از کدام فرزند او خواهد آمد.‏ یَهُوَه علیٰ‌رغم محبت ابراهیم به پسرش اسماعیل که از هاجر متولد شده بود،‏ گفت:‏ «عهد خود را با اِسحاق استوار خواهم ساخت،‏ که سارَه او را .‏ .‏ .‏ برای تو خواهد زایید.‏» (‏ پیدایش ۱۷:‏۱۸-‏۲۱‏)‏ بعدها یَهُوَه آن عهد را نه در مورد عیسو پسر نخست‌زادهٔ اِسحاق بلکه در مورد یعقوب تثبیت کرد؛‏ شخصی که ۱۲ سِبط اسرائیل از وی مولود گشت.‏ (‏ پیدایش ۲۸:‏۱۰-‏۱۴‏)‏ سپس معلوم شد که ذریّت از سِبط یهودا و از نوادگان داود خواهد بود.‏ —‏ پیدایش ۴۹:‏۱۰؛‏ ۱تواریخ ۱۷:‏۳،‏ ۴،‏ ۱۱-‏۱۴‏.‏

۵.‏ وقتی عیسی خدمت زمینی خود را آغاز کرد چه نکاتی آشکار ساخت که او مسیح است؟‏

۵ چه اطلاعات دیگری دربارهٔ هویت ذریّت داده شد؟‏ تقریباً ۷۰۰ سال پیش از تولّد ذریّت موعود به صورت انسان،‏ کتاب مقدّس بیت‌لَحَم را زادگاه وی نامید.‏ این کتاب همچنین آشکار ساخت که ذریّت «از ایّام ازل» می‌زیست یعنی از زمان خلقتش در آسمان.‏ (‏ میکاه ۵:‏۲‏)‏ دانیال نبی نیز زمان دقیق ظهورش را به عنوان مسیح بر روی زمین پیشگویی کرد.‏ (‏ دانیال ۹:‏۲۴-‏۲۶‏)‏ و وقتی عیسی با روح‌القدس مسح شد یعنی در واقع مسیح یَهُوَه گشت،‏ صدای یَهُوَه از آسمان شنیده شد که صریحاً او را پسر خود معرفی کرد.‏ (‏ متّیٰ ۳:‏۱۶،‏ ۱۷‏)‏ به این ترتیب،‏ هویت ذریّت آشکار شد!‏ از این رو،‏ فیلِپُّس توانست با اطمینان بگوید:‏ «آن کسی را که موسی در تورات و انبیا مذکور داشته‌اند،‏ یافته‌ایم که عیسی .‏ .‏ .‏ است.‏» —‏ یوحنّا ۱:‏۴۵‏.‏

۶.‏ الف)‏ پیروان عیسی پس از مرگ او به چه موضوعی پی‌بردند؟‏ ب)‏ چه کسی بخش اصلی ‹ذریّت زن› را تشکیل می‌دهد و منظور از اینکه او سر مار را می‌کوبد چیست؟‏

۶ بعدها پیروان عیسی پی‌بردند که نبوّت‌های بسیار زیادی راجع به او در لابلای متون الهام‌شده از جانب خدا یافت می‌شود.‏ (‏ لوقا ۲۴:‏۲۷‏)‏ همچنین آشکارتر شد که عیسی بخش اصلی ‹ذریّت زن› یعنی شخصی است که سر مار یا شیطان را کوبیده،‏ او را نابود خواهد کرد.‏ آری،‏ از طریق عیسی همهٔ وعده‌های خدا به بشر یعنی هر آنچه که از صمیم دل آرزو می‌کنیم تحقق خواهد یافت.‏ —‏ ۲قُرِنتیان ۱:‏۲۰‏.‏

۷.‏ علاوه بر درک هویت شخصی که نبوّت‌ها به او اشاره می‌کنند،‏ تشخیص چه چیز دیگری مفید است؟‏

۷ دانستن این موضوع چه تأثیری باید بر روی ما بگذارد؟‏ کتاب مقدّس از خواجه‌سرایی حبشی برای ما حکایت می‌کند که بعضی از این نبوّت‌ها را در مورد منجی و مسیح آینده خوانده بود و متعجب و حیران از فیلِپُّس مبشّر سؤال کرد:‏ «نبی این را دربارهٔ کِه می‌گوید؟‏» آن خواجه‌سرا متعاقب دریافت پاسخ،‏ نسبت به موضوع بی‌توجه نماند بلکه بادقت به توضیحات فیلِپُّس گوش فرا داده،‏ درک کرد که قدرشناسی از این نبوّت تحقق یافته ایجاب می‌کند که تعمید بگیرد.‏ (‏ اَعمال ۸:‏۳۲-‏۳۸؛‏ اِشَعْیا ۵۳:‏۳-‏۹‏)‏ آیا ما هم همچون آن مرد حبشی از خود واکنش نشان می‌دهیم؟‏

۸.‏ الف)‏ اقدام ابراهیم به قربانی کردن اِسحاق نشانگر چه بود؟‏ ب)‏ چرا یَهُوَه به ابراهیم گفت همهٔ امّت‌های زمین از ذریّت او برکت خواهند یافت و این موضوع چه ارتباطی با ما دارد؟‏

۸ همچنین به گزارش تأثرانگیز کتاب مقدّس در مورد اقدام ابراهیم به قربانی کردن اِسحاق یعنی تنها پسری که سارَه برای او به دنیا آورده بود بیندیش.‏ (‏ پیدایش ۲۲:‏۱-‏۱۸‏)‏ آن واقعه نشانگر اقدام یَهُوَه برای تقدیم کردن یگانه پسر مولود خود بود:‏ «خدا جهان را اینقدر محبت نمود که پسر یگانهٔ خود را داد تا هر که بر او ایمان آورد،‏ هلاک نگردد بلکه حیات جاودانی یابد.‏» (‏ یوحنّا ۳:‏۱۶‏)‏ این موضوع به ما اطمینان می‌دهد همانطور که یَهُوَه یگانه پسر مولود خود را جهت به انجام رسیدن مقصودش داد ‹همه چیز دیگر را نیز به ما خواهد بخشید.‏› (‏ رومیان ۸:‏۳۲‏)‏ حال از ما چه انتظاری می‌رود؟‏ در پیدایش ۲۲:‏۱۸ یَهُوَه به ابراهیم گفت:‏ ‹چونکه قول مرا شنیدی جمیع امّت‌های زمین از ذریّت تو برکت خواهند یافت.‏› از این آیه نتیجه می‌گیریم که ما نیز باید قول یَهُوَه و پسر او را بشنویم.‏ «آنکه به پسر ایمان آورده باشد،‏ حیات جاودانی دارد و آنکه به پسر ایمان نیاورد حیات را نخواهد دید،‏ بلکه غضب خدا بر او می‌ماند.‏» —‏ یوحنّا ۳:‏۳۶‏.‏

۹.‏ چنانچه قدر امید زندگی ابدی را که به دلیل قربانی عیسی امکان‌پذیر شده است بدانیم در صدد انجام دادن چه کاری بر خواهیم آمد؟‏

۹ چنانچه قدر امید زندگی ابدی را که از طریق قربانی عیسی امکان‌پذیر شده است بدانیم در صدد آن برمی‌آییم که مطابق هر آنچه یَهُوَه به توسط عیسی گفته است عمل کنیم،‏ و مهم‌ترین آنها محبت به خدا و همنوع می‌باشد.‏ (‏ متّیٰ ۲۲:‏۳۷-‏۳۹‏)‏ عیسی نشان داد که محبتمان به یَهُوَه ما را برمی‌انگیزد تا دیگران را تعلیم دهیم که ‹همهٔ اموری را که عیسی به ما حکم کرده است حفظ کنند.‏› (‏ متّیٰ ۲۸:‏۱۹،‏ ۲۰‏)‏ همچنین از آنجایی که می‌خواهیم به خادمین دیگر یَهُوَه محبت بورزیم به طور مرتب ‹ در جماعت با ایشان گرد هم می‌آییم.‏› (‏ عبرانیان ۱۰:‏۲۵؛‏ غَلاطیان ۶:‏۱۰‏)‏ گوش فرا دادن به سخنان خدا و پسرش امری ضروری است لیکن نباید تصور کنیم که آنان از ما انتظار کاملیت دارند.‏ در عبرانیان ۴:‏۱۵ می‌خوانیم که عیسی در مقام کاهن اعظم می‌تواند «همدرد ضعف‌های ما بشود.‏» دانستن این موضوع چقدر تسلّی‌بخش است؛‏ بخصوص وقتی در دعا از طریق مسیح به خدا روی می‌آوریم و برای فائق آمدن بر ضعف‌هایمان تقاضای کمک می‌کنیم!‏ —‏ متّیٰ ۶:‏۱۲‏.‏

به مسیح ایمان بورزیم

۱۰.‏ چرا هیچ کس جز عیسی مسیح نمی‌تواند ما را نجات دهد؟‏

۱۰ پِطْرُس رسول به دادگاه عالی یهود در اورشلیم خاطر نشان ساخت که نبوّت کتاب مقدّس در عیسی تکمیل شده است و سپس،‏ با عقیده‌ای راسخ نتیجه‌گیری کرد:‏ «در هیچ کس غیر از او نجات نیست زیرا که اسمی دیگر زیر آسمان به مردم عطا نشده که بدان باید ما نجات یابیم.‏» (‏ اَعمال ۴:‏۱۲‏)‏ از آنجایی که همهٔ نوادگان آدم گناهکارند،‏ زندگی ایشان ارزش دادن فدیه برای انسان‌ها را ندارد.‏ اما عیسی کامل بود و زندگی‌اش ارزش چنین فدیه‌ای را داشت.‏ (‏ مزمور ۴۹:‏۶-‏۹؛‏ عبرانیان ۲:‏۹‏)‏ فدیه‌ای که عیسی به خدا تقدیم کرد دقیقاً هم‌ارزش زندگی کاملی بود که آدم از دست داده بود.‏ (‏ ۱تیموتاؤس ۲:‏۵،‏ ۶‏)‏ به این ترتیب دستیابی به زندگی ابدی در دنیای جدید خدا برای ما میسر گردید.‏

۱۱.‏ توضیح بده که قربانی عیسی چگونه می‌تواند به ما فایده فراوان برساند.‏

۱۱ فدیهٔ عیسی حتی در حال حاضر به ما فایده می‌رساند.‏ برای مثال،‏ برخورداری از وجدانی پاک و آسوده را برای ما انسان‌های گناهکار امکان‌پذیر می‌سازد،‏ زیرا خدا از طریق فدیهٔ عیسی گناهانمان را مورد عفو قرار می‌دهد.‏ قربانی‌های حیوانی مقرّر شده در شریعت موسی هرگز نمی‌توانست به این شکل کامل امکان بخشایش گناهان اسرائیلیان را فراهم آورد.‏ (‏ اَعمال ۱۳:‏۳۸،‏ ۳۹؛‏ عبرانیان ۹:‏۱۳،‏ ۱۴؛‏ ۱۰:‏۲۲‏)‏ در اینجا باید افزود که خدا فقط در صورتی گناهانمان را می‌بخشد که صادقانه اقرار کنیم به قربانی مسیح محتاجیم:‏ «اگر گوییم که گناه نداریم خود را گمراه می‌کنیم و راستی در ما نیست.‏ اگر به گناهان خود اعتراف کنیم،‏ او امین و عادل است تا گناهان ما را بیامرزد و ما را از هر ناراستی پاک سازد.‏» —‏ ۱یوحنّا ۱:‏۸،‏ ۹‏.‏

۱۲.‏ چرا برای برخورداری از وجدان صالح در مقابل خدا تعمید گرفتن نیز ضرورت دارد؟‏

۱۲ گناهکاران چگونه می‌توانند ایمان خود را به مسیح و قربانی او نشان دهند؟‏ در قرن اوّل اشخاصی که مسیح را می‌پذیرفتند،‏ ایمان آوردن خود را به عموم نشان می‌دادند.‏ به چه شکل؟‏ ایشان تعمید می‌گرفتند.‏ چرا؟‏ زیرا عیسی فرموده بود همهٔ شاگردانش باید تعمید بگیرند.‏ (‏ متّیٰ ۲۸:‏۱۹،‏ ۲۰؛‏ اَعمال ۸:‏۱۲؛‏ ۱۸:‏۸‏)‏ حال نیز،‏ چنانچه فدیه‌ای که یَهُوَه از روی محبت و از طریق عیسی برای ما فراهم آورده است حقیقتاً دل ما را به عمل وادارد،‏ با کمال میل تغییرات لازم را در زندگی ایجاد خواهیم کرد و خود را در دعا به او وقف نموده و سپس،‏ وقفمان را با تعمید گرفتن در آب نشان خواهیم داد.‏ وقتی ایمان خود را به این شکل نشان دهیم عیسی از خدا تقاضای «ضمیر [وجدان] صالح» برای ما خواهد کرد.‏ —‏ ۱پِطْرُس ۳:‏۲۱‏.‏

۱۳.‏ چنانچه دریافتیم که مرتکب گناهی شده‌ایم چه باید بکنیم و دلیل این کار چیست؟‏

۱۳ البته متعاقب تعمید نیز خصلت‌های گناهکارانه در ما نمایان می‌شود.‏ در آن صورت چه باید بکنیم؟‏ یوحنّای رسول گفت:‏ «این را به شما می‌نویسم تا گناه نکنید؛‏ و اگر کسی گناهی کند،‏ شفیعی داریم نزد پدر یعنی عیسی مسیح عادل.‏ و اوست کفّاره به جهت گناهان ما.‏» (‏ ۱یوحنّا ۲:‏۱،‏ ۲‏)‏ آیا سخن یوحنّا به معنی آن است که می‌توانیم مرتکب هر گناهی بشویم و سپس از خدا طلب آمرزش کنیم تا ما را ببخشد؟‏ خیر،‏ اینطور نیست.‏ خدا فقط در صورتی ما را می‌بخشد که از صمیم دل توبه کنیم.‏ گاهی نیز به کمک افراد مسن‌تر و مجرّب‌تر در جماعت مسیحی احتیاج خواهیم داشت.‏ ما باید بپذیریم که عمل خطایی از ما سر زده است و از درون احساس ندامت کرده،‏ سعی نماییم آن اشتباه را تکرار نکنیم.‏ (‏ اَعمال ۳:‏۱۹؛‏ یعقوب ۵:‏۱۳-‏۱۶‏)‏ با انجام این کار می‌توانیم اطمینان داشته باشیم که عیسی ما را شفاعت و یاری خواهد کرد و لطف یَهُوَه مجدّداً شامل حال ما خواهد گشت.‏

۱۴.‏ الف)‏ شرح بده قربانی عیسی به کدام طریق مهم به ما فایده رسانیده است.‏ ب)‏ در صورتی که حقیقتاً ایمان داشته باشیم چه خواهیم کرد؟‏

۱۴ قربانی عیسی زندگی ابدی در آسمان را برای «گلّهٔ کوچک» یعنی بخش ثانوی ذریّت مذکور در پیدایش ۳:‏۱۵ میسر ساخته است.‏ (‏ لوقا ۱۲:‏۳۲؛‏ غَلاطیان ۳:‏۲۶-‏۲۹‏)‏ آن قربانی همچنین امکان زندگی ابدی را بر روی بهشت زمین در اختیار میلیاردها انسان دیگر قرار داده است.‏ (‏ مزمور ۳۷:‏۲۹؛‏ مکاشفه ۲۰:‏۱۱،‏ ۱۲؛‏ ۲۱:‏۳،‏ ۴‏)‏ زندگی ابدی ‹نعمت خدا [می‌باشد] در خداوند ما عیسی مسیح.‏› (‏ رومیان ۶:‏۲۳؛‏ اَفَسُسیان ۲:‏۸-‏۱۰‏)‏ چنانچه به آن نعمت یا هدیه ایمان داشته باشیم و از نحوهٔ تدارک آن قدردانی به عمل آوریم از رفتارمان آشکار می‌گردد.‏ یَهُوَه به طریقهٔ خارق‌العاده‌ای از عیسی جهت انجام ارادهٔ خود استفاده کرده است.‏ درک این موضوع و نیز واقف گشتن بر ضرورت پیروی دقیق از سرمشقی که عیسی به جای گذاشت موجب خواهد شد که خدمت موعظه را یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های زندگی به شمار آوریم.‏ وقتی با اطمینان در مورد این نعمت شکوهمند الٰهی با دیگران صحبت می‌کنیم،‏ ایمانمان بر ایشان معلوم می‌گردد.‏ —‏ اَعمال ۲۰:‏۲۴‏.‏

۱۵.‏ ایمان به مسیح چگونه موجب وحدت می‌شود؟‏

۱۵ براستی چنین ایمانی خوشایند و وحدت‌آفرین است،‏ زیرا باعث می‌شود رابطه‌ای صمیمی با یَهُوَه،‏ با پسر او و با برادرانمان در جماعت مسیحی برقرار کنیم.‏ (‏ ۱یوحنّا ۳:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ ایمانداران را چه مسرّت عظیمی است که می‌دانند یَهُوَه «نامی را که فوق از جمیع نام‌ها است [به استثنای نام خدا،‏ به پسر خود] بخشید.‏ تا به نام عیسی هر زانویی از آنچه در آسمان و بر زمین و زیر زمین است خم شود،‏ و هر زبانی اقرار کند که عیسی مسیح،‏ خداوند است برای تمجید خدای پدر.‏» —‏ فیلِپّیان ۲:‏۹-‏۱۱‏.‏

مرور مبحث

‏•‏ وقتی مسیح ظهور کرد چرا هویت او بر کسانی که حقیقتاً به کلام خدا اعتقاد داشتند آشکار بود؟‏

‏•‏ با انجام چه کارهایی می‌توانیم قدردانی خود را از قربانی عیسی ابراز کنیم؟‏

‏•‏ در حال حاضر چه فوایدی از قربانی عیسی عاید ما شده است؟‏ چگونه می‌توانیم بر مبنای قربانی عیسی از یَهُوَه طلب مغفرت کنیم؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۳۶]‏

عیسی به پیروان خود گفت که دیگران را آموزش دهند تا احکام خدا را حفظ کنند

    نشریات فارسی (۱۹۹۳-‏۲۰۲۵)‏
    خروج
    ورود
    • فارسی
    • هم‌رسانی
    • تنظیم سایت
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • شرایط استفاده
    • حفظ اطلاعات شخصی
    • تنظیمات مربوط به حریم شخصی
    • JW.ORG
    • ورود
    هم‌رسانی