کتاب شمارهٔ ۴۳ یوحنّا

نگارنده:‏ یوحنّا

محل نگارش:‏ اَفَسُس یا در نزدیکی آن

تاریخ اتمام نگارش:‏ حدود ۹۸ م.‏

شامل وقایع دوران:‏ بعد از مقدّمه،‏ ۲۹–‏۳۳ م.‏

مدت ۳۰ سال از گزارش انجیل‌های متّیٰ،‏ مَرقُس و لوقا می‌گذشت و مسیحیان قرن اوّل آن‌ها را همچون گنجی حفظ کرده بودند،‏ گنجی را که مردانی تحت الهام روح‌القدس نوشته بودند.‏ از آنجایی که پایان قرن اوّل نزدیک بود و بیشتر آنانی که عیسی را در خدمتش همراهی کرده بودند در قید حیات نبودند شاید این سؤال مطرح شده باشد که آیا هنوز موضوعی برای گزارش دادن وجود داشت؟‏ آیا هنوز کسی بود که نکاتی باارزش از خدمت عیسی که خود شخصاً تجربه کرده بود به مطالب پیشین بیفزاید؟‏ بلی،‏ وجود داشت.‏ یوحنّای پیر شخصاً از معاشرت با عیسی برکت یافته بود.‏ ظاهراً او جزو اوّلین شاگردان یحیای تعمیددهنده بود که به برّه خدا معرفی شد و نیز یکی از چهار نفری بود که عیسای سَروَر برای خدمت تمام‌وقت دعوت کرد.‏ (‏یو ۱:‏۳۵-‏۳۹؛‏ مرق ۱:‏۱۶-‏۲۰‏)‏ یوحنّا در طول خدمت عیسی دوست صمیمی او بود و شاگردی بود که «عیسی او را محبت می‌نمود،‏» کسی که در آخرین فِصَح بر سینهٔ عیسی تکیه زد.‏ (‏یو ۱۳:‏۲۳؛‏ مت ۱۷:‏۱؛‏ مرق ۵:‏۳۷؛‏ ۱۴:‏۳۳‏)‏ او در صحنهٔ غم‌انگیز کشتن عیسی حضور داشت.‏ در آنجا بود که عیسی مواظبت از مادر خود را به او سپرد و زمانی که برای بررسی خبر رستاخیز عیسی بر سر قبر او رفتند این یوحنّا بود که از پِطْرُس جلوتر رفت.‏ —‏ یو ۱۹:‏۲۶،‏ ۲۷؛‏ ۲۰:‏۲،‏ ۳‏.‏

^۲یوحنّا پس از ۷۰ سال خدمت فعالانه و دیدن رؤیاهایی در اواخر دوران حبس خود در جزیرهٔ پَطْمُس و ملاحظاتی که در آنجا کرده بود آمادگی خوبی داشت تا هر آنچه را تجربه و مشاهده کرده بود به قلم آورد.‏ حال،‏ روح‌القدس به او نیرو می‌داد تا برخی از موضوعات باارزش را به یاد آورده،‏ بنویسد؛‏ سخنان حیات‌بخشی که هر کسی آن را بخواند ‹ایمان آورد که عیسی،‏ مسیح و پسر خدا است و تا ایمان آورده به اسم او حیات یابد.‏› —‏ ۲۰:‏۳۱‏.‏

^۳ مسیحیان اوایل قرن دوّم پذیرفته بودند که یوحنّا نگارندهٔ این انجیل است.‏ آن‌ها همچنین این نوشته را بدون تردید بخشی از نوشته‌های الهامی می‌دانستند.‏ کلمانس اسکندرانی،‏ ایرِنایوس،‏ تِرتولیانوس و اوریژن که همگی در اواخر قرن دوّم و اوایل قرن سوّم می‌زیستند به یوحنّا کسی که نگارندهٔ این کتاب است گواهی می‌دهند.‏ به علاوه،‏ شواهد بیشتری در خود این کتاب هست که یوحنّا نگارندهٔ آن می‌باشد.‏ واضح است که نگارندهٔ این انجیل یهودی و با رسوم و سرزمین آن‌ها کاملاً آشنا بوده است.‏ (‏۲:‏۶؛‏ ۴:‏۵؛‏ ۵:‏۲؛‏ ۱۰:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ متن گزارش حاکی از آن است که نگارندهٔ آن با موقعیت‌ها از نزدیک آشنا بوده است.‏ او نه تنها رسول،‏ بلکه یکی از سه نفر نزدیک به عیسی یعنی پِطْرُس،‏ یعقوب و یوحنّا بوده است که در موقعیت‌های به خصوصی همراه عیسی بودند.‏ (‏مت ۱۷:‏۱؛‏ مرق ۵:‏۳۷؛‏ ۱۴:‏۳۳‏)‏ از این سه نفر یعقوب (‏پسر زِبِدی)‏ حذف می‌شود زیرا که او سال‌ها قبل از نوشته شدن این کتاب یعنی در حدود سال ۴۴ م.‏ به وسیلهٔ هیرودیس اَغْرِیپاس اوّل شهید شد.‏ (‏اعما ۱۲:‏۲‏)‏ پِطْرُس هم حذف می‌شود زیرا نام او در یوحنّا ۲۱:‏۲۰-‏۲۴ همراه نگارنده ذکر شده است.‏

^۴ در این آیه‌های پایانی به نویسنده به عنوان شاگردی که «عیسی او را محبت می‌نمود» اشاره می‌شود.‏ این گفته و گفته‌هایی مشابه آن چندین بار در گزارش آمده است،‏ اما نام یوحنّای رسول هرگز ذکر نشده است.‏ در اینجا گویی عیسی در بارهٔ یوحنّا صحبت کرده،‏ می‌گوید:‏ «اگر بخواهم که او بماند تا باز آیم تو را چه؟‏» (‏یو ۲۱:‏۲۰،‏ ۲۲‏)‏ این گفته نشان می‌دهد که این شاگرد خیلی بیشتر از پِطْرُس و دیگر رسولان زندگی خواهد کرد.‏ همهٔ این‌ها با وضعیت یوحنّا همخوانی دارد.‏ قابل توجه است که یوحنّا پس از دیدن رؤیای مکاشفهٔ آمدن عیسی نبوّت جالب خود را با این کلمات به پایان می‌رساند:‏ «آمین،‏ بیا،‏ ای عیسی،‏ ای خداوند.‏» —‏ مکا ۲۲:‏۲۰‏.‏

^۵ در نوشته‌های یوحنّا اطلاعات دقیقی از زمان به پایان رسیدن نگارش آن دیده نمی‌شود اما بر حسب عقیدهٔ عموم یوحنّا انجیل خود را پس از بازگشت از اسارتش در جزیرهٔ پَطْمُس نوشت.‏ (‏مکا ۱:‏۹‏)‏ نِروا امپراتور روم در سال‌های ۹۶-‏۹۸ م.‏ بسیاری از کسانی را که امپراتور قبلی،‏ دومیتیانوس،‏ پیش از پایان حکومتش به تبعید فرستاده بود رها کرد.‏ اعتقاد بر این است که یوحنّا انجیل خود را حدود ۹۸ م.‏ در شهر اَفَسُس نوشت و در سال سوّم امپراتور ترایانوس سال ۱۰۰ م.‏ به آرامی درگذشت.‏

^۶ اوزِب مورخ (‏حدود ۲۶۰ تا حدود ۳۴۰ م.‏)‏ به نقل از ایرِنایوس در مورد اَفَسُس یعنی مکان یا حوالی نگارش این کتاب می‌نویسد:‏ «یوحنّا،‏ رسول سَروَر که بر سینهٔ وی تکیه می‌زد در حالی که در اَفَسُس در آسیا زندگی می‌کرد این انجیل را نوشت.‏»‏a این کتاب در بیرون از فلسطین نوشته شده است،‏ زیرا برای اشاره به مخالفین عیسی از واژهٔ «یهودیان» استفاده شده است و نه از «فریسیان،‏» «رؤسای کهنه» و غیره.‏ (‏یو ۱:‏۱۹؛‏ ۱۲:‏۹‏)‏ همچنین نام دریای جلیل با نام رومی آن یعنی دریای طبریه آورده شده است.‏ (‏۶:‏۱؛‏ ۲۱:‏۱‏)‏ یوحنّا برای درک بهتر غیریهودیان از اعیاد یهودی توضیحات مفیدی می‌دهد.‏ (‏۶:‏۴؛‏ ۷:‏۲؛‏ ۱۱:‏۵۵‏)‏ مکان تبعید یوحنّا جزیرهٔ پَطْمُس نزدیک اَفَسُس بود و شناخت او از اَفَسُس و دیگر جماعات آسیای صغیر از مکاشفه باب‌های ۲ و ۳ مشخص می‌شود.‏

^۷ نسخه‌های مهمی که در قرن بیستم یافت شدند صحّت انجیل یوحنّا را ثابت می‌کنند.‏ یکی از آن‌ها نسخهٔ انجیل یوحنّاست که در مصر پیدا شد که به عنوان پاپیروس رایلندز ۴۵۷ (‏^۵۲P)‏،‏ شناخته شده است و شامل یوحنّا ۱۸:‏۳۱-‏۳۳،‏ ۳۷،‏ ۳۸ می‌باشد و در کتابخانهٔ جان رایلندز در شهر منچستر واقع در انگلیس نگهداری می‌شود.‏b در مورد این که یوحنّا این کتاب را در پایان قرن اوّل نوشته است آقای فرِدریک کِنیون در کتاب خود «کتاب مقدّس و تحقیقات امروزی» (‏انگل‍.‏)‏،‏ ۱۹۴۹،‏ صفحهٔ ۲۱ می‌گوید:‏ «در حدود سال‌های ۱۳۰-‏۱۵۰ میلادی نسخه‌ای از انجیل یوحنّا در نواحی مصر پیدا شد.‏ این نمونهٔ کوچک ثابت می‌کند که نسخه‌هایی از انجیل یوحنّا در دست مردم آن زمان نیز بوده است.‏ با این که در مدت زمان کوتاهی نسخه‌هایی از انجیل فوق در اختیار عموم قرار گرفت تاریخ نسخه‌برداری آن به آخرین دههٔ قرن اوّل برمی‌گردد و هیچ جای تردید در مورد تاریخ آن باقی نمی‌ماند.‏»‏

^۸ انجیل یوحنّا به دلیل مقدّمه‌اش قابل ملاحظه است زیرا که آشکار می‌کند که کلمه «در ابتدا نزد خدا بود» و کسی است که به وسیلهٔ او همه چیز به وجود آمد.‏ (‏۱:‏۲‏)‏ یوحنّا پس از توصیف رابطهٔ باارزش بین پدر و پسر کارها و سخنان استادانهٔ عیسی را به ویژه از زاویهٔ محبت عمیقی که هر چیز را با ترتیبات عظیم خدا در اتحاد در می‌آورد به تصویر می‌کشد.‏ گزارش وی زندگی عیسی را بر روی زمین از سال‌های ۲۹-‏۳۳ م.‏ در برمی‌گیرد و با دقت چهار عید فِصَح را که عیسی در طول خدمت خود در آن‌ها شرکت کرد ذکر می‌کند و به این صورت ثابت می‌کند که خدمت عیسی سه سال و نیم طول کشید.‏ سه فِصَح به این صورت ذکر شده‌اند.‏ (‏۲:‏۱۳؛‏ ۶:‏۴؛‏ ۱۲:‏۱؛‏ ۱۳:‏۱‏)‏ به یکی از آن‌ها به عنوان ‹عید یهود› اشاره شده است.‏ اما یوحنّا آن را درست بعد از این که عیسی گفت «چهار ماه دیگر موسم درو است» ذکر کرده است و به این صورت نشان می‌دهد که آن عید همان فِصَح است که در ابتدای موسم حصاد انجام می‌گرفت.‏ —‏ ۴:‏۳۵؛‏ ۵:‏۱‏.‏c

^۹ خبر خوش «یوحنّا» بیشتر برای تکمیل دیگر انجیل‌هاست؛‏ ۹۲ درصد آن موضوعات جدیدی است که در سه انجیل دیگر نوشته نشده‌اند.‏ با وجود این،‏ یوحنّا نوشتهٔ خود را با این کلمات به پایان می‌رساند:‏ «دیگر کارهای بسیار عیسی به جا آورد که اگر فرداً فرداً نوشته شود گمان ندارم که جهان هم گنجایش نوشته‌ها را داشته باشد.‏» —‏ ۲۱:‏۲۵‏.‏

چرا مفید است

^۳۰ انجیل «یوحنّا» با دقت و به طور متقاعدکننده‌ای تصویر دلگرم‌کننده‌ای از کلمه‌ای که مسیح شد ارائه می‌دهد و شناخت نزدیکی از این پسر مسح‌شدهٔ خدا در کلام و عمل به ما می‌دهد.‏ اگرچه سبک و کلمات یوحنّا ساده است و او را مردی «بی‌علم و اُمّی» جلوه می‌دهد اما قدرت عظیمی در اظهاراتش وجود دارد.‏ (‏اعما ۴:‏۱۳‏)‏ انجیل او محبت عمیق بین پدر و پسر را نشان می‌دهد و نیز اگر در اتحاد با آن‌ها باشیم به داشتن چنین رابطهٔ محبت‌آمیزی با آن دو دست می‌یابیم.‏ یوحنّا از کلمات «محبت» و «محبوب» بیشتر از سه انجیل دیگر استفاده کرده است.‏

^۳۱ این کتاب نشان می‌دهد که از ابتدا رابطهٔ باشکوهی بین کلمه و خدای پدر وجود داشت.‏ به خواست خدا «کلمه جسم گردید و میان ما ساکن شد،‏ پر از فیض و راستی؛‏ و جلال او را دیدیم،‏ جلالی شایستهٔ پسر یگانهٔ پدر.‏» (‏یو ۱:‏۱۴‏)‏ سپس،‏ همان طور که یوحنّا گزارش می‌دهد عیسی بر رابطهٔ خود با پدر که رابطه‌ای از اطاعت بی‌چون و چرای ارادهٔ پدر است تأکید می‌کند.‏ (‏۴:‏۳۴؛‏ ۵:‏۱۹،‏ ۳۰؛‏ ۷:‏۱۶؛‏ ۱۰:‏۲۹،‏ ۳۰؛‏ ۱۱:‏۴۱،‏ ۴۲؛‏ ۱۲:‏۲۷،‏ ۴۹،‏ ۵۰؛‏ ۱۴:‏۱۰‏)‏ ابراز چنین رابطهٔ صمیمی در یوحنّا ۱۷ به اوج خود می‌رسد جایی که عیسی در دعا به پدرش می‌گوید کاری را که بر زمین به او سپرده شده بود به پایان رسانیده است و اضافه می‌کند:‏ «الآن تو ای پدر مرا نزد خود جلال ده،‏ به همان جلالی که قبل از آفرینش جهان نزد تو داشتم.‏» —‏ ۱۷:‏۵‏.‏

^۳۲ در مورد رابطهٔ عیسی با شاگردانش چه؟‏ نقش عیسی به عنوان تنها راه دست یافتن بشر به برکات خدا مرتباً تأکید می‌گردد.‏ (‏۱۴:‏۱۳،‏ ۱۴؛‏ ۱۵:‏۱۶؛‏ ۱۶:‏۲۳،‏ ۲۴‏)‏ به او به عنوان «برّهٔ خدا،‏» «نان حیات،‏» «نورِ عالَم،‏» «شبان نیکو،‏» «قیامت و حیات،‏» «راه و راستی و حیات» و «تاک حقیقی» اشاره شده است.‏ (‏۱:‏۲۹؛‏ ۶:‏۳۵؛‏ ۸:‏۱۲؛‏ ۱۰:‏۱۱؛‏ ۱۱:‏۲۵؛‏ ۱۴:‏۶؛‏ ۱۵:‏۱‏)‏ با آوردن مثال «تاک حقیقی» است که عیسی اتحاد شگفت‌انگیز بین پیروان حقیقی و خودش و نیز اتحاد با پدر را توصیف می‌کند.‏ آن‌ها با به بار آوردن ثمر بیشتر پدر او را جلال خواهند داد.‏ عیسی پند می‌دهد:‏ «همچنان که پدر مرا محبت نمود،‏ من نیز شما را محبت نمودم؛‏ در محبت من بمانید.‏» —‏ ۱۵:‏۹‏.‏

^۳۳ سپس عیسی با چه اشتیاقی به یَهُوَه دعا می‌کند تا همهٔ این حبیبان و همچنین ‹آن‌هایی که به وسیلهٔ ایشان به او ایمان خواهند آورد› با پدر و با او یک باشند و به وسیلهٔ کلام راستی تقدیس شوند!‏ در حقیقت مقصود کلّی خدمت عیسی به طور عالی در آخرین کلمات دعایش به پدر ابراز شده است:‏ «اسم تو را به ایشان شناسانیدم و خواهم شناسانید تا آن محبتی که به من نموده‌ای در ایشان باشد و من نیز در ایشان باشم.‏» —‏ ۱۷:‏۲۰،‏ ۲۶‏.‏

^۳۴ گرچه عیسی شاگردان خود را در جهان می‌گذاشت اما قصد نداشت آن‌ها را بدون کمک‌کننده یعنی «روح راستی» ترک کند.‏ به علاوه،‏ پند به موقعی در مورد ارتباط آن‌ها با جهان داد و نشان داد که چگونه می‌توانند به عنوان «پسران نور» غالب آیند.‏ (‏۱۴:‏۱۶،‏ ۱۷؛‏ ۳:‏۱۹-‏۲۱؛‏ ۱۲:‏۳۶‏)‏ عیسی گفت:‏ «اگر شما در کلام من بمانید،‏ فی‌الحقیقة شاگرد من خواهید شد،‏ و حقّ را خواهید شناخت و حقّ شما را آزاد خواهد کرد.‏» اما او به پسران ظلمت گفت:‏ «شما از پدر خود ابلیس می‌باشید و خواهش‌های پدر خود را می‌خواهید به عمل آرید.‏ او .‏ .‏ .‏ در راستی ثابت نمی‌باشد،‏ از آن جهت که در او راستی نیست.‏» پس باشد که مصمم بوده،‏ در راستی ثابت بمانیم.‏ بلی،‏ «پدر را به روح و راستی پرستش» کنیم و از کلمات عیسی تقویت شویم که می‌گوید:‏ «خاطر جمع دارید زیرا که من بر جهان غالب شده‌ام.‏» —‏ ۸:‏۳۱،‏ ۳۲،‏ ۴۴؛‏ ۴:‏۲۳؛‏ ۱۶:‏۳۳‏.‏

^۳۵ همهٔ آنچه گفته شد با ملکوت خدا رابطه دارد.‏ عیسی در زمان محاکمه شهادت داد:‏ «پادشاهی من از این جهان نیست.‏ اگر پادشاهی من از این جهان می‌بود،‏ خدّام من جنگ می‌کردند تا به یهود تسلیم نشوم.‏ لیکن اکنون پادشاهی من از این جهان نیست.‏» سپس او در پاسخ به سؤال پیلاطُس گفت:‏ «تو می‌گویی که من پادشاه هستم.‏ از این جهت من متولّد شدم و به جهت این در جهان آمدم تا به راستی شهادت دهم،‏ و هر که از راستی است سخن مرا می‌شنود.‏» (‏۱۸:‏۳۶،‏ ۳۷‏)‏ واقعاً خوشا به حال آنانی که می‌شنوند و «از سر نو مولود» می‌گردند تا همراه با پادشاه «داخل ملکوت خدا» شوند.‏ خوشا به حال «گوسفندان دیگر» که آواز پادشاه شبان را گوش می‌دهند و زندگی را به دست می‌آورند.‏ حقیقتاً باید از انجیل یوحنّا سپاسگزار باشیم زیرا نوشته شد ‹تا ایمان آوریم که عیسی،‏ مسیح و پسر خدا است و تا ایمان آورده به اسم او حیات یابیم.‏› —‏ ۳:‏۳،‏ ۵؛‏ ۱۰:‏۱۶؛‏ ۲۰:‏۳۱‏.‏

‏[پاورقی‌ها]‏