راهکارهایی برای خانواده | تربیت فرزندان
کودکان از کتاب خواندن چه فوایدی می‌برند؟—بخش اول: خواندن یا تماشا کردن؟
بچه‌های شما برای تفریح کدام را ترجیح می‌دهند؟ تماشای فیلم یا خواندن؟ چه چیز در دستشان است؟ موبایل یا کتاب؟
سال‌هاست که مردم به خاطر برنامه‌های تلویزیونی یا آنلاین، کمتر کتاب می‌خوانند. جِین هیلی در سال ۱۹۹۰، در کتابش با عنوان ذهن‌هایی در معرض خطرa نوشت: «ممکن است به جایی برسیم که مردم دیگر کتاب نخوانند.»
گفتهٔ او در آن زمان به نظر اغراق‌آمیز می‌رسید. اما الآن بعضی از معلّم‌ها می‌گویند در جاهایی که از تکنولوژی بیشتر استفاده می‌شود بچه‌ها مهارت کمتری در خواندن دارند.
در این مقاله می‌بینیم ...
چرا مهم است که بچه‌ها کتاب بخوانند؟
کتاب خواندن قدرت تجسّم را بالا می‌برد. برای مثال، وقتی کتاب می‌خوانیم می‌توانیم صدای شخصیت‌های داستان، چهرهٔ آن‌ها و محیط اطرافشان را تجسّم کنیم. نویسنده، بعضی از اطلاعات را برایمان نوشته است، اما جزئیات دیگر را خودمان باید تصوّر کنیم.
مادری به اسم لارا می‌گوید: «وقتی برنامه‌ای تماشا می‌کنیم، در واقع تجسّم‌سازی شخص دیگری را می‌بینیم. این موضوع شاید لذّت‌بخش باشد، اما هیچ وقت جای خواندن را نمی‌گیرد. چون وقتی چیزی را می‌خوانیم خودمان باید صحنه را در ذهنمان زنده کنیم.»
کتاب خواندن شخصیت کودکان را شکل می‌دهد. خواندن، قدرت استدلال بچه‌ها را قوی می‌کند و بهتر می‌توانند مشکلات را حل کنند. آن‌ها برای خواندن باید تمرکز داشته باشند. برای همین، خواندن می‌تواند خصوصیاتی مثل صبر، خویشتنداری و دلسوزی را در بچه‌ها پرورش دهد.
خواندن چطور خصوصیت دلسوزی را پرورش می‌دهد؟ بعضی از محققان به این نتیجه رسیده‌اند که آهسته و بادقت خواندن، به کودکان کمک می‌کند که احساس شخصیت‌های داستان را درک کنند. به این شکل آن‌ها می‌توانند در دنیای واقعی هم با دلسوزی با دیگران رفتار کنند.
کتاب خواندن فرصت تعمّق می‌دهد. کسانی که بادقت می‌خوانند سرعت خواندنشان را طوری تنظیم می‌کنند که بتوانند فکر نویسنده را دنبال کنند. شاید لازم باشد که یک جمله را دوباره بخوانیم. به این شکل می‌توانیم چیزی که می‌خوانیم را به خاطر بسپاریم و از آن استفاده کنیم.—۱تیموتائوس ۴:۱۵.
پدری به اسم جوزف می‌گوید: «وقتی چیزی را می‌خوانیم، می‌توانیم روی آن تعمّق کنیم، آن را با اطلاعاتی که داریم مقایسه کنیم و از آن درس بگیریم. در حالی که تماشای فیلم فرصت تعمّق را به ما نمی‌دهد.»
نتیجه‌گیری: درست است که تماشای فیلم جالب و مفید است، اما اگر بچه‌ها برای کتاب خواندن وقت کنار نگذارند، بعضی از مهارت‌ها را کسب نمی‌کنند.
چطور می‌توانید آن‌ها را تشویق کنید؟
از سن پایین شروع کنید: مادری به اسم کِلوی که دو پسر دارد می‌گوید: «هر بار که حامله بودم، من و شوهرم برای بچه‌ها کتاب می‌خواندیم. وقتی به دنیا می‌آمدند هم این کار را ادامه می‌دادیم. الآن خیلی خوشحالیم، چون خواندن عادتشان شده و از آن لذّت می‌برند.»
اصل کتاب مقدّس: «تو از طفولیت با نوشته‌های مقدّس آشنایی داشته‌ای.»—۲تیموتائوس ۳:۱۵.
محیط مناسبی فراهم کنید. برای تشویق بچه‌هایتان به خواندن، همیشه کتاب و مجلّه در دسترسشان قرار دهید. یک مادر به اسم تامارا که چهار بچه دارد می‌گوید: «کتاب‌هایی برای بچه‌هایتان بگیرید که از خواندن آن‌ها لذّت می‌برند و آن‌ها را کنار تخت‌خوابشان بگذارید.»
اصل کتاب مقدّس: «جوان را در رفتن به راهی که درخور اوست تربیت کن، که تا پیری هم از آن منحرف نخواهد شد.»—امثال ۲۲:۶.
استفاده از اینترنت را محدود کنید. پدری به اسم دانیال توصیه می‌کند که یک شب در هفته تعیین کنید که هیچ کس از دستگاه الکترونیکی استفاده نکند. او می‌گوید: «یک شب در هفته از هیچ دستگاه الکترونیکی‌ای استفاده نمی‌کردیم. همه با هم یا جداگانه کتاب می‌خواندیم.»
اصل کتاب مقدّس: «تشخیص دهید چه چیزهایی پراهمیت‌تر است.»—فیلیپیان ۱:۱۰.
الگوی خوبی باشید. مادری به اسم کارینا که دو دختر دارد توصیه می‌کند: «با نحوهٔ خواندنتان و هیجانی که به داستان می‌دهید، آن را برای بچه‌هایتان زنده کنید. اگر شما خواندن را دوست داشته باشید، به احتمال زیاد آن‌ها هم از خواندن لذّت می‌برند.»
اصل کتاب مقدّس: ‹در خواندن برای عموم کوشا باش.›—۱تیموتائوس ۴:۱۳.
همهٔ بچه‌ها عاشق خواندن نمی‌شوند، اما شما با تشویق‌هایتان می‌توانید به آن‌ها انگیزهٔ خواندن بدهید. پدری به اسم دیوید که دو دختر دارد می‌گوید: «کتاب‌های دخترهایم را می‌خواندم تا ببینم به چه موضوعاتی علاقه دارند و بتوانم دربارهٔ آن موضوعات با آن‌ها صحبت کنم. ما با هم کتاب می‌خواندیم و از این کار لذّت می‌بردیم.»
a به انگلیسی Endangered Minds