Me nga yen ane besôsôe be-bôt ba wôn a bebela été

Me nga wéñ, amu méé mbe ki méé yem naa, mvuiñ dzam a bele n’yebe. Me nga sili ñe naa : « Za dzam wa yem, da daghe Bible ? » Éé dzi ki yalan avôô. Asughlan, ane a nga dzô me naa, ñiè a ne moan Bengaa Jehôva. A nga yeghe mam m’ézing ébe ñiè. Amu me nga kômô tugha wokh dzam té, éde me nga sili ñe naa, a tugha me kobe adzô té.

Minlang miè, mi nga bem yakekuiñ ézizang alu. Mvuiñ dzam a nga dzô me naa, Satan éñe a ne é môt a djié si ése ngura (Jean 14:30). Éyong ézing mia yem de a téé ye mong, ve ébe ma, é mbe nféféñ ye éko-wong. Be mbe béé dzô me éyong ase naa, é Nzame a ne mbemba fulu éñe a djié si. Ve dzam té, éé mbe ki é bele ayilgha nfa wom, amu é mam me nga yen éning. Amben me mbe me bele mimbu 26 tam té, me nga yen abuiñ mam me mbe méé zamane ma ôsiman.

Ésaa wom a mbe nduru mevion ye bizima bi ye Estados Unidos nge ki États-Unis. Éde, me mbe méé yem naa, aluman nuclear nge ki nucléaire é mbe sia boban. Bizima bii mbe nkoghane naa, bia wua bomba nuclear vôm ézing tam ése. Aluman ya Vietnam é nga bobane méé bo bura besikôlô a California. Me mbe nsama bong besikôlô be mbe béé ke ba wokh abé minseng. Bizima bii mbe bii dzirane bia ya mintum. Bii mbe bii tup be, ye naa bii mbe bii bele abukh, kaa yem yen akal be gases lacrimógenos nge ki be gaz lacrymogène be mbe béé wua bia. A mbe metam me ne édedèè ndzukh ye fe naa, bôt be bem kaa woghan. Be mbe béé wiñ é bôt ba tsiè mam me política. Bôt be mbe béé kuiñ minseng ye bo meyiran. Môt ase a mbe a bele ôsimane wèñ ébe aval ba yiène kôm mam. Mam me mbe faa édedèè n’zaman.

Mbu 1970, me nga yen ésèñ Alaska ye ôkuiñ, ye bele abuiñ mono. Akôre ye vèè ane me nga ke tobe a Londres, me sôm ôtôtôô, ya sum ékena, kaa yem ngum vôm ma ke. Niène ayôm mengoan me nga lôt, ane me nga ke sièn Africa. Ô zen-ô zen, me nga tuban é bôt be mbe béé kômô tup mintsiè ; be mbe béé dzeng aval be ne tsen mbia étéñ be mbe be tele.

Éde, akal é mam me mbe méé yen ye wokh, é nga ve me naa, me yebe ayeghle Bible da dzô naa, mbia nsisim éwô wa wulu ya mbia be-mam ma boban a si. Ve, nge se Nzame éñe a djié si, za dzam a bo ? Me mbe méé kômô de tugha yem.

Ayôm mengoan ôsu vèè, me nga biñ éyalan. Ébe mimbu, me nga yaghe a yem ye dzing befam ye binenga be nga tobe sôsôe ya ña Nzame ébe bitéñ bisese bieba.

IRLANDA YE ÔKUIÑ : « SI BE BOMBA YA MEKONG »

Éyong me nga bulan a Londres, me nga luè ñiè mvuiñ dzam, ane a nga kee me Bible. Ôsu vèè, éyong me nga ke Amsterdam, afan si Países Bajos nge ki Pays-Bas, moan Bengaa a nga yen méé lang Bible ésala ayô, me tele élam asi ; a nga vole ma naa me yem abuiñ mam. Akôre ye vèè, me nga ke a Dublin, afan si Irlanda, ane me nga yen ntem ékôan Bengaa Jehôva. Me nga kut mbéñ ye ñii. Éyong tè, éde me nga tubane Arthur Matthews, moadzang té a mbe akeng ya éwôlô. Me nga sili ñe naa a bo ma ayeghle Bible, ane a nga yebe.

Me nga sum yeghe Bible ya nsaza, ye lang mebakh Bengaa Jehôva be nga kulu. É ne été, me nga lang fe Bible. A bo dzam té, é mbe édedèè mbeng ! Éyong me mbe méé ke bisulan ékôan, me mbe méé yen naa, amben bong, be mbe béé yalane minsili beyem-mam be so-hang ba sili ébe abuiñ mimbu. Éfônan : ‘Amu dzé abé da boban ? Za a ne Nzame ? Dzé da boban éyong môt a wu-hang ?’ Ane me nga dzeng naa, ma tobe fave ya Bengaa Jehôva. É mbe ma ébubu, amu méé mbe ki méé yem môt nfe si té. Be nga yeghle ma, a dzing Jehôva ya kômô bo nkômane wèñ.

Mbu 1972, me nga ñong bautismo nge ki baptême. Niène ngura mbu ô nga lôt, me nga tobe mpwaghe mefan ye ke tobe é moan ékôan ba luè naa Newry, ye Irlanda ye ôkuiñ. Me mbe méé len é moan nda mekoa a mbe tele nkôô. Biña bi mbe afup é mbe ayat. Me mbe méé kômane mintun miam me tele be ôsu. Biña bité bii mbe ane ba tugha yem bèè, béé dzi biloa bieba. Béé mbe ki me ve melepgha m’ézing nfa ya bo mintun, ve, be mbe béé vole ma ane me ne kobe bôt ôsu. Mbu 1974, Éwô be nga ve me ésèñ mpwaghe mefan ngum aval, éyong té éde Nigel Pitt a nga zu kôane ma, ye bo mvuiñ dzam.

« Meluman » me mbe méé bo a Irlande ye ôkuiñ metam meté. Éde bôt b’ézing be mbe béé luè Irlande ye ôkuiñ naa : « Si be bomba ya mekong. » É bôt be mbe béé yirane ésala ayô, é bôt be mbe béé bîî bôt mengèè be suala, éba be mbe béé bîî bôt mengèè éyèè, ya éba be mbe béé furu be bombas bementua asi, aval mam meté, éme me mbe méé bira boban. Mintsiè mi mbe fe mi tsinane mam me política ya min’yebe. Ve daa, be Protestantes ya be Católicos be mbe béé yebe naa, Bengaa Jehôva baa tsié ki mam me política. Dzam té é nga ve naa bi yem bo minkanghle a mvoa été. É bôt be nga byale vôm té, be mbe béé yem éyong évé, ya vôm mbé, meluman ma ye boban. Me mbe béé kat bia, naa bi bo kaa ke mevôm meté.

Biyong bizing, bii mbe bii tubane mbimbia bitéñ. Môs ézing, Ma ya Denis Carrigan, ña fe mpwaghe mefan, bi nga ke kanghle é kisoan é mbe bia a nfeng, é vôm Bengaa béé se ki, ye naa bi tare-yang ke vôm té éyong évoo melu ô mvus. Minenga ézing a nga tsine bia naa, bi ne bizima be ne bedong-si ba so afan si Nges, tam ézing amu naa bii mbe ki bii kulu bifiè ane bôt be ya Irlanda. Dzam té é nga ve naa bi ko-wong. Amu nge be yeme naa, mi ne angom ya bizima, be ne mina wiñ nge ki a bîî mina ngèè abo. Atoo naa bi too atan, avep été ye étam, bii yane fe metua, bi nga yen ane metua ézing a sim é vôm minenga a nga bôr bia adzô, a mbe. Ane bi nga yen minenga té éé kuiñ naa a ke kobe ya é bôt bebèñ be mbe be too metua été, éyong té a nga lere ônu é vôm bii mbe bi tele. Ane ôtetakh-ôtetakh, bôt beté be nga yit bia bebéñ, ye sili bia ayôm minsili nfa awala metua bia yane a yiène so. Éyong metua a nga sièn, ane be nga ke kobe ya nduru metua. Bii mbe ki bii wokh é dzam be mbe béé dzô. Ye naa, bôt befe béé mbe ki metua té été. Bii mbe bii simane naa, be mbe béé ta mam naa ba kee bia a kisoan atan, naa ba ke bia bo é dzam é ne abé. Ve, se ki dzam té éde é nga boban. Éyong bi nga si, bi nga sili nduru metua naa : « É bôt mina bebe mi mba mi kobe, ye be va sili wô minsili akal dèè ? » Ane a nga yalane naa : « Me va dzô be naa, ma yem é bôt mi ne. Mine taa ko-wong. Dzam ézing daa ye ki mina bo ».

Mbu 1976 éyong môra ésesang é nga boban a Dublina, me nga tubane Pauline Lomax, a mbe mpwaghe mefan a nga so si Nges. A mbe é kal dzèè é ne éwôlô a nsisim, asili ñuu, ya mbeng. Éñe ya ndôm dzèñ, Ray, be nga vem a bebela été. Niène mbu mboo ô nga lôt, ma ya Pauline bi nga lughan, ane bi nga tsini ésèñ mpwaghe mefan a Ballymena, a Irelanda ye ôkuiñ.

Bi nga sèñ ane ndeghe bikôan ôyôm tam, akal é bobedzang be ne a Belfast, a Londonderry, ya mevôm mefe me mbe aluman été. Bii mbe bi bele mevakh éyong bi nga yen mebun bobedzang ya bekal bèè be nga lere, éyong be nga dzame min’yebe mieba, aval ba yen bôt, ya évin be mbe be bele a n’nem été, naa ba zu sèñ akal Jehôva. A nga borane be, ye kame be !

Me nga ning a Irlande ébe mimbu awôm. Édeeng mbu 1981, be nga luè bia a sikôlô ya Galaad, nsama 72. Niène bi nga ñong bekalare, ane be nga lôm bia a Sierra Leona, Africa nfa meyè.

SIERRA LEONA—MEBUN AJÈÑ ÉTÉ

Bi mbe bii tobe é nda minlôman ya mbemba be-bôt 11. Bii mbe bi bele kisine mboo, bidukh bilal, mevôm ba wobane mebèñ, teléfono mboo, é ngin ba sôp ñe bitôp mboo, ya é vôm ba kele bitôp. Bilam bii mbe bii dzim éyong ése. Bendang be mbe béé ke ba wulu a nda ayôp, beñô baa ki a nda asi.

A fang bo naa éning déé mbe ki aval bi nga siman, ve minkanghle mi mbe mii so bia mevakh. Bôt be mbe béé kang kalare Nzame ye tugha bèè. Abuiñ é nga yeghe ye yebe bebela. Bôt be mbe béé luè me naa « Mister Robert. » Pauline ñaa ki « Missus Robert. » Ve, niène ôyôm tam ô nga lôt, me mbe me bele abuiñ ésèñ ntem ékôan, kaa fe dang tobe minkanghle. Ane be nga sum luè Pauline naa « Missus Pauline. » Ma ki « Mister Pauline. » Pauline a mbe éé wéñ dzam té !

Abuiñ bobedzang be mbe ajèñ, ve Jehôva a mbe éé dzale mekômgha meba, metam m’ézing aval baa simane ki (Mat. 6:33). Me ngene ma simane kal dzaa ézing, a mbe a bele fave abim mono a ne sôm bidzi môs té akal émièñ ya é boan bèñ, ve, a nga kee é mono sese a mbe a bele é moandzang a mbe éé koan avep naa a sôm mebiang. Môs té ngogho ase, minenga ézing a nga sia so ébe kal dzaa té ye kee ñe mono naa a fene ñe nlô. Aval mam meté éme me mbe méé boban.

NIGERIA—A YEGHE MINFÉFÉÑ METUM

Bi nga tobe a Sierra Leona tang mimbu ébuu. Éyong té be nga lôm bia ntem ékôan ya Nigeria. A mbe môra ntem ékôan a lôt é vôm bi nga so. Me mbe méé bo aval ésèñ me nga éyong bi mbe a Sierra Leona, ve ébe Pauline, é mbe môra ntsenan ye ndzukh. Melu ô mvus a mbe éé lôt minkanghle mewala 130 ébe ngoan, a mbe fe a bele beyeghe Bible be mbe béé vem a nsisim. Ve, ane be nga lôm ñe naa a ke sèñ é vôm ba lat bitôp, é vôm a mbe é lôt ngum té môs naa a kôm bitôp bi mbe n’ñabane. É nga sili ñe abuiñ tam naa a vebane de. Ve, a nga yen naa é bôt bevoo ba bira dzing ésèñ a mbe éé bo, éde a nga bembe ébe aval a ne sakh be béthelite bevoo ba sèñ ya ñe.

Metum me ya Nigeria me mbe nféféñ akal dèè, ye naa é nga sili bia abuiñ tam naa bi yeghe me. Môs ézing, moadzang a nga so é vôm ma sèñ naa, a zu me lere é kal dzaa be nga yebe naa a sèñ a Bethel. Ve, éyong me nga sam wo naa ma ve ñe mbôlô, ane a kut ma mebong ôsu. Me nga yaghane dzam té ! Ane bifus bibèñ bi nga so ma ôsiman : Bisè mintôl 10:25, 26 ya Melere 19:10. Ane me nga sili mamièñ naa : ‘Ye ma yiène ñe dzô naa a taa de bo ?’ Étéñ té bièñ, me nga simane naa be nga luè ñe naa a zu sèñ ô Bethel ; éde a yem é dzam Bible ayeghe.

Me mbe méé yen de aval ézing, nté sese bi mbe bii lèè minlang. Ve, a kôre ye vèè, ane me nga ke bo mindzeng. Éde me nga yem naa, kal dzaa a nga bo de akal metum me ye vôm té, a ke kué naa metam meté be mbe bé bo de abuiñ mevôm me ye si té. Befam baa fe be mbe béé bo aval daa. Be mbe béé bo de naa ba lere ngang. Déé mbe ki akal ékang. Aval bifônan bité bi ne a Bible été (1 Sam. 24:8). Me mbe mevakh été naa, méé dzi ki dzô kal dzam é dzam é mbe ñe bo n’nem abé, akal méé mbe ki méé yem dzam ézing.

Me nga yen abuiñ bobedzang be ya Nigeria be nga tobe sôsôe ébe mimbu. Éfônan, moadzang Isaiah Adagbonab. A nga yem bebela a too étong fam, ve be nga yen naa a bele ôkoan nzam. Ane be nga lôm ñe é vôm ba baghle mikôkoan nzam. Éñe a mbe moan Bengaa étam. A fang tubane minzukh, a nga vole mikôkoan nzam 30 naa be yebe bebela ye tele ékôan vôm té.

KENYA—BOBEDZANG BE NGA BO ÔDZIBI YE MA

Mbu 1996 be nga lôm bia ntem ékôan ya Kenya. A ne éyong bèè ma bera ke si té. Bi mbe bii tobe a Bethel. Be monos nge ki bekuèñ be mbe béé zu a Bethel. Be mbe béé « dzirane » bekal bèè éyong ba yen naa be bele bibuma bilé. Môs ézing, kal dzaa ya Bethel a nga likh é wuna wèñ a yoo. A nga kôane môra nsama be monos nge ki bekuèñ béé dzi ñe bidzi édzina. Ane a nga yônan é kuiñ mbèñ. Be monos nge ki bekuèñ baa béé yônane béé kuiñ a wuna.

Pauline ya ma bi nga ke ékôan da kobe nkobe Swahili. Éyong ôyôm tam ô nga lôt, be nga dzô me naa me wulu ayeghle abakh ye ékôan (ba luè éyong di naa, ayeghle Bible ye ékôan). Ve dzam dèè, méé mbe ki méé yem kobe nkobe té. Me mbe méé tare kômane aval méé bo a nda, éde me mbe yem lang minsili mi ne abakh été. Amben biyalan be mbe béé ve, bii mbe ki bii dang selane ye aval é ne ntsilane, ve, méé mbe ki méé wokh dzôm. Me mbe méé wokh dzam té ôsoan ! Me mbe méé yen bobedzang ya bekal bèè éngôngoo akal dzam té. Me nga kam naa, be nga yebe môra ntsenane té ya asili ñuu ye ôdzibi.

ESTADOS UNIDOS NGE KI ETATS-UNIS—MEBUN AKUM ÉTÉ

Bii dzi ki dzale ngura mbu a Kenya. Édeeng mbu 1997, be nga luè bia naa bi ke a Bethel ya Brooklyn, a New York. Éyong di, bii ntoo é si é bele édedèè abuiñ akum, é bele fe minzukh mièñ (Mink. 30:8, 9). Ve, amben aval si té, bôt be ne éwôlô a nsisim. Bobedzang ba belane tam ye é biôm bieba, se ki naa be tobe minkukuma, ve, naa be sukh ékôan Jehôva asi.

Édeeng, ébe mimbu, bi nga yen ane Bengaa ba lere mebun meba ébe abuiñ bitéñ. A Irlanda, be nga lere mebun aluman été. Africa, be nga lere mebun ajèñ été. Estados Unidos ki, be nga lere mebun akum été. Jehôva a ne mevakh été éyong a daghe a si, ye yen a ne bôt ba lere édzing akal dèñ ébe bitéñ bisese ba tubane bio !

Mimbu mi nga lôt abuiñ, « a lôt é maquina é môt a late ñe bitôp a belane de » (Job 7:6). Éyong di, bia sèñ ye é bôt bevoo a tsîn étobgha é ne a Warwick, a New York, bi bele fe mevakh naa bia tsini naa bia sèñ ya é bôt ba dzing é bôt bevoo. Bi ne ndzalane ya mevakh, naa bia bo, abim sese bi ne bo naa, bia sukh é Kéza wèè, Yésu Christ, a nkuna zu borane besôsôe be-bo bisèñ bèñ—Mat. 25:34.