Ngura éning bi ñong meyeghle ma so bia ébe é sugha N’yeghle waa

ÉFÔNANE BEBYÈÑ BAM

Memanegha ye mbu 1950, éde bebyèñ bam be nga kôrô Italia naa ba ke tobe a Kindersley, abeng si Saskatchewan, a Canadá. Avitsang tam ôsu vaa, ane be nga yeghe bebela ye ve naa bebela té éñe a tebe ôsu éning daa. Ma simane naa, éyong me mbe mong, me mbe mé lôr abuiñ mewala menkuala ésèñ minkanghle ya é nda-bôr dzam. Ya dzam té, mé bo fiang, me mbe mé dzô naa : « Me ne mpwaghe mefan étun éyong ». Tam té, me mbe me bele mimbu muom !

Bebyèñ bam béé mbe ki be bele abuiñ miang ; vedaa, be nga ve bia mbemba éfônan nfa ye a dzimle mam mézing akal a sèhane Jehôva. Éfônan, mbu 1963 be nga kuan abuiñ biôm nfa ye naa be kôane é miang mi nga ye be vole naa, be ke Ésesang da kôane abuiñ mesi a Pasadena, California, a Estados Unidos. Mbu 1972, éde bi nga ke tobe bébéñ bekilómetros 1 000 a Trail, a British Columbia, a Canadá, nfa ye naa bi ke sukh ésèñ minkanghle nkobe Italiano. Tare a mbe é sèñ ane Concerje nge ki Concierge. Éde a nga tep naa be bere ñe minkông ésèñ nfa ye naa a dang bembe naa a sèhane Jehôva.

Ma bira ve akiba akal é mbemba éfônane bebyèñ bam be nga ve, ma ya é bobeñang belal bam. Éfônane deba éde é nga tare me ve ayeghle é nga ve naa me bele mebembe me ne ngu’u akal ésèñ Jehôva. Be nga yeghle ma é dzam me nga yiène siman éning dam ése ngura, naa : Nge me tare dzeng Édjié Nzame, Jehôva a ye me kale (Mat. 6:33).

ASUMGHA YE NGURA AVAL ÉSÈÑ MINKANGHLE

Mbu 1980, me nga lughane ya Debbie, mbeng kal dzaa a mbe é tugha yem minsonghan a nga kômô dzale nfa ya nsisim. Fave mengoan melal niène bi nga mane lughan, Debbie a nga sum sèñ ane mpwaghe mefan amu naa bi mbe bi kômô bo ngura aval ésèñ minkanghle. Niène mbu mboo ô nga lôt ave bi lughan, ane bi nga sum ñii é moan ékôan dé mbe dé yi avole. Éyong té maa fe, me nga sum ésèñ mpwaghe mefan ya ñe.

Ya tam, bi nga sili mo ôsi ye ñong nkighane naa bia kôrô vôm té. Vedaa, ôsusua bi nga tare kobe ya ndeghe bikôan. Ya édzing, vedaa ya tetele, a nga dzô bia naa : « Mina bebién mia ve naa, étéñ denan é bo ndzukh. Mia bembe ébe é mam me ne abé ébe étéñ denan. Vedaa, nge mi dzeng é mam ne mvèñ ébe étéñ mi tele, mia ye fe me yen. » A mbe faa melepgha bi nga yi (Bya 141:5). Avôô-avôô, bi nga bo de ye yen naa abuiñ mbemba be-mam me mbe faa. Abuiñ bôr be ye ékôan, be mbe bé kômô veme ésèñ minkanghle deba, amben bichiè bi-bong ye éba bézing be mbe minlughan ya é bôr béé mbe ki boan Bengaa Jehôva. Dii té, é mbe môra ayeghle akal daa. Bi nga yeghe a yen é mam me ne mbeng ye yane naa Jehôva a kôm é mam mevoo me ne bia bo som (Michée 7:7). Bi nga bera bele mevakh maa, éde fe, mam me nga ke ma kômban.

Beyeghle be ye sikôlô bepwaghe mefan bi nga tare ke éyong ôsua, be mbe mesi mefe ane minlôman. Nté be mbe bé lere befôrô ye kare bia mindzukh be nga tubane mio, ye fe biborane be nga bele, be nga tugha bera veme nkômane waa ye a sèñ ane minlôman. Éde bi nga ñong nkighane naa bia ye bo minlôman.

Nfa ye naa bi dzale nsonghane té, éde mbu 1984 bi nga ke tobe a Quebec é vôm ba kobe Fulasi ô mbe fe ôyap ya British Columbia tang bekilómetros 4 000. Dzam té é mbe dé yili naa, bi nga yiène yeghe a ning ya minféféñ metum ye fe nféféñ nkobe. Ndzukh ôfe bi nga tubane wô ô mbe naa, abuiñ biyong bii mbe ki bi bele abuiñ miang. Tam ézing é nga kuiñ naa bi mbe bi dzi fave bepatatas nge ki bepomme de terre môr ézing a nga likh naa, bi bo bi ke ñong afup dèñ. Debbie a mbe é yem yam abuiñ meval min’nam ya bepatatas mi mbe faa zam ! Amben mindzukh bi mbe bi tubane mio, bi nga tsini naa bia zômô ya mevakh. Ya fe naa, bi nga yen ane Jehôva a mbe é kale bia (Bya 64:10).

Môs ézing, éde be nga sia bia luè nko’o bisusuakh. Be nga luè bia naa bi ke sèñ a Betel ya Canadá. Amu a kuane naa, bi dzaayang naa, bia kômô ke a sikôlô Galaad, éde, amben bi mbe mevakh naa bia ke sèñ a Betel, nfa mboo, bi mbe fe éwiñ. Vedaa, bi nga yebe nluène té. Éyong bi nga sièn, ane bi nga sili moadzang Kenneth Little, mbu-fekh mboo ye ntem Ékôan naa : « Za dzam bia ye bo nge be luè bia a Galaad ? » Éde a nga yalane bia naa : « Bia ye tsiè dzam té ôsu nge be luè mina ».

Sono mboo ôsu vaa, ane be nga luè bia Debbie naa bi ke a Galaad. Éde, bi nga yiène ñong nkighan. Moadzang Little a nga dzô bia naa : « Kaa bis nkighan ôse mia ye ñong, môs ézing da ye kuiñ naa mia dzôbane naa mi nga yiène top é dzam évoo. Ntopban ézing waa dang ki éwi ôvoo mbeng ; Jehôva a ne boran é zen ésese mia ye top. » Bi nga yebe naa bia ke a Galaad ye naa, aval ane mimbu mi nga ke mia lôt, bi nga yen naa é dzam moadzang Little a nga dzô bia é mbe bebela. Bi va bo bi baalé do, é bobedzang befe be ne kaa yem nluène ôvé ba yiène top éyong ba sèhane Jehôva melepgha meté.

ÉNING MINLÔMANE DAA

Bi mbe mevakh naa, bi mbe bôr bevoo ye é bong besikôlô 24 be ye nsama sikôlô ya Galaad nomo 83 é nga boban a Brooklyn, Nueva york, é Ngoan nii ye mbu 1987. Bobedzang Ulysses Glass ye Jack Redford ébe be mbe beyeghle ôsua baa. Mengoan metan meté me nga wulu édedaa avôô, éde bi nga mane sikôlô é Ngoan ébuu é too alu 6 ye mbu 1987. Be nga lôm bia a Haiti, nsama ya John ba Marie Goode.

A kuane naa, béé ndaghe ki fe lôm minlômane mi ya Galaad a Haiti atéé ye mbu 1962, é tam be nga tsirane minlômane wéñ. Bi nga siène a Haiti, ôyap minkôô été besono belal ôsu niène bi nga mane sikôlô. Be nga lôm bia é moan ékôan ézing a mbe a bele bekare fuèñ 35, a too fe ôyap minkôô été. Bi mbe bitong, bi too fe kaa n’yeman nfa mam me ye éning, ye naa, bia bebién bi nga yiène fe tugha kale é nda minlôman dzèè. Bôr be mbe édedaa ajèñ vôm té, éde abuiñ ye été, béé mbe ki bé yem lang. Metam meté, a kuane naa bi ndaghe sum ésèñ minlômane daa, éde bi nga sum tubane mindzukh ane, meluman é zang bôr be ye si évoo, begolpes de estados nge ki becoups d’état, bebarricadas ba dzikh a nduan ye beciclones.

Bi nga yeghe abuiñ mam nfa é ngu’u, ya mevakh bobedzang ya bekal baa be ya Haiti. Abuiñ ye ébe be é mbe dé tuban abuiñ mindzukh, ve, be mbe bé dzing Jehôva ya minkanghle. Kal dzaa ézing é mbe n’nôm a mbe kaa yem lang ve, a mbe é yem nlô wèñ été, bifus 150 bi ya Biblia. É mam bi mbe bi yen môs misese me mbe mé ve bia ngu’u naa bi tsini naa bia kanghle fuèñ ye Édjié Nzame, ane é dzam étam é ne mane ya mindzukh boan be-bôr ba tubane mio. É nga ve bia ngu’u ô ñuu, a yen ane, é bôr bi nga ve ayeghle ba sum sèñ ane bepwaghe mefan, bepwaghe mefan ngura aval, ye ane bemvene.

Nté bi mbe a Haiti, éde me nga yem Trevor, échiè ndôman é mbe nlômane ya n’yebe Bemormon. Bia ñe bi nga lèè minlang mi ya Biblia avitsang biyong. Kaa naa me nga yane de, mimbu ôsu, a nga lôm ma édzango. A nga tsili ma, é dzô naa : « Ma ye duban ésesang da zu ! Ma kômô bera bulan a Haiti ane mpwaghe mefan ngura aval, é vôm me nga tare sèñ ane nlômane ye n’yebe Bemormon. » Dzam té faa a nga bo, baa ngal, tang abuiñ mimbu.

EUROPA, ÉYONG TÉ ÁFRICA

Be nga lôm bia nfa Europa ô mbe bele fili, akal ésèñ minkanghle daa. Bi nga kuiñ a Ljubljana, Eslovenia mbu 1992, bébéñ é vôm bebyèñ bam be nga vem kaa naa be ke tobe a Italia. Metam meté, a kuane naa aluman é ngen é vôm n’nôm Yugoslavia a mbe. Ntem ékôan ya Vienna a Austria, ye fe aficina ya Zagreb, Croatia, ye Belgrade, a Serbia, éme me mbe mé wulu ya ésèñ wéñ. Éndagha, kada si ése ye été, é mbele ntem Ékôan.

Dzam té é nga yili naa, bi nga yiène vebane ya nféféñ nkobe ye fe mboane mam ôfe. Bôr be ye ô wéñ be mbe bé dzô naa, « Jezik je težek, » da yili naa : « Nkobe ô ne alet ». Dzam té é mbe faa bebela ! Bi nga bira dzing bi taa é sôsôe bobedzang be nga dzigha yebe mintsenan mi nga boban Ékôan été, bi nga yen fe ane Jehôva a nga borane be. Éyong té, bi nga bera yen ane Jehôva a yem songhane mam éyong ése, ya édzing, ye fe é tam da yiène. Mimbu bi nga tobe a Eslovenia, mi nga ve naa bi belane meyeghle bi nga ñong melu ô mvus ye fe minféféñ meyeghle bi nga ñong ô wéñ.

Ve, abuiñ mam mefe me mbe mé yane bia ôsu. Mbu 2000 éde be nga lôm bia a Côte d’Ivoire, África del Oeste. Éde, é Ngoan awôm-a-mboo ye mbu 2002, amu bita bi mbe é zang bôr be ya si té, éde be nga ke ya bia a Sierra Leona. Si té fe, a kuane naa aluman é nga bem wéñ tang mimbu 11 é ndaghe man. Déé mbe ki ébubu a kôrô a Côte d’Ivoire aval avôô té. Vedaa, meyeghle bi nga ñong, me nga vole bia naa bi baghle mevakh maa.

Bi nga bembe ébe abuiñ bôr é mbe dé kômô yeghe bebela ye fe ébe mindzidzing bobedzang ye bekal baa be nga zômô abuiñ mimbu bita. Be mbe kaa abuiñ biôm ô mo, vedaa, be mbe bé kômô kap ya é bôr bevoo abim be mbe be bele. Kal dzaa ézing, é nga kee Debbie abim bitôp. Éyong Debbie a mbe kaa bia kômô ñong, éde kal dzaa té é nga yemle ñe é dzô naa : « É tam aluman, bobedzang be ye mesi mefe be nga vole bia. Éndagha, éyong bia fe bia yiène vole, é kuiyang. » Bi nga ñong nsonghane ye a vu éfônane dèñ.

Éde bi nga bera bulan a Côte d’Ivoire, ve mintsiè mi poletik mi mbe wéñ mi nga ve naa, ébiran é tugha bera vem. Ya dzam té, éde é Ngoan awôm-a-mboo ye mbu 2004, be nga bera bia vaa wéñ helicoptera été, ye naa, kada môr ye ébe bia a mbe a bele fave épwaa é ne bekilogramos 10. Bi nga dzoghbe ô si metso alu, é vôm nsama bita ya Francia ô mbe ô bele é tsîn dzèñ, ya naa, é môs ô nga berane vèè, bi nga ñong ônoan bikèñ ô nga ke a bia a Suiza nge ki Suisse. Éyong bi nga siène ntem ékôan bébéñ ézizang alu, betebe-ôsu ye beyeghle be ye Escuela de entrenamiento ministerial nge ki École de formation ministérielle ye beyaa beba, be nga ve bia mbemba nsoan ye ayông, a wubane bia abuiñ biyong ye ve bia bidzi bi mbe ayông ye fe abuiñ bechocolates suizo nge ki suisse. É nga bira bia name.

Be nga tare bia lôm a Ghana, éyong té bi nga bera bulan a Côte d’Ivoire niène aluman é mbé wéñ é nga bo naa da tebe. É mbemba fulu bobedzang be nga lere bia é nga vole bia a zômô mindzukh mité, nté bi nga ke bia tup, ya fe mevôm bi mbe bi ke ane minlôman, ve kaa tobe ayap. Ma ye Debbie, bi ne king évoo naa, amben aval édzing bobeñang té é ne atsing Ékôan Jehôva été, vedaa, biaa yiène ki vaghle tem naa déé se ki man. Bebela a ne naa, amben mindzukh metam meté, me nga ve bia ayeghle.

BIA KE A MIDDLE EAST

Mbu 2006, ane kalare a nga so a Tsîn Ékôan é dzô bia été naa, ba lôm bia a Middle East. Éyong té fe, bi nga yiène sum nféféñ éning, a tubane mindzukh mife, minkobe mife ye fe metum mefe. Bi nga yiène yeghe abuiñ mam é vôm mintsiè mi poletik ye é mam daghe min’yebe mi mbe. Bi nga dzing abuiñ minkobe mi mbe bikôan été, ye yen élar é ne éyong bia béé melepgha Ékôan Jehôva da ve bia. Bi nga bira dzing bi taa bobedzang amu naa ya ayokh, abuiñ be ye été be nga zômô naa, bôr be ye menda me-bôr meba, é bong besikôlô bevoo, é bôr ba be-be be too vôm mboo, ye bo ésèñ vôm mboo ba tebe bo é ngam ayat.

Mbu 2012, bi nga ke tobe ngura aval ésesang a Tel Aviv, a Israel. Ave Pentecostés ye mbu 33 ye metam maa a nga lôt, abim abuiñ bôr be ye Ékôan Jehôva, daa be ki bera kôan abeng si té. Kié, bii se ki vuène aval dzam té !

Mimbu mité, be mbe bé lôm bia naa bi ke daghe bobedzang be ye si ézing, é vôm ba kîlî ésèñ minkanghle daa. Bi mbe bi ke ya ayôm mebakh, bi kanghle, ya tobe é boan bisesang. Bizima bi mbe bi bele mengaa ya mekong été, ye naa, mimbeng ba vune bôr mi mbe vôm ase. Vedaa, bi mbe bi wôrane nkaman éyong bi mbe bi lôt ya nkee bi too nsama ya avitsang bekare fuèñ.

BIA BERA BULAN ÁFRICA

Mbu 2013, éde be nga ve bia ayem é nga bira selan ya édi té ; be nga lôm bia ntem Ékôan ya Kinshasa, a Congo, bura abeng si, é too fe édedaa mbeng. Vedaa, si té é mbe édedaa ajèñ, ye fe naa, abuiñ biyong meluman me mbe fe wéñ. Bi nga tare dzô naa : « Bia yem áfrica, bi ntoo nkoghan ». Ve, bi nga bera yeghe abuiñ mam mefe, dang-dang a ke bikena mevôm me ne kaa mbemba bisala. Bi nga yen abuiñ mbemba be-mam bi mbe bem ôsimane waa, été bi ne lang, fulu ye a tsini naa ba zômô, ya mevakh bobedzang be mbe bé lere. Amben be mbe be bele mindzukh mi mono, édzing deba akal minkanghle, ye mengu’u meba nfa ye a tobe bisulan ye bisesang. Bia bebién bi nga yen ane ésèñ minkanghle ye Édjié Nzame, da ke ôsu fave amu naa Jehôva a sukh de asi ye borane de. Mimbu bi nga lôr a Congo mi nga ve bia meyeghle me ne édedaa éban ye ve fe bia mengom me ntoo bia ane bôr be ye é nda bôr dzaa.

Mbu 2017, éde be nga lôm bia vôm ôfe, a Sur África. A ne ntem Ékôan wa dang nden be nga lôm bia naa bi ke sèñ, ye fe naa, ésèñ be nga ve bia a Betel é mbe fe nféféñ akal daa. Éyong té fe, bi nga yeghe abuiñ mam. Vedaa, meyeghle bi nga ñong melu ô mvus, me nga lere bia aval bi nga yiène wulu. Bia bira dzing é bobedzang ye bekal baa, ba so ba sèhane Jehôva ya sôsôe, bé zômô tang abuiñ mewôm mimbu ô mvus. A yen ane nda bôr ya Betel da sèñ nsama élar été, amben ba so mevôm nsin ye metum ma selan, é ne bura dzam. É ne ébubu a yen naa, Jehôva a boran ayong dèñ ya mvoa, amu naa bôr be ye ayong dèñ ba boar nféféñ môt ye dzale metsin metsing me ya Biblia.

Aval ane mimbu mi va ke mia lôt, be va lôm Debbie ye ma abuiñ mbemba mevôm. Bi va vebane ya metum ma selan ye yeghe fe minféféñ minkobe. Déé mbe ki ébubu akal daa éyong ése, ve, bi mbe mban a wôran édzing Jehôva é ne kaa man, ngalan Ékôan dèñ ye é bobedzang baa be ne si ése ngura (Bya 144:2). Bi ne ndzi-n’nem naa, meyeghle bi va ñong bi too ngura aval ésèñ minkanghle daa, éme me va vole bia naa bi tugha bo mbemba bebo-bisèñ Jehôva.

Ma bira ve akiba akal ayeghle bebyèñ bam be nga ve ma, aval Debbie, ndzidzing minenga wom a sukh ma asi, ye é mbemba bifônane bia yen ézizang bôr be ye nda-bôr dzaa ya nsisim, é ne a si ése ngura. Nté bia daghe é mam ma yane bia ôsu, ma ye ngal wom, bi ne nkoghane naa, bia tsini naa bia ñong meyeghle é sugha N’yeghle waa a ve bia.